'Alle leiders Palestijnen deporteren' ANC doet met neerleggen van de wapens een meesterzet Nieuwe president Colombia: drugsmaffia hard aanpakken Nederlandse ingenieur in handen rebellen Liberia LAATSTE EER Extreem-rechts en ultra-links tegen akkoord Zuid-Afrika WOENSDAG 8 AUGUSTUS 1990 Buitenland kort Weer hevige rellen Israël TEL AVIV (GPD/AP) - De moord op twee Israëlische jonge ren Jeruzalem heeft binnen de regering van premier Yits- hak Shamir de roep om een harder beleid versterkt. Minis ter van huisvesting, Ariel Sharon, eiste gisteren de onmid dellijke deportatie van alle Palestijnse leiders in de bezette gebieden. De begrafenis gisteren van de twee Israëlische jongeren, die afgelopen weekeinde zijn vermoord door ver moedelijk een Palestijnse terreurgroep, is gepaard gegaan met hevige rellen waarbij een vrouw is gedood. Vertegenwoordigers van de ultra- nationalistische Techiya-partij heb ben aangekondigd de regering te zullen verlaten als deze niet binnen enkele weken haar veiligheidspoli tiek wijzigt. De partij heeft op korte termijn een gesprek geëist met pre mier Shamir. Techiya heeft steeds opgeroepen tot de deportatie van honderden Palestijnen. Minister Sharon zei voor een Li- kud-defensiecommissie dat de re gering geen gematigd beleid moet voeren in de huidige situatie, die volgens hem in de hand is gewerkt door de vorige regering van natio nale eenheid. De twee slachtoffers van de ter reuraanslag van het afgelopen weekeinde kregen gisteren een staatsbegrafenis in Jeruzalem. De plechtigheid zelf verliep zonder in cidenten, nadat een aantal belang stellenden op de begraafplaats eerst elkaar en daarna, onder het schreeuwen van "Dood aan de Ara bieren", een cameraploeg van de Is raëlische televisie aanvielen. Minis ter Avner Shaki van religieuze za ken, die de regering vertegenwoor digde op de begrafenis, staakte zijn pogingen een toespraak te houden omdat hij er niet in slaagde zich ver staanbaar te maken boven het ge schreeuw. Ooggetuigen noemden de onlus ten, die zich over heel Jeruzalem uitbreidden, een "anti-Arabische pogrom". De politie kon de gevech ten niet voorkomen. In heel Israël werd de politie in staat van paraat heid gebracht. In Hebron op de Westelijke Jor- daanoever, openden onbekenden gisteravond het vuur op een auto met een Arabisch gezin. Een jonge vrouw werd in het hoofd getroffen en overleed ter plaatse. In de hoofdstad tuigden groepen Israëlische jongeren Arabieren af. Arabische auto's werden met ste nen bekogeld en inzittenden gemo lesteerd. Vier auto's met kenteken platen van de Westelijke Jordaan- oever werden omgekeerd en andere in brand gestoken. Onder de ge wonden waren twee Pakistaanse toeristen, die werden aangezien voor Palestijnen. De twee Israëlische opperrabbij nen hebben gisteren het publiek op geroepen zich te onthouden van wraakoefeningen. Ze deden een be roep op islamitische leiders de moord op de Israëlische teenagers te veroordelen. De politie in Jeruza lem, die sinds gisteren met honder den manschappen is versterkt, spreekt van een noodtoestand. Armenië Nationalistische para-militaire groepen in Armenië hebben hun aanvallen op leger en politie voort gezet, heeft Sovjet-minister van binnenlandse zaken Bakatine giste ren gezegd; De illegale gewapende milities hebben geen gehoor gege ven aan de oproep van de president van Armenië, Levon Ter Petros- sian, zich te onderwerpen aan het Armeense parlement. Eerder had president Gorbatsjov gedreigd met militair ingrijpen in de Armeense republiek. China/Indonesië Indonesië en China hebben na een breuk van 23 jaar hun diplomatieke betrekkingen formeel hersteld. De ministers van buitenlandse zaken van beide landen ondertekenden daartoe gisteren documenten in aanwezigheid van de Indonesische president