'Mens subtropisch dier'
Kernafval in zoutkoepel
Per zonnezeil naar
rode planeet Mars
ra =i 4 =immm •-
Gunstig effect vitamine
op kanker sterk betwijfeld
Gehandicapte
Hipparcos werkt
boven verwachting
Problemen met kerncentrales
Hoe reageert ons lichaam op hitte vakantielanden?
Oost-Duitsland enige land ter wereld
Ontspannen helpt niet tegen
lichte vorm hoge bloeddruk
EINDREDACTIE HANS SONDERS
MAASTRICHT (ANP) - Er bestaat grote twijfel aan de algemene bewering
dat vitamine een gunstig effect heeft op kanker. Aldus ir. R. de Vet van de
vakgroep Epidemiologie en Gezondheidszorgonderzoek van de Rijksuni
versiteit in Maastricht.
Dikwijls wordt beta-caroteen aangeprezen als een anti-kankermiddel.
Deze stof komt veel voor in groente en fruit, zoals wortelen, boerenkool en
sinaasappelen. In een onderzoek bij ongeveer 300 vrouwen, allen in een
voorstadium van baarmoederhalskanker, heeft de onderzoekster geen
gunstig effect kunnen aantonen.
De door De Vet onderzochte vrouwen werden in twee groepen gedeeld.
De ene kreeg capsules met beta-caroteen erin, de andere een middel zon
der, een zogenoemd placebo. De dosis was ongeveer vier keer de hoeveel
heid die men met een normale voeding dagelijks binnen krijgt.
Na drie maanden werd beoordeeld of de ernst van de afwijking dankzij
de vitamine was afgenomen. Dit bleek niet het geval. Bij de v
geen beta-caroteen hadden gekregen, was er even vaak sprake
betering.
DEN HAAG (ANP) - De astronomi
sche satelliet Hipparcos, die vorig
jaar door een technisch mankement
niet in de juiste baan om de aarde te
rechtkwam, werkt nu boven ver
wachting. Naar alle waarschijnlijk
heid zal het wetenschappelijk doel
van de missie voor het grootste ge
deelte kunnen worden bereikt.
Wetenschappelijk projectleider
Michael Perryman liet zich op het
ruimtevaartcongres van de Interna
tionale Organisatie voor Ruimteon
derzoek, COSPAR, in Den Haag,
optimistisch uit over de weten
schappelijke resultaten van de as
tronomische satelliet. E. Hog van
het universitaire observatorium in
Kopenhagen, zei dat de missie,
waarvan astronomen aanvankelijk
heel veel van verwachtten, nauwe
lijks hinder zal hebben van de han
dicap. Hij is er vast van overtuigd
dat Hipparcos in staat zal zijn de ko-
mende drie jaar de positie van
400.000 sterren nauwkeurig vast te
stellen.
Het uiteindelijke succes van de
missie is onder meer afhankelijk
van de levensduur van Hipparcos.
Nu de satelliet niet in de beoogde
baan rondcirkelt, kunnen de zon
nepanelen, waaraan Hipparcos zijn
energie ontleent, degraderen als ge
volg van de radioactieve straling
van de Van Allen-gordels. Perry
man verwacht echter dat de satelliet
de voor de samenstelling van de zo
genoemde Tycho-atlas, van het fir
mament benodigde drie jaar zal
overleven.
Hipparcos werd 8 augustus 1989
gelanceerd van de Europese lan
ceerbasis Kourou in Frans-Guyana.
Door de weigering van een raket
motor bleef de satelliet steken in
een elliptische baan om de aarde.
Daarbij komt Hipparcos regelmatig
in de schaduw van de aarde terecht,
zodat de zonnepanelen minder
energie van de zon opvangen. Ge
bleken is echter dat de satelliet deze
passages overleeft.
De projectleiders moesten de
missie geheel opnieuw programme
ren en bijstellen. Dankzij de inscha
keling van drie extra grondstations
in Kourou, Australië en Californië,
naast die van de Europese ruimte
vaartorganisatie ESA in Darmstadt,
kan Hipparcos nu voor 93 procent
van de tijd worden gevolgd. Gedu
rende ongeveer 70 procent van de
omlooptijd kunnen wetenschappe
lijke gegevens worden verkregen.
