Je moet in één klein
gaatje 4 tonen spelen'
Twee popfestivals voor liefhebbers
Acht balletten van Kylian
op Holland Festival 1991
i\rtistieke films in gevaar
Mondharmonicaspeler Jan Verwey naar VS:
De Zonnetafel Dali: werken van surrealisten bij Boymans
ROTTERDAM (GPD) - Poplief
hebbers kunnen in het weekeinde
van 18 en 19 augustus hun hart op
halen. Muziekliefhebbers die na
Kartoga op de Maasvlakte nog niet
verzadigd zijn, kunnen zaterdag te
recht in Wateringen waar het jaar
lijkse Waterpop gehouden wordt en
de dag daarna in Spijkenisse waar
het wat kleinere Spijkpop losbarst.
Beide festivals zijn, net als Kartoga,
gratis toegankelijk.
Waterpop heeft het tot nu toe niet
meegezeten. Eind vorige maand
kwam uit Ierland het bericht dat de
beoogde topact, de gitaarheld Rory
Gallagher, met ernstige gezond
heidsproblemen in het ziekenhuis
was opgenomen en dus niet kan op
treden. De berichten over de ge
zondheid van de Ier worden intus-
sen steeds somberder. „Hij is hele- Rollins, Flinstones, The Scene, Af
maal opgeblazen. Hij lijkt gewoon rica Soli, The Fish Hospital, Ruff,
op," zegt Len Mostert van Water- Ruff Ready, Kong, Something
pop. Happens en The Soup Dragons.
Niet alleen Gallagher zegde af,
ook drie andere groepen van naam
lieten verstek gaan. Waterpop heeft
toch een interessant programma
weten samen te stellen, bestaande
uit 6 Nederlandse en 5 buitenlandse
bands. De Engelse Soup Dragons
zijn nu gecontracteerd als Top of
the Bill.
Het volledige programma luidt:
De Artsen, Maximum Bob, Henry
Het festival, in het Hofpark in Wa
teringen (nabij Den Haag), begint
om tien voor één 's middags met een
verrassing als opening en duurt tot
ongeveer twaalf uur 's nachts. Er
zijn drie podia. De presentatie is in
handen van Fer Abrahams. Vorig
jaar trok Waterpop zo'n 26.000 be
zoekers en verwacht wordt dat de
editie dit jaar op z'n minst evenveel
liefhebbers zal aantrekken.
Spijkpop 1990 heeft het, ook door
de geringere omvang, een stuk ge
makkelijker. Ed van der Zelm van
het organiserende bureau meldt dat
alles in kannen en kruiken is. „Het
blijft natuurlijk koffiedik kijken
maar als het weer mee zit, rekenen
we op ongeveer 10 tot 12.000 bezoe
kers."
Begin dit jaar liet de gemeente
Spijkenisse weten niet meer zoveel
geld als anders aan het succesvolle
evenement te willen spenderen. De
subsidie werd bijna gehalverd tot
14.000 gulden en Van der Zelm
vreesde sterk op zijn programma te
moeten bezuinigen. Dankzij mede
werking van enkele sponsors is uit
eindelijk een ruim budget van
47.000 gulden op tafel gekomen.
Voor dat bedrag zijn louter Ne
derlandse bands geccontracteerd.
V.O.F. de Kunst sluit het festival als
topattractie af. Het festival begint
om ongeveer twee uur met optre
dens van de lokale grootheden Ato
mic Brassband en Get Back. Zij
strijden om de Grote Prijs van Spij
kenisse. i
Daarna volgen optredens van: 24.
K, Johnny Baby, The Bob Color en
V.O.F. de Kunst. Het geheel wordt
aan elkaar gepraat door Veronica-
discjockey Erik de Zwart. Het festi-
valterrein ligt aan de Plaatweg. Om
tien uur is de muziek afgelopen.
AMSTERDAM (AISTP) - Tijdens het Holland Festival van volgend jaar staat
gedurende vier avonden het oeuvre van Jiri Kylian centraal. Van de artis
tiek leider van het Nederlands Danstheater zijn in totaal acht balletten ge
selecteerd, zo blijkt uit de programmering van het Amsterdamse Muziek
theater voor het komende seizoen.
