TAD LEIDEN
'Een dooris kistenmaker heeft altijd klanten
LEIDSCH
DAGBLAD
Eerstejaars verwelkomd
met 'Goekoope' grappen
s
MAANDAG 13 AUGUSTUS 1990
Leidse grafkistemnaker Martien van der Vooren stopt ermee
Van onze redacteur Jan Rijsdam
LEIDEN - De laatste kist ging vorige maand de deur uit.
Grafkistenmaker Martien van der Vooren (68) kapt er mee.
Niet omdat zijn bedrijf aan de Leidse Koppenhinksteeg
niet meer zoü floreren. Integendeel: er is sprake van een
aanhoudende belangstelling voor het produkt dat Van der
Vooren levert. En: het is een bedrijfstak met weinig onze
kerheid over de toekomst. "Er gaan altijd mensen dood",
stelt Van der Vooren droogjes vast. Weer of geen weer, zo
mer of winter: "Een doodskistenmaker heeft altijd klan
ten".
Eind juli, de laatste dagen in zijn be
drijf zit Van der Vooren wel een
beetje duimen te draaien. "Het is
rustiger dan anders", zegt hij. Hoe
dat komt? Och, de ene keer gaan er
meer mensen dood dan de andere
keer".
In zijn kantoor wacht Van der
Vooren rustig de laatste bestellin
gen af. Hij verwacht deze week nog
een paar klanten. Veel voorraad
heeft hij niet meer. Een houten trap
met uitgesleten treden voert naar de
verdieping. Hier stonden honder
den kisten klaar voor vertrek. Het is
er nu nagenoeg leeg.
In de werkplaats, beneden, lijkt de
laatste jaren maar weinig veran
derd. "De werkbanken zijn er on
langs weggehaald", vertelt Van der
Vooren. Aan de wanden hangen
nog wel de oude gereedschappen,
vermoedelijk op dezelfde plek waar
ze 40 jaar geleden ook hingen. Tus
sen houten steunberen en spinrag
staan de laatste stapels doodskis
ten, wachtend op een passagier. "Ik
zal er nog maar een paar kwijt ra
ken", weet Van der Vooren. "De
rest gaat naar een kistenmaker in
Katwijk".
Spaanplaat
De onbekende bezoeker die de
werkplaats binnenstapt bekruipt,
zonder enige twijfel, het gevoel in
een griezelfilm terecht te zijn geko
men. Van der Vooren kent die reac
tie. Vaak wierpen mensen die door
het steegje tussen Kaasmarkt en
Hooglandse Kerkgracht liepen, een
blik de werkplaats in om zich ver
volgens met geschrokken gezicht af
te wenden onder het slaken van de
kreet: "Ah, getver".
"Mensen vinden een doodskist
eng", zegt Van der Vooren schou
derophalend. Zelf vindt hij zijn vak
eigenlijk doodgewoon. De Leidse
grafkistenmaker zegt altijd plezie
rig zaken te hebben gedaan, ook al
was er de afgelopen jaren wel spra
ke van concurrentie op leven en
dood tussen de grote kistenmakers.
"Ik heb daar gelukkig niet zo'n last
van gehad. Mijn klanten zaten voor
al in de kerkdorpen", vertelt hij.
"De meeste zijn kleine begrafenis
ondernemers. Ze vinden het heel
erg dat ik er mee stop. Er heeft er
één staan huilen omdat ik ophoud".
Van der Vooren is er zelf niet rou
wig om dat hij de pijp aan Maarten
geeft. "Ik had er al eerder mee wil
len stoppen", zegt hij. "De laatste ja
ren vond ik er niks meer aan. Het is
allemaal spaanplaat tegenwoordig,
met een fineerlaagje dat het werke
lijke materiaal moet verhullen. De
platen komen gefineerd en al aan.
We hoeven het alleen maar uit te za
gen en in elkaar te zetten. Er komt
geen vakmanschap meer aan te
pas".
