'Taal theater loopt voor op actualiteit'
Curtis Mayfield
zwaar gewond
door lichtmast
Astor Piazzolla
in coma na
hersenbloeding
Franse bassist
Louis Vola (88)
overleden
Pierre Bokma 'weigeraar' Louis d'Or speelt Shakespeare
Prince brengt onweer
Braaf verzamelen in braaf stadje
WOENSDAG 15 AUGUSTUS 1990
PAGINA 17
NEW YORK (AP) - Curtis Mayfield
is ernstig gewond geraakt, toen een
lichtmast op een openluchtpodium
omwaaide en op zijn hoofd terecht
kwam. De 48-jarige gitarist/zanger-
/componist tot wiens bekendste
nummers Move on up en Freddie's
Dead behoren, moest met zwaar
hoofd- en nekletsel in een zieken
huis worden opgenomen.
Het ongeluk gebeurde tijdens de
voorbereidingen van een concert
dat Mayfield, die in de jaren '60 en
'70 deel uitmaakte van de soul- en R
B-groep The Impressions, zou ge
ven. Zeven anderen raakten licht
gewond. .Curtis Mayfield.
BUENOS AIRES (AFP) - De be
roemde Argentijnse musicus Astor
Piazzolla die al tien dagen in coma
ligt na een hersenbloeding, is giste
ren uit Parijs gearriveerd in Buenos
Aires. Hij is onmiddellijk naar een
ziekenhuis in de Argentijnse hoofd
stad gebracht.
Aan boord van het vliegtuig van
de Argentijnse luchtvaartmaat
schappij Aerolineas Argentinas was
een speciaal gedeelte ingericht voör
de grootmeester van de tango, die
vergezeld werd van zijn vrouw. Ook
werd hij begeleid door een reanima-
tieteam.
Piazzolla werd op 4 augustus in
Parijs getroffen door een hersen
bloeding na een bezoek aan Londen
waar hij een concert had gegeven in
het kader van een Europese tournee
van drie maanden.
Astor Piazolla.
(archieffoto)
PARIJS (AP) - De Franse jazz-bas-
sist Louis Vola, die in de jaren der
tig lid was van het legendarische
Hot Club Quintet, is vorige week op
88-jarige leeftijd in een ziekenhuis
in Parijs overleden aan een long
ziekte. Dat hebben vrienden van de
musicus dinsdag bekendgemaakt.
Vola werd geboren xn La-Seyne-
Sur-Mer aan de Franse Riviera en
was in 1934 medeoprichter van het
Hot Club Quintet. Hij speelde ook
bas op de eerste plaatopnamen van
zijn medegroepsleden Django Rein-
hardt en Stephane Grappelli.
Vola ging vervolgens over naar
het orkest van Ray Ventura en bege
leidde Benny Carter en Duke El
lington en de Franse zangers Char
les Trenet, Yves Montand en Geor
ges Brassens.
dat die tendens ten koste zal gaan
van het reguliere theater. "Er wordt
in de theaters steeds meer aandacht
geschonken aan andere vormen van
kunst. Het is een golfbeweging,
denk ik. Maar ik heb er niet zo'n
hard hoofd in. Theater blijft; wat sti
muleert is dat theater bij uitstek
geen geschiedenis is, zelfs niet als
het opgevoerde stuk zich 500 jaar
voor Christus afspeelt. De taal van
het theater loopt toch steeds weer
vooruit op de actualiteit".
"Maar ik word wel eens moe van
de koopmansmentaliteit in dit land.
Altijd met de knip op tafel; er wordt
niet eerst gekeken naar wat voor
ideeën je hebt, maar naar wat het al
lemaal moet gaan kosten. Dat werkt
verlammend. Dat gaat ten koste van
nieuwe initiatieven en van de crea
tieve geesten die echt iets te vertel
len hebben".