Op 2 juni worden uitgevoerd de balletten .Verklarte Nacht', .Falling An
gels' en de .Psalmensymfönie'. De avond daarna staan .Soldatenmis', .Si
lent Cries', ,No More Play' en ,Sechs Tanze' geprogrammeerd. Op 5 en 6 ju
ni wordt .Kaguyahime' uitgevoerd, dat twee jaar geleden eveneens tijdens
het Holland Festival was te zien en toen veel bijval oogstte. De choreogra
fie van .Kaguyahime' is gebaseerd op het eeuwenoude Japanse sprookje
van de maanprinses. Voor de begeleiding zorgen het Nederlands Balletor
kest onder leiding van Roelof van Driesten, het koor van het Nederlands
Dans Theater, Circle Percussion en leden van het Keizerlijk Gagaku En
semble Tokyo.
Expositie en boek
over joods leven
MAASTRICHT (ANP) - Ter gele
genheid van de herdenking van 150
jaèr Joodse synagoge in Maastricht
verschijnt in augustus een door drs.
J.M. Lemmens geschreven boek
onder de titel 'Joods leven in Maast
richt'. Onder dezelfde titel wordt za
terdag in het zogenaamde Gene-
raalshuis aan het Vrijthof een expo
sitie geopend die tot en met 16 sep
tember dagelijks is te zien.
Voorzitter drs. A. Jenniskens van
de werkgroep JoodseExpositie
heeft dit vandaag meegedeeld: Vol
gens hem kent Maastricht al ten
minste zeven eeuwen lang Joods le
ven en is het één van de oudste
Joodse gemeenten, misschien zelfs
de oudste van Nederland.
De Joden verdwenen in de veer
tiende eeuw uit Maastricht om er
pas tegen het eind van de 17e eeuw
terug te keren. De stad stelde zich
aanvankelijk afwijzend op tegen
over de Joden. Met de komst van de
Fransen in 1794 kwam daarin veran
dering. De Joden kregen gelijke
burgerrechten en het vestigingsver
bod werd opgeheven. Daardoor kon
een door de overheid erkende Jood
se gemeente ontstaan.
De Joodse gemeente Maastricht
telde honderden leden van wie er
vierhonderd tijdens de Tweede We
reldoorlog om het leven zijn ge
bracht. De hoofdsynagoge voor hèt
ressort Limburg was in 1944 veran
derd in een totale ruïne. Het ge
bouw werd voorlopig opgeknapt en
kon in 1952 weer in gebruik worden
genomen. *VENLO - Afgelopen zondag was hij al in Venlo te zien, de muscial Street-
Na een grondige restauratie, die sisters. Deze nieuwe black musical gaat op 21 augustus in Amsterdam offi-
drie jaar duurde, was de synagoge cieel in Europese première. Streetsisters, geschreven en geregisseerd door
in 1967 weer in oude luister her- John Ledwaba, gaat over de onderdrukking van jonge zwarte prostituees
steld.door 'streetgangs'politie en hun (voornamelijke witte) klanten.
Brandbrief niet-commerciële filmers naar wve
GRONINGEN - Het aanbod van
(kunstzinnige films in Nederland zal
de komende jaren dramatisch te
ruglopen als de minister van wvc
volhardt in haar voornemen meer
dan de helft van het zogenaamde
vrije bestedingskrediet van 215.000
gulden structureel te sc henken aan
het jaarlijks terugkerende Interna
tional Documentary Festival en het
Holland Animation Festival. Dat
zeggen ruim dertig niet—commer
ciële filmvertoners die de minister
hierover een brandbrief hebben ge
schreven.
Het voornemen van de minister
heefts volgens hen tot gevolg dat in
teressante terugblikken en inciden
tele festivals als 'Africa in the Pictu
re', 'Film Fashion', 'Sovjetskaje
Kino' en 'American Independents',
niet of nauwelijks meer kunnen
worden georganiseerd. Raymond
(Walraven van het Amsterdams
Filmhuis, die de brief mede onder
tekende, noemt de nu ontstane si
tuatie bijzonder pijnlijk. Hij heeft
onlangs nog een Billy Wilder-retro-
[spectief moeten afgelasten en een
voor volgend jaar gepland Festival
van de Portugese Film staat inmid
dels op losse schroeven.
