De Maizière in moeilijk parket door steun PDS Antisemitisme neemt snel toe in Sovjetunie 'Vooruitgang nodig in vredesproces' Deelstaten Joegoslavië mogen zich afscheiden Gasmaskers voor Polen tegen luchtvervuiling Verldezingstwist DDR overgewaaid naar Bonn DINSDAG 24 JULI 1990 IfTENfcAND 1 PAGINA 7 Drie Cubanen hebben hun toe vlucht gezocht in de Zwitserse am bassade in Havana. Zij slaagden erin de ambassade binnen te ko men, ondanks de bewaking door Cubaanse politie en militairen. Decembermoorden De '8-decembermoorden' in 1982 door de Surinaamse legertop zijn bespreekbaar geworden. Volksver tegenwoordigers van de Nationale Assemblee hebben gepleit voor een realistische benadering van de ex cessen die in de nacht van 8 op 9 de cember hebben plaatsgehad binnen de muren van Bouterse's hoofd kwartier Fort Zeelandia. Indianen De regering van de Canadese pro vincie Quebec heeft zich gisteren bereid verklaard het overleg te her vatten met een groep Mohawk-in- dianen die het bij Montreal gelegen plaatsje Oka hebben bezet uit pro test tegen de voorgenomen uitbrei ding van een golfterrein. Bekentenis Een vermomde, anonieme man, die werd omschreven als een oud-IRA- lid, heeft gisteren in een Èritse tele visiedocumentaire gezegd dat hij is betrokken geweest bij de aanslagen op cafés in Birmingham in 1974, waarvoor zes andere mensen le venslang uitzitten. Van onze correspondent Wim Bisschop OOST-BERLIJN - De Oostduitse premier Lothar de Maizière heeft zich door zijn principiële opstelling in een zeer kwetsbare positie gema noeuvreerd. Met behulp van de PDS, de voormalige communisten, heeft hij zijn coalitiegenoten, de so ciaal-democraten en de liberalen, overstemd in de kwestie van de spelregels bij de verkiezingen op 2 december. SPD en Liberalen wil den aansluiting bij de Bondsrepu bliek vóór de verkiezingsdatum, om daarmee het Westduitse kiesrecht ook in de DDR te laten gelden. Daarbij gaat het voornamelijk om de verkiezingsdrempel van vijf pro cent. De Maizière heeft dat met de PDS overstemd. Hij wil twee gescheiden verkiezingsgebieden om de kleine partijen in de DDR een kans op af gevaardigden te geven. Die kleine groeperingen zijn het eerst de straat op gegaan om de vreedzame revolu tie op gang te brengen. Daarnaast heeft De Maizière vooral de laatste weken een ander argument. Hij wil de DDR niet bij voorbaat weggeven aan de Bondsrepubliek. Er moet nog veel worden geregeld om het communistische erfgoed op een re delijke manier ten goede te laten ko men aan de bewoners van de DDR. De Maizière wil druk op de onder handelaars uit Bonn houden, door de volle zelfstandigheid te handha ven tot het moment dat de verdra gen zijn getekend. Drukmiddel De CDU-premier van de DDR dreigt niet met die zelfstandigheid, maar als jurist weet hij maar al te goed dat hij met dat punt sterk staat in de gesprekken met Bonn. Hel mut Kohl, zijn geestverwant, wil zich de hereniging van beide Duits- landen niet meer laten afpakken. Als drukmiddel heeft De Maizière de onafhankelijkheid achter de hand. Als het verenigingsverdrag niet rond is vóór de verkiezingen op 2 december, kan De Maizière zijn staatsrechtelijke bezwaren naar vo ren brengen. Hij kan in de DDR stemming maken en het is zelfs niet uitgesloten dat hij kan dreigen de verkiezingen uit te stellen. Kortom, met zijn onafhankelijkheid kan hij Kohl onder druk zetten. Als het par lement nu zou besluiten om de dag vóór de verkiezingen toe te treden tot de Bondsrepubliek, kan De Mai zière alleen maar hopen op begrip bij zijn Westduitse gesprekspart ners. Hij heeft dan geen middel om begrip af te dwingen. Wat dat betreft, lijken de SPD en de liberalen in de DDR zich minder geestverwanten, vurig voorstander van de