OPRUIMING
Tweespalt in
Bonn over
verkiezingen
Gorbatsjov zit op rozen, de partij ligt op apegapen
Afsplitsing Junglecommando
schrijft koningin Beatrix brief
DDR wil Duits
leger halveren
na eenwording
Füipijns parlement wil terugkeer Marcos
Sjevardnadze wil uit partijleiding
WOENSDAG 4 JULI 1990
BUITENLAND
PAGINA 7
CDU/CSU: eenwording pas achteraf
BERLIJN (GPD/AP) De regeringspartijen in Bonn ru
ziën over de verkiezingen in beide Duitslanden op 2 decem
ber dit jaar. De christelijke combinatie CDU/CSU wil dat er
in de DDR en in de Bondsrepubliek apart wordt gekozen.
De FDP wil dat de twee delen eerst samensmelten en dan
verkiezingen voor het hele land onder gelijke voorwaarden.
De oppositiepartij SPD is het daarmee eens.
PARAMARIBO - De 'Anugla-be-
vrijdingsbeweging', een afsplitsing
van het Surinaamse Junglecom
mando, heeft zich in een brief aan
koningin Beatrix gedistantieerd
van Ronnie Brunswijk. In de brief
zeggen de bosnegers van de Sara-
manca-stam zich "te schamen voor
het wangedrag van Brunswijk".
Maar eerst wordt omstandig geïn
formeerd naar de gezondheid van
'Uwe Majesteit'. Ook wordt de hoop
uitgesproken dat "Uw kinderen, de
prinsen der Nederlanden en prinses
Juliana gezond en wel zijn". De
brief werd afgegeven bij de Neder
landse ambassade in Paramaribo,
ter gelegenheid van de 137-jarige af
schaffing van de slavernij in Surina
me door koning Willem III.
Koningin Beatrix wordt in het
schrijven op de hoogte gebracht
van de jongste_wapenfeiten van de
Angula-groep. Toen een aantal An-
gula's nog lid was van het Jungle
commando, weigerde men een
palmoliefabriek in het binnenland
in brand te steken. En na hun plot
selinge bekering tot legerleiding
Bouterse hebben de Angula's
"Brunswijk veijaagd uit ons ge
bied". De koningin wordt gewezen
op de Toekayana-indianen, die deze
taak eerder op zich namen. "Dank
zij deze groep kan Suriname nu ge
nieten van Ruud Gullit en de WK",
aldus de schrijvers.
Angula vindt dat "Uw minister
van justitie" Brunswijk aan de tand
moet voelen over de grote cocaïne-
vondst in een vliegtuigje dat landde
in het door hem beheerste gebied.
Ook willen de Angula's in juli een
visum aanvragen bij minister
Pronk als de bewindsman Parama
ribo bezoekt voor politiek overleg
met de Front-regering. "We willen
zelf aan uw volk vertellen wie de
ware bevrijders van Suriname zijn".
Eind mei dook Angula op uit het
niets in Midden-Suriname. Plotse
ling braken gevechten uit rond de
stuwdam bij de Brokopondomeer.
Het Junglecommando, dat in Angu
la direct al een verschijningsvorm
van het Nationaal Leger zag, ver
schanste zich op de dam en zette Pa
ramaribo in het donker. Toen het
weer licht werd, bleek de Angula-
bevrijdingsbeweging de dam te
hebben overgenomen.
Het Nationaal Leger mocht van
de Angula's vervolgens zijn 'grond
wettelijke' bewakingstaak gaan uit
voeren. Een paar dagen later kreeg
het leger een regeringsopdracht om
de kostbare stuwdam te bescher
men tegen bevrijdingsbewegingen.
Angula heeft in haar korte be
staan weinig geluk gehad met de
keuze van haar leiders. De ex-jung
lecommando Barabas sneuvelde tij
dens de gevechten bij de dam. Zijn
opvolger Maaisi bleek een ontsnap
te gedetineerde te zijn, die nog zes
jaar moet uitzitten wegens dood
slag. Angula vindt nu dat Maaisi
gratie moet krijgen omdat hij een
avond lang "met de uzi op tafel" on
derhandeld heeft met de Surinaam
se regering en daarmee erkend is.