Bokma geniet niet alleen bekend
heid als toneelspeler, ook in films
laat hij zich niet onbetuigd. Maar hij
is er nog niet achter of hij nu een 'ac
teur voor toneel of film' is. "Ik ben
nog zoekende", zegt hij bedacht
zaam. Hij speelde respectabele rol
len in de 'betere' Nederlandse films,
waaronder recentelijk 'De avonden'
van Rudolf van de Berg, 'Leedver
maak' van Franz Weisz (naar het to
neelstuk van Judith Herzberg) en
'Vroeger is dood' van Ine Schenk
kan (naar de gelijknamige roman
van Inez van Dullemen). "Maar",
zegt hij bescheiden, "echt veel erva
ring op dat gebied heb ik nog niet."
In de bioscoop is hij volgend jaar
te zien in 'The tempest', een vrije
verfilming van het gelijknamige
mysterieuze 'romancestuk' van (op
nieuw) Shakespeare. Regisseur is
de Engelse cineast Peter Greena-
way wiens cultfilms hoge ogen
gooien bij cinefiele fijnproevers. De
verzamelde filmcritici riepen
Greenaway's recente bizar-poëtisch
gestileerde 'The cook, the thief, his
wife and her lover' uit tot een van de
beste films van '89. Volgens Pierre
Bokma betreedt de kijker in 'The
tempest' opnieuw Greenaway's rij
ke verbeeldingswereld die dit keer
wordt bevolkt door allerhande won
derlijke creaturen als gnomen en
nymfen.
een rol by een deel van de kunstaan
kopen. Dat komt bijvoorbeeld tot
uitdrukking in de aanwezigheid
van Hendrik Valk, Helen en Fred
Sieger en Johan de Haas.
Realisme in al zijn uitdrukkings
vormen bepaalt vooral de collecties
in Zutphen. Uit het begin van deze
eeuw zijn twee met wit opgehoogde
krijttekeningen en een schilderij
van Leo Gestel te zien, die naast een
portret van een Zeeuwse boer van
Toorop hangen. Vlak daarbij hangt
een bijzonder olieverfschilderij van
H.F. Bieling, die een huis in Hilli-
gersberg in 1916 schilderde. Invloe
den van cubisme en fitfurisme zijn
duidelijk merkbaar. Deze werken
vormen, samen met enkele andere,
een fraai hoekje in het museum. Net
zoals een groepsportret nïet voor
studies van Willem den Ouden dat
elders doet. Maar er zijn te weinig
van die aardige plekjes tussen de
stadsgezichten, de korenschoven"
van J. Kropff met een lucht die zo
bij Van Gogh is weggelopen, of de
havengezichtjes van D. Nijland.
Anoniem
Een tentoonstelling als 'Uit particu
lier bezit' vindt zijn rechtvaardiging
in het feit dat het wil laten zien wat
particulieren verzamelen. En juist
dat 'verzamel'-element is onderbe
licht. Er is geen samenhang, geen
verduidelijking, ook niet in de cata
logus. Lopend door de tentoonstel
ling wil je weten wie nu die verza
melaars zijn, wat hen drijft en of er
een systeem in hun verzameling zit.
Dat alles, en dat is nu juist hetgeen
particuliere collecties, naast de ver
zamelde kunst zelf, zo leuk en inte
ressant maakt, kom je niet te weten.
Het excuus van de musea is dat de
verzamelaars slechts wilden mee
werken wanneer anonimiteit ge
waarborgd bleef. Een punt van
overweging, maar je zou er creatief
mee kunnen omspringen. Wat nu in
Zutphen te zien is, is een verzame
ling van over het algemeen, zeker
waar het de kunst uit deze eeuw be
treft, middelmatige kunst die als los
zand aan elkaar hangt. Het idee is,
zeker voor een niet-Zutphenaar,
veel leuker dan het resultaat ervan.
•MELBOURNE - Bezoekers van de National Gallery in Australië werden
bij de ingang geconfronteerd met de Japanse beeldend kunstenaar Taka-
masa Kuniyasu die bovenop zijn werk poseerde. Het werk bestaat uit 1500
dennestammen en 70.000 stenen die uit Japan naar Australië werden ge
bracht om de sculptuur, die tijdens de Australische Beeldende Kunst-
Triennale werd tentoongesteld, te voltooien.