aansluiting vóór de verkie zingen, waardoor de Westduitse kieswet van kracht wordt. Dat bete kent dat er dan maar een verkie- zingsgebied is van tachtig miljoen De Maizière (rechts) heeft donderdag een gesprek met Kohl (links) over de Duitse eenwording. (archieffoto) te bekommeren om de manier waar- men die kunnen worden gehaald bij op de DDR wordt ingelijfd bij de de verkiezingen. Beide partijen zijn, Bondsrepubliek alswel om de stem- gesouffleerd door hun Westduitse Drempel Elke partij die in de Bondsdag wil komen, moet minimaal vijf procent van de stemmen halen in dat totale gebied. De kleine partijen die in de DDR, met zestien miljoen inwo ners, misschien net de drempel ha len omdat ze in de DDR wèl aan hang hebben, vallen bij verkiezin gen in heel Duitsland zonder meer uit de boot. En ook de PDS zou bij gezamenlijke verkiezingen in beide Duitslanden niet of net de kies drempel halen. Al die stemmen ko men dus ten goede aan de partijen die wèl over die drempel komen en vooral de SPD zal profiteren van de regionale bekendheid van de PDS. Met het conflict, waarbij De Mai zière de steun heeft gekregen van de PDS, is de leider van de voormalige blokpartij CDU in een netelige posi tie gekomen. Er wordt nu al cynisch gevraagd of het belang van de Oost duitse kiezers het best is gediend door de samenwerking van de SED- opvolger en de voormalige blokpar tij CDU. Die oude onderworpen heid aan de SED en het gemeen schappelijk optreden wat betreft de verkiezingsmodaliteiten, zijn ge voelige zaken in de DDR. Die gevoeligheid zal zich ook naar Bonn verplaatsen, waar Kohl al de nodige kritiek heeft moeten verdu ren vanwege de samenwerking met de DDR-CDU die zo n SED-trouw verleden heeft. De Maiziere meent oprecht dat hij het land het meest dient door het zo lang mogelijk zelf standig te houden. Maar als dat al leen kan dank zij samenwerking met de erfgenamen van Honecker, zal dat politiek nadelig uitwerken. En dat komt Kohl slecht uit. Gesprek Donderdag heeft De Maizière een gesprek met Kohl. Hij kan zijn coa litiegenoten voor het blok stellen en weigeren de DDR uit te leveren aan de Bondsrepubliek. Het is echter de vraag of Kohl het niet handig vindt dat de SPD en de liberalen zo harts tochtelijk vóór de aansluiting zijn. Per slot van rekening kan Kohl ook op zijn vingers natellen dat het on derhandelen over de aansluiting ge makkelijker is als hij de DDR al in zijn zak heeft. Dat wordt dus een moeilijk gesprek voor de premier van de DDR, komende donderdag. Buitenland kort Cubanen Filipijnen trekt miljard uit voor de wederopbouw MANILA (AP/DPA/UPI) - De Fili- pijnse president Corazon Aquino heeft van het parlement gisteren een miljard gulden gekregen om de wederopbouw na de vernietigende aardbeving van 16 juli mogelijk te maken. Zij verwierp een voorstel van parlementariërs de afbetaling van de buitenlandse schuld van 26 miljard dollar twee jaar op te schor ten om zo meer geld vrij te maken voor herstelwerkzaamheden. Vol gens Aquino zou een dergelijke maatregel de betrouwbaarheid van het land bij buitenlandse kredietge vers ernstig schaden. Aquino vroeg bijna een miljard gulden voor de reparatie van we gen, gebouwen en andere werken die door de beving zijn verwoest. Het parlement stemde met dit voor stel in. Sterke naschokken waren giste ren voelbaar op het eiland Luzon. In Baguio, dat op 16 juli grotendeels werd verwoest, renden honderden mensen in paniek de straat op. Vol gens Britse en andere buitenlandse deskundigen zijn er geen tekenen van leven meer onder de puinhopen van de dertig gebouwen die tijdens de aardbeving in Baguio zijn inge stort. Een woordvoerster van de Fili- pijnse regering zei gisteren dat de aardbeving aan ten minste 