"Vroeger was het maken van graf
kisten een echt ambacht", weet Van
der Vooren. "Je had ook veel meer
sortering in doodskisten. Ik maakte
kisten van echt eikenhout, van ie
pen- en van vurenhout. Er waren
ook verschillende modellen, met
een enkele- of een dubbele knik en
met verschillend beslag. Nu is het
een eenheidsworst geworden. Met
handgrepen van hout of plastic. En
al dat stomme spaanplaat. Daar zit
geen leven meer in".
Nuchter
Het bedrijf van Van der Vooren is
van vader op zoon gegaan. "Mijn va
der is in de jaren twintig begonnen
in een werkplaatsje achter de siga
renwinkel van mijn zuster, aan de
Hoge Rijndijk. In het begin maakte
hij twee of drie kistjes per week. La
ter kreeg hij het steeds drukker.
Mijn broer en ik rolde als het ware
vanzelf de zaak in". Zijn scholing
kreeg Martien van der Vooren in het
bedrijf. "Ik heb vanaf mijn 12-de
jaar grafkisten staan maken", herin
nert hij zich.
In 1947 verhuisde Van der Vooren
en zonen naar de Koppenhinksteeg.
Daar groeide het bedrijf verder uit
en zette de twee broers uiteindelijk
de zaak voort. Hoeveel grafkisten
het bedrijf door de jaren heen heeft
gemaakt weet Van der Vooren niet.
"Mijn vader hield een boekje bij van
de kisten die de deur uitgingen. Ik
heb dat zelf ook wel gedaan. Alleen
de laatste tijd heb ik het er een
geen
beetje bij laten zitten. Maar, ik denk
wel dat we meer dan 30.000 kisten
hebben gemaakt. Soms ook voor fa
milie en bekenden. Ik heb mijn ou
ders en schoonouders gekist. Maar
mijn broer, die is in 1983 overleden,
dat kon ik niet..."
"Als je dagelijks met de gevolgen
van de dood wordt geconfronteerd
ga je er wel nuchterder tegenover
staan", aldus Van der Vooren. "Je
kunt niet altijd blijven stilstaan bij
het leed van anderen. Maar hele
maal koud laat het je nooit. Vooral
niet als het om kinderen gaat. Zoiets
blijft een zwakke plek. Dat raakt je
altijd".
Roze kist
"De laatste jaren is het maken van
doodskisten een hele industrie ge
worden", vertelt Van der Vooren.
"Een paar jaar geleden maakten de
grote bedrijven elkaar zowat af.
Mijn bedrijf wordt overgenomen
door Uninga uit Katwijk, één van de
grootste grafkistenmakers van Ne
derland. Die fabriceren 36.000 kis
ten per jaar".
"Ik hoefde gelukkig nooit bang te
zijn dat mijn klanten wegbleven
omdat onze dienstverlening heel
bijzonder was. Wij zorgden voor al
les: voor het transport, het inkisten
en het opbaren. Veel begrafenison
dernemers doen dat tegenwoordig
zelf. En ook het opbaren thuis is
sterk afgenomen. Vroeger maakten
we een hele rouwkamer in huis met
zware gordijnen rondom de kist en
de lamp omfloerst met tule. Daar
vraagt niemand meer om. Tegen
woordig komt er alleen nog een be
kleding in de kist en een glazen dek
sel er bovenop met een sierkleedje.
Nee, daar is ook niet veel meer aan".
Een heel enkele keer kreeg Van der
Vooren te maken met een bijzonde
re wens van de overledene. "Ik heb
eens meegemaakt dat iemand een
roze kist wilde. Waarom weet ik
niet, maar toen heb ik 'm roze ge
maakt. Achteraf bleek de kleur nog
niet goed. Witte kisten, daar wordt
de laatste tijd steeds vaker om ge
vraagd. Bij Van der Putten in Lisse
hebben ze ook een witte lijkauto".
Lachen
Grafkisten maken lijkt geen vak
waar je vrolijk van wordt. "Dat valt
reuze mee", reageert Van der
Vooren. "Er gebeuren best weieens
dingen waar je om moet lachen.
Maar, in je werk moetje ernstig blij
ven. Het is een heel kwetsbaar vak.