De kerncentrale Bors-
sele heeft in de lente
acht weken langer stil
gelegen dan gepland
voor een reparatie die
24 miljoen gulden
heeft gekost. Het ging
hier om reparatie van
bevestigingsbouten in
een hulpconstructie
die de reactorkern op
zijn plaats moeten
houden.
Een kortsluiting in
de kerncentrale Dode-
waard op 2 februari
van dit jaar heeft het
falen aangetoond van
de noodstroomvoor-
ziening aldaar. De
kortsluiting ontstond
toen een aardingska-
bel verkeerd werd
aangelegd. Dit gaf een
steekvlam, waarbij
twee technici brand
wonden opliepen.
Door de kortsluiting
viel de stroomtoevoer
naar de kerncentrale
uit. De noodstroom-
voorziening bleek niet
te werken, zodat men
op noodaccu's moest
overschakelen. Beide
technici hebben twee
weken in het zieken
huis gelegen. Ze zul
len geen blijvend let
sel aan het ongeval
overhouden.
De reparatie aan de
kerncentrale Borssele
moest vanwege de ho
ge straling in het reac
torvat gebeuren met
op afstand bedienbare
apparatuur. In februa
ri werd verwacht dat
de reparatie vier tot
zes weken zou duren,
maar dat is uitgelopen
tot acht weken.
De samenwerkende
elektriciteitsbedrijven
SEP hebben de beide
voorvallen nu aan de
Tweede Kamer ge
meld.
We hebben al weer een paar
voorproefjes gehad en als
het even meezit zullen we
deze zomer nog wel een
aantal warme dagen krijgen.
Toch neemt een groot aantal
mensen het zekere voor het
onzekere en boekt een
vakantie in zuidelijker,
vooral warmer, streken. Het
aantal mensen dat de
winterkoude verruilt voor
de warmte stijgt ook nog
steeds. Kan het menselijk
lichaam - gewend aan ons
gematigd klimaat - de vaak
heel hoge temperaturen in
subtropische landen
eigenlijk goed verdragen?
Die vraag lijkt temeer
gerchtvaardigd bij
plotselinge overgangen door
het reizen per vliegtuig.
Thermofysioloog drs. George Ha-
venith van het Instituut voor Zin
tuigfysiologie TNO in Soesterberg
ziet voor fitte mensen weinig pro
blemen: "De mens is eigenlijk een
subtropisch dier. Onder onze kleren
heerst meestal ook een temperatuur
van 28 graden".
Hoewel ieder mens het anders zal
aanvoelen, kunnen we volgens Ha-
venith nauwelijks spreken van ech
te warmte-acclimatisatie. Natuur
lijk zullen veel mensen bij de eerste
echt warme dag last kunnen heb
ben van de hitte. Maar na zo'n tien
dagen hoor je er bijna niemand
meer over. Dat is, zo meent Haven-
ith, echter een zuiver gevoelsmatige
kwestie. Daarnaast heb je de feitelij
ke fysiologische aanpassing, ofte
wel hoe reageert het lichaam op
warmte.
Havenith: "Bij niet geacclimati
seerde mensen zie je dat ze erg onre
gelmatig zweten. Zodra mensen
wat gewend zijn, zweten ze meer en
beter verdeeld over het lichaam. Bij
eenzelfde lichaamstemperatuur
zweet een geacclimatiseerd mens
bij een temperatuur van ongeveer
30 graden anderhalf keer zoveel.
Door het doelmatiger zweten zal hij
echter het gevoel hebben dat het
koeler is. Het lijkt alsof ze minder
zweten, maar ze zweten wel dege
lijk, maar niet alleen in bijvoorbeeld
het gezicht".
Zweten
Dat zweten is op zich een goed te
ken. Hoe meer men zweet hoe beter,
stelt Havenith. "Het lijkt wat op in
spanning. Bij inspanning produ
ceert je lichaam meer warmte. Wie
veel aan sport doet is in feite al be
hoorlijk geacclimatiseerd en zal
weinig last hebben van tempera
tuurschommelingen. In wezen is
sporten een soort training voor het
verdragen van warmte".
Het menselijk lichaam reageert
op warmte door een verwijding van
de bloedvaten, zodat er meer bloed
naar de huid stroomt. Vandaar de
'rode koppen' bij de eerste warmte.
De bloeddruk zakt en het hart zal
moeite hebben de noodzakelijke
bloedcirculatie op gang te houden.
