Schoolagenda modeartikel bij uitstek
Alert op smokkelwaar
niets aan te geven
'De douanecontrole is een soort spel tussen ons en de reizigers'
'We mikken op kinderen die vooruit willen'
Op Schiphol zijn ongeveer 150 douane-employés belast met de
controle van reizigers en vliegtuigbemanningen. Het officiële
streven is om vijf procent van het passagierverkeer aan een
controle te onderwerpen, maar in de praktijk komen de
geüniformeerde belastingambtenaren zelden aan dat percentage
toe. Structurele onderbezetting wordt als excuus aangevoerd. De
kans dat iemand zijn of haar koffer moet openmaken is derhalve
vrij klein. "Als er toch eens een passagier tegen de lamp loopt,
kan die meestal nog slecht tegen z'n verlies".
door Peter Sluis
Rood of groen. Tussen die twee kleuren
moeten reizigers die via Schiphol ons
land binnenkomen, kiezen zodra ze hun
koffers van de bagageband hebben ge
plukt. Wie goederen by zich heeft waar
over invoerrechten verschuldigd zijn,
wordt verzocht de rode pijl te volgen die
leidt naar een balie met kassa. Wie meent
zonder meer z'n weg te kunnen vervol
gen, volgt de groene pijl. Voordat de au
tomatische deuren naar de aankomsthal
van Schiphol zich openen, moet eerst
nog een legertje douane-employés wor
den gepasseerd die alsnog kunnen vra
gen een blik te mogen werpen in tas, kof
fer, of rugzak.
"De douanecontrole is een soort spel
tussen ons en de reizigers. De kans dat ie
mand gevraagd wordt zijn koffer open te
maken, is heel klein. Maar als hy dan
toch een keer wordt gecontroleerd en te
gen de lamp loopt, kan de doorsnee pas
sagier slecht tegen zijn verlies. Dan
schelden ze ons soms de huid vol. Dat we
onze tijd beter kunnen besteden aan het
opsporen van verdovende middelen dan
aan iemand die een slof sigaretten teveel
meeneemt", vertelt Henk Bosschers van
de douane op Schiphol.
"Officieel", zegt Bosscher ook, "wordt
vijf procent van de reizigers door ons ge
controleerd. Omdat we hier nogal te ma
ken hebben met onderbezetting ligt dat
percentage in de praktijk lager. Daar
staat tegenover dat we by sommige
vluchten, met name uit landen waarvan
daan veel drugs worden geëxporteerd,
extra mensen inzetten".
Belastingdienst
Met de controle van reizigers en vlieg
tuigbemanning op Schiphol zijn onge
veer 150 douane-employés belast. "Wat
onze taak precies is, is de meeste mensen
niet precies duidelijk", meent Bosscher.
"Een goed bewijs daarvan is het feit dat
veel passagiers ons hun paspoort willen
laten zien, terwijl de persoonscontrole
op Schiphol een zaak is van de Koninklij
ke Marechaussee".
Bosschers en zijn collega's ressorteren
tot de belastingdienst; vallen dus offi
cieel onder het ministerie van financiën.
De eerste taak van de douane is dan ook
het controleren en belasten van artikelen
die ons land, in dit geval via Schiphol,
binnenkomen. Omdat zij daarbij nogal
eens oplopen tegen puur criminele acti
viteiten, zoals drugs- of diamantensmok-
kel, hebben de douane-employés ook
een algemene opsporingsbevoegdheid.