De Nederlandse ambassadeur
Hoekman stuurde zijn 'hoofd van
de huishouding' naar de deur om de
brief voor koningin Beatrix in ont
vangst te nemen.
De CDU, zowel in oost als west, wil
afzonderlijke verkiezingen om klei
ne partijen in de DDR een kans te
geven afgevaardigden in de Bonds
dag te krijgen. De kiesdrempel in de
DDR wordt daarvoor op drie pro
cent gesteld. In de Bondsrepubliek
is dat vijf procent.
Met gen lagere DDR-kiesdrempel
is de kans groot dat de CSU een zus
terpartij krijgt op DDR-gebied, de
Duitse Sociale Unie (DSU). Lande
lijk zal de DSU namelijk nooit de
vijf procent halen, omdat de partij
een DDR-verschijnsel is. En aan
sluiten bij de CSU kan niet, omdat
dan de afspraak tussen CDU en
CSU wordt geschonden dat de CSU
alleen in Beieren verkiesbaar is.
GENEVE (AP) - De Oostduitse mi
nister van buitenlandse zaken Mar-,
kus Meckel heeft gisteren gezegd
dat de Duitse eenwording onmid
dellijk zou moeten worden gevolgd
door een forse inkrimping van het
nieuwe gezamenlijke Duitse leger,
om de wereld te laten zien dat
Duitsland niet van plan is een mili
taire supermogendheid te worden.
Meckel zei dat het verenigde
Duitsland alle ongerustheid bij de
buurstaten en andere landen zou
moeten wegnemen, door het geza
menlijke Duitse leger te halveren
tot 300.000 manschappen. "Nie
mand hoeft bang te zijn voor ons.
Wij willen dat Duitsland een factor
van vrede en stabiliteit wordt", al
dus Meckel in een toespraak voor
de Conferentie over Ontwapening
in Geneve, waaraan veertig landen
deelnemen.
Meckel zei te verwachten dat het
vertrek van de Sovjettroepen uit de
DDR enkele jaren in beslag zal ne
men en dat de militaire aanwezig
heid van de Sovjetunie in het ooste
lijk deel van het verenigde Duits
land nog vier of vijfjaar zal voortdu-
Afgetreden
De gouverneur van de opstandige
Indiase deelstaat Jammu en
Kashmir is gisteren afgetreden, zo
hebben officiële bronnen bekend
gemaakt. Gouverneur Jagmohan,
die de functie vijf maanden heeft
vervuld, gold als een voorstander
van de harde lijn. Tijdens de ambts
periode van Jagmohan zijn in totaal
zeker 550 doden gevallen bij af-
scheidingsrellen.
Polen
De Poolse premier Tadeusz Mazo-
wiecki overweegt volgens politieke
kringen een kabinetswisseling. Na
overleg met president Wojciech
Jaruzelski had de premier gisteren
een onderhoud met de leider van de
Boerenpartij, Roman Bartoszcze,
over mogelijke veranderingen in de
regering. Bartoszcze verklaarde na
afloop dat hij alle vijf de ministers
van de Boerenpartij wil terugtrek
ken.
Korea's
Zuid- en Noordkoreaanse onder
handelaars hebben in de grens
plaats Panmunjom overeenstem
ming bereikt over het versnellen
van het proces om een ontmoeting
te arrangeren tussen de premiers
van de twee landen. Afgevaardig
den van het communistische noor
den en het kapitalistische zuiden
kwamen overeen om 26 juli bijeen
te komen voor de ondertekening
van een akkoord dat het opstellen
van een agenda voor de ontmoeting
van de premiers mogelijk moet ma
ken. Eenwording van de twee Ko
rea's zal het voornaamste onder
werp van de bijeenkomst zijn.
China-Indonesië
China en Indonesië hebben giste
ren aangekondigd dat zij op 8 au
gustus, na 23 jaar, hun diplomatieke
betrekkingen zullen hervatten. Pre
mier Li Peng van China zal voor die
gelegenheid een bezoek aan Indo
nesië brengen. Indonesië schortte
haar betrekkingen met China op in
1967, twee jaar na een mislukte
couppoging, die door China ge
steund zou zijn.
