OPRUIMING
biiRrez
r'(S^V
Parlement
DDR wijst
kieswet af
Arabische wereld heeft geen oplossing Golf-crisis
Nationalisten Sovjetunie
leveren wapens niet in
Israël neemt dreigement Irak serieus
spttn
Leuken leerzMHu
Chaotisch nachtelijk debat
Gijzelaars Liberia vrij,
Nigeria stuurt troepen
GANZEPAS AFGESCHAFT
DONDERDAG 9 AUGUSTUS 1990
BUITENLANC
PAGINA 7
over het verkiezingsverdrag uitge
steld, hebben regeringsfunctiona
rissen bekend gemaakt. De stem
ming wordt nu op 23 augustus ge
houden, een dag nadat de Oostduit-
se Volkskammer in een tweede po
ging probeert het verdrag aan te ne-
De sfeer in het parlement was af
gelopen nacht buitengewoon gela
den. Parlementariërs van de groot
ste regeringspartijen CDU en SPD
stelden elkaar min of meer verant
woordelijk voor de financiële en so
ciale crisis waarin het land verkeert.
Waarschijnlijk leidde deze geprik
kelde stemming ertoe dat uiteinde
lijk in de vroege ochtenduren het
wetsontwerp voor de verkiezingen
niet de vereiste tweederde meerder
heid haalde, terwijl de coalitie wel
over voldoende stemmen beschikt.
Bij de door de communistische
PDS geëiste hoofdelijke stemming
waren 258 parlementariërs voor het
voorstel. Daarna verklaarde de
vroegere SPD-voorzitter Ibrahim
Bóhme dat vijf van zijn partijvrien
den tegen het ontwerp hadden ge
stemd uit afkeer over "het schijnde-
bat" en het "ondemocratische han
delen van het parlementspresidi-
um". De plaatsvervangend kamer
voorzitter Hopker (SPD) had in de
nacht een pauze doorgedrukt, hoe
wel voldoende leden aanwezig
ren om te stemmen.
De onderbreking werd benut
ontbrekende kamerleden van de
OOST-BERLIJN - Oostduitse soldaten hoeven voortaan niet meer in ganzepas te lopen, omdat die vorm van pa
raderen niet strookt met de nieuwe democratische orde van het land. Deze manier van lopen was steeds meer sol
daten al lang een gruwel. De ganzepas, waarbij het been hoog gestrekt wordt en de voet vervolgens met kracht
wordt neergezet, was kenmerkend voor het Duitse leger onder Adolf Hitier. Na de tweedeling van Duitsland hand
haafde de DDR de pas, in tegenstelling tot West-Duitsland. Ook het Sovjet-leger paradeerde in ganzepas. (foto ap>
Ministers teruggeroepen
TEL AVIV (GPD/Rtr/AFP) - Pre
mier Yithzak Shamir van Israël
heeft vandaag alle ministers van va
kantie teruggeroepen in verband
geringspartijen op te roepen. In met dreigementen van Irak. Irak zei
Bonn werd met lichte verbijstering gisteren Israël te zullen aanvallen
gereageerd op de ontwikkelingen in als de Verenigde Staten militaire ac-
de DDR. De meeste partijen gaan tie ondernemen tegen Irak. Het be- daag
uit dat het Oostduitse parle
ment de beslissing zal corrigeren en
alsnog akkoord gaat met de kies
wet.
schuldigde Israël er bovendien 1
een aanval voor te bereiden met
vliegtuigen die in de Amerikaanse
kleuren geschilderd zijn.
De mooiste Oosterse tapijten nü voordeliger dan ooit!
AMSTERDAM: Apollolaan 83 - EINDHOVEN: Nieuwe Emmasingel 21
GRONINGEN: Naberpassage 2 - HEEMSTEDE: Bronsteeweg 2
HILVERSUM: 's Gravelandseweg 27 - UTRECHT: Oudkerkhof 2-4
De voormalige Israëlische minis
ter van defensie Rabin, zei gister
avond dat Israël heeft geleerd Iraak-
se dreigementen serieus te nemen.
