Slovenië wil
souvereine
staat worden
Walesa's 'oorlog' bedreigt eenheid Solidariteit
Epidemieën dreigen
in rampgebied Iran
Europese Unie dichterbij
Discussie over Berlijn als
'Hauptstadt' loopt hoog op
Bush: sancties Zuid-Afrika blijven
PAGINA 7
BELGRADO (Rtr/AP) - De Joegoslavische republiek
Slovenië zal een nieuwe grondwet opstellen waarin wordt
gestreefd naar volledige onafhankelijkheid. Dat heeft presi-
dent Milan Kucan van Slovenië gisteren gezegd. De bevol-
king van de deelrepubliek Servië moet zich later dit jaar in
een referendum uitspreken over een nieuwe grondwet, die
Servië het volledige beheer over de autonome provincies
Kosovo en Vojvodina moet teruggeven.
Van onze correspondent
Wim Bisschop
WEST-BERLIJN - In de Bondsre
publiek en in de DDR begint het de
bat over de toekomstige hoofdstad
van een verenigd Duitsland scherp
er te worden. Dit weekeinde heeft
DDR-premier Lothar de Maizière
laten weten dat de kwestie van de
hoofdstad in een aanvullend staats
verdrag tussen de Bondsrepubliek
en de DDR een wezenlijk punt moet
worden. Voor hem staat vast dat al
leen Berlijn voor de DDR-bevol-
king acceptabel is. Bonn heeft voor
de DDR geen enkele betekenis.
De burgemeesters van de twee
Berlijns gaven gisteren in Bonn een
gezamenlijke persconferentie,
waarop zij een actie voor Berlijn als
hoofdstad lanceerden. Walter Mom
per (West-Berlijn) en Tino Schwier-
zina (Oost-Berlijn) lieten daar weten
dat Berlijn het beste symbool is
voor een verenigd Duitsland, dat
Berlijn veel meer allure heeft dan
het 'dorp' Bonn en dat Berlijn de
aangewezen brug is tussen oost en
west. Met een nieuwe sticker 'Ber
lin Die Hauptstad' wordt op grote
schaal campagne gevoerd voor het
eerherstel van de oude hoofdstad.
SPD-partij voorzitter Hans Jo-
chen Vogel heeft als zijn persoon
lijk oordeel ook al laten weten dat
Berlijn voor hem de echte hoofd
stad van Duitsland is. De partij
moet over die zaak echter nog een
oordeel geven.
Binnen de CDU van Helmut Kohl
ligt de vraag over de toekomstige
hoofdstad gevoeliger. De invloèdrij-
ke secretaris-generaal van de partij,
Volker Rühe, is voor het handhaven
van de provinciestad Bonn als
hoofdstad. Hij heeft gewaarschuwd
voor miljarden-kosten voor het ge
val dat het totale regeringsapparaat
naar Berlijn moet verhuizen. Bo
vendien heeft hij, om tijd te winnen,
als politiek argument aangevoerd
dat Berlijn nooit hoofdstad kan
worden zolang er nog troepen van
de Sovjet-Unie op Oostduits grond
gebied liggen.
Van zijn baas Kohl is ook bekend
dat die liever in Bonn wil blijven.
Het mondaine en harde Berlijn ligt
hem niet zo. Hij wordt daarin van
harte gesteund door de burgemees
ter van Bonn, die, ook al vanwege
de kosten, heeft voorgesteld om een
enquêtecommissie in te stellen die
de voor- en nadelen van
hoofdstad voor een verenigd Duits
land op een rij moet zetten.
De tegenstanders van Berlijn
hebben, zij het vanwege heel andere
redenen, steun van de linkse groe
pen. In die kringen vindt men het
gevaarlijk als Berlijn opnieuw
hoofdstad zou worden. In die stad is
in het verleden al vaker een ver
keerd soort grootheidswaanzin ont
staan, zo wordt betoogd.
De twee burgemeesters van Ber
lijn zijn over dat kostenvraagstuk,
door voorstanders van Bonn becij
ferd op 80 miljard DM, niet zo pessi
mistisch. "Dat is ten ministe een nul
te veel", reageerde Momper. En
Schwierzina spiegelde de gezamen
lijke pers voor, dat de regering
straks weinig problemen zal heb
ben met het vinden van geschikte
regeringsgebouwen.