De liberale FDP, die er niets voor
voelt de CSU aan een zusterpartij in
de DDR te helpen stuurt, evenals de
SPD, aan op een samenvoeging van
beide Duitslanden vóór de verkie
zingen. De SPD is tegen een lage
DDR-kiesdrempel omdat dat stem
men kost aan de PDS (de Oostduit
se sociaal-democraten). Allerlei an
dere kleine groeperingen die voort
komen uit de voorhoede van de
DDR-revolutie, zijn bij landelijke
verkiezingen kansloos.
In het DDR-parlement zijn overi
gens al pogingen zijn gedaan om
maar direct en zonder voorbehoud
toe te treden tot de Bondsrepubliek.
Dat kon Lothar de Maizière, de mi-
nister-president, net voorkomen
door met aftreden te dreigen. Maar
in het parlement van de DDR gaat
men ook met weinig enthousiasme
als afzonderlijk land verder, nu er al
zoveel in Bonn wordt beslist.
De politici in de DDR maken zich
ook geen illusies over hun toekomst
na de aansluiting bij de BRD. Vol
gens het weekblad Der Spiegel zijn
veel Oostduitse ministers al bezig
om zich op te werpen als kandida-
de hoge posities in de deel- MANILA (AP) - De leiders
Het nieuws dat Imelda Marcos in de Verenigde Staten is vrijgesproken is op de Filipijnen met verbazing en ver
bijstering begroet. Het parlement is erop uit de weduwe van de ex-dictator voor het Filipijns gerecht te
staten. De DDR is al hard bezig
vijf oude deelstaten nieuw leven in
te blazen. Dat betreft de landen:
Mecklenburg-Vorpommern, Bran-
denburg, Sachsen-Anhalt, Sachsen ^"hlt ümd toë teïlten,
-- Thunngen. Voor die landsrege- verenigde Staten
igen moeten lnoktobQ,""Q,*b•w:"T,"-
gen worden gehouden.
de kamers van het Filipijnse parle
ment hebben er gisteren bij presi
dent Corazon Aquino op aange
drongen om Imelda Marcos
bei- mentsvoorzitters moet Imelda Mar- heffen, omdat zij steun zou hebben
cos terug kunnen keren
Filipijnse rechtbank reken- staatsgreep i
schap af te leggen.
ring-Aquino beweert dat Marcos en
Aanklagers hebben gezegd klaar de zijnen tien miljard dollar uit de
zij in de te staan om mevrouw Marcos te ver- Filipijnse staatskas hebben ont-
ringen moeten in oktober verkiezin- van verduistering van Filipijnse
staatsgelden. Volgens de parle-
vrijgesproken volgen, zodra Aquino daartoe het vreemd voordat de president
i geeft. Aquino weigerde echter
werd afgezet en in balling-
Van onze correspondent
Hans Geleijnse
MOSKOU - Twee hervormers bin
nen de communistische partij van
de Sovjetunie hebben gisteren, in
navolging van Gorbatsjov's rechter-
of diens familieleden formeel
aan te klagen, omdat zij dan op
grond daarvan toelating tot hun
land zouden kunnen opeisen. De Fi
lipijnse wet staat niet toe dat ie
mand bij verstek wordt berecht.
Sommige zegslieden suggereer
den dat Aquino de weduwe Marcos
niet zozeer vanwege de nationale
al afwijzing van wat hij noemde krimp. Hij gaf impliciet toe dat het veiligheid uit het land wil weren, als
ideologische ste- Kremlin het nodige had bijgedra- wel omdat zij verantwoordelijk zou
zijn geweest voor de moord op
Aquino's man, Benigno Aquino, in
1983.
Sovjetunie zag revoluties Oost-Europa aankomen
Tjechoslowaldje
overweegt vertrek
uit Warschaupact
PRAAG (AP) - Tsjechoslowakije
overweegt uit het Warschaupact te
stappen als het bondgenootschap
niet zo wordt gereorganiseerd, dat
Tsjechoslowakije de zeggenschap
krijgt over het eigen leger. Dat heeft
premier Marian Calfa gisteren be
kendgemaakt. "We blijven lid van
het Warschaupact, maar alleen als
binnen het pact een politieke en mi
litaire reorganisatie wordt doorge
voerd".