In militaire kringen beschouwt
men de beschuldiging als een po
ging de Arabische Liga, die van-
Cairo bijeenkomt, achter
zich te krijgen.
Irak verklaarde gisteren 'onom
stotelijke bewijzen' te hebben over
Israëlisch-Amerikaanse samenwer
king voor aanvallen op Irak. Israël
zou een aantal van haar vliegtuigen
van Amerikaanse kleuren en sym
bolen hebben voorzien en piloten
hebben uitgerust met Amerikaanse
uniformen. "Irak heeft een lange
arm", was de waarschuwing vanuit
Baghdad. "Wie Irak aanvalt, zal
daar spijt van hebben".
Een legerwoordvoerder in Jeru
zalem noemde de beschuldiging
gisteren een "leugen, die Baghdad
voor eigen doeleinden gebruikt". Er
wordt niettemin rekening gehou
den met acties van Hussein. In Tel
Aviv is al een begin gemaakt met
het uitdelen van gasmaskers aan de
burgerbevolking, uit vrees voor een
mogelijke Iraakse aanval met che
mische wapens.
Minister van defensie Ahrens ver
klaarde gisteravond dat de VS Is
raël niet om toestemming hebben
gevraagd vliegtuigen te laten lan
den op Israëlische vliegvelden. "Ik
neem aan dat de VS Israël niet wil
len betrekken in de Golfcrisis". Op
een dergelijk Amerikaans verzoek
zou het antwoord vanzelfsprekend
'ja' zijn, aldus Ahrens.
MOSKOU (AP)
Militante natio
nalisten in de Sovjetunie hebben
nauwelijks gehoor gegeven aan het
bevel van president Gorbatsjov om
voor vandaag hun wapens in te leve
ren. Dat meldt de Pravda. Minister
Bakatin (binnenlandse zaken) heeft
na besprekingen met de nieuwe
president van de Sovjet-republiek
Armenië, Ter-Petrosjan, voorge
steld de datum voor inlevering van
de wapens op te schuiven.
Gorbatsjov gaf op 25 juli per de
creet opdracht aan illegale strijd
groepen in de verschillende repu
blieken om voor 9 augustus hun wa
pens in te leveren. Daarmee wilde
hij een einde maken aan het etni
sche geweld in de republieken
waarbij al meer dan vierhonderd
mensen zijn omgekomen. Tot nu
toe zijn echter slechts enkele tien
tallen vuurwapens aan de autoritei
ten overgedragen. Volgens het de
creet zouden politie en leger vanaf
vandaag illegaal wapenbezit opspo
ren en wapens confisceren.
Volgens de Pravda zijn dit jaar al
leen al in Armenië 6.700 wapens ge
stolen, waaronder 1.200 machinege
weren. Volgens Binnenlandse Za
ken zijn die wapens in handen van
"extremisten". Ook in Azerbajdzjan
zouden veel militante nationalisten
wapens in bezit hebben.
Het Armeense parlement heeft
Gorbatsjovs decreet veroordeeld
als ontoelaatbare inmenging in de
interne aangelegenheden van Ar
menië. De nieuwe Armeense leiders
hebben er echter wel mee inge
stemd de openbare orde te verster
ken om burgers te beschermen en
illegaal wapenbezit tegen te gaan.
Dat was voor minister Bakatin gis
teren aanleiding voor te stellen de
inleverdatum voor wapens uit te
stellen. Het is echter niet duidelijk
of de Armeense president Ter-Pe-
trosjan ook een direct beroep op mi
litante Armeniërs zal doen om de
wapens neer te leggen.
Waar toren je bijna boven de Dom
uit, vind je Huis Ten Bosch naast
paleis Noordeinde en kom je alles te
weten over de historische beelden
storm die de Sint Jan compleet
ruïneerde? In Madurodam natuurlijk!
De leuke, leerzame miniatuurstad
waar zich 's avonds bovendien het
sprankelende klank- en lichtspel
Moonlight Miracle afspeelt!
Modurodam, Haringkade 175, Den Haag.
Telefoon 070 - 3553900.
