Ill
BIJ DE HAND BIJ DE HAND
Kwaliteit laadapparaten
batterijen wisselt sterk
Merendeel ontevredenen klaagt niet
Milieudefensie krijgt gelijk met
klachten tegen 'groene' reclames
'Doorstraling voedsel
op etiket vermelden'
AANNEMERS
AUTO-
I RIJSCHOLEN
VERBOUWEN
is dat duur? Bel voor gra
tis advies/offerte voor -
verbouwingen - timmer
werk - badkamer/keu
kens - onderhoud.
FREBOUW
071-760059.
VERKEERS
SCHOOL
TEMPO
Middelstegracht 50 Lei
den. 071-122046*.
ADVOCATEN
KANTOREN
Verkeerschool
BEN
kwaliteit is onze garan
tie. Wij lessen o.a. met
Scania. Tel. 01718-
22458.
VAN ROY C.S.
ADVOCATEN
Rapenburg 55, Leiden.
071--122362/140218.
Fax: 120504
AUTO
SLOPERIJEN
APK-KEURINGS-
STATIONS
DE GROENOORD
Halleweg 9, Leiden (ach
ter Groenoordhallen
voorbij Gamma). Tel.
071-226954.
FAPIM
AUTOSERVICE
Dorus Rijkersweg 21
Ind.terr. "De Waard",
Leiden. 071-217860.
AUTO
SLOPERIJEN
NEVAR
MORSGARAGE
APK Keuringsstation
voor al Uw onderhoud en
reparatie. Morsweg 176,
tel. 760730.
GEBR. OPDAM
BV, Voorschoterweg 41
Valkenburg ZH 071-
315101. Haringkade 2,
Katwijk ZH. 01718-
28131.
APK-STATION
V. Zeist, keuren zónder
afspraak; géén herkeu
ringskosten (wat u
overal wel betaalt!). Jo-
hgtlaan 4, Valkenburg
Tel.: 01718-27532.
DE GRAAF BV
Ommedijkseweg 24,
Leiden. 071-314141. Lid
Nevar
AUTORADIO'S
In onze HIFI-CORNER
kunt U het gehele pro
gramma van BLAU-
PUNKT, JVC en PIO
NEER zien en horen. Im-
pex-Remko Automateri
alen, Hoge Rijndijk 328
Leiden Tel.: 071-
894000.
BLOEMEN EN
PLANTEN
HENK KANBIER
Wassenaarseweg 1a
071-174610.
BLOEMSIER-
KUNST
ARTI FLORA
voor al uw bloemwerk.
Lid Teleflora. 123530
Hogewoerd 4, Leiden.
ELEKTRONIKA
KOK
onderdelen speciaal
zaak. Scanners. Meng
panelen, meetappara
tuur enz. enz. Nwe
Beestenmarkt 20 Lei
den, 071-149345.
ELEKTRO
TECHNISCH
INSTALLATIE
BEDRIJVEN
ELFA LEIDEN
FITNESS
CENTRA
SPORTCENTRUM
Leiden, Utrechtse Jaag
pad 1, Leiden, 071-
133196.
FOTO FILM
FOTOA/IDEO
FOTIEK
Van der Horst,
5 Meiplein 9,
071-765935/313137.
FOTOSTUDIO'S
Lucas Witte fotografie
071-142626
FOTO/VIDEO
REPORTAGES
FOTO
SANTHORST
- fotoreportages -
- 1 uur fotoservice -
- verkoop films, lijsten
etc. -
Laan van Ouderzorg 4a
Leiderdorp,
071-892104.
FOTO KRUYT
voor exclusieve bruids
reportages. Voorstr. 9,
Katwijk 01718-12851.
Kerkstr. 4 Rijnsburg
01718-21029. Abr. v.
Rooyenstr. 106, Noord-
wijk 01719-12484.
INCASSO
PSC GERECHTS
INCASSO
Incassozaken civiele
procedures. Postbus
798, 2300 AT Leiden
071-132554.
KOUSEN/SOKKEN
KOUSENHUIS
GEJO
Vronkenlaan 23, Leider
dorp. tel. 071-892777.
Ook spoedreparaties.
LOODGIETERS
Zuijderduijn voor gas,
water -+ dakbedekking
(10 jr. garantiel) Lid VNI.
01718-27777.
ELFA LEIDEN
DIRK VAN DER
ZEEUW
BARENDSE EN
ZOON B.V.