In Oost-Berlijn zit op het ogen
blik al een compleet regeringsappa
raat. Die gebouwen komen groten
deels leeg te staan als Oost-Duits-
land definitief samengaat met de
Bondsrepubliek.
Vogel voorzitter
van verenigde
SPD Duitsland
BERLIJN (GPD) - Hans Jochen
Vogel wordt de eerste voorzitter
van de SPD voor heel Duitsland. Op
het partijcongres dit najaar is hij de
enige kandidaat voor die functie.
Binnen de Westduitse SPD was een
sterke lobby om Oskar Lafontaine
tot voorzitter van de sociaal-demo
craten te promoveren. Die poging is
mislukt, omdat vooral de DDR-
SPD tegen die kandidatuur was.
Wolfgang Thierse, de nieuwe voor
zitter van de Oostduitse SPD, heeft
bedongen dat pas volgend voorjaar
over een nieuw bestuur van de dan
samengevoegde SPD wordt ge
stemd.
President Kucan van Slovenië zei
gisteren dat het bij de nieuwe wet
"gaat om de grondwet van een sou
vereine staat Slovenië en niet van
een federaal deel". Slovenië wil de
zes Joegoslavische republieken om
vormen tot een losse confederatie
van staten met slechts een geringe
centrale inbreng.
Het voorstel brengt de kleine
deelrepubliek, die rechtstreeks
grenst aan Oostenrijk en Italië, in
directe aanvaring met Servië, de
grootste Joegoslavische republiek,
en het leger, dat voorstander van
een krachtige en gecentraliseerde
federatie.
Volgens Kucan moet de Sloveen
se staat alle kenmerken moet verto
nen van een soevereine staat, waar
onder een eigen leger en buiten
landse beleid. Volgens persbureau
Tanjug zal het Sloveense parlement
in juli debatteren over het ontwerp
document, dat voorang moet krij
gen boven de federale grondwet.
De Servische president Slobodan
Milosevic zei eerder gisteren dat als
Sovjets verliezen
in partij
geloof
MOSKOU (Rtr) - Hte gezag van de
communistische partij onder de
Sovjetburgers neemt steeds verder
af, zo blijkt uit een opinie-onder-
zoek onder 1500 mensen in 18 gebie
den in de Sovjetunie waarvan de re
sultaten gisteren zijn gepubliceerd
in de partijkrant Pravda.
Slechts 18 procent van de onder
vraagde Sovjet-burgers houdt met sevic toegenomen
overtuiging vast aan de leidende rol
van de partij. Meer dan de helft, 53
procent, is de tegenovergestelde te schrijven. Milosevic wil dat ech-
Joegoslavië uiteenvalt, zijn repu
bliek de onafhankelijkheid zal uit
roepen en zal streven naar uitbrei
ding van haar grondgebied. Hij ver
wierp de voorstellen van Slovenië
en Kroatië voor een confederatie en
zei dat hij alleen akkoord zal gaan
met kleine wijzigingen van het hui
dige federale stelsel. "Als een fe
deraal Joegoslavië wordt afgewe
zen, dan is de kwestie van de Servi
sche grenzen een open vraag".
Milosevic zei gisteren in het parle
ment dat de Serviërs zich per refe
rendum moeten uitspreken over
een nieuwe grondwet. Die moet een
eind maken aan de in 1974 in de
grondwet vastgelegde vergaande
autonomie van de twee provincies
Kosovo en Vojvodina, aldus Milose
vic, een orthodoxe communist die
met zijn campagne voor meer zeg
genschap over Kosovo grote popu
lariteit heeft verworven in Servië.
Volgens hem kunnen met een refe
rendum beschuldigingen dat de
nieuwe grondwet op ondemocrati
sche wijze tot stand is gekomen,
worden ondervangen.
Milosevic zei dat de nieuwe
grondwet een definitief eind zou
maken aan de'"neiging van Albane
se nationalisten en afscheidelingen
om Kosovo af te scheiden en op te
nemen in het zogenaamde Groter
Albanië of er een republiek van te
maken". In Kosovo zijn bij etnische
onlusten rneer dan zestig doden ge
vallen sinds de Albanezen, die er ne
gentig procent van de bevolking
uitmaken, een jaar geleden hun zeg
genschap over de rechterlijke
macht, de politie en het onderwijs
aan Servië moesten afstaan.