1600 mensen het leven heeft gekost. Op het eiland Luzon worden nog altijd zo'n 1050 mensen vermist. De Filipijnse ambassade in Den Haag heeft een girorekening ge opend voor hulp aan de slachtoffers van de aardbeving: giften kunnen onder vermelding van 'Hulpfonds voor Philippijnse Slachtoffers Aardbeving' worden overgemaakt op girorekening 2286. Rebellen Liberia nikken verder op MONROVIA (AP) - Liberiaanse re bellen hebben gisteren de laatste re geringssoldaten die weerstand bo den in de noordwestelijke buiten wijken van de hoofdstad Monrovia uit hun schuilplaatsen verdreven en de aanval op het stadscentrum inge zet. Volgens diplomatieke bronnen in het buurland Ivoorkust behoren de rebellen niet tot de troepen van opstandelingenleider Charles Tay lor, maar tot een factie die zich heeft afgescheiden. Met een laatste krachtsinspan ning bestookte het regeringsleger gisteren vanaf hoge gebouwen de opstandelingen met raketten. De re bellen rukten van drie kanten op. Zondag drongen regeringssoldaten er bij president Doe op aan af te tre den om een bloedbad te voorko men. In het paleis van Doe, wiens kabinet op enkele ministers na is gevlucht, zou zich een bittere machtsstrijd afspelen. De 500 presi dentiële wachters, voornamelijk le den van de Krahn-stam van Doe, willen niet dat de president zonder hen vertrekt. De wachters vrezen dat ze door de rebellen uit wraak worden omgebracht, omdat het re geringsleger veel burgers heeft ge dood die aan de kant van de opstan delingen stonden. De Krahn-solda- ten willen bij het aftreden van Doe terugkeren naar Grand Gedeh County, het gebied waar ze oor spronkelijk vandaan komen. ANC en Inkatha opnieuw slaags JOHANNESBURG (AP) - Bij ge vechten in Zuid-Afrika tussen aan hangers van de rivaliserende anti apartheidsbewegingen Inkatha en ANC zijn 21 zwarten omgekomen, zo heeft de politie gisteren gezegd. De oorlog is nu ook overgeslagen van Natal naar de woongemeen schap Sebokeng, bij Johannesburg in Transvaal. De onlusten in Sebokeng en Eva- ton waren een van de hevigste tus sen zwarte groeperingen van de laatste jaren. Het was voor het eerst dat zich op grote schaal ongeregeld heden voordeden buiten de provin cie Natal. In Natal zijn sinds 1986 naar schatting meer dan 4000 doden gevallen bij gevechten tussen zwar ten onderling. Sjkolnik is in het nationale parle ment gekozen door de kiezers in Bi- robidzjan, de hoofdstad van het joodse autonome gebied in het oos ten van de Sovjetunie. Hij heeft Sovjetpresident Michail Gorbatsjov in een brief formeel gevraagd Rasp- oetin te ontslaan omdat deze in een interview met de New York Times de joden de schuld gaf van de ter reur en de onderdrukking na de re volutie van 1917. Raspoetin zou bo vendien in het openbaar zijn veront schuldigingen aan moeten bieden aan de joodse gemeenschap. De regeringskrant Pravda meld de dat de partij er zondag op heeft aangedrongen dat de wetten die ra cistische propaganda verbieden strikter worden uitgevoerd om de joodse angst voor pogroms weg te nemen en de emigratie naar Israël af te remmen. Niet eerder is de officiële Sovjet- pers zo uitgebreid ingegaan op de positie van de joden in de Sovjetu nie. De Pravda waarschuwde dat het afgelopen jaar honderdduizend Sovjetjoden het land hebben verla ten en dat dat aantal het komende jaar verdubbeld of zelfs verdrievou digd kan worden. De joden willen niet emigreren, stelde de krant, maar zij gaan weg uit angst voor vervolging. De haat tegen joden blijft niet lan ger beperkt tot extremisten, maar heeft zich uitgebreid tot de kringen van de intelligentsia, en deze "niet eerder voorgekomen respectabili teit van het antisemitisme is het alarmerendste van alles". "De ultra-nationalistische organi