'Veel priesters worstelen met eenzaamheid'
Pinksterbeweging en kerken: een liefdesdrama
Internationaal congres van gehuwde priesters in Doorn
Themanummer van 'Religieuze Bewegingen in Nederland'
ZATERDAG 18 AUGUSTUS 1990
GEESTELIJK LEVEN
PAGINA 13
wijk) 10 ds. Hortensius;
str.) 10 ds. Alblas; Bevrijdingsk. (Montgomery-
str.) 10 ds. Rietveld. 5 ds. Hortensius; Vredesk.
(Burggravenl.) 10 ds. Bouhuys; Waalse kerk
(Breestr.) 10.30 pasteur Ribs; 'Stevenshof' (rk
kerk Haagse Schouw) 11 kand. mevr. T. van
Eek. Acad. Ziekenhuis 10 mevr. ds. Van Bei-
num. Diakonessenhuis elke za 10.30 rk.
dienst, en 10.30 ds. Van Achterberg. Ende
geest zie Oegstgeest. Geref. Kerk Vredeskerk
zie herv. gem.; Petrak. (Surinamestr.) 10 zie
Bethlehemkerk; Oude Vest 10 zie Hooglandse
kerk; Maranathak. zie herv. gem.; Bevrijdingsk.
zie herv. gem.; verzorgingstehuis Groenhoven
ds. J. Henzen jr.; Merenwijk zie herv. gemeen
te. Geref. K. Vrijg. (Herengr.) 10 ds. P. Hout
man. nam. geen opgave; Chr. Geref. K.
(Steenschuur) 9.30 en 5 ds. Den Hertog. Ge
ref. Gem. (zie onder Leiderdorp). Geref. Gem.
in Ned. (Bethlehemkerk* Driftstr.) 11.30 en
5.30. Evang.-Luth. Gem. (Hoogl. Kerkgr.)
10.15 ds. H.B. van 't Hof. Doopsgez.-Remon-
str. Gem. (Lokhorstk. Pieterskerkstr.) 10 dienst
des Woords. Baptistengemeente (aula 'Nieu-
weroord', Rijnsburgerweg 124) 10 ds. Agte-
reek. Evang. Gemeenschap (Middelstegr. 3) 9
en 10.30 evang. S. van Groningen. Evangelie-
centrum-Pinksterbew. (Bethlehemskerk Lam
mermarkt) 10 evang. Zijlstra. Pinkstergem. (O.
Vest 13) 10 evang. Joh. van Wieringen. Leger
des Heils (hoek Vestestr./Groenesteeg) 10 en
4.30. Nieuw-Apost. Kerk (H. Rijnd. 24): 9.30 en
4. wo. 8. Zevendedag-adventisten ('De Ont-
eza10
tot 11 bijbelstudie, 11 tot 12 predikatie. Christe
lijke Wetenschap (Steensch. 6) 10.30. Kerk
van J. Chr. v.d. Heiligen der L. Dagen
(Brahmsl.) 10. 11 en 12. Oud-Kath. K. (Zoe-
terw.singel) 10. behalve 2e weekeinde van de
maand: za 7. Rooms-Kath. K. Haagweg za 7.
zo 10.30; Herensingel za 7. zo 9.30 en 11Rijn
dijk (Stevenshof) za 7. zo 9.30; Steenschuur za
7. zo 8.30,10.11.30.6 en 7 (lof); Boshuizerka-
de za 7. zo 10; Lammenschansweg za 7,10;
Haarl.straat za 7. zo 10.30 en 12.15; Merenwijk
zie herv. gem.; H. Rijndijk (zie Zoeterwoude).
ABBENES: Herv. Gem. 9.30 ds. Verseput,
ALPHEN AAN DEN RIJN: Herv. Gem. Ad-
ventskerk 9.30 ds. 1 Hooft. 6.30 Samen-op-
Weg in de Maranathakerk; Kruiskerk 9.30 ds.
Jonkman; Opstandingskerk 9.30 ds. Taselaar,
6.30 ds. De Ruiter; G. Herderkerk 9 ds. G. Mul
der; De Bron 9 geen dienst, 10.30 ds. G. Mul
der; Ashram (Marsdiep) geen dienst; Ouds-
hoomse kerk 10 ds. Ter Bals; Sionskerk (Me-
teoortaan) 9.30 kand. N. de Lange. Geref. Kerk
Mar.kerk 9.30 ds. De Reus. Ter Aar, 6.30 ds.