Walraven: "Die 215.000 gulden
was natuurlijk al een lachertje, als je
bedenkt hoeveel waardevolle eve
nementen ervan worden gesubsidi-
leerd. We vinden het prima dat het
documentaire festival en het anima
tiefestival structureel worden ge
subsidieerd. Maar het is niet reëel
^^^■-dat het geld daarvoor uit het voor
Met 29 acteurs en 10 musici woonde en werkte Ledwaba negen maanden incidentele festivals bestemde vrije
in een verlaten fabriekscomplex. Gesteund door de belangeloze medewer- bestedingskrediet wordt gehaald
king van vooraanstaande zang- en danspedagogen kreeg de merendeels yan het resterende bedrag kan je
ongeschoolde cast een intensieve training. 'Streetsisters' zal tot en met 25 hooguit nog wat kleine projecten
augustus in de Amsterdamse Stadsschouwburg te zien zijn. (foto anp> organiseren"
situatie leidt er vol
gens Walraven toe dat nieuwe ont
wikkelingen als de Afrikaanse film
niet meer adequaat kunnen worden
geïntroduceerd, terwijl een jong pu
bliek verstoken blijft van klassie
kers. Walravens collega Carlo Pe-
droli van Melkweg Cinema voor
spelt dat het met de incidentele fes
tivals nu snel bergafwaarts zal gaan.
Andere subsidiegevers zullen bij
het wegvallen van de wvc-gelden
eveneens afhaken, vermoedt hij;
men wenst immers alleen op basis
van een reële begroting te subsidi-
Paul Verstraeten van het even
eens bedreigde Gay and Lesbian
Filmfestival wijst met de kwade
vinger naar de Raad voor de Kunst:
"De commissie Film van de Raad
voor de Kunst die de minister hier
over adviseerde, heeft zich niet
sterk gemaakt voor de incidentele
festivals. Ik begrijp die commissie
niet. De commissie vond het budget
van 215.000 gulden veel te klein, in
het advies noemde men het zelfs
'grotesk'. Over de kwaliteit van de
ingediende subsidie-aanvragen was
men tevreden. En nu gaat men, ge
heel in strijd met de doelstellingen,
uit die veel te kleine 'incidentenpot'
structurele festivals subsidiëren".
Verstraeten én zyn collega's ver
moeden dat wvc en de Raad voor de
Kunst af willen van al die kostbare
incidentele festivals. Er zijn nu drie
grote festivals die de hele sector
film omvatten. Amsterdam bezit
een documentairè-festival. Rotter
dam kent al jaren een festival voor
de kunstzinnige film en in Utrecht
wordt jaarlijks het Holland Anima
tion Festival georganiseerd.
Van onze correspondent
Bert Pol
HILVERSUM - Zelf zal Jan
Verwey het niet zeggen,
maar misschien is hij wel de
beste jazz-mondharmonica-
speler van Europa. In elk ge
val is het de Hilversumse
musicus niet bekend of er
momenteel op dit continent
nog meer professionals met
dit kleine instrument hun
boterham verdienen. Goed,
de Belg Jean Toots Thiele-
mans, maar die woont sinds
de jaren vijftig al in de Vere
nigde Staten. Bovendien
doet Thielemans het nu, ge
zien zijn leeftijd, wat kalmer
aan. Verwey die zich vijfjaar
geleden ging specialiseren
in de jazz, is dan ook duide
lijk de 'coming man'.
Zijn muzikale kwaliteiten gaan niet
ongemerkt voorbij. Hij speelt regel
matig in het Metropole Orkest en
The Skymasters -„ik heb zo'n 150
radio-uitzendingen gedaan"- en hij
ziet verlangend uit naar zijn derde
lp/cd, die in het najaar verschijnen.
Ook het buitenland heeft hem in
middels ontdekt. Verwey heeft na
melijk een uitnodiging gekregen
voor een concertreeks in de Vere
nigde Staten. Eind deze maand en
begin september treedt hij op tij
dens twee grote festivals in de Ame
rikaanse staat Pennsylvania. Ver
der zal hij nog enkele optredens ver
zorgen in speciale jazzclubs.