satie Pamjat en andere groepen bla zen zonder enige terughoudend heid antisemitische thema's nieuw leven in om de perestrojka te versto ren", oordeelde de krant. De Pravda hield echter vast aan de officiële lijn dat het streven naar een joodse staat niet juist is. LJUBLJANA (AP) - De Joegosla vische president Borisav Jovic heeft gisteren gezegd dat de deelsta ten zich van de federatie mogen af scheiden als ze dat willen. Ze zou den dan moeten toetreden tot een confederatie binnen de federale structuur. Jovic deed die uitlating na een gesprek met president Milan Kucan van Slovenië, een van de twee republieken die van Joegosla vië een lossere confederatie willen maken. Slovenië bevindt zich op één lijn met Kroatië. Beide republieken wil len Joegoslavië omvormen tot een associatie van nagenoeg onafhanke lijke staten, die alleen een eenheid zou blijven als gezamenlijke belan- Sovjetunie wil raketmotor aan VS verkopen MOSKOU (Rtr) - De Sovjetunie is bereid de krachtige raketmotor RD- 170 te verkopen aan de Verenigde Staten om buitenlandse valuta bin nen te halen en de banden aan te ha len met het Amerikaanse ruimte vaartbureau. Dit heeft het week blad Aviation Week and Spance Technology gisteren gemeld. Het is voor het eerst dat de Sovjetunie heeft laten blijken dat de motor op zichzelf te koop is, aldus het blad. Chemische wapens VS vernietigd BONN (DPA) - De Verenigde Sta ten beginnen donderdag met het te rugtrekken van alle Amerikaanse chemische wapens uit de Bondsre publiek Duitsland. De 100.000 artil leriegranaten met Sarin en VX-ze- nuwgas die in de buurt van Clausen in Rheinland-Pfalz liggen opgesla gen, zijn klaar voor transport, zo verklaarde het Westduitse ministe rie van defensie gisteren. Zij gaan over de weg, per trein en per schip naar het atol Johnston in de Stille Oceaan, waar zij worden vernietigd. gen daarom vragen. Met het com munistische Servië voorop willen de vier andere deelrepublieken de huidige federatie in stand houden, onrdat een confederatie te onstabiel zou zijn. Jovic, afkomstig uit Servië, zei gisteren dat wanneer Slovenië en Kroatië geen overeenstemming kunnen bereiken met de rest van het land, ze tot een confederatie met de andere republieken kunnen toe treden die dan binnen de bestaande federale structuur wordt opgezet. Binnen zo'n constructie zouden ook provincies zich van Joegoslavië kunnen afscheiden. Buikdanseressen voeren actie tegen rabbijnen JERUZALEM (Rtr) - Het Israë lische parlement was gisteren het toneel van een heupwiegen de betoging van de bond van buikdanseressen. Met rollende buiken protesteerden zij tegen de druk van religieuze instan ties om hun optredens te verbie den. "Het rabbinaat maakt ons het werken onmogelijk", verzucht te Leah Gavish van de bond voor de televisie. Uitbaters van trouwzalen en hotels worden onder druk gezet om het buik dansen te verbieden. Als zij dit niet doen, dreigen de rabbijnen hun kosjerheidscertificaat in te trekken, waardoor godsdiensti ge joden hun uitspanning niet meer mogen bezoeken. De controleurs die het rabbi naat naar de danszalen stuurt, beledigen de danseressen, zo klaagden zij tegenover het comi té. Hoe die controleurs zich tij dens een optreden gedragen, wilde een verslaggever van de televisie weten. "Ze houden het ene oog gesloten en begluren ons met het andere", aldus een van de artiesten. MOSKOU (UPI/ANP) - Het Sovjetpersbureau Tass heeft gisteren gemeld dat parlementslid Leonid Sjkolnik het on middellijke aftreden heeft geëist van de schrijver Valentin Raspoetin als lid van de presidentiële raad wegens zijn anti semitische uitlatingen. De communistische partij van de Sovjetunie heeft zondag toegegeven dat het antisemitisme in het land met 