Tamils
De Tamil Tijgers hebben het afgelo
pen etmaal zeker 57 Singalese bur
gers neergeschoten. Naar schatting
dertig rebellen van de Tamil Tijgers
overvielen dinsdagnacht het dorp
Bandaruwewa in het oostelijke dis
trict Amapara. Dertig mannen,
vrouwen en kinderen werden ver
moord. Enkele uren later openden
Tamils het vuur op een bus in het
dorp Mahadivullewa. Daarbij kwa
men 27 mensen om het leven.
Van onze correspondent Hans Hoogendijk
OOST-BERLIJN De wet waarin de voorwaarden zijn
vastgelegd voor de eerste Duits-Duitse verkiezingen is om
twee uur vannacht verworpen door het Oostduitse parle
ment, de Volkskammer. Het voorstel haalde niet de vereiste
tweederde meerderheid. Waarschijnlijk komt het parle
ment op 14 augustus weer bijeen om over een veranderd
wetsontwerp te stemmen. De afwijzing vormde het sensa
tionele slot van een dramatisch debat, dat vele uren langer
duurde dan was verwacht.
LONDEN/MONROVIA (AP/Rtr) -
Het Liberiaanse opstandelingenle-
ger van Prince Johnson heeft alle
buitenlandse gijzelaars die in Mon
rovia werden vastgehouden vrijge
laten, zo heeft het Britse ministerie
van buitenlandse zaken gisteren ge
zegd.
Het is niet duidelijk om hoeveel
gijzelaars het precies gaat. Johnson
toonde dinsdag op een persconfe
rentie 22 buitenlandse gijzelaars
aan verslaggevers. De rebellenlei
der had de buitenlanders in gijze
ling genomen om de interventie van
een vredesmacht af te dwingen die
in Liberia een eind zou moeten ma
ken aan de bloedige gevechten tus
sen de rebellen en het regeringsle
ger van president Samuel Doe.
President Ibrahim Babangida
van Nigeria zei gisteren dat "zeer
spoedig" een Nigeriaanse vredes
macht in Monrovia wordt gestatio
neerd. Uit diplomatieke kring is
vernomen dat het gaat om 2000 sol
daten, die vanuit de hoofdstad van
Sierra Leone, Freetown, naar Mon
rovia worden gestuurd.
De Nigeriaanse troepenzending
loopt kennelijk vooruit op de komst
van een internationale Afrikaanse
vredesmacht. Die zal worden geleid
door luitenant-generaal Arnold
Quianoo uit Ghana. Ghana zal dui
zend manschappen bijdragen aan
de interventiemacht. Ook Sierra
Leone en Guinee zullen militairen
leveren die een einde moeten hel
pen maken aan het bloedbad in Li
beria.
Liberiaanse rebellen hebben de
Nigeriaanse ambassade in Monro
via geplunderd, heeft een medewer
ker van Artsen zonder Grenzen van
daag in Brussel gezegd. In de am
bassade zaten honderden mensen
die daar wegens de burgeroorlog
een veilig heenkomen hadden ge
zocht. Pierre Harze van AzG ver
klaarde dat artsen van de organisa
tie in de Liberiaanse hoofdstad hem
dat gisteravond via de radio hadden
verteld. "Wij weten niet of er execu
ties hebben plaatsgevonden. Maar
er waren problemen", aldus Harze.
Gezien deze ontwikkelingen is het
twijfelachtig of de door de DDR ge
wenste toetreding tot de Bondsre
publiek op 14 oktober, nog kan wor
den gerealiseerd. Deze motie had
eerder op de avond wel een meer
derheid gehaald in het parlement.
Voor de motie stemden 187 afge
vaardigden van de regeringspartij
en CDU, DSU en DA. De sociaal-de
mocraten, die ook in de regering-De
Maizière zitten, stemden tegen.
Het Westduits parlement heeft
vanwege de Oostduitse afwijzing de
voor vandaag geplande stemming
Immhausen wilde
tweede fabriek
gifgas bouwen
LAHR (DPA) - De Westduitse firma
Immhausen-Chemie bereidde de
bouw voor van een tweede gifgasfa
briek in Libië. Dat is bekendge
maakt door de Westduitse omroep
Siidwestfunk (SWF) en gisteren be
vestigd door de Westduitse federale
recherche Bundeskriminalamt
(BKA).