Suharto en de Chinese premier Li Peng die op bezoek is in Indonesië. India De Indiase politie heeft gisteren meer dan 20.000 mensen "gearres teerd" die buiten het parlementsge bouw demonstreerden tegen vérho ging van de voedselprijzen. Een ho ge politiefunctionaris deelde via een microfoon mee dat de demon stranten waren gearresteerd. Er werd echter geen verdere actie on dernomen. Sommige betogers vochten met de politie, nadat die had meegedeeld dat de demonstra tie niet meer mocht doorgaan. Vliegtuigbrand Kort na landing op het Londense vliegveld.Gatwick is gisteren brand uitgebroken in twee motoren van een Boeing 747 van de Canadese luchtvaartmaatschappij Nationair. Van de de 439 passagiers en beman ningsleden liepen er 24 lichte ver wondingen op toen zij zich in allerijl via nooduitgangen en glijbanen in veiligheid stelden. Gijzelaars Een Palestijnse groep heeft gezegd binnen 24 uur twee Zwitserse gijze laars vrij te laten. Dit zou een reactie zijn op Syrische, Libische en Alge rijnse bemiddelingspogingen. Sovjetunie Conservatieve tegenstanders van het economische hervormingsplan, dat zondag door Sovjetpresident Michail Gorbatsjov en de Russische president Boris Jeltsin is aanvaard, hebben zich tegen het akkoord ge keerd. Dat heeft het partijdagblad Pravda gemeld. De partijvoorzitter van de Russische communistische partij, Ivan Polozkov, zegt in een in terview met de krant dat het plan om zo snel mogelijk tot de vorming van een markteconomie te komen de zwarte en informele handel sti muleert. MONROVIA (GPD/AP) De Liberi aanse rebellenleider Prins Johnson heeft gisteren aan verslaggevers acht buitenlandse gijzelaars ge toond, onder wie een Nederlander, de 57-jarige mijnbouwingenieur Abraham Lokker. De rebellenleider zei dat de gijzelaars niet worden vrijgelaten voordat er een vredes macht naar Liberia is gezonden. De acht werden maandagavond ont voerd uit het hotel Africa in een bui tenwijk van de Liberiaanse hoofd stad Monrovia. De andere gijzelaars zijn drie Britten, een Westduitser, een Amerikaan en een Argentijn. De ECOWAS besloot gisteren in de Gambiaanse hoofdstad Banjul een vredesmacht naar Liberia te 'Honecker wist van aanslag op disco Berlijn' WEST-BERLIJN (DPA/AFP) - De vroegere Oostduitse rege- rings- en partijleider Erich Honecker was waarschijnlijk al eind 1985 op de hoogte van een voorgenomen aanslag door Li bische terroristen op de door vooral Amerikaanse militairen bezochte discotheek La Belle in West-Berlijn. De contraspiona- ge-afdeling van de Stasi mocht echter van de partijtop niet in grijpen om de betrekkingen met Libië niet te schaden. Dit heeft een woordvoerder van de Westberlijnse justitie gis teren bekendgemaakt. De voor kennis van Honecker bleek bij een verhoor van een voormalige Stasi-functionaris. Bij de bom aanslag begin april 1986 op La Belle kwamen drie mensen om en raakten ruim 200 gewond. De Stasi informeerde de staats- en partijleiding eind 1985 en op- niew in maart 1986. Benazir Bhutto I mag Pakistan niet verlaten ISLAMABAD (AFP/Rtr/UPI) - De ontslagen premier Benazir Bhutto mag van de nieuwe interim-rege ring van Ghulam Mustafa Jatoi Pakistan niet verlaten. Dat heeft het dagblad Pakistan Times vandaag gemeld. Benazir Bhutto en haar echtge noot komen voor op een "voorlopi ge" lijst van 32 namen die het land niet mogen verlaten. Het uitreisver bod wordt pas opgeheven als de nieuwe regering haar onderzoek naar corruptie door leden van het kabinet-Bhutto heeft afgerond, zo meldt Pakistan Times. De lijst be staat uit politici en zakenlieden die banden onderhielden met de ont slagen premier. Bhutto vertrok gisteren van Isla- mabad naar haar politieke thuisba- sis Karachi. Bij haar vertrek haalde zij fel uit naar president Ghulam Is- JÊTm haq Khan, die