De invitatie werd mogelijk dank
zij de Amerikaanse tenor-saxofo
nist Mo Rolland, die zo nu en dan
met zijn eigen kwartet in ons land
optreedt. Rolland was dit voorjaar
wederom in Nederland en bracht de
blijde mare, want zo ervaart Verwey
het toch wel, van een optreden in de
States mee. De festivals daar kun
nen een beetje worden vergeleken
met het North Sea Jazzfestival, zij
het dat het Amerikaanse spektakel
zich in de open lucht-afspeelt. „Ik
weet dat er elke dag wel enkele dui
zenden mensen op af komen. Dat is
toch niet gering".
De Hilversumse musicus zal er
ook andere jazzcoryfeeën ontmoe
ten, zoals de alt-saxofonist Phil
Woods. Op het eerste festival speelt
Verwey met andere Nederlandse
musici, die samen het kwartet vor
men waarmee Rolland altijd in ons
land concerteert. De mondharmoni
ca neemt eën kleine plaats in in de
jazzwereld, merkt Verwey op. Ook
mag niet vergeten worden, dat Ver
wey een autodidact is. Een conser
vatorium-opleiding voor mondhar
monica bestaat niet.
„Die zal er ook niet snel komen
omdat niemand zich aanbiedt voor
de mondharmonica. Soms zeg ik
wel eens tegen mezelf, als ik op
nieuw zou moeten beginnen zou ik
het misschien niet meer doen, want
het is erg moeilijk. Het is millime
ter-werk. Je speelt in één klein gaat
je vier tonen. En zo gaat dat door op'
het hele instrument. Je doet er echt
jaren over om een behoorlijke melo
die te leren spelen. En dan heb ik
het nog helemaal niet over de im
provisatie".
Voorbeeld
„Jean Toots Thielemans is het grote
voorbeeld. Daar moet je je aan spie
gelen, want iemand anders is er
niet. Hij is een fenomeen. Ik moet
natuurlijk erg oppassen dat ik niet
in zijn sporen ga staan, ik mag hem
nooit imiteren. Er zijn honderden
mensen die saxofoon spelen, voor
de jazz-mondharmonica ligt dit to
taal anders. In dat opzicht is het in
strument erg uniek in de wereld van
de jazz. Ik denk dat ik daarom ook
ben uitgenodigd voor de concerten
in Amerika".
Naast Thielemans is er ook nog
Tommy Reyly uit Engeland, maar
hij is een klassiek geschoolde spe
ler. „In techniek is Reyly ook een
voorbeeld, want hij speelt prachtig
in symfonie-orkesten. Hij speelt
concerto's die speciaal voor hem ge
schreven zijn".
Hoewel Verwey's hart er niet naar
uitgaat, heeft hij zich ook één keer
'uitgeleefd' in het klassieke genre.
Dit gebeurde tijdens éen concert
met het Rotterdams Phlharmo-
nisch Orkest dat een uitvoering gaf
van een werk van Peter Schat. „In
dit stuk waren allerlei kinderliedjes
verwerkt. Ik zat diep in dat orkest
ingebouwd en moest op een gege
ven moment die kinderthema's
meeblazen. Ik was de enige die een
microfoon voor m'n neus had staan,
want anders zou ik niet goed uit de
verf zijn gekomen met dat kleine in
strument in zo'n groot orkest".
Voordat Verwey zich aan de jazz
waagde, speelde hij uitsluitend lich
te muziek. Daarna kwam de geïm
proviseerde muziek, „wat op een
mondharmonica vreselijk moeilijk
is". Verwey, in Vlissingen geboren
en in Middelburg opgegroeid, gaat
altijd op pad met twee mondharmo
nica's van pakweg elk twee decime
ter lang.