Calfa, die het regeringsprogram
ma voor de komende twee jaar uit
de doeken deed, zei dat Tsjechoslo
wakije eind dit jaar aan de conferen
tie over Europese veiligheid van 36
landen deel wil nemen "als een land
waarvan het leger alleen handelt op
eigen bevel".
Hongarije is tot nu toe het enige
lid van het Warschau-pact dat offi
cieel aankondigde uit het militair
verbond te willen. De mededeling
van Calfa geeft aan dat Tsjechoslo
wakije nu hetzelfde overweegt.
President Vaclav Havel kondigde
gisteren aan zich opnieuw verkies
baar te stellen als president, zo
meldde het Tsjechoslowaakse pers
bureau CTK. Hoewel ook parle
mentslid Stefan Kvietik volgens
CTK is genomineerd, wordt ver
wacht dat Havel gemakkelijk zal
winnen wanneer de federale parle
mentsleden morgen over het presi
dentschap stemmen.
Calfa zei dat zijn nieuwe regering
voorstander is van privatisering en
het opheffen van subsidies om een
markteconomie in te voeren. De
voedselprijzen worden als gevolg
hiervan op 9 juli met 25 procent ver
hoogd. Als voorloper op de privati
sering wordt een belangrijk aantal
overheidsbedrijven 'joint ventures',
zei Calfa. Volgens hem kan daartoe
tegen het einde van het jaar worden
overgegaan.
Ruim 1400 doden
in tunnel Mecca
NICOSIA (Rtr) - In totaal zijn maan
dag 1426 pelgrims door verdruk
king om het leven gekomen in een
tunnel in de Saudi-Arabische heili
ge stad Mecca. Dat heeft de Saudia-
rabische minister van binnenlandse
zaken prins Nayef Ibn Abdulaziz,
gisteren officieel meegedeeld voor
de televisie. De minister kwam met
dit cijfer nadat de regering zich 36
uur lang na het drama in de Al-
Muaissem-tunnel in stilzwijgen had
gehuld.
Abdulaziz zei dat maandag een
voetgangersbrug die naar de tunnel
leidde verstopt was geraakt. In de
tunnel bevonden zich 50.000 men
sen, die beide richtingen uitliepen
van en naar de berg Arafat, de plaats
waar profeet Mohammed zijn
laatste preek hield. De officiële ca
paciteit van de 500 meter lange en
18 meter brede tunnel is duizend
personen.
Doordat de pelgrims begonnen te
dringen vielen er een paar vlak voor
de ingang van de tunnel waardoor
er paniek uitbrak, aldus de minis
ter. De mensen in de tunnel trokken
zich terug waardoor ze tegen de pel
grims achter zich opbotsten. Ko
ning Fahd van Saudi-Arabië zei eer
der dat de pelgrims de instructies
niet hadden opgevolgd waardoor
het in de tunnel te vol werd. Een
Egyptische overlevende zei dat de
autoriteiten erger wisten te voorko
men door zuurstof in de tunnel te
pompen. Abdulaziz zei niets over
een breuk in de elektriciteitsvoor
ziening van de tunnel waardoor ge
brek aan zuurstof zou zijn ontstaan.
Op de televisie kwamen gisteren
ook overlevenden aan het woord.
Een Sudanees bevestigde berichten
dat de elektriciteit en luchtverver
sing in de tunnel waren uitgevallen,
waardoor de temperatuur snel op
liep naar 44 graden celsius.
Abdulaziz zei niet hoeveel men
sen letsel hebben opgelopen, en gaf
evenmin de nationaliteit van de
slachtoffers. In totaal maakten 1,5
miljoen moslims de jaarlijkse
'hadji', de voor elke islamiet ver
plichte tocht naar het heilige Mecca.
Mandela: uitspraak
over IRA verminkt
LONDEN (DPA/AFP) - ANC-leider
Nelson Mandela heeft gisteren ge
probeerd de rel te sussen die was
ontstaan naar aanleiding van uit
spraken van hem over de strijd tus
sen het Britse leger en het verboden
Ierse Republikeinse Leger (IRA).