zij beschuldigde van het ondermijnen van de democra- 'm& tie. Hjj zou uit politieke motieven hebben gehandeld. Bhutto voegde daaraan toe dat haar Pakistaanse jttf Volkspartij (PPP) niets zou doen ^HBfl dat aanleiding zou kunnen zijn om ÉBÊ de verkiezingen uit te stellen. JjM De Amerikaanse ambassadeur in Islamabad sprak bijna een half uur Jr jBH met Bhutto en zei later dat Washing- ton wil dat de prille democratie in Pakistan geen geweld wordt aange- jBgfl Sommige politieke waarnemers betwijfelen of de overgangsrege- H ring van Mustafa Jatoi tot de verkie- BBMfl zingen genoeg tijd heeft om de be- 'LdfflBt van corruptie tegen de regering Bhutto hard te maken. Zijzelf zegt er van overtuigd te zijn WENEN - Oud-bondskanselier Willy Brandt van West-Duitsland betoont dat zij de verkiezingen zal winnen, zijn goede vriend en vermaard socialist Bruno Kreisky de laatste eer. De Anderen zijn daar niet zo zeker van. oud-kanselier van Oostenrijk werd gisteren in aanwezigheid van vele poli- „Zij hebben Bhutto er niet uitge- tieke kopstukken, onder wie ook PLO-leiderYassir Arafat, in Wenen begra- gooid om haar over drie maanden ven. Kreisky overleed vorige week zondag op 79-jarige leeftijd aan een terug te krijgen". hartstilstand. doto ap> sturen. Alleen het tijdstip van de in terventie is onbekend. Aan het eind van een spoedvergadering van Westafrikaanse leiders benadrukte president Jawara van Gambia dins dag dat de troepenmacht niet naar Liberia gaat om in te grijpen in de burgeroorlog, maar dat het alleen de vrede wil herstellen. Het is onduidelijk of de strijden de partijen in Liberia inmiddels ak koord zijn gegaan met een wapen stilstand; een van de vooraf door ECOWAS (de economische ge meenschap voor West-Afrika) ge stelde voorwaarde voor het zenden van troepen. Het internationaal Ro de Kruis maakte gisteren bekend haar onlangs stopgezette hulpope ratie in Liberia te zullen hervatten. Volgens een Rode-Kruiswoord voerder zagen vijf medewerkers zich vorige week gedwongen naar het buurland Sierra Leone te vluch ten omdat zij terecht waren geko men in zwaar geweervuur en kon den daardoor hun werkzaamheden niet meer uitvoeren. Johnson heeft gezegd dat zijn re bellen zondagavond de Liberiaanse senator Fred J. Blay hebben dood geschoten. De senator was beschul digd van spionage in het hoofd kwartier van de rebellen voor de be legerde president Samuel Doe. Aan de verslaggevers werd het Liberi aanse parlementslid William Jabrah getoond met de mededeling dat ook hij zou worden geëxecuteerd op be schuldiging van spionage voor de regering. De politicus werd geboeid weggevoerd. Surinaams leger in verlegenheid door dood agent PARAMARIBO (GPD) - Het Suri naamse leger wil dat twee inzitten den worden verhoord van de auto waaruit politieinspecteur Goodings werd gesleurd kort voordat hij werd vermoord. Commandant Graan oogst van de militaire politie vreest dat "belangrijke getuigen het land zullen verlaten of verdwijnen". Graanoogst heeft eerder al niet uitgesloten dat militairen betrok ken zijn bij de moord op Goodings en de beschieting van een politiebu reau. "Ook dan moeten de schuldi gen gestraft worden. Dat zal niet de eerste keer zijn". In Paramaribo wordt de ijver van de legerleiding in verband gebracht met de mogelijkheid dat legerleider Bouterse en Graanoogst ook wer den verrast door de moord op de po litieman. Graanoogst wil de uit komst van een onderzoek afwach ten maar had wel een oordeel over het vakmanschap van de moorde naars. "Wanneer de militairen wer kelijk van plan waren om Goodings van kant te maken, dan zouden die getuigen echt niet zyn weggestuurd om overal hun verhaal te vertellen". Ook zou het volgens Graanoogst 'naïef zijn om te denken dat de mili tairen het lijk zouden achterlaten bij Fort