Ik heb wel eens meegemaakt dat er
werd gezegd dat we liepen te lachen
achter de kist. Dat was echt niet
waar. Zo ben ik niet. Maar in dit vak
letten mensen heel erg op je. Eén
verkeerde gezichtsuitdrukking
kunnen mensen al verkeerd uitleg
gen. Je moet dus dondersgoed op
letten dat je je gezicht altijd strak
houdt".
"Ik heb ook eens meegemaakt dat
we een overledene naar Brabant
moesten brengen. Dat was 's mor
gens vroeg en het was heel koud.
Omdgt we te vroeg aankwamen
hebben we in een café een kopje
koffie genomen en een sneetje
brood gegeten. Toen werd er
meteen gezegd dat de chauffeur en
z'n begeleider al om 8 uur 's mor
gens in de kroeg zaten. Je moet in
dit vak dus heel goed oppassen wat
je doet".
Van der Vooren maakt zich niet
druk over het moment dat magere
Hein hem komt halen. "Het kan mij
niks schelen waar ik word begra-.
ven", zegt hij. "Maar, een ding wil ik
wel: da's een mooie kist. Ze moeten
mij niet in zo één van gefineerd
spaanplaat leggen. Ik wil een eiken
houten kist, en voor de rest zoeken
ze het maar uit".
Disco-bezoeker
opzettelijk
aangereden
LEIDEN - Een 20-jarige Leidse jon
gen is in de nacht van vrijdag op za
terdag, na het verlaten van de
Koets-o-theek, ernstig mishandeld.
De jongen verliet met een grote
groep andere bezoekers de disco
theek in de Kruisstraat toen een au
tomobilist hem opzettelijk aanreed.
Toen de jongen de bestuurder daar
over uitschold, stapte de bijrijder
uit en gaf de jongen een paar forse
vuistslagen in het gelaat.
De 20-jarige moest voor behande
ling naar het Elisabeth Ziekenhuis
worden overgebracht. Getuigen
konden een goede beschrijving ge
ven van de auto. De politie ver
wacht de automobilist en de bijrij
der nog te kunnen aanhouden.
Frituurpan
vergeten: 25.000
gulden schade
LEIDEN - De Leidse brandweer
heeft zaterdagochtend een brandje
geblust in een woning aan de St. Jo-
rissteeg. De bewoonster was verge
ten dat ze de frituurpan had opgezet
en van huis gegaan. Toen ze thuis
kwam stonden de keuken en de
gang in lichterlaaie.
De brandweer was snel ter plekke
en kon erger voorkomen. Het hele
pand liep in totaal 25.000 gulden
schade op. Een papegaai, een kana
rie en een eekhoorn zijn door de
rook gestikt.
Jongens slaan
zonder aanleiding
man in elkaar
LEIDEN - De politie heeft in de
nacht van zaterdag op zondag twee
20-jarige Leidse jongens aangehou
den die op de Haarlemmerstraat
zonder enige aanleiding een 27-jari-;
ge man in elkaar hadden geslagen.
Het slachtoffer werd, na een tele
fonische melding, hevig bloedend
op straat aangetroffen. Omstanders
hadden twee jongens zien weglo
pen in de richting van de Maresin-
gel. De politie besloot onmiddellijk,
met de getuigen in de auto, de om
geving uit te kammen. Op de Ma-
resingel werd het tweetal herkend
en aangehouden.
Eén van de twee pleegde hevig
verzet en moest in de boeien wor
den geslagen. De jongen en één van
de agenten liepen bij de schermut
seling lichte verwondingen op.
'Leidse bevolking niet de domste'
LEIDEN - Honderden studen
ten begonnen te lachen toen
burgemeester Goekoop van
ochtend zijn eerste \velkomst-
woorden sprak op het spreekge
stoelte van de Hooglandse
Kerk. Het was niet omdat de
Politie maakt einde
aan mishandeling
LEIDEN - Een 19-jarige Leidenaar
is in de nacht van vrijdag op zater
dag op de Hoge Rijndijk, zonder
enige aanleiding, aangevallen door
twee jongens.