Tijdens een persconferentie in Du
blin voorafgaand aan zijn bezoek
aan Londen, had Mandela zich "al
leen afgevraagd wat voor zin het
heeft wanneer partijen in een con
flict elkaar om het leven brengen,
onschuldige burgers ombrengen,
als zij toch de mogelijkheid hebben
met elkaar om de tafel te zitten".
Mandela zei "geen mening" over de
IRA te hebben.
reotypen". Hij weerlegde scherp de gen aan de "democratische revolu-
kritiek van militaire kant, dat de ties" in het socialistische kamp.
"Onze diplomatie heeft daar een
rol gespeeld. Ik heb nog nooit ant-
hand in het politburo Aleksandr kende hij het Congres voor dat de woord gegeven op de vraag of wij
konden dat voorspellen. We rea
liseerden ons dat als er geen serieu-
Mocht het tot een proces tegen
Imelda Marcos komen, dan is het
onwaarschijnlijk dat dit zal zijn af
gerond voor jUni 1992, wanneer de
ambtstermijn van Aquino afloopt.
veranderingen in Oost-Europa Volgens recente opiniepeilingen
zouden optreden, er zeer tragische neemt het vertrouwen van de bevol-
den", aldus Sjevardnadze.
heerst er ontevredenheid over de
Jakovlev, laten doorschemeren dat laatste twintig jaar 700 miljard roe- wisten wat er in Oost-Europa stond
zij mogelijk niet zullen terugkeren bel (ongeveer 2100 miljard gulden) te gebeuren. Nu doe ik dat wel. Ja,
in de partijleiding. is uitgegeven aan defensie.
Minister van buitenlandse zaken "Een kwart van onze totale uitga-
Eduard Sjevardnadze, die gisteren ven gaat op aan defensie, waarmee
als Politburo-lid eveneens verant- we het land hebben geruïneerd. Een
woording voor zijn politiek hande- geruïneerd land en een verarmde gebeurtenissen konden plaatsvin- king in het beleid van Aquino af
len aflegde, zei tegen het Congres bevolking hebben geen leger no-
dat het voor een minister niet nodig dig", aldus Sjevardnadze. "Onze po-
is om ook lid van het Politburo te litiek van goede relaties met het
zijn. Premier en Politburo-lid Ry- Westen levert een vredesdividend
zjkov, fel bekritiseerd vanwege zijn op van ongeveer 250 miljard roebel
economisch herstelprogramma, zei aan defensiebezuinigingen".
tegen het nieuwsagentschap Inter- Ook op het heikele punt Oost-Eu- eenwording van Duitsland, het di- couppoging. De terugkeer
fax dat hij rekening houdt met een ropa, door conservatieven aange- recte resultaat van dit Sovjet-be- Imelda Marcos kan in een dergelij-
minder belangrijke rol in de partij, voerd als bewijs van een capitulatie- leid, zag hij als een veiligheidsga- ke situatie
Sjevardnadze's betoog was een politiek, -gaf Sjevardnadze geen
De mooiste Oosterse tapijten nü voordeliger dan ooit!
verleden gebeurde in de satelliet
staten. "Dat hebben wij nooit over
wogen", aldus Sjevardnadze. De
ders van de mislukte staatsgreep
december bezig met het zoeken
medestanders v
onzekerheid zorgen.
verhoogde onrust
AMSTERDAM: Apollolaan 83 - EINDHOVEN: Nieuwe Emmasingel 21
GRONINGEN: Naberpassage 2 - HEEMSTEDE: Bronsteeweg 2
HILVERSUM: 's Gravelandseweg 27 - UTRECHT: Oudkerkhof 2-4
Japan schrapt
corruptie uit
schoolboeken
TOKIO (GPD) Het Japanse
ministerie van onderwijs heeft
een aantal uitgevers van school
boeken opgedragen de bericht
geving over onder meer het ge
ruchtmakende Recruit-schan-
daal drastisch te herschrijven.
Het ministerie maakt vooral be
zwaar tegen uitdrukkingen als
'corruptie' en 'vriendjespoli
tiek', omdat de rechtbank nog
geen uitspraak heeft gedaan.