P.C. 't Hooft; Salv.kerk 9.30 ds. Baane, 6.30
zie Opstandingskerk. Geref. K. Vrijg. (school
Bospark. Beatrix!. 4) 9.30 ds. Room. 5 dienst.
Ned. Geref. Kerk (school Willemstr.) 9.30 br.
Fröling, 6.30 ds. G. de Lange. R'dam. Chr. Ge
ref. Kerk (Grijpensteinstr.) 9.30 dienst des
Woords, 2.30 ds. G. Blom. Oud-Geref. Gem.
(Hooftstr. 240) 9.30 en 4. Bapt.gem. (Molen-
werfstr. 110 en 6.30 ds. Koekkoek. Bapt.gem.
Noord (school Kalkovenw. 62) 10 J. Strietman.
Volle-evang.gem. ('De Ark', Pr. Hendrikstr. 54)
10 A. v.d. Hoorn. Bapt.gem. Ichthus (aula
mavo H. Dunantweg 1) 10 br. J. Schipper. 6.30
br. G. v.d Engelenhoven. Pinkstergem. 'Het
Licht' (A. v. Burenlaan 15) 10. Christenge
meente 'De Hoeksteen' (geb.- 'Bethel', hoek
Emmalaan) geen opgave. Leger des H. (Zon
neweg 3) 10 en 7 (laatste zondag van de
maand 5 u.). Remonstr. Gem. (Van Manders-
loostr. 36) geen dienst. Rk Kerk: Bonifaciusk.
za 7. zo 9.45 en 11.30; Piusk. za 7. zo 9 en
10.30; De Bron za 7. zo 9.30.
BENTHUIZEN: Herv. Gem. 9.30 en 6 ds. J.
Boer. Geref./Herv. Gem. (geb. 'De Hoeksteen',
Schweitzerstr.-Bernhardstr.) 10 ds. Van Arkel,
6 leesdienst. Geref. Gem. 9.30 en 6 leesdienst.
Scheur. 6.30 ds. R.J. v.d. Hoef. Geref. Kerk
9.30 ds. Elderman, 6.30 ds. Wigboldus. Voor
burg. Geref. K. Vrijg. (Ichthusk.) geen opgave.
Geref. Gem. (Stationsweg 17) 10 en 6.30.
Evang.-Luth. Gem. geen opgave.
BOSKOOP: Herv. Gem. Dorpskerk 9.30 ds.
K.J. Jansen, 6.30 ds. P. Huisman, Hazerswou-
de; De Stek 9.30 ds. Haitsma. Geref. Kerk 9.30
ds. J.C.W. van 't Hoff. Chr. Geref. Kerk 9.30 en
5 ds. Oosting. Geref. Gem. 9.30 leesdienst,
3.30 ds. D. Rietdijk. Volle Evang.gemeente
•Bethel' (Burg. Colijnstr. 83) geen opgave.
HAZERSWOUDE: Herv. Gem. 9 hr. Noord
mans, Benschop, 6.30 ds. Z. de Graaf, Katwijk.
Geref. Kerk 9 ds. Huisman, 5 ds. Van 't Hoff,
Boskoop. Rk Kerk: dorp za 7, zo 10 en 11.30;
Anker za 7, zo 10.30; Rijndijk zo 9.00.
HILLEGOM: Herv. Gem./Geref. Kerk ('Hoek
steen') 10 gezamenlijke dienst hr. De Ridder
(Sassenheim). Chr. Geref. Kerk 10 en 7 ds. J.
van Langevelde (HA). Christen Gemeente (P.
Breughellaan 36) 10 br. K. Roeleveld. Rk Kerk:
Mart. za 7. zo 9 en 11Jozefk. za 7, zo 10 en
11.30.
Ten Voorde, 6 ds. H. Visser; Pniêlk. 9.30 ds.
Hovius, 6 ds. Bogaard; Maranathakerk
(Rijnsoever) 10 ds. Stam jr., 6 ds. Volk. Over-
duin 14.15 hr. E.J. Bergman. Herv. Gem. 'De
Rank' (Helmbergweg 10) 10 kand. Otten,
A'dam. Geref. Kerk Vr.kerk 9.30 ds. Mink, 5 ds.
Bos, Wijk bij Duurstede; Triumfatork. 9.30 ds.
Bos, 5 zie Vredeskerk. Geref. K. Vrijg. 9.30 en
5.30 ds. Heida. Ned. Geref. K. (aula Beste-
vaer-mavo) 9.30 hr. L. van Duin. 7 ds. Smit.