Leliestr. 44-54. Leiden.
Tel. 071-141771. Géén
filialen.
MUZIEK
BARNING
Bladmuziek, muziekin
strumenten, keyboards.
Stationsweg 11-17, Lei
den, 071-122858.
PIANO'S
BARNING
Leidse pianohandel
sinds 1921, Stationsweg
11-17, Leiden, 071-
122858.
POSTERS/
WENSKAARTEN
Art Studio
DORADO
Posters en wenskaar
ten eigen lijstenmake
rij Schoonmaken van
schilderijen advies en
uitvoering inzake wand-
dekoraties voor pro-
jekten. Borneostr. 2/hk
Lage Rijndijk Leiden,
071-223866. Wc. Win
kelhof 77 L'dorp 071-
414747, Lisserpassage,
Koninginneweg 91 Lis-
se, tel. 02521-20040.
REFORMHUIS
RIJWIELEN
Bedenk nou 'ns een ge
bruikte fiets die Mam
moet niet heeft? Honder
den goede tot bijna nieu
we gebruikte fietsen, alle
soorten en maten ook ra
ce-, sport- en ATB fiet
sen ƒ125,- tot ƒ699,-
rijklaar met garantie. Af
deling nieuw: partij ATB,
zeer lichte lakschade 20
types 12 inch tot 26 inch
159,- t/m 1299,-. Stu
denten- en kinderfietsen
v.a. 25.- t/m ƒ100,-.
Tevens fietsverhuur ook
tandems. Donderdag
koopavond. Mammoet
rijwielen. Stationsweg
51, Den Haag, 070-
3898964.
SANITAIR
ARTIKELEN
DE NIE
SCHILDERS
BENODIGDHEDEN
A. V. BORSELEN
Kleurspecialist Hooi
gracht 64, Leiden, tel.:
071-120320.
SIGAREN
SIGARETTEN-
TABAK
T. FIELEMON
STRIPBOEKEN
Stripboeken te koop ge
vraagd. Aanb. Stripwin
kel "DUMPIE", Nieuwe
Rijn 18 Leiden, Tel. 071-
126404.
SPORT
EN SAUNA
VIDEOTIME
Hoofdstraat 158-160,
Leiderdorp. 071-
414197.
IJZER
H. WELLING B.V.
Nieuwe Rijn 81 Leiden.
Tel. 131775. Alle staal-
profielen voor u op maat
gezaagd. Vierkante bui
zen, laswerk, boor en
zaagwerk.
SAUNA
Sport- en sauna-instituut
v. Houdt, Luykendreef 3,
891487. Op.tijden ge
mengd! Ma. t/m vrij. van
19.00-22.30 u., dames:
wo. van 19.00-22.30 u.
Sportcomplex De Does,
L'dorp, 896832. Op. tij
den: gemengd: ma. t/m
vrij. van 18.00-23.00 u..
dames: woe. van 18.00-
23.00 u.
WASMACHINE
ONDERDELEN
KOK
Onderdelen speciaal
zaak Nwe Beestenmarkt
20, Leiden, 071-149345.
ZONWERINGEN
0 E
voor alle soorten t
ZONWERING!
Naast complete zonwe
ring leveren wij voor de
''doe het zeivers" weer-
bestendig Draion doek
per meter (ook div. cou
pons), schulprand,
band, koord enz. Ook
voor balkondoek en
ligstoelloper. Oudshoorn
van Egmond BV Lage-
weg 23 Katwijk (ind. terr.
't Heen) tel. 01718-
22731.
VERHUIZINGEN
WOL EN-
HANDWERKEN
Verhuizingen in binnen-
en buitenland. Piano
transporteur Jan van
Duuren, tel. 225999.
STUKJA
Paula v.d. Pluym,
Groenesteeg 14, 071-
125955 Leiden. Bor-
duurlinnen in vele kleu
ren o^a. wit, rose, grijs
VERZEKERINGEN
KNIESE
VERZEKERINGEN
St. Jacobsgracht 5c 071 -
120521 lid NBvA.
DIT ZIJN DE VOORDELEN
Vaste plaatsingsdag,
Herkenbare opmaak,
Groot leesbereik,
Meerdere branche rubrieken,
Gratis steunkleur,
Tekstwissels altijd mogelijk,
Aantrekkelijke kortingen.