Ook teksten over de vorig jaar
ingevoerde btw konden niet
door de ministeriële beugel. Een
alinea waarin stond dat het volk
massaal te hoop liep tegen de
nieuwe belasting, werd vervan
gen door de opmerking dat er
'veel door de mensen over werd
gepraat'.
Doe wil aftreden
onder voorwaarden
MONROVIA (UPI/AFP/DPA/Rtr) -
President Samuel Doe van Liberia
heeft er gisteren onder druk van de
opmars van de rebellen in principe
mee ingestemd af te treden. Hij eist
dat de veiligheid van hem en zijn
Krahn-stam worden gegarandeerd.
De rebellen, die een halfjaar gele
den een opstand begonnen tegen
Doe's bewind, bereikten gisteren
tijdens zware gevechten het cen
trum van de hoofdstad Monrovia,
waar zij tot de haven doordrongen
en het belangrijkste radiostation in-
Dit meldden bronnen in Pa
rijs.
De opperbevelhebber van de re
geringstroepen, generaal Dubar,
zou een oproep aan de regerings
troepen voorbereiden de wapens
neer te leggen.
MOSKOU "Weg met het rijk van
het Rode Fascisme". Vijfduizend
demonstranten in het Moskouse
Gorkypark uiten hun afkeer van
een gebeuren dat zich een paar kilo
meter verder in het Kremlin af
speelt: het 28ste Congres van de
Communistische Partij van de Sov
jetunie.
Verstandig, zo'n provocatieve bij
eenkomst tijdens het Congres van
de nog steeds heersende voorhoe
de-partij? Geen van de aanwezigen
bekommert zich om politieke tak-
tiek of strategie. "Zeventig jaar leef
den we onder de bezetting van de
Communistische Partij. Het wordt
tijd daar een eind aan te maken",
zegt een van de sprekers.
Vijfduizend demonstranten in
een stad van tien miljoen, wat zegt
het? Maar deze anti-communisti
sche manifestatie, officieel toege
staan door het liberale stadsbestuur
van Moskou, is wel degelijk een vin
gerwijzing wat er in de Sovjetunie
staat te gebeuren.
De manoeuvres op het Congres,
waar ene Ligatsjov het marxisme-
leninisme aanprijst alsof er in het
verleden niets is gebeurd, hebben
met de realiteit van alle dag weinig
of niets uitstaande.
In het congrescentrum zitten
4700 gedelegeerden die in grote
ideologische verwarring onderling
ruziën over de overlevingskansen
van de Partij. Degenen die door
hebben dat het met de Partij is afge
lopen wanneer die zich niet overtui
gend achter een democratisch soci
alisme stelt, vormen een kleine min
derheid.
Veertig procent van de afgevaar
digden heeft persoonlijk belang bij
zo weinig mogelijk veranderingen.
Dat zijn de 'apparatsjiks', de leiders
Gorbatsjov, hier in gesprek met Moscovieten, zit ondanks de forse kritiek
uit de partij op zijn persoon nog stevig in het zadel. Er is domweg niemand
die een alternatief voor de perestrojka-politiek weet aan te dragen, (foto ap>
van partijcellen in fabrieken en be
drijven, de ambtenaren van de
plaatselijke partijcomités, de voor
zitters van kolchozes. Al die kame
raden hebben in het dagelijks leven
te maken met een vijandige omge
ving: dat wat er niet is, dat wat fout
gaat, dat wat nooit beter zal worden;
het is allemaal de schuld van de
communisten.
Natuurlijk zint dat geen enkele
partijgenoot. Perestrojka, best.
Maar nu wordt openlijk tegen hen
gezegd wat in het verleden niet ge
zegd kon worden vanwege de bar
baarse bestraffing die stond op 'an-
ti-socialisme' in woord, geschrift en
gedrag.
Op rozen
Maar bij hoog tot laag in de Partij
leeft het bewustzijn, dat er geen weg
terug is. Ideologiechef Medvedev
wordt uitgefloten omdat hij pe
restrojka niet ideologisch kan on
derbouwen, maar de critici hebben
geen alternatief voorhanden. Pe
restrojka is heilig, iedereen is er
voorstander van, niemand heeft een
betere oplossing.