Volgens de SWF werkte Immhau
sen tussen december 1988 en janua
ri 1989 aan een project onder de
naam Pharma 200, dat een vervolg
was op de al bestaande en ook door
Immhausen gebouwde gifgasfa
briek bij Rabta in Libië. Libië heeft
steeds ontkend dat daar inderdaad
gifgas wordt gemaakt.
Hongersnood dreigt
opnieuw in Etiopië
NAIROBI (AP) - De Voedsel- en
Landbouworganisatie van de Ver
enigde Naties (FAO> heeft vandaag
gewaarschuwd dat delen van Etio
pië en Sudan in 1991 voor het twee
de achtereenvolgende jaar bedreigd
kunnen worden door hongersnood.
In een speciaal rapport over Afrika
staat verder dat de voedseltekorten
in Angola en Mqcambique kritiek
blijven en de situatie in Liberia ern
stiger wordt. De FAO pleit er in het
rapport bij landen en organisaties
die hulp geven voor de toegezegde
voedselhulp te versnellen.
Volgens het rapport heeft de FAO
voor 1989-1990 4,1 miljoen ton voed
selhulp voor Afrika gevraagd, maar
daarvan is maar 3,6 miljoen ton toe
gezegd en minder dan twee miljoen
ton is daadwerkelijk geleverd.
Bhutto
Leden van de ontslagen Pakistaan
se regering van premier Benazir
Bhutto en haar familieleden zullen
voor speciale rechtbanken terecht
moeten staan vanwege corruptie, zo
is gisteren uit officiële bronnen in
Islamabad vernomen. Bhutto ver
wacht dat het in Pakistan door het
leger geïnstalleerde zakenkabinet
van korte duur zal zijn en dat de mi
litairen opnieuw de macht zullen
grijpen.
Zuid-Afrika
Bij onlusten tussen stenengooiende
jongeren en de politie in buitenwij
ken van de Zuidafrikaanse stad
Port Elizabeth zijn de afgelopen
drie dagen vijf mensen doodge
schoten.
Excuses Japan
De burgemeester van Nagasaki, dat
in 1945 aan het einde van de Tweede
Wereldoorlog werd getroffen door
een Amerikaanse atoombom, vindt
dat Japan zijn excuses moet maken
voor zijn agressie tijdens de oorlog.
"Waarom is een atoombom gewor
pen op Nagasaki? Omdat Nagasaki
symbool stond voor een eeuw lang
Japanse agressie in de Azië", aldus
burgemeester Motoshima. Nagasa
ki herdenkt vandaag dat het in 1945
werd getroffen door een atoombom
waarbij 70.000 burgers om het leven
kwamen. Motoshima zal voor het
eerst spijt betuigen aan de duizen
den Chinese en Koreaanse dwang
arbeiders die bij de bomaanval om
het leven zijn gekomen.
CAIRO - Met gebogen hoofd komt
hij binnen. De crisis heeft hem
zichtbaar weinig nachtrust gegund.
Hoèni Mubarak maakt met het
hoofd een knikje naar zijn toehoor
ders. Het wordt een zit van ruim een
uur waarin het Egyptisch staats
hoofd op ongebruikelijk wijze zijn
woede, frustratie en vooral hope
loosheid zal spuien over de falikant
uit de hand gelopen crisis rond de
Iraakse bezetting van Kuwayt.
Deze woensdagmiddag geeft het
belangrijkste land in de Arabische
wereld openlijk en grimmig toe dat
het met de Arabische solidariteit
definitief is gedaan. Erger nog, dat
nu niet het Westen of Israël een oor
logsdreiging over het Midden-Oos
ten afroept, maar dat een onbere
kenbare, naar macht hongerende en
aan grootheidswaanzin lijdende
Arabische dictator daarvan de oor
zaak is. Het is de Iraakse leider Sad
dam Husayn die zijn 'broeders' niet
alleen voor schut zet, maar hen te
vens, in de woorden van Mubarak,
'de vernietiging injaagt'.