Zeelandia. Ook president Shankar, minister van justitie Ajodhia en de Orde van Advocaten hebben aangedrongen op een diepgaand onderzoek. Maar de politiebond weigert de staking, die maandag begon uit onvrede over het gebrek aan bescherming van politieagenten, op te heffen. Eerst wil men dat arrestaties wor den verricht onder de militairen die volgens de bond verantwoordelijk zijn voor de aanslag. De vredeson derhandelingen tussen junglecom mando en regering zijn inmiddels voor onbepaalde tijd uitgesteld. Een waarnemer van de organisatie van Amerikaanse staten (OAS), die op verzoek van de regering de be sprekingen zou bijwonen, heeft Su riname weer verlaten. Het legerof- fensief tegen het junglecommando gaat wel door. Een-legerwoordvoer- der meldde drie doden aan de kant van het leger en de overgave van vier leden van het junglecommando aan de bovenloop van de Suriname- dat het akoord van Pretoria voor hen geen aanleiding is om naar de onderhandelingstafel te snellen. Het PAC verwerpt nog steeds on derhandelingen met het blanke minderheidsbewind en de KP wei gert pertinent met 'communisten en terroristen' rond de tafel te zit ten. De positie van de heersers in de thuislanden, de pseudo-zelfstandi- ge gebieden in Zuid-Afrika, en de leiders van de Indische en Kleurlin gen-partijen in het Drie Kamer-par lement vormt een ander probleem. Mogen zij meedoen en zo ja, aan welke kant van de tafel zullen zij - dan zitten? Zowel Mandela als De Klerk heeft geprobeerd hen voor zich te winnen, maar zoals de zaken er nu voorstaan lijkt de ANC-leider de beste papieren te hebben. In deze tweede fase zal uiteinde lijk de agenda voor de 'echte' onder handelingen worden vastgesteld. Gezien de verschillen in opvattin gen tussen de partijen - zo wil het ANC verkiezingen voor een grond wetgevende vergadering, die de grondwet opstelt, terwijl de rege ring via onderhandelingen de grondwet tot stand wil brengen - mag niet verwacht worden dat de deuren naar het nieuwe Zuid-Afri- ka zoevend zullen openzwaaien. Maar het proces is, in de woorden van De Klerk, 'onomkeerbaar', en hoeveel hinderlagen rechtse en linkse desperado's nog mogen leg gen, de weg terug is maandagnacht definitief afgesloten. Van onze correspondent maar uitsluitend in de macht zelf. Peter van Nuijsenburg Aan de andere kant van het poli tieke spectrum zei een woordvoer- JOHANNESBURG - De door- der van het radicale zwarte Pan Af braak die de Zuidafrikaanse rege- ricanist Congress (PAC), dat het ring en het ANC maandagnacht in 'zich evenmin geroepen voelde het Pretoria hebben bereikt is gisteren akkoord tussen regering en ANC te door vrijwel alle oppositie-organisa- respecteren. Het PAC zal zijn gewa- ties met instemming begroet, maar pende strijd voortzetten, aldus deze verworpen door zowel extreem- woordvoerder, rechts als ultra-links. Hun gemor stak schril af bij de te- Tijdens een persconferentie vredenheid van vrijwel alle andere noemde de leider van de extreem- oppositie-organisaties, die het ak- rechtse blanke Konservatieve Partij koord een belangrijke stap naar vre- (KP), dr. Andries Treurnicht het de en stabiliteit noemden. Aartsbis- staakt-het-vuren- tussen de rege- schop Desmond Tutu feliciteerde ring en het ANC 'onwettig en on- het ANC. maar waarschuwde de re- houdbaar'. Treurnicht zei dat het gering het geweld door de politie ANC de strijdbijl niet definitief had aan banden te leggen. Het vredes- begraven, maar de vijandelijkheden proces zou anders wel eens schip- slechts had opgeschort. breuk kunnen lijden aldus de win naar van de Nobelprijs voor de vre- Het was derhalve alleen maar een de. tactische zet en geen verandering De belofte van het ANC om de ge- van gezindheid, aldus Treurnicht. wapende strijd te staken betekent Hij voorspelde