Binnen een jaar:
13 maal adverteren 4,00 per regel,
26 maal adverteren 3,50 per regel,
52 maal adverteren ƒ3,00 per regel.
(mirudrie rëjgels per advertentie - prijzen excl. B.T.W.).
VIDEO
REPORTAGES
A.P. PRODUKTIES
Videoreportages van
bruiloften, recepties e.d.
01718-73558.
VIDEOTHEKEN
LE CARROUSEL
Oliemolen 1, Merenwijk,
Leiden 071 -210977
Videotheek Videoworld,
Maresingel 65, 071-
210559 en Vinkweg 5,
071-316929, Leiden. 1.
film 5,-, 5 voor 15,-,
10 25,-. Moviebox van
maandag t/m vrijdag
10,- en vrijdag t/m
maandag 20,-.
-x
-x
X
X
- OM UIT TE KNIPPEN EN TE BEWAREN - - -
X -
Ontevredenheid over gekochte pro
dukten of diensten is een consu-
mentenprobleem dat veel voor
komt. Toch onderneemt het meren
deel van de consumenten niet of
nauwelijks actie als gevolg van die
ontevredenheid. Voor een bedrijf is
een consumentenklacht daarente
gen juist een belangrijk sein; beter
dan wanneer er wel ontevredenheid'
is, maar niet wordt geklaagd. Deze
^conclusie staat in een rapport van
•het Instituut voor consumentenon
derzoek Swoka.
Als een ontevreden consument
besluit wel actie te ondernemen,
dan bestaan diverse mogelijkhe
den. Zo kan men besluiten negatie-
ve mond-tot-mondreclame te ver-
SAMENSTELLING RAYMOND PEIL
spreiden, van merk en/of winkel te
veranderen of een klacht in te die
nen. Bij de eerste twee mogelijkhe
den bereikt de ontevredenheid van
de consument niet de verantwoor
delijke. Daardoor verliest het be
drijf waarschijnlijk een klant.
Bovendien kan negatieve mond-
tot-mondreclame veroorzaken dat
meerdere (mogelijke) klanten voor
de concurrentie kiezen. Ingediende
klachten daarentegen bieden be
drijven de mogelijkheid de ontevre
denheid bij de consument weg te
nemen en haar/hem als klant te be- niet veel. winkels zijn waar men ze
houden. De klachten kunnen infor- kan kopen. Verder spelen onder
matie verschaffen over de manier
om soortgelijke problemen
toekomst te voorkomen.
Duurzaam
Volgens de onderzoekers besluiten
consumenten om juist door middel
van een klacht hun ontevredenheid
te uiten op grond van zowel econo
mische als sociale/psychologische
factoren! Meer klachten worden ge
uit over dure produkten. zeker als er
de houding van de consument
de ten opzichte van het klagen en de
ervaring met klagen een rol.
Consumenten die klagen zijn
vaak jonger en hoger opgeleid dan
consumenten die niet klagen,
gebleken. Er wordt
over duurzame produkten dan over
niet-duurzame. Veelal worden
klachten mondeling geuit: een klei
ne meerderheid van ontevreden
consumenten blijkt telefonisch te
klagen. Dat gebeurt meestal recht
streeks. Slechts enkelen maken
hun ontevredenheid kenbaar aan
een derde,' onafhankelijke partij
zoals een consumentenorganisatie.
De manier waarop een klacht
wordt behandeld en de (ontevre
denheid van de consument daar
over is van groot belang. Consu
menten met goede ervaringen op
dit gebied blijven namelijk vaak
zeer trouwe klanten, zo blijkt. Een
goede manier van klachtenbehan-
deling voorkomt ook dat consu
menten negatieve mond-tot-mond-
reclame gaan verspreiden. Daarom
is het voor bedrijven van belang om
aan goede klachten behandeling te
doen, aldus het rapport.
Oplaadbare batterijen zouden
nog beter uit de verf komen
als de kwaliteit van de
laadapparaten niet zo sterk
zou wisselen. Dat blijkt uit
een onderzoek van de
stichting Vergelijkend
Warenonderzoek (VWO) naar
41 herlaadbare batterijen en
48 laadapparaten.