Het is een dramatisch moment als
de Egyptische president zegt dat hij
zich belazerd voelde toen hij een
week geleden om vier uur 's mor
gens door zijn militaire adviseurs
werd gewekt met de mededeling
dat Iraakse troepen de grens met
Kuwayt hadden overschreden.
"Saddam Hussein had mij twee
maal gezworen dat hij Kuwayt niet
zou aanvallen", zegt Mubarak fel.
"Ik vroeg hem de tweede keer naar
de troepenbewegingen in de rich
ting van Kuwayt. Dat is een routine-
oefening, zei hij. Hoewel ik als ex-
militair mijn bedenkingen had, ge
loofde ik hem toch. Dat was een illu-
Nooit eerder heeft een gematigde
Arabische leider publiekelijk zo fel
de onbetrouwbaarheid van een an
dere Arabische politieke voorman
aan de kaak gesteld. Mubarak
noemt het optreden van Saddam
Hussein een slag in het gezicht van
redelijk denkende mensen. Hij gaat
nog niet zo ver om de Iraakse presi
dent een tiran en een gevaarlijke
gek te noemen: hij moet vandaag
nog de andere Arabische leiders on
der ogen komen.
Maar de diplomatieke bewoor
dingen, die weliswaar met een soep
lepel Arabische retoriek zijn over
goten, laten geen misverstand be
staan over Mubarak's boodschap.
Als Hussein niet binnen 24 uur op
de Arabische top in Cairo verschijnt
en niet instemt met een onvoor-
waarlijke terugtrekking van de
troepen uit Kuwayt en het herstel
van het wettig gezag in dit emiraat
blijft dwarsbomen, dan zal hij er
zwaar voor boeten.
En wij met hem, zo kan het om
slachtig Arabisch taalgebruik van
de Egyptische president worden ge
parafraseerd. Maar Mubarak's ge
ïmproviseerde toespraak heeft ook
nog een ander doel: tijd rekken om
alsnog te proberen de kwestie van
daag intern op te lossen. Dat wil
zeggen aan de onderhandelingsta
fel, zonder wapengekletter.
Dat de president als de dood is
voor onbesuisd optreden van de
Amerikaanse divisies op Saudische
bodem en grootscheeps maritiem
vertoon in de Perzische Golf, blijft
niet onbesproken. "Ik zeg jou als
broeder (Saddam Hussein) dat ik
niets meer voor je kan doen als je
vreemde mogendheden drijft tot
militair ingrijpen". Duidelijker kan
hij voor Arabische begrippen niet
zijn.
President Mubarak: ..belazerd..
Trouwens, wanhopiger ook niet.
Naarmate de president vordert met
zijn speech blijkt dat hij weinig ver
trouwen heeft in een Arabische top
als panacee voor het afwenden van
reëel oorlogsgevaar.
Want zijn de 22 bij de Arabische Li
ga aangesloten landen bij machte
eensgezind het onheil te keren? Het
moet vrijwel zeker worden ont
kend. In de eerste plaats zal Saudi-
Arabië voorlopig kiezen voor hand
having van de status quo, dat wil
zeggen: wel schuilen onder de Ame
rikaanse militaire paraplu, maar
voorkomen dat Irak door eigen, on
doordacht optreden wordt geprovo
ceerd en het koninkrijk binnenvalt.
Hetgeen inhoudt dat de Saudi's
nog wel tien keer zullen nadenken
voordat ze de belangrijke oliepijp
leiding van Irak naar de Rode Zee
voor onbepaalde tijd dichtdraaien,
hoe paradoxaal dat ook is in aanwe
zigheid van de Amerikaans-Britse
troepenmacht. Bovendien moet
nog blijken of de Saudi's op een
eventuele Arabische topconferentie
voor Mubarak's eis voor herstel van
de soevereiniteit van Kuwayt zullen
zwichten.
Er zijn andere consessies denk
baar waarmee de Saudi's kunnen le
ven en die niet een al te groot ge
zichtsverlies voor Irak opleveren.
Hetzelfde verhaal geldt voor de klei
ne Golfstaten als de Verenigde Ara
bische Eriraten, Qatar, Bahrayn en
Oman.
