'Je bent met Beethoven nooit klaar Ik hou veel van dit vak, maar de prijs is hoog' Kleur uit eigen apotheek Stelling terug in de Burcht Rebellen' Theaterschool mogen eigen plan maken WOENSDAG 4 JULI 1990 PAGINA 27 Herman Krebbers in Alkmaar bij Holland Music and Session Het publiek mist hem nog steeds. Herman Krebbers, jaren lang concertmeester van het Concertgebouworkest. Een ongeluk met zijn handen maakte een aantal jaren gelden een eind aan zijn podiumcarrière. Zeven jaar kon hij niet spelen, een periode waarin Kreb bers zich meer dan ooit als pedagoog kon doen gelden. Nog altijd is hij docent aan het Sweelinck conservatorium in Amsterdam, maar daarnaast duikt hij overal ter wereld op als jurylid bij belangrijke concoursen en voor het geven van internationale masterclasses, lessen voor 'gevorderden' die eens onder belegeleiding van een andere pedagoog willen werken. De komende maanden reist hij onder meer naar Londen, Montreal, Tokyo, Kyoto, Hirosjima, maar tot en met 14 juli is hij te vinden in Alkmaar en Bergen, waar het derde inter nationale Holland Music and Session wordt gehouden. Een evenement met openbare masterclasses en concerten. ten. respect voor elkaar krijgen, het maakt dat je niet met oogkleppen op loopt. Je komt er Russen en Amerikanen tegen". „En ook van de leerlingen kun je dan weer leren, dingen die je weer kunt opnemen in je eigen werk. Neem bij voorbeeld het aantal no ten dat je kunt spelen op een strijkstok. De lengte van de stok is beperkt, dus moet je altijd tot een goede verdeling komen. Het kan dan zijn dat je voor een bepaald stuk een oplossing hebt die je al ja ren toepast. Maar dan ben je bij zo'n concours en dan zie je iemand een heel andere oplossing gebruiken die veel beter is". Van onze correspondent Hans Visser ALKMAAR Dat festival maakt op mij indruk omdat het zo intiem is. Je logeert met de andere docen ten samen in hetzelfde hotel in Ber gen, wat je ondanks het werk toch een gevoel van vakantie geeft. Bo vendien is het conservatorium in Alkmaar waar de masterclasses worden gehouden uniek. Het is klein, maar er heerst daarom een grote amicaliteit. In de kantine eet je met elkaar, je hebt het idee datje thuis bent". „Als docenten hebben wij tijdens die masterclasses en concoursen de mogelijkheid om met collega's te praten. Maar het leuke%is toch voor al ook het ontmoeten van al die jon ge mensen die het er voor over heb ben om in hun vakantie nog eens te gaan studeren. Vorig jaar heb ik me in Alkmaar kapot gewerkt. Er wa ren zelfs mensen die medelijden met me hadden, wat helemaal niet nodig was, want ik werk graag met jonge mensen". „Vorige week heb ik wat dat be treft een record gevestigd: 11,5 uur lesgeven. Het is fijn om te doen, als je maar merkt datje met jonge men sen iets bereikt". Reizen „Toen ik nog studeerde was dat rei zen en elkaar ontmoeten nog niet mogelijk. Het is allemaal veel inter- nationaler geworden. Kijk maar naar mijn eigen leerlingen in Am sterdam. Er komen er maar twee uit Nederland. Maar het Sweelinck conservatorium wil zich dan ook in ternationaal presenteren. Daarom zijn voor mij ook de concoursen erg belangrijk. Je kunt elkaar ontmoe- „Zo'n moment vind ik grandioos, dan ben ik zo blij als een kind, het is mooier dan een cadeau. Een schil derij kan op zeker moment klaar zijn, daar valt niets meer aan toe te voegen, maar bij ons houdt het nooit op. Je kunt Beethoven im mers op wel duizend manieren spe len. Als ik mijn eigen platen hoor, dan vind ik ze niet slecht, maar dan zit ik toch altijd weer te zoeken naar een manier waarop ik het nog beter zou kunpen doen". Barok „Er zijn de laatste tijd ook veel as pecten bij gekomen. Het Orkest van de Achttiende Eeuw en die prachti ge Engelse barokorkesten