Chr. Geref. K. 10 en 5 ds. J. Veenendaal. Vrije
Chr. Geref. Gem. (Unizaal) 10 en 5 ds. Van
den Beid. Geref. Gem. (Remisestr.) geen op
gave. Geref. Gem. in Ned. (Louwestr.) 10 en 5.
Volle-evang.gem. (Voorstr. 48) 9.45. Onafh.
baptistengem. (Ambachtsweg 2) hr. Houwink,
Surhuisterveen. Soefi (Zuidduinweg) elke 1e
en 3e zondag. 4.
KOUDEKERK AAN DEN RIJN: Herv. Gem. 10
ds. Tielkemeijer, 7 'Samen-op-Weg-dienst in
Geref.Kerk. Geref. Kerk 10 ds. W.A. v.d. Lugt,
7 ds. R. Oort, R'dam.
LEIDERDORP: Herv. Gem. en Geref. Kerk
Dorpsk. 10 ds. Doesburg, 6.30 ds. Stegeman;
Scheppingsk. 10 ds. Stegeman. Leythenrode
10.30 pater Palma. Elis.-ziekenhuis 10 rector
Abr. Vijftigschild. Geref. Gemeente Leiden eo
(kerkgeb. Hoofdstr. 73) 10 en 4.30 ds. Bo
gaard. Bapt.gem. (wijkgeb. Zijlkw.) 10. Rk Kerk
za 7, zo 10 en 11.30.
LEIMUIDEN: Herv. Gem. 9.30 ds. Heijting. Ge
ref. Kerk 9.30 hr. Koenes, A'dam, 7 ds. Bade,
Alphen a.d. Rijn. Rk Kerk za 7, zo 9.30 en
dijk; Pauluskerk 10 en 7 ds. B.C. de Gelder.
Geref. Kerk 10 ds. van Wijngaarden, Alphen. 7
ds. Boswijk. Geref. K. Vrijg. (Prinsessestr. 1) 9
kand. mevr. v.d Oudenatlen, Zaandam. Chr.
Geref. Kerk 9.30 en 6.30 ds. Blom, Meerkerk.
Remonstr. Gem. geen dienst. Evang. gem.
NIEUWVEEN: Herv. Gem. 9.30 en 6.30 ds.
L.F. de Graaff. Geref. Kerk 9.30 ds. Elgersma,
Noordwijk. Rk Kerk za 7, zo 9 en 11
NIEUW-VENNEP: Herv. Gem. 9.30 ds. Brons
geest, 7 ds. Poort, Oisterweijk. Geref. Kerk
9.30 hr. Medema, 6.30 ds. Stolk. Aalsmeer.
Chr. Geref. Kerk geen opgave. Rk Kerk za 7,
NOORDEN: Herv. Gem. 9.30 en 7 ds. Geuze.
Geref. Kerk (W. Verlaat) 9.30 hr. J.P. Karstens.
Leiden, 7 ds. J. de Jong, Boskoop. Rk kerk za
7. zo 9 en 10.30.
NOÓRDWIJK: Herv. Gem. Grote of St. Jer-
oensk. (Binnen) 10 ds. v.d. Lee, 5 ds. Van Eijk,
Gouda; Hoofdstr. (Zee) 10 ds. Ruitenburg; De
Rank (Golfbaan) 10 ds. Volk, Katwijk. Geref.
Kerk Buurtkerk (Hoofdstr.) 10 ds. Kuiper, 7 ds.
Ruitenburg; Vinkenl. (Binnen) 1Q ds. Wilschut,
RIJNSBURG: Herv. Gem. Laurentiuskerk 9.30
ds. Rodenburg, 5 ds. Romein, Pijnacker; Bet-
helkerk 9.30 ds. Haasnoot, Heemstede. Geref.
Kerk Petrakerk 9.30 ds. Ribberink, 5 mevr. ds.
Attema-Roosjen, Leiderdorp; Immanuelkerk
9.30 mevr. ds. Attema-Roosjen. 5 ds. Zijl; Ma
ranathakerk 9.30 ds. C. v.d. Woude, Wa
5.15 ds. Schreuder, Curacao. Chr. i
i. 10 e
Evang. Christengem.