Geen effectieve steun voor een in
terne oplossing van het conflict is te
verwachten van koning Husayn van
Jordanië. De Hasjemitische troon is
al ruim veertig jaar in gevaar. Heeft
de Palestijnse opstand in door Is
raël bezet gebied hem al een chroni
sche politieke buikloop bezorgd,
het agressieve optreden van Irak in
de regio heeft de kwaal bij de vorst
alleen maar verergerd. Bovendien
is Jordanië voor de economie sterk
afhankelijk van de handel met het
Iraakse buurland. De Jordaanse
monarch is de meest gewiekste po
litieke opportunist van het Midden-
Oosten en zal navenant handelen op
de door Mubarak zo gewenste top.
Onbetrouwbaar
De Syrische president Hafez al As
sad staat ook al niet vooraan bij het
staats-reisbureau in Damascus om
een retourtje Cairo te boeken. Tot
de knieën in het Libanese moeras
weggezakt kan Assad niet meer
over de horizon kijken die uitzicht
biedt op Arabische eenheid en broe
derschap. Vandaar het politiek lage
profiel dat de Syrische president de
afgelopen week heeft aangehouden.
Daar komt nog bij dat Assad moei
lijk zelf de beschuldigende vinger
naar Hussein kan opheffen, aange
zien Syrië Libanon de facta al heeft
geannexeerd.
De PLO, Jemen, Sudan en Libië
zijn eveneens onbetrouwbare bond
genoten binnen de Liga. PLO-leider
Yasser Arafat wil iedereen te vriend
houden als het hem op den duur
maar de Palestijnse staat oplevert.
Jemen en Sudan krijgen veel geld
en wapens van Irak en dat willen zij
omwille van een stinkrijk en feo
daal ingericht emiraatje niet verspe
len. En hoe grillig de Libische leider
Gaddafi is weet iedere Arabier. Blij
ven over Marokko, Algerije en Tu
nesië die op de lijn van Egypte zit
ten, maar dat is bij lange na niet vol
doende om een Arabische top tot
een succes te maken.
Het hoeft geen betoog dat Sad
dam Hussein zijn hand aan het over
spelen is. Toch kan niet gelijktijdig
worden beweerd dat hij de ver
deeldheid in de Arabische wereld
over het hoofd heeft gezien. Inte
gendeel. De Iraakse president re
kende er zelfs op. Verwarring zaai
en onder zijn tegenstanders in eigen
kamp had een vooropgezet doel.
Het zou bij hen de besluitvaardig
heid ondermijnen. En zie, het ge
schiedde.
Niettemin is een levensgevaarlij
ke situatie in het Midden-Oosten
ontstaan. De Egyptische president
probeert nog te redden wat er te
redden valt. Aan het eind van zijn
toespraak wordt dat het meest dui
delijk. Hij doet verwoede pogingen
elk betrokken land en paar treden
van de escalatieladder te laten zak
ken. Hij stelt voor op de topontmoe
ting een pan-arabische vredes
macht bespreekbaar te maken.
Daaraan wil Egypte graag mee
doen. In feite zijn Egyptische troe
pen daarvoor al gemobiliseerd.
Verzoenen
Maar Mubarak houdt ook een slag
om de arm als het gaat om Arabi
sche solidariteit. Hij formuleert zijn
dreigementen en apocalyptische
verwachtingen op een zodanige ma
nier dat Egypte over 24 uur politiek
en militair gesproken nog alle kan
ten uit kan. Halen de Amerikanen in
Saudi-Arabië stommiteiten uit of
bindt Irak in, dan heeft Mubarak
nog altijd een gerede kans de onver-
zoenlijken met elkaar te verzoenen.
De kans op een interne regeling
van het conflict is vrijwel nihil.
Maar dat was al duidelijk geworden
toen na de Iraakse inval in Kuwayt
de Arabische Liga er maar liefst
twee dagen over deed om met een
meerderheidsstandpunt naar bui
ten te komen. Dat ligt nu niet an
ders. In feite bepalen 'vreemde mo
gendheden' al of er in het Midden-
Oosten oorlog komt of niet.