Het zal onregelmatiger werken en
minder doelmatig. Bij extreme hitte
kan het hart het niet bijhouden en
krijg je verschijnselen als flauwval
len.
Bij een gezond persoon verdwij
nen deze verschijnselen na enkele
dagen. Havenith: "Je bouwt een re
serve op. Daardoor vermindert de
last van duizeligheid. De plotselin
ge overgang van kou naar warmte
die'je ziet bij vliegreizen, is op zich
geen probleem. Het lichaam kan
daar goed tegen. De problemen doe
men op voor mensen met kwalen in
de sfeer van te hoge bloeddruk en
hartaandoeningen. Overigens zou
ik niet willen aanbevelen de over
gang te vertragen door met de auto
te gaan. Het schijnt dat de toene
mende warmte het prestatievermo
gen negatief beïnvloedt".
Zoals Havenith al opmerkte is de
mens van origine eigenlijk een sub
tropisch dier. Door verspreiding
heeft hij zijn woongebied verplaatst
naar omgevingen met omstandig
heden waarop zijn lichaam veel
slechter is ingesteld. Bijvoorbeeld
onherbergzame oorden in het hoge
noorden, maar ook tropische woes
tijnen. Wie in een koud klimaat ver
blijft en nooit geprikkeld wordt te
zweten zal een slechter aanpas
singsvermogen hebben bij plotse
linge warmte. C.
Kleding
Als fysiologisch systeem, zo meent
Havenith, is de mens evenwel heel
goed in staat in de tropen te leven.
Op zich is het dubbel tellen van tro
penjaren eigenlijk onzin, maar daar
zullen ook andere factoren als ge
zondheidszorg een rol in spelen.
Kleding speelt een belangrijke rol
in het aanpassingsproces. Onder de
kleding in de normale woonomge
ving van een mens heerst een tem
peratuur die niet zover afwijkt van
Drs. George Havenith. (foto gpd)
de subtropische.
Havenith: "Het probleem is ech
ter dat door culturele patronen
mensen gedwongen worden kleren
aan te houden die ze eigenlijk beter
uit kunnen trekken. Daarnaast hou
den velen zich niet aan andere leef
regels in warme gebieden, zoals
werken in de vroege koelere och
tenduren en rusten in de middag.
Dat bijvoorbeeld Berbers zich in
onze ogen nogal zwaar kleden is
niet alleen een kwestie van aanpas
sing aan de warmte. Berbers zijn no
maden en hebben maar één pak kle
ren. In de woestijn is het 's nachts
koud en overdag heet, dan kies je
voor kleding die beide kan weer
staan. De kleuren zijn veelal cultu
reel bepaald en anders dan vaak ge
dacht, niet zozeer door het isolerend
vermogen".
Te weinig drinken
Het grote verlies van vocht bij veel
warmte moet weer aangevuld. Vol
gens Havenith hebben veel mensen
de neiging te weinig te drinken. Het
is heel goed om constant binnen
handbereik iets te drinken te heb
ben en liefst niet te zoet. Water is
prima, maar geeft snel een vermin
dering van het dorstgevoel. Fris
dranken hebben dat in het alge
meen minder.
De veel gehoorde waarschuwing
niet teveel te drinken, omdat je dan
alleen maar meer gaat zweten is vol
gens de fysioloog gevaarlijke onzin.
Het zoutverlies door zweten vormt
zelden een probleem. Problemen
treden pas op bij een tekort van
meer dan dertig gram. Ons dieet is
echter in het algemeen zo zoutrijk
dat zulke tekorten alleen maar voor
komen in heel hete landen en bij
zware inspanning, en zelfs dan pas
na een aantal dagen.
Bij de bescherming tegen warmte
speelt de bron een grote rol. De be
langrijkste bron van warmte is de
directe zonnestraling. Om je daar te
gen te beschermen is afscherming
van de zon de beste aanpak. Haren
isoleren weliswaar, toch is het dra
gen van een hoed verstandig, meent
Havenith. Kleding die de straling
tegenhoudt, maar wel luchtig is, is
het beste. Over de vraag of zweetop-
nemende kleding, bijvoorbeeld ka
toen, beter is dan kunststof, zijn on
derzoekers het niet eens. Dit hangt
vooral af van het gebruiksdoel.