'Graffiti Bridge' vrijdag uit
Van onze correspondent
Ton de Jong
ALKMAAR Sommigen vinden
hem een uitgesproken eng ventje,
anderen verafgoden hem. Prince
Rogers Nelson, beter bekend als
Prince, laat hoe dan ook weinigen
onberoerd: het kenmerk van de wa
re vedette. Vandaar dat de wereld
wijde uitgave zijn nieuwste mees
terwerk, vrijdag, beslist niet onge
merkt voorbij zal gaan. Graffiti
Bridge, soundtrack van de gelijkna
mige film die later dit jaar in de Ver
enigde Staten uitkomt, is namelijk,
een geheide millionseller.
Graffiti Bridge is een soort fol-
low-up voor Purple Rain, de film
waarmee het muzikale wonderkind
uit Minneapolis zich definitief in de
categorie Hele Groten liet rang
schikken. Ook dit keer speelt Prin
ce de rol van The Kid en levert hij -
tegen de achtergrond van drie
nachtclubs: Glam Slam, Pandemo
nium en Seven Corners muzikaal
slag met 'concurrent' Morris Day
van The Time.
Een vruchtbare rivaliteit, getuige
de uiterst veelzijdige oogst van ze
ventien stukken op (dubbel-) lp en
(enkele) cd. Niet alleen strooit de
paarse kluizenaar solo acht parel
tjes over onze aardse hoofden, hij
laat ook ruimte voor bijdragen van
vooral The Time, Mavis
Staples en Tevin Campbell, het
twaalQarige supertalent met de
gouden stem. Campbell, die onder
de sterke vleugels van Quincy Jo
nes met Tomorrow al zijn eerst hitje
heeft gescoord, geeft hem van ka
toen in Round And Round en sa
men met Staples in de titelsong.
Prince: één langgerekte feestpladt.
Prince, door zuurpruimen ver
guisd om zijn commerciële Bat
man-uitstapje van vorig jaar, mag
Graffiti Bridge dan als vehikel be
nutten voor enkele van zijn prote-
gé's, hij laat niet na persoonlijk de
artistieke show te stelen. Is het niet
in het duet met funkmaster George
Clinton, dan toch in het zompige
New Power Generation en de won
derschone ballad The Question of U
(van vergelijkbaar kippevelniveau
als Purple Rain), waarmee hij tij
dens de Nude-tournee al horden de
vote volgelingen tot tranen heeft ge
dreven.
Opvallend is de verscheidenheid
van het materiaal op Graffiti Brid
ge. Hoewel de songs hun oorsprong
vinden in het verhaal van de film,
hebben ze toch elk een sterk eigen
identiteit. Wat ze bindt, is hun
scherpe zeggingskracht ('Pardon
me for living, this is my world too')
en de enorme muzikale vaardigheid
waarmee ze zijn losgelaten. Grillig
als Prince is, mag gevoeglijk wor
den aangenomen dat de definitieve
muziek voor Graffiti Bridge de afge
lopen jaren net zo rigoureus is ver
anderd als het originele script. Van
het oorspronkelijke idee, dat voor
zag in een musical met een romance
tussen Prince en Madonna (erfenis:
Love Song op haar elpee Like A
Prayer), is uiteindelijk een heden
daags muziekepos geworden waar
in liefde, geld en macht centrale rol
len vertolken.
Candy Dulfer (beroep: Nationale
Trots) blaast daarin links en rechts
haar partijtjes mee, maar wat me
neer en mevrouw Jansen van bene
den vooral leuk zullen vindén zijn
die grommende baspartijen en on
beschaamd rammelende drums
(met name in Tick, Tick. Bang en
New Power Generation).
Graffiti Bridge is, zullen ook de
Jansens al vrij vlot moeten erken
nen, één langgerekte feestplaat.
Een rommelend onweer, dat maar
niet wil overwaaien.
'Kunst uit particulier bezit' in Zutphen
in kort bestek wordt daar een be
perkt overzicht gegeven van wat er
in de vorige eeuw in Nederland aan
schilderkunst werd geproduceerd.