Een Nederlandse ingezetene mag bij
aankomst in ons land tweehonderd siga
retten, een liter drank en voor 125 gulden
aan souvenirs belastingvrij invoeren. Zit
er meer in de bagage, dan dient over dat
meerdere invoerrechten en omzetbelas
ting te worden betaald. Dat niet iedereen
dat doet, moge duidelijk zijn. Dat hem of
haar dat op een forse financiële douw
kan komen te staan, weten de meeste
mensen echter niet. "Ja", bekent Bos
schers, "dat leidt nog al eens tot irritaties
by het publiek. Wat dat betreft zijn de
meeste mensen die belasting ontduiken
slechte verliezers. Ik vind dat als je wilt
gokken je ook tegen je verlies moet kun-
Of iemand wel of niet wordt gevraagd
koffer of tas te openen, hangt mede af
van de herkomst van de vlucht die wordt
afgehandeld. "Als er net een vliegtuig
van de Canarische Eilanden is aangeko
men, waar alles belastingvrij is, letten we
extra op. Ook het uiterlijk van de passa
gier is belangrijk. Niet dat we iemand die
er slordig of juist erg netjes uitziet, er eer
der uitpikken; het is meer een soort intu
ïtie. Je voelt het gewoon".
Stelregel
Loopt iemand met een slof te veel aan si
garetten tegen de lamp, dan krijgt hij als
nog de kans daarover belasting te beta
len. "Voor een slof sigaretten is dat 27
gulden, voor een fles drank ten minste 15
gulden. Eigenlijk zou men ook een boete
moeten krijgen, maar wij hanteren als
stelregel dat er pas een proces-verbaal
volgt bij een bedrag van 150 gulden of
meer aan ontdoken belasting".
In de praktijk, zegt Bosschers, komt
dit beleid er op neer dat iemand met drie
flessen whisky in zijn tas wel de belas
ting moet voldoen. Maar hem wordt geen
boete opgelegd. Daarentegen krijgt de
persoon die wordt betrapt met een in
Singapore gekochte videocamera die
boete wel. "Die betaalt dus eerst 35 pro
cent aan invoerrechten en omzetbelas
ting, plus nog eens zo'n bedrag als boe
te".
Goedkoop wordt dan alsnog duur
koop. Waar die camera bij aankoop in het
Verre Oosten nog slechts 2000 gulden
kostte, daar kan.de prijs ervan na de dou
anecontrole gemakkelijk oplopen tot
3400 gulden. Overigens geldt het tarief
van 35 procent niet voor alle audio-visue-
le apparatuur. "Alle tarieven", zegt Bos
schers wijzend op een dikke map, "staan
in dit boekwerk". Zo bedraagt het tarief
voor een fototoestel 27 procent, voor een
cd-speler 29 procent, voor cd's 24 pro
cent en voor een personal computer 25
procent".
Gloedvol beweren dat een artikel niet
in Nederland is gekocht, is een veel toe
gepaste truc om te proberen de douane
om de tuin te leiden. "Maar wy zijn na
tuurlijk niet achterlijk. We vragen de
mensen dan het aankoopbewijs te laten
zien. Als ze dat niet bij zich hebben, krij
gen ze de kans om dat binnen veertien
dagen te overleggen. Uiteraard houden
wij het artikel dan achter. Als de mensen
merken dat hun smoes niet lukt, geven
ze meestal toch maar toe dat ze het in het
buitenland hebben gekocht".
Golfclubs
Een tijdje terug werd Bosschers gecon
fronteerd met een man die in zijn bagage
twee golfclubs by zich had. "Daar had
die zo te zien twee keer mee in het gras
geslagen om de nieuwigheid er van af te
halen. Hij beweerde ook dat hij ze al in
Nederland had gekocht. Hij werd in de
gelegenheid gesteld een en ander aan te
tonen. Twee dagen later kwam de man
inderdaad met een rekening. Jammer ge
noeg voor hem hadden wy ook niet stil
gezeten en de importeur gebeld. Van die
kant hoorden we dat dat type golfclubs
in Nederland niet verkocht werd. Omdat
die man had geprobeerd de boel te fles
sen, kreeg hij een extra zware boete van
150 procent. Dat geldt ook voor mensen
die spullen proberen te verstoppen in by
voorbeeld een dubbele bodem".