Wapenveld. Rk Kerk za 7. zo 9.30en (chr. tuin- voorschoten. Rk Kerk
bouwschool)
de) 9.30 kand. Van Rijsbergen. 4.30 ds. Muil
wijk. Hulp en Heil-kerk ('Schakenbos', Leids-
chendam) 10 ds. Honig. Geref. K. Vrijg.
(Bachlaan) geen opgave. Rk Kerk Laur.kerk za
7, zo 11M. Godskerk. za 7, zo 9.30. Kerk van
Engeland (British school in The Netherlands. J.
v. Hooflaan 3) 10.15 anglicaanse dienst. Aula-
basisgemeenschap (in 'Onderdak') 10.
WADDINXVEEN: Herv. Gem. Brugk. 9.30 ds.
M.A. v.d. Berg, Groot Ammers. 5 ds. Siebelink,
Klaaswaal; Hoeksteen 9.30 ds. v.d. Kamp,
Scherpenzeel. 6.30 ds. Kunz; Bethelk. 9.30 ds.
Kunz. 5 ds. v.d. Mijden. Bleiswijk; Imm.kerk
9.30 ds. Barnhoorn. Utrecht. Geref. Kerk
Kruisk. 5 ds. Baas, Sassenheim; Ontm.kerk
9.30 ds. Vlijm, Voorschoten. Geref. K. Vrijg.
(Kruiskerk) 8.30 en 2.45 ds. Hoogendoorn.
Chr. Afgesch. Gem. 9.30 en 5 ds. Van der
Want. Oud-Geref. Gem. (Mercuriusweg 29) 10
dienst. 9
WARMOND: Herv. Gem. 10 ds. Meijering,
10.30.
KATWIJK AAN DEN RIJN: Herv. Gem.
Dorpsk. 10 ds. H. van Niel, Rijnsburg, 6 dr. C.
Vermeulen, Valkenburg. Ontm.kerk 10 ds.
Stoof. 6.30 ds. P.J. Stam. Herv. Gem. 'De
Rank' (P. Groen-college) zie Katwijk aan Zee.
Rk Kerk z
3 10.
KATWIJK AAN ZEE: Herv. Gem. N. Kerk 10
ds. Vroegindeweij, 6 ds. Ten Voorde; O. Kerk
10 ds. Bogaard, 6 ds. Hovius; Ichthusk. 10 ds.
Chr. Geref. Kerk 10 en 7 ds. J. van Dijken. Ge
ref. Gem. 10 en 4 leesdienst. Evangeliege
meente (Heereweg 52a) 9.30 hr. J. Versteeg.
Rk Kerk: Agathakerk za 7. zo 10 en 11.30;
Poelpolder za 7, zo 10.30; Mariakerk za 7, zo 9
en 10.15; Engelbew. za 7, zo 10.
gave. Ned. Prot. Bond
dienst. Rk Kerk Zee za 7, zo 10.30; Binnen z
7. zo 9.30 en 11.
NOORDWIJKERHOUT: Dorpsk. 10 ds.
Mackaay; De Zilk 10 ds. Hemmes. Rk Kerk Vic-
tork. za 7. zo 9 en 11Jozefk. za 7, zo 9 en
10.30; De Zilk za 7, zo 10.30.
OEGSTGEEST: Herv. Gem. Groene of Will-
.kerk 10 ds. G.J. de Bruin, Pauluskerk 10 ds.
Kooman; Gemeentecentrum (Lijtw.) 10.30
kand. mevr. Lems. Geref. Kerk 9.30 en 4.30
prof. Ohmann. Kampen. Geref. Kerk Vrijg. (au
la Dr. Schilderschool) geen opgave. Ned. Ge
ref. Kerk (Gem.centrum) 8.45 ds. Brands. Mid
delburg, 4 br. Venderbos. Oegstgeest. Van
Wijckerslooth 4 ds. G.J. de Bruinl. Endegeest
10 pastor G. Lansbergen. Volle-evangeliegem.
(Gem.centrum) 4. Rk Kerk Will.kerk za 7, zo 9
en 10.30.
OUD-ADE: Rk Kerk za 7, zo 9.
OUDE EN NIEUWE WETERING: Herv. Gem.
9.30 ds. Heijting. Geref. K. 9.30 en 6.30 ds. Zijl.
RIJPWETERING: Rk Kerk zo 9 en 10.30.
SASSENHEIM: Herv. Gem. 9.30 ds. Volleb-
regt, 7 ds. Biewinga. Geref. Kerk 9.30 ds. Bie-
winga en 7 gecomb. in herv.kerk. Chr. Geref.
