Joegoslavië valt geleidelijk verder uiteen
Hollandse fluitketel
'Barbecue kan creatiever en kleiner'
Controle gevaarlijke
stoffen vooral overdag
[ai=ui=i:i»]:ii:Ki=u
Sla lekkerst met pittige dressing
Hormonen in
het vlees
Partij Sovjetunie vraagt
mijnwerkers niet te staken
Aandeelhouder bedreigt
Gist Brocades: forse boete
WOENSDAG 4 JULI 1990
PAGINA 13
Hoewel de meeste Nederlanders re
delijk zuinig omspringen met hun
pannen, zijn zij met hun fluitketels
wat sleetser. En wat we met pannen
niet zo snel zullen doen, kunnen we
met een fluitketel wel: we kopen er
een die aan de mode onderhevig is.
Een mooi voorbeeld van zo'n wat
trendy ketel is de Coquette van BK.
De ketel heeft een groot handvat,
dat als voordeel heeft datje geen ge
vaar loopt net met je knokkels tegen
het hete metaal te komen. Het hand
vat en de greep van de fluitdop zijn
leverbaar in de kleuren violet,
blauwlila, safraangeel, lichtgrijs,
turquoise blauw, zwart en wit. De
ketel kost in 1.1-liter uitvoering
ƒ49,90 en in 1.75-liter uitvoering
twee tientjes meer.
Keramische kookplaat
Inrichters van keukens hebben een
zekere voorliefde voor de kerami
sche kookplaat. Niet langer versto
ren de aparte pitten van gas- of elek
trisch komfoor de strakke lijn van
het aanrecht. Alleen een vierkante
donkere glasplaat verraadt waar ge
kookt wordt. Bij installatie ziet dat
er allemaal mooi uit maar na ver
loop van tijd loop je het risico dat
die mooie strakke plaat wordt ont
sierd door ingebrande kringen. Wie
deze kringen met een schuurmiddel
te lijf gaat komt van de regen in de
drup. Door het schuren ontstaan
heel fijne krasjes waardoor de kook
plaat nog sneller vuil wordt. Er zijn
nu speciale schoonmaakmiddelen
voor deze platen. Een nieuw pro-
dukt is Cera-fix!" op de markt ge
bracht door Bolderheij Import in
Uithoorn (tel 02975-67035). Met dit
middel maakt u niet alleen de plaat
schoon maar u brengt ook een be
schermlaag aan waardoor hij min
der snel inbrandt. Een fles Cerafix
kost 14,95 en daarmee kunt u on
geveer een half jaar de plaat poet-
Het mag geen gooi en smijt maaltijd zijn
Hoewel er keuze genoeg is in de nog
steeds groeiende groente-aanvoer,
willen we het deze keer eens over
sla hebben, om te beginnen over
Lollo Rosso, een van oorsprong Ita
liaanse slasoort, herkenbaar aan de
krullerige bladeren met paarsro
de randen. De zachtzoete smaak
past feitelijk overal bij, maar vooral
geroosterd lamsvlees komt ermee
tot zijn recht.
Kwetsbaar
Hoe verser, hoe lekkerder, geldt
voor alle slasoorten, maar voor Lol
lo Rosso in het bijzonder. Ze is na
melijk maar zeer beperkt houdbaar,
maximaal twee dagen in de koel
kast. Hoeveelheden rekent men
niet naar de zwaarte van de krop,
maar de grootte. Zo voldoet een
flink exemplaar als hoofdgroente
ruimschoots voor vier personen.
Schoonmaken doet men voor
zichtig, de bladeren zijn namelijk
vrij teer. Ze kunnen dan ook beter
van de stronk geplukt worden; ruw
scheuren is uit den boze.
Van Eikebladsla kan men daaren
tegen de stronk rustig uit de krop
draaien, de bladeren vallen dan los
uiteen. Eikebladsla, zo genoemd
vanwege de - vage - gelijkenis met'
het blad van de Amerikaanse Eik, is
het hele jaar verkrijgbaar. De smaak
heeft iets weg van cashewnoten,
zacht en toch pittig. Aanhangers
van de zogenaamde 'Nouvelle Cui
sine' maken er veel en graag ge
bruik van als 'korte pauze' tussen
voor- en hoofdgerecht.