De douane op Schiphol heeft de afge
lopen jaren een steeds belangrijker taak
gekregen bij het opsporen van verdoven
de middelen. Waar het aantal kilo's in be
slag genomen harddrugs in 1988 nog 374
bedroeg, daar was dat vorig jaar al opge
lopen tot 550. Dit jaar zal dat aantal ruim
schoots worden overtroffen; in het eerste
halfjaar van dit jaar werd er al 597 kilo
onderschept. Overigens worden de
meeste drugs niet in de bagage van de
reizigers aangetroffen, maar tussen zen
dingen luchtvracht.
De stijging is voor een groot deel toe te
schrijven aan de cocaïne uit Colombia
die via Suriname naar Nederland wordt
gesmokkeld. "Daarom zetten we op
vluchten uit dat land vaak meer mensen,
zodat we extra kunnen controleren. Dan
wordt er al gauw geroepen dat we de Su-
rinamers discrimineren, maar dat is na
tuurlijk onzin. Die strenge controle heeft
niets met hun huidskleur te maken, maar
veel meer met het feit dat we weten dat
de kans groot is dat er cocaïne gesmok
keld wordt".
Kunstbeen
Vooral in de drugshandel kent de inven
tiviteit van de smokkelaars geen gren
zen: een kunstbeen dat dient als bewaar
plaats van heroïne, een in cocaïne ge
drenkt kledingstuk of een diplomaten-
paspoort dat een hasjsmokkelaar diplo
matieke onschendbaarheid moet géven.
Met name om drugssmokkelaars op
Schiphol in hun kladden te pakken is er
in het stationsgebouw een team van 21
douaniers in burger actief, dat het doen
en laten van passagiers nauwlettend in
de gaten houdt.
"Als belastingambtenaar", zegt Henk
Bosscher, "is het eigenlijk onze taak de
artikelen die via Schiphol ons land wor
den ingevoerd aan een controle te onder
werpen. Maar eigenlijk moeten we van
alle markten thuis zijn. Want we krijgen
daarnaast ook nog eens te maken met al
lerlei soorten drugs, al dan niet verboden
geneesmiddelen, en niet te vergeten uit
heemse dieren. Een koffer vol slangen,
een plastic pvc-pijp waar levende pape
gaaien in worden gestopt, je maakt de
raarste dingen mee. Laatst-nog komt er
een mevrouw langs de controle. Nee, zei
ze, ze had niets aan te geven. Ik vroeg
haar: wat beweegt er dan onder uw kle
ren? Bleek ze tussen haar borsten een
klein aapje te hebben verstopt".
Wie vroeger naar de middelbare school ging, kocht een grauwe
agenda en een stapel groene schriften. Daarover hoefde niet lang
te worden nagedacht, want keuze was er nauwelijks.
Tegenwoordig is zekerde schoolagenda een modeartikel
geworden. Wie wil meetellen in de klas, heeft er een van 'The
Next Generation', 'Pour Elle', 'Mexx' en noem maar op. Snelle,
kleurrijke agenda's, die de ouders veel geld kosten. Maar de prijs
vormt kennelijk geen beletsel, de schoolagenda's zijn weer
massaal over de toonbank gegaan. Het geheim van het succes:
"We houden de middelbare scholieren een worst voor".
door Harry van Dam
Er is veel veranderd in de wereld, de
laatste vijfentwintig jaar en wat dat be
treft zyn de schoolagenda's met de tijd
meegegaan. Uit onze eigen middelbare
schooltijd herinneren we ons nog de bra
ve Rijam-agenda. Een harde, grauwge-
kleurde kaft en binnenin zwartwit foto's
van opkomende sterretjes als Greetje
Kauffeld, Sonny and Cher, Ria Valk en
Dionne Warwick en (toen al) gevestigde
namen als de Rolling Stones en de Beat
les.
"Ach, we vertellen de kinderen hoe
leuk het leven kan zijn en dat doen we in
die agenda, het enige leuke boekwerk
dat ze voor het nieuwe schooljaar ko
pen", zegt Herman van Rijmenam, van
beroep producent van de snelle, heden
daagse. schoolagenda.