De presentatie doet sterk denken
aan de grotere exposities die kunst
handels wel houden; wat daar op dit
moment goed in de markt ligt is in
Zutphen te zien. Van de Romanti
sche School met Schelfhout en Pie-
neman tot de Haagse School met
schilders als Maris, Mesdag, Bilders
en Israels en navolgers als Masten*
broek, De Bock en Münninghoff. Er
zitten ontegenzeggelijk kwalitatief
goede en mooie werken onder de
tentoongestelde, maar het blijft
toch een beetje een samenraapsel.
Dat argument geldt misschien
nog meer voor de tentoonstelling in
het museum Henriëtte Polak. Wie
daar binnenstapt wordt als eerste
geconfronteerd met de zeefdruk
van Koningin Beatrix uit Warhol's
serie Reigning Queens, en dat is dan
ook zo'n beetje het summum aan
moderniteit dat in Zutphen te vin
den is. Een deel dat hier getoond
wordt (werken van o.a. Charlotte
van Pallandt, H. Kamerligh Onnes
en Wim Oepts) sluit aan bij de col
lectie van het museum zelf, dat
20ste-eeuwse figuratieve kunst ver
zamelt. Regionale elementen spelen
Van onze correspondent
Nico de Boer
ALKMAAR - De acteur
Pierre Bokma (34) is een be
zige bij, die zich 'het beste
kan ontspannen door in
spanning'. Hij is een van de
prominenten uit de Neder
landse theaterwereld die
meedoen aan de Shake-
speare-serie die onder regie
van Adrian Brine van 5 sep
tember tot en met 28 mei in
het land is te zien. Hij speelt
de rol van de jonge Engelse
koning Hendrik V, een pa
triottische vorst die wordt
gedwongen zijn land in een
oorlog te storten (met Frank
rijk).
Onlangs liet Bokma de Vereniging
van Schouwburg- en Concertge
bouwdirecties (VSCD) weten dat
hij niet in aanmerking wenst te ko
men voor de Louis d'Or, de jaarlijk
se onderscheiding voor de beste
mannelijke hoofdrol van het afgelo
pen theaterseizoen. De acteur, ge
nomineerd voor zijn dubbelrol in
Wedekinds 'Lulu' door Toneel
groep Amsterdam, 'is het niet eens
met de manier waarop de prijzen
worden verdeeld'.
In Theaterstudio Amsterdam, na
bij het Leidseplein, wordt ijverig
gerepeteerd voor de Shakespeare-
drama's 'Richard II', 'Henry IV' en
'Henry V', een bijzonder project dat
deze maand start met een uitputten
de tournee van maar liefst 210 ofwel
3x70 voorstellingen. "Of dat lang
is?" Pierre Bokma haalt lichtelijk
verwonderd zijn schouders op.
"Och, dat valt weljnee", zegt de ten
gere acteur. "Normaal geven we ge
middeld toch ook gauw zo'n 45 tot
50 voorstellingen per theaterpro-
duktie".
Shakespeares grootste kracht is
volgens Bokma diens 'fenomenale
mensenkennis'. "Mensenkennis in
de breedste zin des woords. Als
geen andere schrijver registreert
Shakespeare de mechanismen om
zich heen. En die brengt hij op een
volstrekt tijdloze manier onder
woorden. Er is niet één figuur alleen
maar nobel, niet één alleen maar
slecht of goed. Je kunt de figuren op
het toneel eenduidig maken, maar
iemand in de zaal zal er anders over
denken. De toeschouwer interpre
teert 't toch weer anders dan de re
gisseur het had bedoeld. Bij Shake
speare is er sprake van een uiterst
complexe eenvoud, al heb ik bij
hem ook wel eens het idee dat hij
iets moois wilde maken, terwijl hij
dat van nature al deed".
Louis d'Or
Bokma, die zijn opleiding genoot
aan de Maastrichtse toneelschool
en in wiens stem nog een licht zui
delijk accent is te horen, vindt het
nog steeds merkwaardig dat de to-
•neeljury zijn dubbelrol (Eduard
Schwarz en Jack the Ripper) in
'Lulu' als een dragende hoofdrol be
schouwt en niet als een bijrol, zoals
hy dat zelf ziet. 'Het stuk duurt vier
uur en van die tijd sta ik maar drie
kwartier op de planken. Dat kun je
toch onmogelijk als een hoofdrol
beschouwen", licht hij toe. Hij heeft
kritiek op de werkwijze van de jury.