K. 10 en 7 ds. Carlier, Hilversum. Ned. Prot.
Bond (Jul.laan 17) geen dienst. Rk Kerk za 7,
zo 9.30 en 11.
TER AAR: Herv. Gem. 9.30 ds. A. de Leeuw,
Maarn, 6.30 ds. C.A. van 1 Hof, Woubrugge.
Geref. Kerk geen opgave. Rk Kerk Aardam za
7, zo 9 en 12; kerk Langeraar za 7, zo 9.30 en
VALKENBURG: Herv. Gem. 10 en 6.30 dr.
Vermeulen. Geref. Kerk 9.30 mr. Vreugdenhil.
Koudekerk, 6.30 drs. Padmos. Geref. K. Vhjg.
9.30 leesdienst, 4 ds. R. Heida.
VOORHOUT: Herv./Geref. Kerkgemeenschap
WASSENAAR: Herv. Gem. Dorpsk. 10 ds. Be-
zemer, Den Haag, 4.30 ds. Van Dis; Kievietk.
('Samen op weg') 10 ds. J. Visser; Messiask.
10 ds. Hellendoorn; Dorpscentrum 9.30 kand.
W.G. v.d. Boogerl, Woerden. Geref. Kerk Zijl
laan 10 'Samen op weg', 7 ds. C. v.d. Woude.
Ned. Prot. Bond (Kerkdam) 10.30 dr. G.W.
Reitsema, Rotterdam. RK Kerk Jozef za 7, zo
9.30 en 11Will, za 7, zo 9.30 en 11GH za 6.
zo 10.30.
WOUBRUGGE: Herv. Gem. 9.30 ds. Van 1
Hof, 6.30 ds. Driebergben. Katwijk aan Zee.
Geref. Kerk 9.30 ds. W. v.d. Meulen, Leids-
chendam, 6.30 ds. A. v.d. Waal. Nieuwerkerk
a.d. Ussel. Ned. Prot. Bond (De Wijk. SchooF
str. 20) geen opgave. Rk Kerk zo 10.30.
ZEVENHOVEN: Herv. Gem. 9.30 ds. J. de
Haan. Geref. Kerk 9.30 drs. J. Vegh, Den
Haag. 7 drs. T.C. Wielsma, Uithoorn.
ZOETERWOUDE: Herv. Gem. 10 ds.
Boogers. Rk Kerk Sl. Jan za 7.30, zo 9.30; Chr.
Dienaark. za 7, zo 10. Meerburgkerk H. Rijndijk
o 9.30 e
VOORSCHOTEN: Herv. Gem. Dorpskerk 10
ds. De Zwart, 7 ds. Van der Schoot; De Ont
moeting (Noordhofland) 10 ds. Schaap, 7 zie
Dorpskerk; 'Rehoboth' (Van Leeuwenhoekka
ZWAMMERDAM: Herv. Gem. 9.30 en 6.30 ds.
Dubbeldam. Geref. Kerk 9.30 dr. H. Bade, Al
phen, 6.30 mevr. v.d. Meeberg. Remonstr.
Gem. geen dienst.
Van onze correspondent Bert Pol
BORCULO (GPD) Ons land telt zo'n tweeduizend pries- tot priester gewijd kunnen worden,
ters die hun ambt hebben neergelegd omdat ze het ver- die priesters worden nu in de katho-
plichte celibaat verwerpen. En het aantal priesters dat uit- l,eke kerk°PgenomeiJ en kunnen
treedt neemt alleen maar toe, weet Evert Verheijden, zelf jS°" zijTunnen net als prede
uitgetreden Jezuïet. Hij is een van de sprekers op een inter- kanten die rooms-katholiek zijn ge-
nationaal congres van gehuwde priesters, dat dezer dagen worden wel als getrouwd priester
in Doorn plaatsvindt. "Als er nu priesters van pakweg veer- de eucharistie realiseren",
tig jaar het ambt neerleggen is dat een geweldige verlies- Sacramenten
post voor de kerk". Verheijden sluit zelfs niet uit dat in
de toekomst een getrouwde paus
miJ nog eens het hoofd wordt van de
RK Kerk. "Ik zeg niet dat het moet,
maar waarom zou het niet kunnen.
Het is dogmatisch niet onmogelijk.
:k kan niet meer met theolo-
verordeningen komen uit de
vorige eeuw".
"De gehuwde priesters en hun
ongetrouwde collega"s die uit de
Er zijn veel priesters, zo weet Ver
heijden, die hun ambt hebben neer
gelegd door seksuele problemen.