Doorweekte kleding kan een te ster
ke afkoelende werking hebben. Ab
sorberende kleding voelt wel pretti
ger aan dan kunststof.
Beweging
Beweging is op zich goed voor het
verdragen van warmte. Als je lang
zit, zakt een deel van je bloed en is
de circulatie niet optimaal. Dat wil
niet zeggen dat de warmtereiziger
zich zou moeten uitsloven, maar
normale beweging is beslist aan te
bevelen, aldus Havenith. Medicijn
gebruik daarentegen kan een nega
tieve invloed hebben op het aanpas
singsvermogen. Dat geldt in het bij
zonder voor middelen die ingrijpen
in de werking van het hart of de
bloedcirculatie. Gebruikers van die
medicijnen doen er goed aan de arts
te consulteren alvorens af te reizen.
In de nazomer van 1992 wil men enkele merkwaardige ruimtevaartuigen in
de richting van de planeet Mars sturen. Het meest opmerkelijke aan deze
ruimtesondes is, naast het geheel afwezig zijn van zoiets als een motor en
het feit dat nu nog volstrekt onbekend is wat die dingen daar bij de Rode
Planeet zullen doen, hun vorm: het zijn grote zeilen van flinterdun materi
aal. Ze zijn bestemd om als het ware te surfen op de stralingsgolven van de
Het idee van 'zonne-zeilen' is niet nieuw en misschien is de lancering van
deze vaartuigen het daadwerkelijke begin van een andere veel zuiniger
manier van ruimtereizen.
Van onze correspondent
Ben Apeldoorn
In de maanden augustus en septem
ber 1992 is het precies 500 jaar gele
den dat de Portugese zeevaarder
Christoffel Columbus Amerika (om
precies te zijn: één van de Bahama-
eilanden) ontdekte. En dat moet in
1992 worden gevierd, zo vindt de en
kele jaren geleden ingestelde Inter
nationale Jubileumcommissie '500-
jarige herdenking van Columbus'.
Deze commissie treedt onder meer
op als sponsor van een meervoudi
ge zeiltocht die moet starten op 3
augustus 1992.
De zeiltocht die de Jubileumcom
missie zich voorstelt gaat echter
niet over zee maar door de ruimte.
Minstens drie 'voertuigen' zullen
moeten worden gelanceerd: door de
Verenigde Staten, Europa en .een
aantal Aziatische landen. Op de lan
ceringen na, met behulp van con
ventionele raketten om de nuttige
lading aan de aardse zwaartekracht
te ontworstelen, komt bij de rest
van de maandenlange expeditie
geen motor meer te pas.
'Zonnewind'
Eenmaal in de ruimte gekomen
openen de neuskegels van de raket
ten zich en daaruit komen, als reu-
zenvlinders uit glanzende kokons,
volgens een speciale techniek opge
vouwen zeilen tevoorschijn die zich
in de ruimte langzaam ontvouwen
tot honderden meters grote lappen
ragdun materiaal, verstefkt door
een vederlicht buizensysteem. En
dan, zo op het eerste gezicht vreemd
genoeg, begint een reis met steeds
toenemende snelheid.
Onze zon straalt niet alleen foto
nen (lichtdeeltjes) uit die wij als
licht en warmte ervaren maar ook
een menigte andere deeltjes zoals
elektronen en protonen. Deze on
zichtbare 'zonnewind' verspreidt
zich in alle richtingen en dringt diep
in de ruimte door. De zonnewind
veroorzaakt onder andere het be
kende verschijnsel dat staarten van
kometen altijd van de zon af gericht
zijn. Dat komt doordat de van een
komeetkern loskomende stof- en
gasdeeltjes door de zonnewind als
het ware worden weggeblazen en al
is de zonnewind veel ijler en minder
krachtig dan de wind op aarde, ge
tuige de lengten van de staarten van
sommige kometen (soms meer dan
100 miljoen kilometer) is de kracht
die de zonnewind uitoefent toch
niet onbelangrijk.
Geweldige snelheden
In de ruimte is een voorwerp dat
zich ver van een planeet bevindt
vrijwel niet onderhevig aan zwaar
tekracht en door dat voorwerp zo
groot en licht te maken als maar mo
gelijk is, kan zonnewind als voort
stuwingsmechanisme worden ge
bruikt.