'alarmerende' snelheid toeneemt. WARSCHAU (AP) - De regering van Polen wil 100.000 gasmaskers uitdelen onder inwoners van de provincie Katowice, in het zuiden van het land, om hen te bescher men tegen luchtvervuiling en te gen de gevolgen van eventuele ongelukken in chemische fabrie ken, zo heeft een functionaris van de Poolse Bescherming Bevol king gisteren gezegd. De vier miljoen inwoners van de in Silezië gelegen provincie Katowice, waar een belangrijk deel van de Poolse industrie is ge concentreerd, staan bloot aan zeer sterke lucht- en watervervui ling. De gasmaskers zouden in eerste instantie zijn bestemd voor omwonenden van zeven fabrie ken die te boek staan als het meest risicovol in geval van een ongeval. In heel Polen is de luchtveront reiniging onrustbarend groot, maar de provincie Katowice, die niet meer dan twee procent van de totale oppervlakte van het land beslaat, steekt ver boven het ge middelde uit en is verantwoorde lijk voor 30 procent van de totale luchtvervuiling. In het gebied staan 1.053 fabrie ken die hebben te maken met ge vaarlijke stoffen, hetzij als eind- produkt, hetzij als grondstof. Van de 900 meest vervuilende fabrie ken in Polen staat een kwart in dit deel van Silezië. Kindersterfte, het aantal geval len tuberculose en kanker zijn in de provincie Katowice veel hoger dan in de rest van het land. De le vensverwachting is er een stuk la ger. "We hebben de gasmaskers en we overwegen ze aan de men sen hier uit te delen", aldus kolo nel Czeslaw Boejala van de pro vinciale afdeling van Bescher ming Bevolking. - De gasmaskers zijn op dit mo ment in gebruik bij het leger en in mijnen. Het plan moet nog wor den goedgekeurd door de lande lijke leiding van bescherming Be volking. De Poolse regering heeft milieubescherming tot een van haar belangrijkste doelstellingen gekozen. Tot nu toe ontbreekt het echter aan voldoende geld om ef ficiënte structurele maatregelen te nemen. PANMUNJOM Noordkoreaanse militairen houden de wacht bij het hoofdkwartier van de gezamenlijke bestandscommissie van beide Korea's in het niemandsland tussen de twee landen. Noord- en Zuidkorea hebben elkaar gisteren over en weer voorstellen gedaan met het doel hun onderlin ge grens open te stellen. Ondertussen dienden alle 79 oppositieleden in het Zuidkoreaanse parlement hun ontslag in om kracht bij te zetten aan hun eis dat president Roh Tae-woo vervroegde verkiezingen moet uitschrijven. Zij vinden dat Roh de gevoelige Noord-Zuid-problematiek gebruikt om de aandacht van de binnenlandse problemen af te leiden. (foto ap> EG stelt voorwaarde aan steun Israël Van onze correspondent Ad Bloemendaal TEL AVIV - De EG is bereid de Amerikaans-Israëlische vredesini tiatieven te blijven steunen, maar er moet wel snel vooruitgang worden geboekt in het vredesproces. Is dat het geval, dan kan Israël rekenen op verdergaande samenwerking met Europa tegen het jaar 1992. Dat was de boodschap die de ministers van buitenlandse zaken van Italië, Ier land en Luxemburg gisteren in Je ruzalem hebben overgebracht aan hun nieuwe Israëlische collega Da vid Levy. De vorige, huidige en toekomsti ge voorzitter van de Europese Mi nisterraad, samen de Europese Troika'zijn vanmorgen na een bij eenkomst met premier Jitschak Shamir doorgereisd naar Tunis voor overleg met vertegenwoordi gers van de Arabische Liga en de PLO. Het bezoek van de 'troika' aan Is raël had plaats tegen de achter grond van nogal stroeve betrekkin gen en de ministers besloten gister avond hun overleg met de constate ring dat ze het niet met elkaar eens zijn. De sfeer tijdens de bijeen komst was naar verluidt geïrriteerd en eenmaal kwam het tot een venij nige woordenwisseling tussen Levy en zijn Luxemburgse