Halverwege de jaren zestig kregen de
agenda's een wat progessiever gezicht
met de intrede van de advertenties voor
'Clearasil', hèt middel tegen vijand num
mer één van de opgroeiende jongens en
meisjes: jeugdpuistjes. En als revolutio
nair golden in die tijd de eerste adverten
ties voor maandverband, veilig en on
zichtbaar. Je kon er alles mee blijven
doen, heette het. Ouders schudden het
hoofd over zoveel losbandigheid.
Maar diezelfde vaders en moeders zul
len van hun stoel vallen, als ze (bij hun
kleinkinderen?) toevallig eens een van
de schoolagenda's inkijken, die het
Haagse bedrijf International Merchan
dising bv tegenwoordig onder de namen
'Pour Elle' en 'The Next Generation' op
de markt brengt.
Reportages
En dan hébben we het nog niet eens over
de inhoud. Neem nu 'The Next Genera
tion'. De fotootjes van Elvis en Louis
Neefs zijn vervangen door uitvoerige re
portages over sunshine en surfing op
Aruba, skiën in witte poedersneeuw, je
badkamer als beautyfarm, heli- en jetski
ën en free style rockclimbing. En ook een
wandeling door Amsterdam ontbreekt
niet, waarbij de tocht langs bekende toe
ristische attracties, winkels, disco's, ca
fés en ook langs de Condomerie, de safe-
sex boutique met honderden verschillen
de condooms voert. Opvallend zijn ver
der de. advertenties voor dure kleding,
geurtjes, sportauto's, horloges en
trouwringen(l).
'Pour Elle' heeft gedeeltelijk dezelfde
inhoud, ademt eveneens de sfeer van
kostbaar, succes en mooi, maar het ac
cent ligt hier vooral op lichaamsverzor
ging, kleding en 'superromantische lin
gerie'.
Het succes van deze magazine-achtige
schoolagenda's is enorm. Hoewel ze met
een prijs van bijna vijftien gulden aan
zienlijk duurder zijn dan de 'gewone'
agenda's, vliegen ze de winkels en wa
renhuizen uit. 'The Next Generation' be
leeft dit jaar z'n vijfde uitgave en is in een
oplage van 230.000 exemplaren versche
nen. Van 'Pour Elle' 90/91 zijn er 125.000
gemaakt
De man achter dit succes he§t Herman
van Rijmenam, ras-Hagenaar, 51 jaar oud
en directeur van International Merchan
dising bv, een bedrijf dat voQral groot is
in de chiquere zakenagenda's, mapjes
voor credit-cards en luxe koffers en
tassen. Van Rijmenam, die naam doet
denken aan de oude Rijam-agenda van
vroeger. En inderdaad, die associatie
blijkt overeen te komen met de werke
lijkheid. Herman van Rijmenam zat
Van Rijmenam: "Wij maken agenda's voor de 'winners' onder de middelbare scholieren
vroeger in het gelijknamige familiebe
drijf, dat onze Rijam-agenda uit de jaren
vijftig en zestig leverde, toen we naar de
eerste klas van mulo, hbs of lyceum to
gen.
"Ons bedrijf', vertelt Van Rijmenam,
"werd zo'n twintig jaar geleden overge
nomen door Bührmann-Tetterode. De
toenmalige president-directeur van dat
concern was al jaren commissaris by ons
geweest en de overname gebeurde dan
ook in prima harmonie. Ik werd com
mercieel directeur en er werden goede
afspraken gemaakt over de positie van
Rijam en van mijzelf in het concern".
Eigenwijs
Maar al snel kwam er een andere leiding
bij Bührmann-Tetterode en
top achtte zich niet gebonden aan de af
spraken die met Herman van Rijmenam
waren gemaakt. "Ach, het botste ge
woon", zegt de Hagenaar. "Ik was ge
woon wat eigenwijs en vond dat onze fa
milie, die het bedrijf zo'n tachtig jaar in
haar bezit had gehad, de zaakjes beter
runde dan dat het concern dat deed. Van
een stukje papier en wat ideeën een con-
sumptieprodukt maken, dat moet je wel
in je vingers hebben".