Twee agenten van de rijkspolitie,
die toevallig in de buurt waren,
maakten snel een eind aan de mis
handeling en hielden de aanvallers,
een 19-jarige Leidenaar en een 20-ja-
rige jongen uit Nunspeet, aan. Het
slachtoffer liep een gekneusd juk
been en een lichte hersenschudding
op.
Duivenberichten
LEIDEN - De duiven vlogen dit weekeinde
uit Meaux, Chantilly en Roosendaal.
De Vriendenclub: 1. R. Verhoogt, 2. W. van
de Kooy, 3. F. Ladan, 4. C. Kop, 5. Comb.
Van de Lee.
De Rijnklievers: 1J. Kok, 2. H. van de Star,
3, 5. J. Zevenhoven, 4. M. Hoogenboom.
LPC: 1L. Engel, 2. K. Lefebre en Zn, 3. W.
Stouten, 4. R. van de Heyden, 5. Gebr.
Pen.
De Zwaluw: 1, 2, 3, 4. P. van Leeuwen
(1392), 4. N. Meeuwenoord.
't Centrum: 1,3. J. Heinen, 2. H. Sassen en
Zn, 4. Gebr. Heinen, 5. B. Hoogervorst.
LEIDEN - Gehuwd: R.A.W. Zwetsloot en I.C.
Louer, R.J.A. Verberg en S.S.M. Hoogduin, W.
Janssen en J. Sloos. A.C. Plasmeijer en C.C.
Bink, W.L.J. van Driel en J. van Oosten. A.
Scheller en G.J. Blikman, H.J. Beenhakker en
M.H. Naber, M.J.M. van lersel en H.W. Dijkhui
zen, E.L.J. Smits en G.M. de Wit, J. van der
Stelt en A.M. Koenen, H. Mohamed en B.J.H.
Toorn, W.W. Foks en D.C. Colljn.
eerste burger van Leiden begon
met een vreselijk goede grap,
maar omdat hij niet was te ver
staan. Zijn bombastische stem
geluid werd in de hoge kerk zo
vervormd, dat het leek alsof hij
een priester was die in onbegrij
pelijk Latijn zijn parochianen
toesprak.
Aan de ene kant was dat jammer,
want het betoog van de burgemees
ter tegen de nieuwe lichting studen
ten die vandaag begonnen zijn aan
de introductieweek, was doorspekt
met 'Goekoope' grappen. "Wees
niet bedroefd als burgers- niet
meteen om uw grap lachen. Die kan
geniaal zijn, maar bedenk dat de
Leidenaars al vierhonderd jaar stu
dentengrappen horen".
Aan de andere kant hebben de
tientallen studenten die de kerk
voortijdig verlieten en de vele ande
ren die hem niet konden verstaan,
niets gemist. Ze kunnen zo aan een
ouderejaars vragen wat de burge
meester te vertellen had. Want tra
ditiegetrouw vertelde hij ook dit
jaar weer dat de Leidse bevolking
niet de domste is van Nederland,
dat in Leiden niet dè meeste proble
men voorkomen van alle steden
maar dat het gewoon een dure stad
is met zijn grote binnenstad, lange
grachten en vele monumenten.
En verder ontbraken ook dit jaar
de tien geboden van Goekoop niet.
Hij riep de studenten onder meer op
niet te veel te studeren, niet te veel
de student uit te hangen, gebruik te
maken van alles wat Leiden te bie
den heeft, eeuwig trouw te blijven
aan deze stad en de fiets dubbel op
slot te zetten.
En natuurlijk vergat hij niet om
de eerstejaars te vertellen- dat ze
zich vooral moeten laten inschrij
ven in het bevolkingsregister van
Leiden. "Daar krijgen wij geld voor
en met dat geld kunnen wij weer
iets leuks doen voor u".