Tussendoortje
Zo'n fris tussendoortje bevordert
inderdaad enorm de spijsvertering.
Dat geldt ook voor ijsbergsla, het
misschien wat minder exotisch
ogende broertje van Lollo Rosso en
Eikeblad, maar daarom niet minder
fris of smakelijk. Van de drie is deze
het langst houdbaar, zeker vijf da
gen in de groentela. Ijsbergsla laat
zich ook stoven, hoewel ze rauw ge
woon het lekkerst is. Alle drie de
slasoorten komen het meest tot hun
recht met een pittige dressing.
Een culinaire manier van
barbecuen propageren, waarbij
de nadruk ligt op kleinere,
fijnere specialeiten, dat wil het
Voorlichtingsbureau Vlees
samen met het Bedrijfschap
slagersbedrijf. Ook wil men het
publiek uitgebreid voorlichten
over veiligheid bij de omgang
met vlees en vuur. Het bureau
heeft een folder aan de slagers
gestuurd, waarin tal van tips
zijn vermeld waarmee de
grootste missers van een
barbecue kunnen worden
voorkomen. Ook is onlangs een
folder uitgebracht over het
bewaren van vlees en
vleeswaren, vooral in de
zomerperiode.
Nu barbecuen in ons land razend
populair is geworden, is het aantal
problemen ook gestegen. Nog
steeds gaat de consument, zo blijkt
uit verschillende enquetes, vaak
verkeerd om met vlees dat voor de
barbecue wordt klaargemaakt. Veel
te grote stukken gaan op het roos
ter, waaronder de houtskool of bri
ketten óf veel te heet zijn óf nauwe
lijks gloeien. Het resultaat is vaak
verbrand vlees, dat van binnen nog
rauw is of droog en taai vlees, waar
uit alle sappen zijn weggelopen.
"Men kan beter wat minder grote
stukken van betere kwaliteit kie
zen. De barbecue kan nooit een suc
ces worden wanneer we niet leren
om op een creatievere en meer culi
naire manier met vlees om te gaan",
zegt Walter Vesters van het Voor
lichtingsbureau Vlees. "De barbe
cue mag geen gooi-en-smijtwerk-
maaltijd zijn. Je moet de barbecue
zien als een meergangendiner datje
voor vrienden maakt. Alleen bereid
je de gerechten boven open vuur in
plaats van op het fornuis. Meer
vlees eten tijdens een barbecue
hoeft dus niet, eerder minder".
"Maar vooral"beter", zegt chef
kok Huub Oudshoorn van het bu
reau. "Barbecuen is veel meer dan
grote porties vlees alleen. Het is een
bezigheid die alles heeft te maken
met creatief tafelen, waarbij niet de
kwantiteit maar de kwaliteit het ac
cent moet krijgen. Lekker barbe
cuen is niet zoveel mogelijk vlees
consumeren tot je er bij neervalt.
Het is veel prettiger om fantasierijk
- en met oog voor variatie - om te
gaan met de ingrediënten". Ook het
slagersvakonderwijs gaat de leerlin
gen opleiden in het samenstellen
van verfijnde barbecueschotels en
adviseren en voorlichten van klan
ten. Er is een lesprogramma ont
wikkeld dat de slagers in spe deze
vaardigheden moet bijbrengen.
De organisaties gaan in hun voor
lichting de komende tijd meer na
druk leggen op suggesties voor fij
nere gerechten en recepten en tips
voor de bereiding van niet-alledaag-
se barbecue-hapjes. Behalve het
veel gebruikte varkensvlees wordt
gewezen op de voortreffelijke ge
schiktheid van lamsvlees op de bar
becue.
"Door op een culinaire manier te
barbecuen", verzekert Walter Ves
ters, "ben je niet ineens meer geld
kwijt bij de slager. Je neemt mis
schien wat minder vlees, maar je
kiest voor meer variatie, andere
soorten. Kleine medaillons van var
kenshaas of mini-tournedos zouden
de mensen eens moeten proberen.
In feite kun je een volledig diner op
het rooster bereiden als je er maar
de tijd voor neemt".