had je vroeger niet. Maar het werken in zo'n orkest vraagt ook een heel an dere manier van spelen en als peda goog kom ik daar niet meer aan toe. Jonge mensen die zich in zulke af wijkende speelstijlen willen verdie pen, adviseer ik naar een specialist op dat gebied te gaan. Toch heb ik John Mayall in Nederland ALKMAAR (GPD) - John Mayall komt voor het eerst sinds lange tijd weer naar Nederland. De inmiddels 57-jarige aartsvader van de witte blues geeft op 14 oktober een con cert in de Alkmaarse veilinghal. Het optreden van Mayall. met zijn bege leidingsgroep The Bluesbreakers, vormt de hoofdschotel van een bluesfestival waarvoor ook 'enkele belangrijke Nederlandse bluesgroe- pen' zijn uitgenodigd. Mayalls produktie is vastgelegd op ruim dertig langspeelplaten, waarvan de één na laatste dateert van 1980; onlangs verscheen zijn meest recente plaat. -'Als concertmeester dien je flexibel te zijn'. indertijd ook op die manier moeten spelen". „Bij voorbeeld toen Nicolaus Harnoncourt, een barokspecialist, voor het eerst bij het Concertge bouworkest de Matthaus Passion kwam dirigeren. Toen hij hoorde dat ik daarin de solo 'Erbarme dich' zou spelen, geloofde hij niet dat ik die zou uitvoeren zoals hij dat wilde. Harnoncourt had me immers in de tijd waarin hij nog cellist was bij de Wiener Philharmoniker, bij dat or kest als solist een Paganini-concert horen spelen. Ik heb hem daarop uitgelegd dat ik als concertmeester flexibel diende te zijn en me be hoorde te richten naar de inzichten van de dirigent, ook al gaat dat te gen je eigen natuur in". „Later begreep ik waarom hij zo bang voor mij was. Hij had de 'Matt haus' in de Scala van Milaan ge bracht. De concertmeester ging daar juist wél zijn eigen gang en hielp daarmee de interpretatie van Harnoncourt om zeep. Naderhand heb ik veel van Harnoncourt ge leerd. Als ik wel eens wat tegen hem zei, kreeg ik ook altijd een antwoord waar je niet van terug had. Hij weet heel goed waar hij het over heeft". „Er zijn wel eens critici geweest die vonden dat ik te weinig modern werk speelde, maar als ik een lijstje maak met alle stukken, die in mijn tijd nieuw waren, dan valt dat echt mee. Je moet open staan, ook nu nog. Zo wil een leerling van mij meedoen aan het Oscar Bak-con- cours en een Fantasie van Schön- berg spelen. Zelf heb ik dat stuk nog nooit uitgevoerd, dus dat ga ik eerst zelf instuderen. En op het vioolconcours van Scheveningen werd dit jaar een stuk van An- driessen verplicht uitgevoerd. Maat voor maat heb ik dat doorgeno- „Gelukkig is er de laatste tijd in de programmering van de orkesten veel veranderd. Ze spelen niet meer alleen het geijkte repertoire, de mo dernen verdienen ook een kans en het is zeker ook goed om daarmee de vergrijzing in de concertzalen te gen te gaan. Ik heb niets tegen Beethoven maar het was wel eens moeilijk te verwerken als je weer eens een Beethovencyclus kreeg. De enige afwisseling zat in de opvat ting van de dirigent". „Moderne muziek is moeilijk uit te voeren. Het verlangt veel meer nauwgezetheid, accuratesse en moet met veel meer overtuiging worden gespeeld dan het bekende werk, want dat blijft altijd mooi. En dan reken ik Strawinsky als niet eens meer tot de modernen". Japan „De aanstormende jonge generatie wordt steeds groter. Er komen steeds meer Russen. En dan de Ko- reanen en de Chinezen, om de Japa- ners niet te vergeten. Het knappe van die Aziaten is, dat ze zich zo goed in onze cultuur kunnen inle ven, terwijl de Japanse muziek mij juist helemaal niets zegt. Het is na tuurlijk wel zo, dat ze vaak al heel lang in het Westen leven, dus dat maakt het voor hen wat makkelij ker. Maar of zij ook grote interpre ten zullen worden...?" „Er zijn tegenwoordig veel con coursen. De