Containerbedrijf Van Diemen
verhuist naar Werninkterrein
LEIDEN Het Leiderdorpse
sloop- en containerbedrijf Van Die-
men gaat gebruik maken van het
Werninkterrein. B en W gaan ak
koord met de uitgifte in erfpacht
van een perceel grond van 3300 vier
kante meter. Op het terrein worden
een reparatieloods en een stallings-
loods gebouwd voor bedrijfswa
gens en kranen. Ook worden er con
tainers opgeslagen.
Het vuil wordt niet meer door
Van Diemen zelf uitgesorteerd. "De
vrachtwagens met volle containers
rijden rechtstreeks naar onze colle
ga Vliko in Leiderdorp", vertelt
eigenaar G. van Diemen.
Dat gebeurt al sinds februari,
toen het bedrijf het veilingterrein
moest verlaten. De vestiging van
Lezers Schrijven
Bijna 2300 eerstejaars-studenten verzamelden vanochtend bij Molen De Valk en liepen vervolgens naar de
Hooglandse Kerk waar ze werden toegesproken door burgemeester Goeekoop en rector-magnificus Beenakker.
(toto Wim Dijkman)
Zwembad
Heet was het vorige week, vooral
vrijdag en zaterdag. De meeuwen
vielen dood van het dak.
Het leek ons dan ook heerlijk om
zaterdag, nadat mijn man klaar was
met werken, een koele duik te ne
men in zwembad 'De Vliet'. Nu
werkt hij in een winkel en die sluit
zaterdag om vijf uur. Dus na het
werk: op naar het zwembad. Maar
helaas... Heet of niet,, op zaterdag
sluit de tent om half zes.
Is het nou echt niet mogelijk om
op die twee dagen dat het in Neder
land eens tropisch is van de regels
af te wijken en het zwembad een of
twee uurtjes langer open te hou
den?
Omdat je toevallig in een winkel
werkt en niet, zoals de rest van Ne
derland op zaterdag vrij bent, ben je
wat zwemmen betreft ook nog eens
de pisang. Onwijs leuk, maar niet
heus.
Ideetje, die langere openingstij
den?
M.B. Kruizinga
Magdalena Moonstraat 13
Leiden
het bedrijf kwam niet overeen met
het bestemmingsplan voor die loca
tie, waarop nieuwe bedrijfspanden
en woningen worden gebouwd.
Sinds het vroege vooijaar staat het
materiaal van Van Diemen al op het
Werninkterrein 'in afwachting van
de bouw', aldus de eigenaar van het
bedrijf.
Hij verwacht dat de bouwwerk
zaamheden spoedig na de vakantie
kunnen beginnen en medio vol
gend jaar zullen zijn afgerond. Met
de nieuwbouw is een investering
gemoeid van ongeveer negen ton,
aldus Van Diemen.
Aanranding in
portiek Sperwerhorst
LEIDEN - Een 41-jarige vrouw
heeft bij de politie aangifte gedaan
van aanranding. De Leidse werd za
terdagavond, in een portiek aan de
Sperwerhorst, door een onbekende
man vastgegrepen.
De vrouw reageerde door de man
een schop in het kruis te geven en is
vervolgens hard weggelopen. De
politie heeft vrijwel direct de omge
ving uitgekamd. De aanrander bleef
evenwel onvindbaar.
Plakkers ingerekend
LEIDEN*- De Leidse politie heeft
afgelopen nacht negen leden van
twee Leidse studentenverenigin
gen aangehouden wegens illegaal
plakken. Het negental was vooral
actief rond molen De Valk waar
vandaag de eerstejaar studenten
zich verzamelen.
Toen de negen de politie in het
oog kregen gingen ze op de loop.
Kennelijk gehinderd door de em
mers plaksel en de rollen met pos
ters konden de illegale plakkers, zes
leden van de studentenvereniging
Augustinus en drie leden van SSR,
zich evenwel niet snel genoeg uit de
voeten maken. Eenmaal in de kraag
gegrepen heeft het negental afstand
gedaan van hun spullen.
Op het politiebureau werd proces
verbaal opgemaakt.
STAD LEIDEN STAD LEIDEN STAD LEIDEN STAD LEIDEN STAD LEIDEN STAD LEIDEN STAD LEIDEN