"Dat wil zeggen, ze worstelden met
hun eenzaamheid". Een ander deel
kwam met de kerk in conflict als ge
volg van allerlei wetten en leerstel
lingen. Een klein deel heeft de kerk
de rug toegekeerd omdat ze niet
meer geloofden in hun roeping.
Verheijden zelf is nu 68 jaar. Hij
werd in Budel bij Weert geboren in
een gezin waar de sfeer van het 'rij
ke roomse leven' sterk voelbaar
was. De gezinsleden hadden een
goeie band met de Franciscanen in
Weert, waar het moederklooster
staat. "Mijn vader was een echte fan
van de Franciscanen". Verheijden
jr. koos echter direct na de oorlog
voor de Orde van de Jezuïeten. Hij
was als priester werkzaam is het
middelbaar onderwijs. Voor hem
stond het charisma van de roeping
vrijwllige celibaat. "Dat
niet een probleem, maar
plichte karakter ervan". In januari
1967 is hij uit de Orde van de Jezuïe-
ten gestapt. Een half jaar later De kerk kan niet
trouwde hij. "Ik kende mijn
al van een bijbelcursus".
het inter-
Wat is de betekenis u
nationaal congres van gehuwde kerk zijn gestapt, pleiten
priesters in Doorn? "De inzet jjg|
het congres is het bespreken
een nieuwe vormgeving van
ambt binnen de kerk. Van onze
ste bijeenkomst zijn de conclusies
direct naar het Vaticaan gestuurd.
De paus is dus op de hoogte. Wij we- w
ten dat het Vaticaan onze theologi- kerk moet ook
sche en dogmatische conclusies
derschrijft. Die zijn niet te weerleg- tussen
ambtsvervulling
van in de kerk. De kerk moet daar niet
nel de celibataire verplichting aan ver
binden. Dat beperkt in alles. Met
een vrouw samen komt er toch een
ander beeld tevoorschijn. Samen
bouw je een werkelijkheid op. De
k in het toepassen van
de sacramenten het onderscheid
gen.
laten vallen.
steld worden
De eerste lezing op het congres
i gehuwde priesters heeft als
Komt er in de toekomst dan een
RK Kerk met gehuwde priesters? o
r...o "Ja, waarom niet. Het Vaticaan derwerp 'Wat"ziF__
centraal en dat is nog steeds volop moet ®en gekke wet uit 1139 laten baatsverplichting'. Verheijden: "Is
aanwezig. Maar van al die kerkelij- vallen. Toen is de eindformulering het een openbaringsgegeven dat goeie eind dat ze pretendeert
leerstellingen van het verplichte celibaat vastge- een
Verheijden:
"Dat een onge
huwde priester
tijd voor
du hebben
is een afschuwe
lijk schijnheilig
ts neen ais on- argument".
achter de cell- Hans Makl
De vrouw moet daarin gelijk ge- q0
s Makkink)
ke verordeningen en leerstellingen
priester niet mag trouwen? De ton dat God dit wil. Ik ben
moest hij niet zoveel hebben en dat leSd- Gehuwde priesters zijn er toch diepte van het probleem zit hem in overtuigd dat de kerk die pi
laatste is hem ook opgebroken. Op al
44-jarige leeftijd legde hij het pries-
terambt neer. Nu woont hij met zijn
echtgenote in het fraaie Borculo in
de Gelderse Achterhoek.
Het verplichte celibaat, zoals het
kerkelijk gezag in Rome voor
schrijft, was hem gaan tegenstaan.
De breuk leidde tot een inzinking.
Na zijn herstel volgde hij een oplei
ding voor maatschappelijk werker
en eindigde zijn loopbaan als direc
teur van het Woodbrookershuis
(centrum vóór initiatieven in arbeid
1 de kerk. Het aantal Angl
de vraag, heeft de kerk het bij het niet waar kan maken. Dat e
te we-- huwde priester meer tijd zou heb- Het congres-slotdocument met gereageerd. "Rome kan niet ant-
ervan ben voor God, zoals wordt gezegd, conclusies en aanbevelingen wordt woorden, want als ze dat doen bete-
tentie is een afschuwelijk schijnheilig ar- ook naar de paus opgestuurd, maar kent dat een erkenning van de ge-
onge- gument". er zal ook nu weer niet op worden huwde priesters.