Hij begon er zelf mee op twaalfja
rige leeftijd. „Na enkele jaren merk
te ik dat ik er toch net iets meer op
kon spelen dan een ander. Ik kwam
tonen tekort". Hij speelde op school
en op feestjes en kwam toen al vrij
snel in het bezit van een chroma
tisch instrument (de mondharmoni
ca met knop), dat hem dus meer
muzikale mogelijkheden gaf. „Ik
heb hard gestudeerd. Je moest dat
allemaal zelf opbrengen, want ik
kon bij niemand terecht. Er waren
Jan Verviey uitgenodigd
ik kan krijgen".
wel van die narmonicaclubjes, maar
daar heb ik me nooit in thuis ge
voeld. Voor mij was dat ook al ach
terhaald".
Auditie
Als jongen van negentien nam hij
deel aan een radio-auditie van de
KRO. „Ik moest er een stukje spe
len. Dan val je wel of niet in de
smaak". Verwey kreeg een ruime
voldoende en mocht daarna een op
treden verzorgen in het radio-pro
gramma De Springplank van Ton
Kool, dat in de jaren vijftig en zestig
erg populair was en altijd werd op
geluisterd-met het orkest van Jo Bu-
die. Veel mensen hebben destijds
via dit programma inderdaad de
sprong naar het succes gemaakt.
Behalve Verwey zelf zijn bijvoor
i de VS: "Als ze mij op dat kleine instrumentje
dan vind ik dat het grootste compliment dat
beeld ook Harry Bannink en Conny
Vandenbos in De Springplank hun
carrière begonnen.
„Toen ik dat radio-optreden ach
ter de rug had, begon ik de mond
harmonica ook als een heel serieus
instrument te zien, want men had
gemerkt dat ik toch leuk kon spe
len. Dan ben je er nog niet, maar ik
kreeg naar aanleiding van de radio-
uitzending een heleboel reacties".
Al vrij gauw was Verwey te horen in
andere radioprogramma's met Her
man Emmink, Ted de Braak en
Hans van Willigenburg.
„Het is jammer dat dit soort pro
gramma's is verdwenen. In de jaren
zeventig had.praktisch elke omroep
wel enkele programma's met lichte
muziek waarin eigen ensembles
speelden. Ik zat wel twee of drie
keer in de week in een of andere uit
zending". Die tijd is nu voorbij. He
laas, verzucht Verwey, wiens radio
optreden op dit ogenblik beperkt is
tot een keer per twee maanden. Dat
hij zich vijf jaar geleden helemaal is
gaan toeleggen op de jazz, noemt hij
dan ook een goed besluit.
,Ik ging toch steeds beter spelen,
waardoor ik in staat was om ook de
wat meer technische jazz-nummers
te spelen, zoals de bebop-thema's
van Charley Parker. Ik beheers nu
ook de moeilijker improvisaties".
Verwey kan uit een ruim repertoire
kiezen. „Ik bedoel het niet oneer
biedig, maar er is een soort jazz-bij-
bel. Er zijn nu twee versies van. In
elk boek staan wel duizend num
mers". Elke dag trekt de Hilversum-
uur uit voor studie.
Daarnaast treedt hij her en der in
het land op. En soms is hij gewoon
toehoorder op één of ander jazz-eve-
nement. „Er zijn grote componisten
die een enorme invloed hebben ge
had - op de jazz-muziek. Ik noem
Gershwin, Cole Porter en Irving
Berlin".
Er zijn in Nederland heel veel
goeie jazz-muzikanten, meent Ver
wey. „Het is prettig te ervaren dat ik
nu ook bij deze mensen waardering
vind. Elk jaar studeren een heleboel
trompettisten, saxofonisten en pia
nisten af aan het conservatorium. Je
kunt dus heel veel spelen met nieu
we talenten op jazz-gebied. Als zij
mij op dat kleine instrumentje voor
vol aanzien, dan vind ik dat het
grootste compliment dat ik kan krij
gen".
ROTTERDAM - Het Teatre-Mu-
seu Dali, het door de grote mees
ter zelf gestichte museum in het
Catalaanse stadje Figueres is een
permanent feest van Subtiele gek
te en verbeelde dromen. Zoals de
ondersteboven tegen een plafond
'geplakte' levensgrote badkamer.