Van onze medewerkster Patricia
Schutte, diëtiste Voorlichtingsbureau
voor de Voeding
Toediening van hormonen is in de
EG verboden. Helaas blijkt in Bel
gië nog steeds onvoldoende op
groeihormonen gecontroleerd te
worden en eentiende deel van het in
ons land genuttigde rundvlees
komt uit dat land. Maar ondanks de
strenge controle lappen ook in Ne
derland veehouders de wet wel eens
aan hun laars.
Hormonen vervullen een belang
rijke functie in het lichaam van
mens en dier; ze hebben een rege
lende invloed op weefsels en orga
nen. Daarom komen ze van nature
voor in produkten van dierlijke oor
sprong. Het meest worden in dit
verband vlees en vleesprodukten
genoemd, maar hormonen zitten
ook in melk, vis en eieren.
In deze voedingsmiddelen kan
daarnaast nog een extra hoeveel
heid hormonen worden aangetrof
fen, doordat die door de mens aan
de dieren zijn toegediend. Daarbij
kan men onderscheid maken tus
sen lichaamseigen of natuurlijke
hormonen en lichaamsvreemde of
kunstmatige hormonen. De laatste
worden door de farmaceutische in
dustrie geproduceerd. Sommige
van deze hormonen bevorderen de
groei; ze kunnen er ook voor zorgen
dat er meer vlees en minder vet
wordt gevormd.
Normaliter levert het vlees van
met hormonen behandelde dieren
geen risico op voor de gezondheid.
Het enige risico schuilt in nieuwe
kunstmatige hormonen die wellicht
nog te weinig onderzocht zijn. Het
Voorlichtingsbureau voor de Voe
ding adviseert mensen die op een zo
veilig mogelijke manier vlees willen
eten, met de volgende punten reke
ning te houden:
Door de intensieve controle in
Nederland is de kans dat men vlees
koopt afkomstig van met hormonen
behandelde dieren zeer klein. Bo
vendien is het gezondheidsrisico
van het eten van vlees met extra
hormonen ook klein. Wie deson
danks het risico wil vermijden der
gelijk vlees te kopen, kan beter geen
kalfsvlees kopen.
De mogelijkheid dat extra hor
monen worden aangetroffen in
vlees van runderen, varkens, kip
pen of andere dieren is veel kleiner
dan bij kalfsvlees.
Vlees van scharrelvarkens en
van 'biologisch' gefokt vee is vrij
van extra hormonen.
Wie hormonen helemaal uit de
weg wil gaan, kan het vlees laten
staan. Ook zonder vlees kun je ge
zond eten; wie het vlees weglaat,
krijgt bovendien minder vet bin
nen. In het boekje Eten zonder
vlees, dat kan! van het Voorlich
tingsbureau voor de Voeding staat
daarover praktische informatie.
BINNENLAND BUITENLAND ECONOMIE
Explosieve lading in haven Rotterdam doorgelaten
ROTTERDAM (ANP) Het Korps Controleurs Gevaarlijke Stoffen in de Rotterdamse ha
ven, waar 24 uur per etmaal schepen komen en gaan, werkt alleen tijdens kantooruren van
half negen tot vijf uur.
Na die tijd en in het weekeinde is er
een piketman bereikbaar, die alleen
voor calamiteiten wordt gewaar
schuwd. Dat blijkt, uit informatie
van het Gemeentelijk Havenbedrijf.
Hierdoor kon het gebeuren, dat het
Belgische binnenschip 'Seolto' be
gin juni met een explosieve lading,
die ruim drie keer zo groot was als
wettelijk toegestaan, uit de Rotter
damse haven richting Antwerpen
kon vertrekken.