markt zou overvoerd kunnen raken, dat is waar. Maar als een concours zijn niveau zou verlie zen, dan merk je dat gauw genoeg aan het aanbod. Dan komen er deel nemers die niet echt goed zijn. Zelf vind ik Scheveningen een voor beeld van een uitstekend concours. Qua opzet kan het wedijveren met Kunst in 'De Beukenhof' Expositie: 'Beelden in de Tuin', schilderijen en beeldhouwwerken van Mattheus Ger- mann. Helen Nagel en Joke Crul in restau rant De Beukenhof. Terweeweg 2-4, Oegst- geest. Vrij toegankelijk tot 1 september op maandag tot en met donderdag van 10.00 tot 12.00 en van 15.00 tot 18.00 uur en op zaterdag van 13.00 tot 18,00 uur. OEGSTGEEST - Beelden in de Tuin' is de wat merkwaardige ti tel van de nieuwe zomerexpositie in restaurant 'De Beukenhof in Oegstgeest. Merkwaardig omdat er behalve beelden in de tuin ook een aantal schilderijen in het res taurant zelf te zien zijn. De beel den zijn van Mattheus Germann; de schilderijen van Helen Nagel en Joke Crul. Mattheus Germann heeft in middels een verdienstelijke carri ère als fotograaf achter de rug. Enkele jaren geleden begon hij beeldhouwwerken te maken: menselijke gestalten, gladgepo- lijst, gestileerd en gesloten van vorm. Helen Nagel schilderde het zo merse Franse landschap in aqua rel en gouache. Daarvoor ge bruikt zij vooral diepblauw, ci troengeel en mosgroen. De land schappen zijn opgebouwd uit vlakken en toch heeft Helen Na gel er soms een kolkende dyna miek in weten leggen. Behalve landschappen worden er ook re centere schilderijen van Helen Nagel geëxposeerd, dat stillevens en modellen. Boeiend tot dusverre, maar eenmaal aangeland bij het werk van Joke, Crul word ik pas echt enthousiast. Joke Crul heeft een eigen apotheek, waaruit zij haar kleurstoffen put. Het jodium- bruin en Fenolrood geven haar schilderijen een bijzondere warmte. In gemengde technieken (onder andere inkt. verf, krijt, lijm en collages) verbeeldt de kunste nares de relaties tussen mensen, zowel abstrakt als figuratief. Wanneer een schilderij af is, schrijft Joke Crul er soms een ge dichtje bij. Of sterker nog: soms schrijft ze dichtregels öp het schilderij. Ze zijn nauwelijks lees baar en dat hoeft ook niet. Het schrift 'heeft ook een beeldende waarde. Eén van de schilderijen heet 'Receptie'. Mensen opgedoft voor de feestelijke bijeenkomst, met glazen in hun handen, het gezicht in de plooi en 'party-talk' als doel. In het bijbehorende cynische ge dicht spreekt Joke Crul over mensen, die hun tongen alvast 'loskwakelen', over 'leegte' en over 'eenzaamheid'. De gelijkenis tussen het schilderij en de ope ningsreceptie van de expositie in De Beukenhof was bijzonder tref fend... Een aardige expositie in een fraaie omgeving en met de schil derijen van Joke Crul als hoogte punt. Het is alleen zo ontzettend jammer dat de slechte verlichting de schilderijen geen recht aan doet. LISETTE OOMEN (foto GPD) bij voorbeeld Tokyo. Con- zouden ook niet elk jaar moeten worden gehouden. Om de drie of vier jaar, dat is het beste". „Zelf speel ik ook nog wel, maar niet geregeld. Soms geeft dat mis verstanden, want als de mensen me zien, denken ze al gauw aan een co me-back. Ik speel nog wel eens met jonge mensen voor de Krebbers Stichting, maar dat is niet meer dan een leuke bijkomstigheid. Solisten „Niet iedereen kan solist worden. Het aantal echt grote solisten is dan ook op de vingers van een hand te tellen. Want wie wordt er nu echt so list? Daar is zo veel voor nodig. Ik ken er een die me bekende dat hij al na twee weken op tournee, het liefst naar huis zou gaan. En wat voor le ven heb je eigenlijk, als je steeds in allerlei hotelkamers woont. Zelf heb ik dat nooit geambieerd". „Indertijd koos ik bewust voor ze kerheid, voor een baan bij een