Een schril contrast met de ano
nieme tombe onder de vloer van
de centrale expositiezaal, waarin
de op 23 januari vorig jaar overle
den schilder ligt. De meeste be
zoekers slenteren, onwetend van
dit heilige feit, over de langwerpi
ge vloersteen zonder inscriptie,
de aandacht meer gevahgen door
het enorme doek van Gala en een
gipsen orkestje op ware grootte.
Daarmee onbewust de laatste
wens van de meester vervullend.
Afwezige aanwezigheid als sub
tiele paradox. Groter tegenstel
ling met zijn extravagante leven
is niet denkbaar.
Dali's kookboek 'Les Diners de
Gala' (Gala was de vrouw van Da
li). Puddingen als vollemelkse
vrouwenborsten, bekroond met
een kers. Surrealistische-tieten-
om-te-smullen en andere gastro
nomische 'onmogelijkheden'
glinsteren in kleuren-diepdruk.
Ondanks de bizarre recepten
meer kijk- dan eetwerk.
len. Op de feestelijke zomeravond
'Het koffertje van Duchamp' in
museum Boymans-Van Beunin-
gen, aan een surrealistisch buffet
voor tweehonderd mensen, ge
naamd 'Zonnetafel' (titel van een
doek van Dali uit de Boymans-
collectie). Aanleiding: de exposi
tie over het surrealisme, getiteld
'De Zonnetafel, Dali en omge
ving', en het gereedkomen van de
nieuwbouw aan de voorkant van
Museum Boymans.
Het buffet was een idee van de
Rotterdamse beeldend kunste
naars Wim Gijzen (voorgerecht),
Frits Jansen (hoofdgerecht), Wil
lem Oorebeek (dessert) en Geer
Poels (decoratie). Een voortreffe
lijk idee, dat smaakt naar méér.
De sfeer van subtiele gekte, de
feestelijkheid van intelligente
dwaasheden en uitbundige
'yondsten' die wel te zien waren
in enkele oude zwart-wit filmpjes
als 'Un chièn Andalou' en 'En-
tr'act'ontbrak echter. Anders ge
zegd: Dali had zich verveeld. Om
maar te zwijgen van surrealisti
sche 'makkers' als Breton,
Duchamp, Picabia en Man Ray,
Het was te braéf. Waarschijnlijk
als gevolg van de formule. Een
even onduidelijke als onwennige
mengelmoes van kunstenaars en
leden van de vereniging Vrienden
van Boymans. Heette het menu
ook daarom: 'Mésintelligence
freudienne' (freudiaans slechte
verstandhouding)? Slechts enke
len, zoals de wat bevreemdend
om zich heen blikkende Jules
Deelder (een dame: „Die meneer
met die zonnebril heb ik geloof ik
al eens eerder gezien..."), gaven
hun tafel alleen al door hun aan
wezigheid nog een zweem van
surrealisme. En beeldend kunste
naar Cor Kraat, na een half uur op
het vullen van zijn wijnglas te
hebben gewacht: „Ik ben na van
avond wel geheel van de drank
af'.
De kunstenaars die zich niet
hadden laten afschrikken door de
65 piek per couvert hielden de
avond al tamelijk snel voor ge
zien. Alleen de lezing over 'Het
koffertje van Marcel Duchamp'
trok nog brede belangstelling.
Van dit koffertje, waarin het com
plete oeuvre van Duchamp een
centraal hoofdstuk in de moderne
kunstgeschiedenis heeft
Duchamp zoals bekend verschil-
J lende series gemaakt. Het e:
plaar in Boymans, dit jaar
tachtigduizend dollar
op een veiling, vormt het boeien
de klapstuk van de beknopte ten
toonstelling over het surrealisme.
Het surrealistisch koffertje van
Boymans. Nog een week te zien.
Voor wie kunst ook als een feest
ziet.
Zomertentoonstelling 'De
Zonnetafel, Dali en omgeving',
Museum Boymans-Van Beunin-
gen. Rotterdam. Werken van
surrealisten als Marcel
Duchamp, Max Ernst, Ren; Ma-
gritte, Man Ray, Francis Pica
bia, Ren; DaniFls, e.a. Nog tot
en met 19 augustus.
HENK DRENT