Oplaadbare batterijen zijn veel
goedkoper dan gewone batterijen:
zij kunnen duizend keer worden ge
bruikt, terwijl een gewone batterij
na één keer naar het klein chemisch
afval-depot moet. De oplaadbare
nikkel/cadmium-batterij (nicad) is
met 10 tot 15 procent nikkel en 20
tot 30 procent cadmium echter wel
de meest giftige batterij qua samen
steling. Door het veelvuldige ge
bruik zijn desondanks beter voor
het milieu. VWO is voorstander van
een statiegeldsysteem voor oplaad
bare batterijen, waardoor in princi
pe al het schadelijke cadmium uit
het milieu kan blijven.
De oplaadbare batterij is qua
stroomkosten (26 cent per kiloWatt-
uur, kWh) niet veel duurder dan net-
stroom (19 cent per kWh). De weg-
werpbatterij komt op 592 gulden
per kWh. Voor een walkman bij
voorbeeld is men na 90 uur stroom-
gebruik evenveel geld kwijt aan
wegwerpbatterijen als
bare batterijen plus ee
paraat.
De stichting concludeerde uit het
onderzoek dat herlaadbare batterij
en vooral geschikt zijn voor 'hoge-
stroomtrekkers' zoals elektrisch ge
reedschap en muziekapparatuur.
Ze zijn minder goed bruikbaar in
klokken, omdat ze door zelfontla-
ding relatief snel leeglopen. Som
mige elektronenflitsers kunnen be
schadigd raken door het gebruik
van oplaadbare batterijen.
Het gebruik zelf van oplaadbare
batterijen geeft weinig problemen.
Defect raken ze niet en de meeste
zijn tegen kortsluiting beveiligd.
Met opladen moet men opletten: als
de batterij onvoldoende wordt op
geladen wordt-ie 'lui' en kan later
niet meer maximaal worden opgela
den. Te lang laden (tot vijf maal te
lang) kan geen kwaad, behalve in
snel-laad-apparaten.
De meeste oplaadbare penlites
die VWO onderzocht waren 'goed'
of 'zeer goed'. Slechts als 'redelijk'
kwamen uit de test Emmerich 1012-
3, Mallory NC15, Multiplex 500F en
Uniross RX 6. Vrijwel alle oplaad
bare 9 volt blokjes'kwamen 'goed'
uit de test. Alleen Everready RX 22
en Powercell deden het 'redelijk'
Bij de laadapparaten was het
goed aanhouden van de laadstroom
het grote probleem. Een aantal ap
paraten gaf te veel stroom af, waar
door de levensduur van met name
penlites sterk wordt bekort. Som
mige werden te warm, vooral als er
defecte batterijen in werden ge
stopt.
Aan te bevelen penliteladers zijn
de Vivanco NL 35 (15 gulden) en de
MW MW 297 (13 gulden). Van de
universeelladers (voor alle soorten
batterijen geschikt) zijn 'goed de
Archer 23-132A (30 gulden), Emme
rich 1013-34 (30 gulden) en Bartec
Multi 4+1 Compit (40 gulden).
De Vereniging Milieudefensie
(VMD) heeft zeven van de dertien
procedures gewonnen die zij bij de
Reclame Code Commissie (RCC)
had aangespannen tegen 'groene'
reclames. Dat heeft een woordvoer
der van VMD meegedeeld. De be
zwaren van de milieuorganisatie
richtten zich tegen vermeende mis
leidende milieu-informatie in pro-
dukt-reclames.
Eén van de gewonnen procedures
betreft de klacht tegen het wasmid
del Omo, dat adverteert met de slo
gan 'voordeliger voor het milieu'.
De RCC acht deze tekst niet op zijn
plaats, zo meldt VMD. De organisa
tie procedeerde eerder tegen de
tekst 'voordelig voor het milieu'. De
fabrikant van het wasmiddel, Unile
ver, gaat tegen de niet-bindende uit
spraak in beroep.
VMD kreeg niet haar zin bij een
klacht tegen Persil, dat adverteert
met navulpakkén die minder afval
zouden veroorzaken en daardoor
beter voor het milieu zouden zijn.
Milieudefensie zal zelf niet tegen -de
uitspraken in beroep gaan. De orga
nisatie wenst zich.te concentreren
op aanscherping van de reclame-co-
de.
In het onlangs uitgebrachte
milieuplan-plus meldt het ministe
rie van milieubeheer dat het vol
gend jaar een reclame-code van
kracht wil laten worden waarin
'misleiding bij het vermelden van
milieuvriendelijke kwaliteiten
wordt voorkomen'. Deze code moet
tot stand komen in samenwerking
met 'betrokken partijen'.