Volgens hem zijn er de afgelopen ja
ren diverse acteurs en actrices over
het hoofd gezien, die in zijn ogen ze
ker voor een nominatie in aanmer
king kwamen.
Niettemin blikt hij tevreden terug
op de integrale uitvoering van
FYank Wedekinds ooit onspeelbaar
geachte en verboden want aanstoot
gevend verklaarde 'Lulu'. "Ik vond
het heel mooi gedaan, al had de
voorstelling van mij nog wel wat
rauwer gekund. Vooral de onttake
ling van 'Lulu' was een moeilijk ge
deelte. maar globaal bleef het stuk
volstrekt overeind".
Het was de eerste keer dat 'Lulu',
de oertekst ontstond tussen 1892 en
1894 in Parys, in Nederland werd
opgevoerd. Ivo ten Hove regisseer
de het stuk dat een gezamenlijke
produktie was van Toneelgroep
Amsterdam en De Tijd. Vooral dit
soort theater, dat diep in de ziel
graaft, ligt Pierre Bokma na aan het
hart. "Het is theater waarmee ik affi
niteit heb. De stukken die Toneel
groep Amsterdam op het repertoire
neemt, beschouw ik dan ook als een
voorlopige basis van hoe theater er
in mijn ogen moet uitzien".
je van de koopmansmentaliteit in dit
(foto Kippa)
Pierre Bokma signaleert in de thea
ters de laatste jaren een verschui
ving van toneel naar muziek, ballet
en musical; de schouwburgen halen
steeds grotere en duurdere produk-
ties binnen. Maar hij verwacht niet
Van onze correspondent
Henk Meutgeert
ZUTPHEN - Dat de Gelderse stad
Zutphen dit jaar het 800-jarig be
staan viert zal velen zyn ontgaan.
Het stadje haalt de landelijke publi
citeit niet vaak en als dat wel ge
beurt is het met iets triviaals als vo
rige week met het nummeren van
vissen voor een viswedstrijd. Zut
phen is vooral braaf, misschien wel
wat ingeslapen zelfs, en dat imago
wordt bevestigd door twee exposi
ties die in het kader van het 800-ja-
rig bestaan in de stedelijke musea
worden gehouden. 'Kunst uit parti
culier bezit' heten ze en ze laten zien
wat de inwoners van Zutphen en
omgeving aan negentiende- en
twintigste-eeuwse kunst in huis
hebben. En dat is snel gezegd: er
wordt braaf verzameld in een braaf
stadje.
Geen verrassingen dus, er bevin
den zich geen uitzonderlijke parti
culiere collecties in Zutphen, of
deze moeten toevalligerwijs niet in
het museum beland zijn. En dat is
bijna onmogelijk, want men heeft in
Zutphen en omgeving honderden
adressen van de 'vrienden' van de
beide musea aangeschreven en
kreeg een groot aantal reacties.
„Nee, wat we hier laten "zien is een
doornsee van wat er in Zutphen is
verzameld", zegt Lian Jeurissen
van de musea. „Het is maar wat je
verwacht natuurlijk, Zutphen is
maar een klein stadje met 30.000 in
woners". Daar komt dan nog bij dat
in de stad een culturele infrastruc
tuur met bijvoorbeeld een aantal ga
leries of kunsthandels ontbreekt.
Misschien dat er op die manier op
de twee exposities wel een soort 'ge
middelde Nederlandse smaak' te
Samenraapsel
'Kunst uit particulier bezit' is ver
deeld over twee musea. In het Ste
delijk Museum komt de negentien
de eeuw aan bod, in het Museum
Henriette Polak deze eeuw. In to
taal zijn zo'n 200 werken van vooral
Nederlandse kunstenaars te zien.
Om met het Stedelijk te beginnen:
Gezicht op het 800 jaar oude Zutphen. Twee tentoonstellingen in dit slaperige Gelderse stadje bieden de bezoe
kers middelmatige kunst die als los zand aan elkaar hangt. (foto gpd>