or kest. En zeker de positie van con certmeester maakt dat je all-round bent. Je kunt aan alles proeven en veel leren. Zo heeft Frank Peter Zimmermann mij als pedagoog niet nodig, maar nu hij de Franse vioolli teratuur gaat opnemen, de sonates van Debussy en Ravel, komt hij voor de interpretatie daarvan naar mij toe en dan werken we daar da gen op". „Als concertmeester heb ik een belangrijke taak gehad. Misschien is het zelfs moeilijker om een goede concertmeester te zijn dan een diri gent. Je moet niet alleen aanvoelen wat de dirigent wil, je moet dat ook op de orkestleden kunnen over brengen, je bent de schakel tussen beiden. In die positie kun je de diri gent maken en breken, tot en met de grootste aan toe". 'Stekeligheden verdwenen' LEIDEN Galerie Stelling komt weer terug in het Burchtcomplex, zij het met enige vertraging. Stich ting Kunstkring Burcht zegde Stel ling per 1 maart van dit jaar de huur op in verband met het niet voldoen van de huurpenningen en de gebrekkige communicatie. Na diepgaand overleg tussen de be trokken partijen en Yvonne van Baerle, hoofd van de afdeling Cul tuur, lijkt het conflict nu uit de we reld geholpen. Per 1 september zal Stelling weer gehuisvest worden in De Burcht. Maar eerst moeten er tussen beide partijen in een zoge naamd convenant nog bindende af spraken worden gemaakt over het gebruik van de ruimte. Dirk Ketting, voorzitter van de Kunstkring Burcht is optimistisch over de hernieuwde samenwerking. "De stekeligheden wederzijds zijn verdwenen. Zoals het er nu uitziet, is er geen vuiltje meer aan de lucht. We hebben een aantal verhelderen de gesprekken met elkaar gevoerd en ik hoop nu maar dat de proble men die we hebben gehad in de toe komst vermeden kunnen worden. In een convenant zullen bindende afspraken worden gemaakt over huur en verhuur en over het ge bruik van de Burchtruimte. Wij wil len daar toch lezingen en literaire avonden blijven geven en daarom moeten de objecten die Stelling ten toonstelt verplaatsbaar zijn. Maar er zullen afspraken worden gemaakt waarin beide partijen zo ruim moge lijk kunnen programmeren". Joyce de Gruyter, lid van het nieuwe bestuur van Stelling: "Ja, we zouden er eigenlijk op 1 april weer ingaan maar het is wat later ge worden. We hadden al in augustus kunnen beginnen, maar in verband met een kleine verbouwing en de voorbereiding vinden wij het ver standiger om er per 1 september weer in te trekken. Inderdaad zul len er door beide partijen afspraken worden gemaakt over het gebruik van die ruimte en het ziet er naar uit dat dat wel zal lukken. En wat die verplaatsbaarheid van de door ons tentoongestelde objecten betreft, dat klopt ook. Daarmee kunnen be schadigingen tijdens de, door de Kunstkring Burcht georganiseerde, avonden worden voorkomen". Zijn die beschadigingen er dan ooit geweest? 'Dat moet u aan het oude bestuur vragen'. Dus de kruitdampen zijn opge trokken? 'Die kruitdampen zijn er wat ons betreft nooit geweest. Kunstkring Burcht had een conflict met het ou de bestuur, niet met het nieuwe. Het is jammer dat wjj moesten begin nen met eerst maandenlang alles maar goed te praten. Het is niet leuk om zo te moeten starten. Maar goed, we zijn alweer hard bezig met het programma". Hoe zit het eigenlijk met het filiaal van Stelling in Keulen, die ruimte waarmee Stelling een afzetgebied voor jonge Nederlandse kunste naars wilde creëren Draait dat nog gewoon door? "Ja, hoor, maar alleen wordt die ruimte nu gebruikt als eh atelier door eh... Nederlandse en Duitse kunstenaars. Dat blijft gewoon be staan. We krijgen ook gewoon weer subsidie. Maar daar wil ik niks over zeggen, daar moet het gehele be stuur zich maar over uitspreken". Zangeres Anita Baker over Vaughan, melancholie en haar