Het Korps Controleurs Gevaarlij
ke Stoffen, dat onder het ministerie
van Verkeer en Waterstaat ressor
teert, heeft in Rotterdam slechts
tien controleurs beschikbaar die
steekproefsgewijs alle transporten
van gevaarlijke stoffen (per binnen
schip, zeeschip, over de weg, per
vliegtuig) controleren. Als de 'Seol
to' overdag uit Rotterdam was ver
trokken, was de kans iets groter ge
weest dat via een steekproef was
ontdekt dat het schip 18 in plaats
de toegestane 5 ton organische
nacht aan het coördinatiecentrum
van het Gemeentelijk Havenbedrijf,
dat het met 18 ton van het zeer ex
plosieve tertiair butyl-peroxyde-
benzoaat op weg was naar Antwer
pen. Volgens een woordvoerster
van het Gemeentelijk Havenbedrijf
werd hierop een fax gestuurd aan
het Korps Controleurs. Die werd
echter pas de volgende ochtend ge
lezen.
Het schip werd op 8 juni in het
Zeeuwse Rilland door het Korps
Controleurs stilgelegd. De contai
ner met de explosieve lading werd
op 19 juni op een vrachtwagen gela
den voor verder transport.
De CDA-fractie in de Tweede Ka
mer heeft over het transpórt schrif
telijke vragen gesteld aan minister
Maij-Weggen (verkeer en water
staat). Het kamerlid Eversdijk wil
onder meer weten hoe het mogelijk
was, dat de 'Seolto' de verboden
hoeveelheid in Rotterdam kon la
den.
luut noodzakelijk dat er meer con
troleurs komen en dat de bereik
baarheid van het korps wordt ver
beterd. Overigens acht hij de kans
dat er met een explosieve lading iets
gebeurt uiterst klein. De verpak
kingsvoorschriften voor gevaarlijke
stoffen zijn zo streng, dat er vrijwel
niets kan gebeuren.
Hij wijst er ook op dat de interna
tionale voorschriften voor het ver
voer van gevaarlijke stoffen per bin
nenschip binnenkort worden gewij
zigd. De toegestane hoeveelheid
wordt dusdanig verhoogd, dat de la
ding van de 'Seolto' wel volgens de
regels zou zijn geweest.
Het ministerie van Verkeer en
Waterstaat ontkent dat het Korps
Controleurs na kantoortijd alleen
voor calamiteiten bereikbaar is. Het
aantal controleurs wordt voorlopig
niet uitgebreid, wel zal in wissel
diensten gewerkt gaan worden, al
dus het ministerie.
AFSLUITDIJK Zwanenmeer was het gistermiddag op het IJsselmeer.
Een school zwanen werd door de fotograaf vastgelegd bij de fuiken langs de
Afsluitdijk. (foto ANP,
Muziekwarenhuis
AMSTERDAM (GPD) - Amster
dam wellicht twee zeer grote spe
ciaalzaken met videobanden, lp's,
cd's en cassettes. Behalve Free
Record Shop, die met zijn Fame
Music een pand betrekt bij de
Dam, blijkt Ook de Britse winkel
keten Virgin Megastores belang
stelling te hebben voor een vesti
ging in het centrum van Amster
dam. Volgens de plannen komen
beide zaken op een steenworp
van elkaar.
MOSKOU (Rtr/AFP) - De
nistische partij van de Sovjetunie
heeft de mijnwerkers in het hele
land vancohtend opgeroepen van
hun staking op 11 juli af te zien. Een
grote meerderheid stemde tijdens
het 28-ste Partijcongres, dat mo
menteel in Moskou wordt gehou
den, voor de oproep.
De mijnwerkers in de Donbass, in
het zuiden van de Oekraine, hebben
tot de actie opgeroepen uit protest
tegen het uitblijven van verbetering
in de leefomstandigheden en voed
selvoorziening. In de Koezbass, in
Siberië, zijn de mijnwerkers echter
verdeeld over het houden van een
'politieke' staking van 24 uur.
Op 11 juli is het een jaar geleden
dat de mijnwerkers een voor de
Sovjet-economie verlammende sta
king begonnen. De mijnwerkers
menen nu dat van de na afloop van
de staking gedane beloften van de
regering niets terecht is gekomen.