Zelfs het licht van de zon, bundels
fotonen dus, oefent een zekere
kracht uit. De grote voordelen zijn.
dat er veel minder raketbrandstof
nodig is om die lichtgewichtzeilen
in de ruimte te brengen, dat de 'kos
mische brandstof overal in ons zon
nestelsel al aanwezig is en dat er een
onafgebroken versnelling optreedt:
het begint langzaam maar mondt
uit in duizelingwekkende snelhe
den. Bovendien kan men de koers
van het zeil beïnvloeden door de
hoek tussen het zeilvlak en de zon te
Een tekening van een 55 meter groot zonnezeil dat in 1982 had moeten
worden gelanceerd voor een ontmoeting met de komeet Halley. Het project
werd echter door NASA om bezuinigingsredenen afgeblazen. (foto gpd)
veranderen, net zoals surfers doen controleerd.
De enige zoutkoepel ter wereld
waarin kernafval wordt opgeborgen
bevindt zich in Oost-Duitsland. Het
gaat hier om opslag van licht- en
middel-actief afval in de zoutkoepel
bij Morsleben. Dat blijkt uit recente
informatie van Atomforum, de be
langenvereniging van kernenergie
in West-Duitsland.
Het gevaarlijkste kernafval wordt
gevormd door gebruikte brandstof-
staven van kerncentrales omdat die
hoog-radioactief, giftig en warmte-
afgevend zijn. De brandstofstaven
van de Oostduitse kerncentrales
gaan na een tussenopslag van vijf
jaar terug naar Rusland. Dit land le
verde zowel de verse brandstofsta
ven als de kerncentrales.
In Oost-Duitsland heeft de over
heid daarom uitsluitend te maken
met de opslag van licht- en middel-
actief afval afkomstig van kerncen
trales, onderzoekscentra en van 150
bedrijven die radioactieve bronnen
gebruiken. Het gaat jaarlijks om in
totaal 500 kubieke meter vast en
1.000 kubieke meter vloeibaar afval.
Eind jaren zestig gaf de overheid
de voorkeur aan een centrale op
slagplaats in een vroegere zoutmijn.
Aanvankelijk kwamen tien zout-
koepels in aanmerking. Daarbij
werd gelet op de geologische en wa
terloopkundige omstandigheden,
op de specifieke kenmerken van de
mijn en op de kosten. Uiteindelijk
viel de keuze op de mijn met de
naam Bartensleben, dicht bij de
plaats Morsleben in Maagdenburg.
met hun zeil en de wind.
De plannen van de Jubileumcom-
Het is de bedoeling van de jubile
umcommissie om de diverse zonne-
zijn nog steeds niet verder zeilen in de richting van de maan te
dan de tekentafel gekomen. Toch laten 'blazen' en van daaruit koers
heeft het in het Californische Zuid- te zetten naar de planeet Mars. Af-
Pasadena zetelende World Space hankelijk van het type zonnezeil
Foundation enkele jaren geleden al kan de 'Rode Planeet' in één tot vijf
een stuk voor een 55 meter groot jaar worden bereikt,
zonne-zeil laten maken: een soort
discusvormig zeil met een middel
lijn van maar liefst 185 meter.
Of het hele project letterlijk en fi
guurlijk van de grond komt hangt af
van de verrichtingen van een rijke,
Het Massachusetts Institute of Amerikaanse zakenman. Die maakt
Technology (MIT) in Cambridge zich sterk om twintig miljoen gul-
te be-
claimt het meest doelmatige
lichtste zeil te hebben uitgedokterd.
Het moet er van ver af uitzien als
een soort broze sneeuwvlok en be
staat uit acht straalsgewijs opgestel
de, 30 meter lange holle cylinders,
elk anderhalve meter dik. De wan
den van die cylinders zijn zo dun
dat ze hier op aarde al zouden bre
ken door een zuchtje wind. Het ge
heel weegt dan ook nog geen twin
tig kilogram.
Deze 'Heliogyro' dankt riiet alleen
zijn naam aan de zon maar ook aan
het feit dat hij langzaam ronddraait,
zoals een gyroscoop doet. Door die
draaiing (rotatie) kan de stand in de
ruimte van de Heliogyro worden ge- van 500 jaar geleden te herdenken.'
den los te peuteren,
ginnen.