De kampioen van perestrojka,
Michael Sergejevitsj Gorbatsjov, zit
dus op rozen. De conservatieve gar
de, van Jegor Ligatsjov tot de nieu
we Russische partijchef Ivan Po-
lozkov, klampt zich aan hem vast.
Zelfs defensieminister Yazov, giste
ren onwel geworden tijdens het uit
spreken van zijn weinig zeggende
politieke verantwoording, heeft on
danks rebellerende officieren nog
Het vermakelijke doet zich nu
voor dat Gorbatsjov de koers blijft
varen die hij sinds 1985 voor ogen
heeft. Hervormen, maar geleidelijk,
met consolidatie als toverwoord. De
eenheid moet worden bewaard, de
Partij de hoofdrol behouden op een
politiek toneel met een nieuw de
mocratisch decor.
De conservatieven worden door
Gorbatsjov geaaid: er kan geen
sprake van zijn dat de partijcellen in
bedrijven, het leger, de KGB en de
politie, dat die georganiseerde voor
hoede verdwijnt. Vervolgens moet
het orthodoxe kamp slikken dat
Gorbatsjov die privileges ook wil
toekennen aan andere politieke par
tijen.
De radicalen, die de Partij al voor
het Congres vaarwel hebben ge
zegd, worden er ziek van. Zij zou
den wensen dat Gorbatsjov ("Het is
een fout van ons systeem dat we
maar één leider ter beschikking
hebben en er geen alternatiefis", zei
een oekrainse hervormer gisteren)
de partij omvormt tot een keurige
parlementaire sociaal-democrati
sche groepering.
Reddeloos verloren
"Als we vijf jaar geleden met radica
le hervormingen waren begonnen,
zaten we nu niet in een crisis", zegt
de voorman van het Democratisch
Platform, Lysenko. Maar Gor
batsjov ziet dat even anders: hij wil
de 'gereguleerde vrije-marktecono-
mie' en het 'meer-partijensysteem'
in een socialistisch jasje houden.
Dat kan alleen maar als de Partij dé
politieke machtsfactor blijft. Kan
dat als Gorbatsjov-bondgenoten er
de brui aan geven? Niemand weet
het fijne van de interne roerselen in
het Politburo.
Glasnost-kampioen Jakovlev, mi
nister van buitenlandse zaken Sje
vardnadze, premier Ryzjkov, ze mo
gen, de een wat meer dan de ander,
gerekend worden tot het Gor-
batsjov-kamp. Toch hebben ze, in
bedekte termen, aangekondigd uit
de partijtop te zullen verdwijnen.
De hervormers, zoals rector
Sjostakovsky van de Hogere Partij-
school, zien dat als het bewijs dat
Gorbatsjov na het Congres geïso
leerd in een conservatieve omge
ving perestrokja blijft propageren.
Maar het denkende deel rechts van
het centrum beseft wel degelijk dat
een Partij gedomineerd door ortho
doxen van het slag Ligatsjov-Po-
lozkov, reddeloos verloren is.
Boris Jeltsin, de president van de
Russische Republiek, demonstreer
de dat gisteren. Hij is congres-gede
legeerde, maar riep het Russische
parlement bijeen om voorzitters te
kiezen voor de commissie econo
mie en zelfbestuur. Dat werden, te
gen alle conservatieve bezwarén in,
radicale hervormers.
De Partij heeft de afgelopen
maanden alleen maar macht verlo
ren aan de nieuwe Sovjets (raden),
op gemeentelijk-, provinciaal- en re-
publieksniveau. Daar kraait de her
vormingshaan victorie. Het Polit
buro, eens de almachtige bestuur
der van partij en dus land, is min of
meer aan de kant geschoven door
president Gorbatsjov en zijn zelfbe
noemde adviseurs in de Presiden
tiële Raad.
Gorbatsjov zal, achter de coulis
sen, die troefkaart ongetwijfeld uit
spelen voor het Congres een nieuwe
partijleiding kiest. Daarom staat het
nu, na twee dagen congres, nog
geenszins vast dat een conservatie
ve meerderheid ook een overwe
gend conservatieve partijleiding zal
kiezen.