Het congres riep Sovjet-president
Michail Gorbatsjov en premier Ni-
kolaj Ryzjkov op voor de televisie
uitleg te geven over hun beleid ten
ARCHEOLOGEN - De Vlaarding-
se archeologische vereniging He-
linium hoopt bij opgravingen in de
Hoogstraat in Vlaardingen resten
uit de vroege Middeleeuwen (zeven
de eeuw) te vinden. Proefboringen
voordat Helinium aan de opgravin
gen begon, toonden vage sporen
van menselijk leven in deze periode
van de mijnwerkers en met
hen te gaan praten over mogelijkhe
den voor een compromis. Eerder
had Gorbatsjov de mijnwerkers als
opgeroepen van acties af te zien.
"Het is nu niet de tijd voor ultima
tums en conflicten", zei hij maan-
Illegale gokbazen
uit voorlopige
hechtenis vrijgelaten
ROTTERDAM (GPD) - De Rotter
damse rechtbank heeft twee van de
drie verdachten die in voorlopige
hechtenis zaten wegens het drijven
van illegale casino's onder meer in
Roosendaal vrijgelaten. De beken
de Rotterdamse ex-gokkoning
Henk S. blijft in voorarrest.
Officier van justitie mr. De Jonge
wilde die invrijheidsstelling koste
wat het kost voorkomen omdat het
gerechtelijk vooronderzoek tegen
de verdachten nog niet was afge^
rond. Bovendien liep er tegen dè
drie ook nog een fiscaal fraude-on
derzoek van het recherche-'kaalp-
lukteam'.
Aan de arrestatie van het drietal,
nu zo'n drie maanden geleden, ging
een grootscheeps justitieel onder
zoek vooraf dat in augustus vorig
jaar is begonnen. Uiteindelijk resul
teerde dit in een geruchtmakende
grootscheepse opsporingsactie.
peroxyde aan boord had, zo zegt een Volgens de medewerker van het
medewerker van het korps, die niet Korps Controleurs is het om een
met name genoemd wil worden. goede controle in de Rotterdamse
Het schip meldde rond midder- haven uit te kunnen oefenen abso-
LEEUWARDEN (GPD) - Grote
irritatie over het koersverloop
van de aandelen van Gist Broca
des te Delft bracht een 46-jarige
inwoner van Oudehaske tot een
heel ongebruikelijke stap. Op 8
april van vorig jaar verstuurde hij
een fax aan directeur G. Bresser
van deze onderneming een be
richt met de tekst: "Als die vuile
overnamegeruchten weer de kop
opsteken en jullie verhinderen
dat niet, schiet ik je vanavond nog
een kogel door je stomme dikke
kop".
Voor deze bedreiging moest de
boze aandeelhouder zich gisteren
voor Leeuwarder politierechter
mr. Duursma-Olthuis verant
woorden. Hij kende de bedrijfsdi
recteur van de financiële perspu
blicaties die hij las. Overigens
wist hij naar zijn zeggen niet eens
waar de man woonde.
Op de terechtzitting bleek dat
de gedaagde nog twee andere fax
berichten had verzonden. Die
hadden naar de mening van offi
cier van justitie mr. De Roon
"minstens een even dreigende
strekking". Hij sprak van een
'zeer zware bedreiging'. Volgens
hem weetje in zulke gevallen niet
hoe serieus je zoiets moet nemen.
Hij merkte op, dat zo'n bedrei
ging tot moeilijke toestanden met
bewakers en gepantserde auto's
kan leiden. De politierechter von
niste overeenkomstig de eis: 5000
gulden boete, waarvan de helft
voorwaardelijk.
BUDAPEST Echt onverwacht
kwam het niet dat het Sloveense
parlement maandag besloot de
deelrepubliek souverein te verkla
ren. De kleinste Joegoslavische re
publiek neemt sinds een half jaar
steeds verder gaande stappen op
weg naar zelfstandigheid. Vorige
week kondigde de Sloveense presi
dent Milan Kucan al aan dat de re
publiek binnen een jaar met een
nieuwe grondwet zal komen, waar
in de ruimte wordt opengelaten
voor echte onafhankelijkheid.
Maar ook als die onafhankelijk
heid er niet komt, heeft Slovenië
verregaande plannen. Het land wil
in ieder geval een eigen leger, een
eigen buitenlandse politiek en
eventueel zelfs officiële grenzen
met de rest van Joegoslavië. Wat
daarvan terecht komt, is natuurlijk
punt twee: eigen ambassades, zoals
Slovenië die wil, zullen er alleen
maar komen als de deelrepubliek
internationaal wordt erkend.