Van Rijmenam stapte met een hoop
herrie uit de zaak en begon, nu zo'n vijf
tien jaar geleden, voor zichzelf. Aanvan
kelijk zocht hy zijn heil in het produce
ren van foto-albums. Maar dat is, sinds
de goedkope import uit het Verre Oosten
op gang is gekomen, geen interessant ar
tikel meer. Van Rijmenam 'doet* nu al ja
ren veel in luxe lederwaren, opgepompte
yuppie-(zak-)agenda's en dergelijke, en
ook de bekende acryl fotolijstjes dragen
stevig by tot de omzet, die voor een fors
deel door de export wordt gerealiseerd.
De zaken gaan goed, meldt Van Rijme
nam met pretoogjes. "De laatste driejaar
is onze omzet bijna verdubbeld". Inter
national Merchandising bv is nu nog in
het (overigens ruim bemeten) woonhuis
van de directeur gevestigd, maar binnen
kort verhuist het bedrijf naar een fors,
nieuw pand in Oegstgeest.
Van Rymenam mikt met zijn agenda's
op het 'hogere' segment binnen de mid
delbare schooljeugd. "Wij zoeken het on
der de Havo- en VWO-scholieren", zegt
hij. "Kinderen die vooruit willen in het
leven. De winners dus, het zijn geen
agenda's voor losersDat blijkt ook uit
de teksten ("zelfbedacht in de auto of on
der de douche") waarmee Van Rijme
nam tassen heeft opgesierd: 'join the
winners, follow the stars' bijvoorbeeld.
De Haagse producent van schoolagen
da's weerspreekt de veronderstelling dat
al die opgetogen verhalen over windsur
fen, exotische vakantie-oorden en peper
dure kleren wel eens de jongeren zouden
kunnen afstoten, voor wie dergelijke ge
noegens bijkans onhaalbaar zijn.
"We onderzoeken de markt heus wel.
Wat wij doen, is de jeugd een worst voor
houden. Natuurlijk, helikopterskiën in
Canada of surfen in de Golf van Biscaye,
dat is maar yoor weinigen weggelegd.
Maar, als ze hun best doen op school, dan
kunnen ze dat soort dingen later mis
schien wel betalen. Ze moeten alleen nog
even van die rotschool af en dan kunnen
ze aan the sunny side of the street ko
men".
In Nederland zijn "The Next Genera
tion' en 'Pour Elle al toppers en het bui
tenland lonkt. "In Italië en Frankrijk be
gint de interesse voor dit soort agenda's
op te komen, maar andere landen zijn
nog lang niet zover", vertelt Van Rijme
nam. "In België zijn agenda's zoals wij ze
maken gewoon nog verboden en in de
Verenigde Staten hebben ze universele
agenda's, die op school worden ver
kocht". Toch gelooft de directeur van In
ternational Merchandising heilig in het
bestormen van de buitenlandse mark
ten. "We zijn nu zo ongeveer wel aan de
export van de schoolagenda's toe", zegt
hij. "Ik zie binnen een paar jaar zeker co-
édities in andere landen verschijnen".
Trump
Overigens, het voorhouden van worsten
en het laten zien hoe succesvol ook ge
wone mensen in het leven kunnen zijn,
als ze maar hun best doen, is niet geheel
zonder risico. Want, welk succesverhaal
treffen we breed uitgemeten aan in 'The
Next Generation'? Juist, dat van Donald
Trump, de Amerikaanse wonderzaken-
man die (zo eindigt de lofzang) "als hij
iets wil hebben, het ook altijd krijgt". In
middels weten we hoe het die self-made
man vergaat. Vrouw weg en zakelijk op
de rand van een faillissement. Van Rij
menam: "Ja, die Trump is een wat onge
lukkig voorbeeld. Maar je kunt niet alles
vooruit weten".
ttËéfcakflt t i MAANDAG 13 AUGUSTUS 1990
Vooral in de drugshandel kent de inventiviteit van de smokkelaars geen grenzen. Zelfs kunstbenen kunnen als bewaarplaats dienen.