2 stroming van den begin- Voor korte tijd stond de pinkster- (Kracht van Omhoog) een steeds ex-
le een sekte. beweging in het centrum van de clusiever leer brachten die volgens
Hierin kwam in de jaren vijftig kerkelijke belangstelling, aldus Van der Laan zelfs elitaire vormen
t. Het beeld van de pinkster-
DEN HAAG (ANP) - De
ör™Vate)verhouding tussen de pink-
QtPrhPwPPinfT pn Hp lrPrlfPn nierin Kwam in de jaren vyttig KemeiyKe oeiangstemng, aiaus
van zijn woonplaats. Sterpeweging en ae KerKen verandering, toen met name de Ne- Van der Laan. Dat had vooral ook te -
Dat Verheyden wegging by de Je- m Nederland heeft veel weg derlandse Hervormde Kerk onder maken met het bezoek van de Ame- beweging als sekte werd versterkt afhankelijk en
zuietqn kwam niet van de ene op de van een liefdesdrama. De de indruk raakte van de gebedsge- rikaanse evangelist Tommy Lee Os- door de uitdrijving van demonen hjke organisatie,
enkell laren '?MetaLekerPkakOTVean Üefde kwam aanvankelijk nezing in de pinksterkerken. Her en bom die op het Haagse Malieveld (Holy Ghost meetings) en theorieën
ifrfP,; ?r™i van kant Haarna der werden eigen hervormde gene- op een avond soms meer dan over de stryd in de hemelse gewes-
msatie kreeg ik problemen. Vooral van een Kant, werd daarna zingsdiensten georganiseerd en ook 100.000 mensen trok, en andere ten Gevolg was dat in de jaren ze-
bekoeld, was vervolgens te de synode bezon zich op het nieuwe pinkstergrootheden als Lam Jeeve- ventig de'kerkelijke belangstelling
oo„ <»n oopdringerig en is tenslotte fenomeen. Een studiecommissie ratnam uit India. De Nederlander voor de beweging nihil was.
uitgedoofd. daagde de kerk in 1958 uit om ernst Johan Maasbach zou deze traditie
pinkstergelovigen, verdeeld over
zo'n 500 gemeenten. Meer dan de
helft van deze pinkster-, evangelie
volle evangeliegemeenten is on
elke lande-
Verheijden. Hij zal een van de spre
kers zyn op het internationaal con
gres van gehuwde priesters, dat de
zer dagen in Doorn plaatsvindt.
Voor dit congres bestaat grote be
langstelling.
kracht van Gods Geest; daarbuiten
is zij oorzaak van veel misverstand
en begrip".
Hoewel de vroege pinkstergelovi
gen aanvankelijk niks van leerstel
lingen wilden weten, zagen zij zich
de pinksterschool- toch al snel genoodzaakt hun opvat
tingen op papier te zetten. Het
mentaliteit' typerend voor de pink- merkwaardige daarbij is dat deze
sterbeweging. De nadruk op zelf- theologie veelal calvinistisch-fun-
standigheid heeft geleid tot éen zeer damentalistische trekken vertoont
gefragmenteerde beweging, met die slecht samengaan met de wor-
grote variatie in leer, liturgie en tels en de identiteit van de pinkster
beleving. Ook is er 'een schier ontel- beweging. De pinkstergelovigen
baar aantal stichtingen van allerlei beoefenen de theologie nogal on-
het halfjaarlijkse tijdschrift
'Religieuze bewegingen in Neder
land'. "Zou het toch nog wat wor
den?".
Het is weliswaar het derde con
gres van gehuwde priesters, maar
het is de eerste keer dat een dergelij-
ke gebeurtenis in ons land wordt ge- iijkt aanwezig, schrijft hij in een
houden. De twee vorige byeenkom- de Pinksterbeweging gewijd
sten in 1985 en in 1987 vonden in Ita
lië plaats.
Hollywood
Verheijden volgde destijds ook nog
een pastorale theologiestudie in
Hollywood. "Tijdens mijn stage
daar heb ik een heel andere samen
levingsvorm ontdekt, waarvan ik
zag dat de kerk daar geen bood
schap aan had, noch vanuit de kerk
naar de samenleving, noch vanuit
de .samenleving naar de kerk. In
Hollywood beleefde ik dat er ande-
elementen aan de orde kunnen
te maken met de boodschap over de op eigen wijze voortzetten. Volgens dr. C. van der Laan, alge
vervulling van de Heilige Geest, die De beweging verloor vervolgens meen-secretaris van de Broeder-
Op deze wy ze vat dr. P. N. van der in de pinksterbeweging centraal haar aantrekkingskracht, omdat schap van Pinkstergemeenten, zijn JJU - -
Laan, directeur van de Centrale staat. predikers als J. van den Brink er in Nederland ongeveer 70.000 aard* werkzaam in evangelisatie, doordacht en weinig kritisch.