dat het ANC weer dat mogelijk al volgend jaar voor naar de wapens zal grijpen, als het jaar de echte onderhandelingen tus- bij onderhandelingen zijn zin niet sen het ANC en de regering kunnen krijgt. Het ANC is volgens hem niet beginnen, heeft het Zuidafrikaanse geinteresseerd in machtsdeling, persbureau SAPA gisteren gezegd. Van onze correspondent Peter van Nuijsenburg JOHANNESBURG - Het besluit van het ANC om de gewapende strijd op te schorten is de belang rijkste bijdrage van de oppositiebe weging tot nog toe aan het vredes proces in Zuid-Afrika. ANC-leider Nelson Mandela noemde het besluit na afloop van de veertien uur duren de onderhandelingen een "belang rijke concessie, gedaan om zo snel mogelijk tot een vreedzame politie ke oplossing te komen". Het staakt-het-vuren, hoewel niet onverwacht, is gekomen voordat de regering aan alle voorwaarden van het ANC heeft voldaan. De noodtoe stand in de provincie Natal, waar een burgeroorlog woedt tussen aan hangers van het ANC en de Zulu- beweging Inkatha, is niet opgehe ven en de beruchte veiligheidswet ten zijn nog steeds van kracht. Mandela heeft echter op het juiste moment een van zijn troeven in het onderhandelingsspel uitgespeeld. De kritiek, ook internationaal, op-de 'gewapende strijd' had de doeltref fendheid ervan drastisch vermin derd. Nu kan hij het staakt-het-vu- ren opvoeren als het ondubbelzin nige bewijs van zijn vredelievend heid en iets van het initiatief dat het ANC aan De Klerk verloren had, herwinnen. Het is, kortom, een tac tische meesterzet. De effectiviteit van dé 'gewapen de strijd' moet overigens niet wor den overschat. De militaire vleugel van het ANC, Umkontho we Sis we, opgericht in 1961, een jaar nadat het ANC was verboden, is weinig meer geweest dan een lastige horzel voor het Zuidafrikaanse leger. Het op blazen van installaties en sporadi sche schermutselingen deerden het apartheidsbewind nauwelijks. Toen het ANC liet weten ook aan slagen op burgerdoelen te overwe gen, speelde ze het regime zeker voor binnenlands gebruik een machtig propagandawapen in han den. Elke bom in een hamburger- tent werd onherroepelijk op het conto van het ANC geschreven, ook al eiste de beweging vrijwel nooit de verantwoordelijkheid op. Niet in te dammen De grote vraag is nu of de radicale jongeren in de zwarte woonoorden gehoor zullen geven aan de oproep van de ANC-leiding. Het geweld heeft de laatste maanden zo'n om vang bereikt, dat er in vele towns hips volstrekte anarchie heerst. Op het ogenblik dat regering en ANC in Pretoria spraken over vreedzame oplossingen, liep in het woonoord Kagiso in de provincie Transvaal het dodental van de gevechten tus sen ANC- en Inkatha-aanhangers op tot vijftien. Deskundigen vrezen dat de golf van geweld niet meer in te dammen is. Terreur en intimidatie, van blank tegen zwart, zwart tegen zwart, jong tegen oud, zijn waarschijnlijk de giftigste vruchten van.de apartheid. De Klerk en Mandela: geen weg terug meer. De verzekering dat beide partijen alles zullen doen wat in hun vermo gen ligt om de situatie te 'normalise ren en te stabiliseren', kan hun krachten wel eens te boven gaan. De andere elementen van het ak koord van Pretoria, de gefaseerde vrijlating van politieke gevangenen en geleidelijke terugkeer van ANC- leden in ballingschap, waren door een werkgroep van regering en ANC al zover voorbereid, dat de overeenkomst hierover nauwelijks een verrassing was. De praktische uitvoering zal zeker nog wat voeten in de aarde hebben, maar naar ver wachting niet op onoverkomelijke bezwaren stuiten. De prominente rol die deze werk groep heeft gespeeld, is een van de opmerkelijkste aspecten van de be sprekingen. Dit verschijnsel komt regelmatig voor in landen die staan voor de overgang van een, meestal