miskraam AMSTERDAM Een van de grootste vocale talenten van dit tijdperk is Anita Ba ker. Deze 32-jarige Ameri kaanse zangeres zit met wat zij brengt net tussen soul en jazz in. Haar stemgeluid is weergaloos en dynamisch en laat zich vergelijken met dat van Whitney Houston. Anita Baker beschikt evenwel over een groter bereik en een boeiender frasering. Haar fans wachten al jaren met smart op een Nederlands concertdebuut. Dit najaar komt ze. Anita Baker is een innemende per soonlijkheid. Door haar geringe lengte lijkt zij een vrouwelijke en donkere tegenhanger van Napo leon. Iemand die je kan overrompe len met een guitige blik. Ze is inte ger. Als Diana Ross tegen haar con certbezoekers roept dat ze van hen houdt, dan neem je dat op de koop toe. Bij Anita Baker ga je blind op zo'n mededeling af. Op haar nieuwe album, dat vol gende week in de winkels ligt, roept Bakers stem de herinnering op aan het prachtige geluid van Sarah Vaughan. Dezelfde flexibele balans, diezelfde diep-bronzen kleuren en emoties. Rillingen. Anita moet zelf niets van die voorzichtig geplaatste vergelijking weten. "Nee. Kan ik niet aan tippen. Sarah...". En na een korte stilte: "God hebbe haar ziel". Weer een stilte, maar dan: "Ik heb zelfs geprobeerd te 'scatten' op mijn plaat Lonely', net zoals Vaughan dat kon. Maar de ritmesec tie was er al vandoor. Die jongens waren me de baas, zo krachtig speelden ze. En ik kon ze met geen mogelijkheid meer inhalen. Wat zou 't! Je moet als zangeres ook ruimte gunnen aan de muzikanten. Als ik er dan niet meer tussen kom... jam mer, maar ik zal nooit proberen de bedoeling van een song of iemands solo proberen te vergallen omdat ik óók zo nodig moet". "'Lonely' heb ik zelf geschreven. Toen het ontstond, had het een zeer traag tempo met een onbedwingba re, donkere klankkleur. Toen mijn band het nummer te pakken kreeg, veranderde het volledig van karak ter. Ik vind dat een waanzinnig fe nomeen. Een song die je zelf schrijft is zoiets als een kind dat je ter we reld brengt, en dan voeden anderen het op. Bij wijze van contrast zou ik zelf mijn songs aan de piano moeten durven uitvoeren, maar ik ben gees telijk nog niet aan die uitdaging toe. Op de piano ben ik een autodidact". Mahalia Jackson Anita Baker werd geboren in Tole do, Ohio, maar groeide op in Detroit - bij uitstek een metropool voor wat de Amerikaanse muziekgeschiede nis betreft. Detroit, dat was Motor- town, of kortwerg Motown, de stad waar klassieke soul-opnamen met dezelfde regelmaat van de lopende band af liepen als de Pontiacs en Chewies van de assemblagelijn. Baker zou er zelf niet opnemen dat gebeurde vanaf 1982 in Los An geles bij het Beverley Glen-label, waaraan ze overigens minder pretti ge herinneringen bewaart maar de invloed van de stad Detroit deed zdch wel degelijk gelden. "Mijn ouders draaiden thuis werk van Nat King Cole, Sarah Vaughan, Dinah Washington. Mijn zusjes maakten het huis op hun beurt on veilig met The Supremes en Mavis Staples. Je bent nu eenmaal wat je binnen krijgt. You are what you eat. En dat vrat ik met huid en haar op, acht dagen in de week. Daar kwam opa nog bij ik kan het ook niet helpen: maar hij beantwoordde aan het cliché. Hij was predikant en draaide thuis Mahalia Jackson. Je kent dat wel: als kleine meid imi teerde ik alles. Met hart en ziel". Anita Baker is evenwel vooral schatplichtig aan de manier waarop Sarah Vaughan songs kon interpre teren. Waar soulzangers gewoon hun hart laten spreken en de bete kenis van een liedtekst met hun stem als het ware duidelijk kunnen onderstrepen, daar verstond Vaug han de kunst om slechts één be paald facet van de tekst te laten uit komen. Baker noemt het onderscheid tussen jazz-songs en soul-songs niet zo groot. "Dat is