Pinkster Bijbelschool in Zeist, de
relatie samen die aan het begin van
deze eeuw ontstond. Het verlangen
hernieuwde kennismaking
zending, muziek, kinderwerk, op
leiding en hulpverlening.
Een groot deel van de gemeente-
Binnen de beweging circuleren
heel wat ware pinksterleren, zo
blijkt uit Suurmonds verhaal, r
door afsplitsingen. "Soms gaat dit
in goede harmonie om zo een nieu
we gemeente te stichten, maar va
ker komt het voort uit onenigheid".
'Veelkleurig'
De Nederlandse pinksterbewe
ging heeft aanvankelijk het contact
met de kerken steeds gezocht. G. R.
Polman, die in 1906 na een bezoek
aan de Verenigde Staten de opwek
kingsbeweging naar Nederland
haalde, wilde geenszins een eigen
kerkje bouwen, maar alle bestaande
kerken vernieuwen. De kerken
brandmerkten de nieuwe beweging
De theoloog ziet die i
slag rond de persoon van Jezus: Je
zus als redder, als doper in de Geest,
als genezer en als wederkomende
Heer.
In de loop der jaren zijn er vol-
De onafhankelijke geest heeft wel- gens Suurmond allerlei fundamen-
licht met de Nederlandse volksaard talistische leerstellingen in de pink
te maken, aldus de algemeen-si
sterbeweging binnengeslopen,
taris. "Maar deze vaderlandse trek waardoor "de authentieke pinkster-
krijgt door de individualistische ge- ervaring veel van haar revolutionai-
loofsbeleving van de pinksterbewe
ging extra gelegenheid zich te ont
plooien". Met grote ijver wordt
komen in je leven, die niet door de echter vanaf haar ontstaan als vals
kerk geregeld worden".
Terug in Amsterdam (de jaren
zestig waren inmiddels begonnen)
ging het Vaticaans Concilie van
start en er had zich een kritische
groep Jezuïeten gevormd. Van Kils-
donk en Oosterhuis, om er maar een
paar te noemen. Bij Verheijden re
zen steeds meer vragen ten aanzien
van de kerk en zijn eigen persoonlij
ke vrijheid daarin. Hij beklemtoont
dat het hem daarbij niet gaat om het
of demonisch.
'Verlakkerij'
De felste kritiek kwam opvallend
genoeg van evangelische kerken als
de baptisten en de vrij evangeli-
schen. Rond de jaren zestig gaven
zij hun tegenstand op, maar in de
kringen van bijvoorbeeld de Verga
dering van Gelovigen wordt de be
weging nog steeds getypeerd als
'duivelse verlakkerij'. De gerefor
meerden en hervormden noemden
reikwijdte en kracht verloor".
Suurmond hoopt dat de bewe
ging van haar 'knellende funda-
i langs elkaar heen gewerkt, mentalisme' bevrijd kan worden
maar daar staat tegenover dat het door een vernieuwde dialoog met
initiatief en de creativiteit welig tie- de kerken. De kerken zelf kunnen
Van der Laan concludeert dat
i dit gesprek alleen i
beter
de beweging in ieder geval 'dyna- worden. Zij kunnen erg veel leren
De kerken kunnen veel leren van de feestelijke, onvoorspelbare pinksterliturgie, meent dr. Suurmond.
misch en veelkleurig' i
Niet de leer, maar de Heer, aldus
dr. J.J. Suurmond in een poging de
theologie van de pinksterbeweging
te beschrijven. Deze pinkstertheo-
logie doet geen recht aan haar
authentieke kern, schrijft de voor
malig evangelist die thans her
vormd predikant is. "Binnen de be-
o anp) weging frustreert zij de bevrijdende
de feestelijke, onvoorspelbare
pinksterliturgie, waarin verstand,
gevoel en lichaam zijn geïntegreerd.
Het nummer Pinksterenvan
Religieuze Bewegingen in
Nederland, kost 20 gulden 80 en is
een uitgave van de VU Uitgeverij.
Besteladres: VU Boekhandel, De
Boelelaan 1105,1081 HV