ondemocratische regeringsvorm naar een ander, meestal democra tisch bestel. De methode heeft grote voorde len. Onderhandelingen over gevoe lige kwesties kunnen achter de schermen worden gevoerd, zodat het gevaar van gezichtsverlies en de noodzaak tot het rollen van de spier ballen beperkt worden. Er kunnen compromissen gesmeed worden die bij besprekingen onder de schijnwerpers onmogelijk zouden zijn. Op den duur, wanneer het aan tal werkgroepen zich uitbreidt, zou op deze manier zelfs sprake zijn van feitelijke machtsdeling, een infor mele coalitie, die de overgang van dictatuur naar democratie versoe pelt. Het is derhalve interessant dat beide partijen een nieuwe werk groep hebben ingesteld die de 'vraagstukken die voortvloeien uit het staakt-het-vuren' moet oplos- Beste papieren Met de doorbraak in Pretoria kan de eerste fase van het vredesproces, de dialoog tussen ANC en de regering over de 'struikelblokken die onder handelingen over een nieuw grond wet in de weg staan', binnenkort af gesloten worden. In de volgende fa se zullen andere partijen bij de on derhandelingen betrokken moeten worden. ANC en regering erkennen dat zij niet alleen de toekomst van Zuid-Afrika kunnen bepalen. Zon der de medewerking van de ex treem-rechtse Konservatieve Partij (KP), het radicale Pan Africanist Congress(PAC) en Inkatha, blijft een vreedzame oplossing een illu- Cedar Gaviria werd gisteren beëdigd als nieuwe president van Colombia. Van'onze correspondent Rob Sprenkels MEXICO-STAD - Met ruim 15.000 zenuwachtige soldaten op straat in de Colombiaanse hoofd stad Bogota is de officiële beëdiging van de 43-jarige liberaal Cesar Gavi ria als nieuwe president gisteren zonder noemenswaardige inciden ten verlopen. Onder de blote hemel, maar wel achter een dikke wand van kogelvrij glas, beloofde Gaviria dat hij hard zal optreden tegen de 'narcoterreur'. Gaviria bestempelde het geweld van de drugshandelaren als de grootste bedreiging voor de demo cratie in Colombia. Maar, zo voegde hij daaraan toe, de drugssmokkel zelf is een internationaal probleem en niet alleen van Colombia. De nieuwe president noemde drie hoofdpunten op die zijn bewind de komende vier jaar moeten kenmer ken: het herstellen van de vrede; het moderniseren van de maatschappij; en het versterken van de economie. In plaats van economische en mili taire hulp, zien wij liever dat onze produkten een eerlijke kans krijgen op de buitenlandse markten, ver klaarde hij. Volgens Gaviria heeft Colombia tot nu toe de hoogste prijs betaald voor de strijd tegen de drugssmok kel. Hij riep de 'consumerende lan den' op tot concrete stappen in plaats van alle retoriek van de afge lopen jaren. De strijd tegen de 'nar coterreur' in Colombia gaat hij per soonlijk leiden. Gaviria beloofde wat dat betreft onder meer maatre gelen die de justitie in Colombia weer functioneel zullen maken. Het afremmen van al het geweld, waarbij in de vier jaar van zijn voor ganger Virgilio Barco 90.000 doden zijn gevallen, is de grootste uitda ging voor de nieuwe president. Hij nodigde de nog overgebleven guer rillagroeperingen uit om de wapens neer te leggen. De door politiek rechts hevig bekritiseerde benoe ming van ex-guerrillero Antonio Navarro Wolff als minister van ge zondheid, bewijst het vermogen van de Colombianen om tot verzoe ning en vrede te komen, zo verde digde Gaviria. Met het vertrek van president Vir gilio Barco lijkt er een einde geko men aan de zogenoemde 'drugsoor log' in Colombia. De gevreesde huurmoordenaars van de cocaine- baronnen hebben zich de afgelopen week in ieder geval opvallend stil gehouden. In een eerder communi qué kondigden de drugsbazen aan de 'vredesplannen' van Gaviria te steunen.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1990 | | pagina 7