De zeilen variëren in prijs van zes
tot 30 miljoen gulden en daan ko
men natuurlijk de lanceerkosten en
die van de nog te ontwikkelen in
strumenten bij. Want dat is ook nog
eer\ grote vraag: wat gaan die zeilen
nu eigenlijk bij Mars doen? Het is
bijvoorbeeld niet zo'n heksentoer
om een lichtgewicht TV-camera
mee te voeren, dan heb je tenminste
wat aan zo'n kostbare expeditie.
Volgens de Jubileumcommissie is
daar nog niet goed over nagedacht:
'Het lijkt ons gewoon een leuk idee
op die manier Columbus' tocht
AMSTERDAM (ANP) - Het
volgen van een speciale thera
pie of het op eigen houtje ont
spannen, helpen niet om lichte
vormen van hoge bloeddruk te
bestrijden. Tot die bevinding
is internist dr. G.A. van Mont-
frans van het Academisch Me
disch Centrum (AMC) in Am
sterdam gekomen bij een on
derzoek naar het effect van
dergelijke methodes.
Van Montfrans gaf een groep
van 35 patiënten met een licht
verhoogde bloeddruk in het
AMC gedurende acht weken
een training in het verrichten
van ontspannende activiteiten
die zij dagelijks twee keer een
kwartier moesten uitvoeren,
aldus een bekendmaking van
het AMC- Daartoe behoorden
spierontspanningsoefeningen,
meditatie en het luisteren
naar rustgevende cassette
bandjes.
Een controlegroep werd ge
vraagd twee keer per dag een
kwartier rustig te zitten, maar
kreeg daarvoor geen verdere
instructies. Aan de deelne
mers was gevraagd tijdens de
onderzoeksperiode niets aan
hun leefstijl te veranderen.
Bij beide groepen patiënten
werd na een jaar geen verla
ging van de bloeddruk gecon
stateerd, aldus het AMC. Van
Montfrans benadrukt dat het
gezien de resultaten van zijn
onderzoek extra noodzakelijk
blijkt dat patiënten de voorge
schreven leefregels (bij voor
beeld het volgen van een zout
loos dieet, stoppen met roken),
zorgvuldig naleven. In een
aantal gevallen kan het soms
ook noodzakelijk zijn medicij
nen voor te schrijven. Tijdens
het onderzoek kregen de pa
tiënten geen medicijnen voor
geschreven.
In de mijn Bartensleben werd
tussen 1912 en 1969 voornamelijk
kalizout en steenzout gewonnen.
Op een diepte tussen 386 en 506 me
ter werden op vier niveaus gangen
stelsels aangelegd van waaruit holle
ruimten van maximaal honderd
meter lang, dertig meter breed en
dertig meter hoog werden gegra
ven.
In 1970 werd de mijn overgedra
gen aan de exploitanten van de
kerncentrales en geschikt gemaakt
voor het ondergrondse transport
van kernafval. Het eerste vat kern
afval ging in 1979 naar beneden.
De ondergrondse opslag gebeurt
op drie manieren. Ten eerste wor
den vaten van 200 liter opgestapeld.
Ten tweede wordt vast afval in va
ten aangevoerd naar een deksel bo
ven een groot gat. Het vat wordt dan
leeggeschud in dit grote gat.
Vloeibaar afval
De derde opslagmethode past men
toe voor vloeibaar kernafval. Dit
wordt eerst naar twee ondergrond
se tanks vervoerd, die elk 25 kubie
ke meter afval kunnen bevatten.
Vanuit de tanks gaat er een pijp
naar een lager gelegen holle ruimte.
In deze ruimte heeft men eerst een
laag as aangebracht van verbrande
bruinkool. Op deze veertig tot tach
tig centimeter dikke laag sproeit
men het vloeibare kernafval. Ook
wordt een bindmiddel toegevoegd,
zodat het mengsel van bruinkoolas
en kernafval hard wordt. Daarop
wordt een nieuwe laag bruinkool
gelegd, die wederom met kernafval
wordt besprenkeld.
Over de veiligheid van deze op
slag is weinig bekend. Hoewel in de
informatie van Atomforum vele li-'
teratuurverwijzingen voorkomen,
(hetgeen opvallend is, omdat infor
matie over kernenergie in Oost-
Duitsland tot voor kort staatsge
heim was), wordt er geen veilig
heidsstudie aangehaald. We moeten
het doen met de mededeling dat de
opslag veilig is en er slechts weinig
water in de mijn stroomt.