collega Jac ques Poos die Israël beschuldigde van het schenden van mensenrech ten in de bezette gebieden. Israël vindt dat de EG een pro- Arabisch en pro-Palestijns stand punt huldigt, sinds de Europeanen in de Verklaring van Venetië van 1980 hebben aangedrongen op een rol voor de PLO in het vredespro ces. Het Israëlische wantrouwen werd gisteravond nog eens beves- ter werken economische stappen contra-produktief. Namens de 'troika' ontkende de Italiaanse minister van buitenland se zaken, Gianni de Michelis, dat de EG economische druk uitoefent op Israël. Maar, zei hij, er is verband tussen vooruitgang in het vredes proces en de ontwikkeling van eco nomische samenwerking. Wordt vooruitgang geboekt op de weg naar vrede, dan kan Israël tegen 1992 verdergaande economische sa menwerking met Europa tegemoet zien. In het andere geval neemt de spanning in het Midden Oosten toe en is culturele, sociale en economi sche samenwerking met landen buiten de EG volgens De Michelis veel moeilijker. David Levy: "Europa moet eenzijdige positie innemen". hl ff to) tigd door minister Levy, die ver klaarde te hopen dat Europa een 'gematigde en evenwichtige poli tiek' zal voeren, 'zonder een eenzij dige positie in te nemen'. Israël is vooral ongerust over de verbinding die de EG legt tussen vooruitgang in het vredesproces en verdergaan de economische samenwerking, in verband met het naderende magi sche jaar 1992. De EG is Israëls grootste handelspartner. Israël omschrijft de Europese houding in termen van politieke en economische druk en 'sancties'. Le vy: "Ik vind het jammer dat Europa denkt dat het door druk uit te oefe nen op Israël zaken kan beïnvloe den die hebben te maken met Is raëls naakte bestaan. Sancties gaan niet samen met dialoog. De Europe anen gebruiken economische druk middelen gewoonlijk tegen totali taire regimes, maar in dit geval wil men een democratie onder druk zet ten". Volgens de Israëlische minis- OOST-BERLIJN/BONN - Het compromis dat zondag in Oost-Ber- lijn werd bereikt over de toetreding tot de Bondsrepubliek en de verkie zingsprocedure, heeft maar kort stand gehouden. Gisteren laaide het conflict over deze kwestie weer in alle hevigheid op. Ook in Bonn groeit de politieke spanning omdat de Westduitse coalitie is verdeeld over dit punt. De FDP is groot voor stander van toetreding van de DDR tot de Bondsrepubliek op de dag vóór de verkiezingen, waardoor op het totale Duitse grondgebied vol gens dezelfde regels en met dezelf de kiesdrempels kan worden ge stemd voor de nieuwe Bondsdag. De CDU heeft tot dusver DDR-pre- mier Lothar de Maizière gesteund. Die wil gescheiden verkiezingen vanwege juridische overwegingen en om de kleine DDR-partijen een kans op afgevaardigden te geven. Gisteren hebben de fracties ver gaderd over het compromis van zondagavond, waarbij was besloten om de regering in Bonn en de spe ciale parlementaire commissies die zich met de vereniging van beide Duitslanden bemoeien, ook hun oordeel te laten geven over de ge wenste omstandigheden bij verkie zingen. In de DDR-SPD-fractie is dat compromis gisteren aan de kant geschoven, omdat men dat tijd verspilling vindt. De Westduitse SPD-fractievoor- zitter Hans Jochen Vogel heeft eveneens negatief gereageerd op het Oostduitse compromis en hij heeft premier De Maizière aange spoord concessies te doen aan diens liberale en sociaal-democratische coalitiegenoten. De Westduitse FDP-voorzitter graaf Otto Lambsdorff ziet eveneens niets in het compromis. Hij verwijt de Oost duitse CDU dat zij samen met de SED-opvolger, de PDS, de politieke besluitvorming dicteert, zoals dat al sinds 1949 het geval was.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1990 | | pagina 7