'Zolang de consument op het
etiket niet kan zien of het
produkt dat hij koopt wel of niet
doorstraald is, mag
voedseldoorstraling niet
worden toegelaten. Dat stelden
de drie
consumentenorganisaties
(Consumentenbond,
Konsumenten Kontakt en de
Alternatieve Konsumenten
Bond) vorige week bij de
presentatie van een
literatuuronderzoek naar.
voedseldoorstraling. Het
onderzoek is verricht door de
Wetenschapswinkel
Amsterdam in opdracht van de
AKB.
Voedseldoorstraling is een
conserveringsmethode waarbij
produkten als vlees, kip,
groenten en specerijen met
ioniserende stralen worden
doorstraald, met de bedoeling
ze langer houdbaar te maken.
Door de straling worden
ziektekiemen gedood, en
worden processen als groei,
rijping of spruiten vertraagd.
De drie organisaties zijn van
mening dat de noodzaak voor
voedseldoorstraling ontbreekt.
Er zijn voldoende alternatieven
om voedsel langer houdbaar te
maken, zo meent voorzitter M.
Vlasveld van de AKB, en ook
zoii bij de toebereiding van
produkten hygiënischer
gewerkt kunnen worden,
waardoor de kans op
voedselvergiftiging eveneens
vermindert.
De voorstanders van
doorstraling wijzen op de
voordelen van toepassing in
Derde-Wereldlanden. De
techniek met gammastralen zou
kunnen voorkomen dat de helft
van de oogst verloren gaat, zoals
nu het geval is. Waarbij men
genmakshalve het feit over het
hoofd ziet dat het extra
transport naar en van de
stralingsceptra zou het produkt
aanzienlijk duurder maken.
Uit de verschillende
onderzoeken is volgens de
Wetenschapswinkel gebleken
dat door voedseldoorstraling
vitamineverlies optreedt.
Bovendien worden meervoudig
onverzadigde vetzuren omgezet
in verzadigde vetzuren (vettige
produkten worden ranzig), die
schadelijk zijn voor de
gezondheid.
Bakken
Ook blijkt uit sommige
onderzoeken naar giftigheid dat
een niet te verwaarlozen aantal
studies negatieve effecten te
zien gaf, zowel bij proefdieren
als bij proefpersonen. Door het
nuttigen van doorstraalde
produkten ontstonden
tumoren, veranderde het
immuunsysteem, trad
chromosoomvermeerdering op
en bleek het nageslacht te zijn
beïnvloed.
Volgens microbioloog S.
Notermans van het
Rijksinstituut voor
Volksgezondheid en
Milieuhygiëne (RIVM) voegt
doorstraling van voedsel echter
niets negatiefs toe aan het
produkt. "Het doodt de
ziektekiemen', en verder gebeurt
er hetzelfde als bij het bakken of
braden van produkten." De
onderzoeken die het tegendeel
aanwijzen, zijn volgens
Notermans niet altijd even
betrouwbaar uitgevoerd, of ze
zijn in de loop der jaren
achterhaald.
De Gezondheidsraad
adviseerde de overheid driejaar
geleden het doorstralen van
pluivee- en vleesprodukten toe'
te passen om daarmee het aantal
voedselinfecties terug te
dringen, aldus Notermans.
Jaarlijks zijn er drie miljoen
gevallen van
voedselvergiftiging,
hoofdzakelijk ontstaan door het
eten van pluimvee- of
varkensvleesprodukten die
onzorgvuldig zijn toebereid.
Internationaal is het verplicht
bij elk produkt te vermelden dat
het doorstraald is. De drie
consumentenorganisaties
willen dat in de Warenwet wordt
opgenomen dat niet alleen
kleine lettertjes op een etiket de
doorstraling vermelden, maar
dat met een duidelijk logo wordt
gewerkt. Bovendien moet de
verplichte vermelding niet
alleen gelden voor
eindprodukten die zijn
doorstraald, maar ook voor
doorstraalde ingrediënten van
produkten.
De drie
consumentenorganisaties zijn
van mening dat naast de
verplichte etikettering ook een
waterdichte controle
noodzakelijk is. De consument
kan immers aan het produkt
niet zien, voelen, ruiken of
proeven dat het is bestraald.
Vooralsnog zijn daar geen
methodes voor.