een eeuwenoud de bat waar de Oude Wijzen al niet uit kwamen. In soulmuziek gaat het er naar mijn smaak om je tot het uiter ste te kunnen uiten. Als je op je kop wilt staan, nou doe dat dan. Zet de knop op tien. Jazz heeft dat ook, maar bestaat bovendien uit een be wust toepassen van je techniek: breder opgebouwde akkoorden, an dere toonschalen. Bovendien is de techniek van de improvisatie bij soul een andere dan bij jazz. Bij jazz kun je in wezen met je emoties alle kanten op, zolang je maar weer te rugkomt by watje te zeggen hebt". Interview Ze beschouwt zichzelf niet als een jazz-vocaliste. "Omdat Carmen Mc- Crae mij niet als zodanig ziet. En ik denk dat Carmen recht van spreken heeft. Ik heb een heel hoge achting voor haar. Ze liet in een interview voor Downbeat (een muziekvak blad red.) los dat ik ook commer ciële aspiraties koester. Ik begrijp dat wel van haar. Zij is van mening datje als zangeres niet zo avontuur lijk kunt zijn als je wel zou willen als je tegelijkertijd met zakelijke over wegingen rekening moet houden". "Ik wil mijn publiek het beste ge ven van wat ik inmiddels beheers. Het uiterste van wat ik heb. En ho pelijk zie jij, zien de mensen, daar dan vooruitgang in. Voor wat be treft jazz ben ik er nog niet. Mijn oor wijst me nog onvoldoende de weg". De teksten die Anita schrijft, vol gen de sfeer die uit elke songmelo die spreekt. "Ik schrijf over ellende als de noten in mineur staan. Dat gaat automatisch zo. Het is veel moeilijker om je vrolijke en geluk kige momenten te beschrijven. Het is nét alsof je negatieve momenten meer indruk maken, zelfs lang na dat je diepe onlustgevoelens al heel lang verleden tijd zijn. In een song kan je als het ware je eigen ellende terugvinden en je zonder moeite in leven in hoe het was. Dat komt om dat we het geluk, als het al komt, voor lief nemen. Zo van: ik ben ge lukkig, zo hoort het'nou eenmaal. De melancholie, daar leef je mee, dat draag je met je mee. Het is net als die asbak. Je drukt er voortdu rend je sigaret in uit". Baker moest vorig jaar haar Eu ropese tournee afgelasten toen ze een miskraam kreeg. "Je betaalt voor je gelukkige momenten met el lendige ogenblikken. Niemand wist dat van die miskraam, vorig jaar. De platenmaatschappij, de impresa rio's nodigden me maar uit. Goed bedoeld. En ik kon maar niet zeg gen: ik stop nu, met zo'n kleintje in je buik moet je ophouden, Anita. Het ging fout en de consequenties draag ik nu zelf. Ik zit in dit vak, ik houd van dit vak, maar God, de prijs is hoog". Ze lacht haar vochtige ogen weg. "Walter en ik komen er wel uit. Eerst een concerttournee over de wereld, en dan alle tijd voor dat an dere project: een kindje. De volgen de keer dat ik in verwachting ben zal ik het huis niet uit komen. Zo'n klein zangeresje in huis, 't lijkt me prachtig". AMSTERDAM (ANP) - De studieleiders van de zeven afdelingen van de Amsterdamse Theaterschool, die zich verzetten tegen de bezuinigings plannen van hun directie, mogen van bemiddelaar A. Mulder met een ei gen plan komen. Mulder zei desgevraagd dat een andere invulling van de bezuinigingen zoals die de studieleiders voor ogen staat „binnen dezelfde financiële kaders" moet gebeuren. Het actiecomité zegt in principe positief te staan tegenover het initiatief van Mulder, die verbonden is aan de Hogeschool voor de Kunsten. Het conflict kwam op 22 juni naar buiten, toen de studieleiders van ze ven opleidingen in een verklaring het aftreden eisten van de directeuren Ben Hurkmans en Wim Warner. Volgens de zeven maakten zij een verdere samenwerking onmogelijk door bezuinigingen te misbruiken voor het 'op leggen van eigenmachtig, slecht gemotiveerd beleid'.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1990 | | pagina 27