Bij de eerste vrije verkiezingen in
Slovenië in april was zelfstandig
heid voor de republiek een van de
belangrijkste campagnepunten. De
enige vraag destijds was: hoe ver
gaan we? Moeten we in een confe
deratie met Joegoslavië blijven, of
worden we volkomen onafhanke
lijk? De communisten, en dus ook
president Kucan, waren voorstan
der van een confederatie. Maar de
verkiezingen werden uiteindelijk
gewonnen door Demos, een club
van een aantal partijen die met Joe
goslavië wilden breken.
Nu de Sloveense premier Aloiz
Peterle gisteren heeft verklaard dat
Slovenië niet uit de Joegoslavische
federatie zal stappen, lijkt een con
federatie nog steeds de meest waar
schijnlijke oplossing voor de pro
blemen. Het is opvallend dat De
mos de laatste tijd steeds meer in de
richting van een confederatie is op
geschoven. De organisatie verklaar
de zich vorige week zelfs bereid
deel te nemen aan onderhandelin
gen in Belgrado over een nieuw
confederatief verband.
De problemen van volledige onaf
hankelijkheid namelijk zijn groot
en dat realiseren de Slovenen zich
natuurlijk ook. Aan de ene kant er
varen ze Joegoslavië als een blok
aan het been, omdat 10 procent van
het Sloveense nationale inkomen
tot nu toe moest worden afgedragen
aan de centrale regering in Belgra
do.
Aan de andere kant heeft Slove
nië Joegoslavië economisch nog
steeds nodig. Tweederde van de
Sloveense export gaat naar de Joe
goslavische buurlanden en Slove
nië is voor zijn energie een behoor
lijk deel afhankelijk van de grote te
genstander Servië. Bovendien be
seffen veel Slovenen dat het in te
genspraak met de tijdgeest is om op
te splitsen in kleine peuterlandjes,
terwijl de rest van Europa juist be
zig is politiek, economisch en soci
aal naar elkaar toe te groeien.
Wat de Slovenen uiteindelijk
doen, zal vooral worden bepaald
door de koers die de rest varv Joego
slavië volgt. Buurrepubliek Kroatië
heeft ook al voor een confederatie of
eventueel onafhankelijkheid geko
zen. Maar de grootste Joegoslavi
sche republiek, Servië, voelt daar
vooralsnog weinig voor. In Servië
heeft de Communistische Partij
nog steeds de touwtjes in handen en
partijleider Slobodan Milosevic
lijkt absoluut niet van plan zich soe
pel tegenover Slovenië en Kroatië
op te stellen. De Servische partijlei
der, die strakke communistische
denkbeelden paart aan een flinke
dosis nationalisme, voert een poli
tiek die geheel en al gericht is op
machtsbehoud van zijn republiek.
Wieg
Dat blijkt vooral in zijn politiek ten
opzichte van de provincie Kosovo.
Servië claimt het gebied, dat voor 90
procent door Albanezen wordt be
woond. als de wieg van de Servi
sche natie. Kosovo was tot nu toe
een autonome provincie, maar deze
week besloten de Servische afge
vaardigden in het provincieparle-
ment die autonomie ongedaan te
maken. Op hetzelfde moment rie
pen de Albanese afgevaardigden
buiten op de stoep van het parle
mentsgebouw de onafhankelijk
heid van Kosovo uit.
Die stap zal in praktijk niet veel
inhouden, maar hij is wel tekenend
voor de verbrokkeling in Joegosla
vië. Het land gist met steeds openlij
ker conflicten en eigenlijk verwacht
niemand nog dat Joegoslavië het in
de huidige vorm nog lang zal vol
houden. Een confederatie lijkt uit
eindelijk de enige uitweg om nog
iets van de eenheid te redden. Maar
dan zullen de partijen wel snel met
elkaar aan tafel moeten gaan zitten
om te praten. Naarmate onderhan
delingen langer worden uitgesteld,
kunnen de standpunten wel eens zo
verhard zijn, dat geen gesprek meer
mogelijk is.