De laatste tijd is de druk op Milo-
om in Servië, net
de vijf andere republieken van
Joegoslavië, vrije verkiezingen uit
zal opheffen. Dat gebeurt pas als de Mandela zei na afloop juist "zeer be-
Zuidafrikaanse regering heeft vol- moedigd" te zijn door de steun die
mening toegedaan. Een kwart
de ondervraagden was van mening
dat de communistische partij niet
langer een bijzondere positie moet
ter pas doen na de invoering
een nieuwe grondwet. Op die ma
nier wil hij voorkomen dat de Alba
nezen in Kosovo de macht krijgen
en de onafhankelijkheid uitroepen.
WASHINGTON - ANC-leider
Nelson Mandela heeft gisteren van regelt. Dat
de Amerikaanse president Bush de vooruitgang,
garantie gekregen dat de VS nog aldus Bush,
niet de sancties jegens Zuid-Afrika
daan aan alle voorwaarden die zijn hij van president Bush had gekre-
genoemd in de wet die de sancties gen,
Alternatieve plannen Thatcher slecht ontvangen
Dat was goed nieuws voor Man
dela, voor wie het in stand, zien te
houden van de huidige economi
sche sancties jëgens Zuid-Afrika
■en ook verschillen van me
ning, zei Mandela, maar die waren
door het gesprek in het Witte Huis
kleiner geworden. Mandela wilde
geen details geven, maar een van de
meningsverschillen ging in ieder
geval over de toepassing
de belangrijkste redenen weld door Mandeia's Afrikaanse
van zijn bezoek aan de VS
Er waren goede reden om te twij
felen aan de bereidheid van de rege-
Nationale Congres (ANC).
Mandela zei gisteren dat de Zuid-
afrikaanse zwarten hun toevlucht
Huis, John Sununu, dat de presi-
i het Witte het apartheidsbeleid kunnen afko-
"Als we geweld zouden toe-
DUBLIN - De twaalf EG-landen
beginnen in december in Rome met
de onderhandelingen over de om
vorming van de Europese Gemeen-
Buitenland kort
'Vrij Quebec'
In de Canadese miljoenenstad Mon
treal hebben gisteravond naar
schatting 200.000 Franstalige Cana
dezen met optochten, concerten en
demonstraties hun eisen onder
steund voor een 'vrij Quebec'. Deze
volgen op de definitieve afgelasting
van het 'Meech Lake'-akkoord in
het weekeinde, dat de provincie
binnen Canada meer rechten zou
geven.
Gijzeling DDR
Bij de gijzeling van een gezin in de
DDR heeft de politie gisteren een
zwaar bewapende man neergescho
ten. De gijzelnemer was waarschijn
lijk een Sovjetsoldaat, zo meldt het
Oostduitse persbureau ADN. De
man gijzelde een gezin van vier na
bij de stad Burg in het midden van
de DDR.
Onderwijs vrouwen
Islamitische schriftgeleerden (mol-
la's), die zeggen te spreken namens
de Afghaanse guerilla-beweging,
hebben onderwijs voor vrouwen af
gekeurd en gewaarschuwd voor een
'grotere ramp dan het communis
me', als scholen voor vrouwen niet
worden gesloten. Een woordvoer
der van de rebellen zei maandag
echter dat de mening van de molla's
niet door de mujahedien wordt ge
deeld.
Adamec vertrekt
De voormalige communistische
premier van Tsjechoslowakije, La-
dislav Adamec, zal zijn huidige
voorzitterschap van de Tsjechoslo-
waakse communistische partij (CP)
in oktober neerleggen. Dat hee'ft de
krant Rude Pravo gisteren gemeld.
De 64-jarige Adamec is dit najaar op
het partijcongres van 27 oktober
niet herverkiesbaar als voorzitter.
schap tot een economische, mone
taire en politieke unie. De rege
ringsleiders van de twaalf besloten
gisteren in de Ierse hoofdstad Du
blin definitief door te gaan op de in
geslagen weg. Maar zij zijn het er
nog lang niet over eens wanneer die
Europese unie bereikt moeten zijn.
Ook de Britse premier Thatcher,
die nog steeds de grootste beden
kingen tegen deze plannen heeft,
verzette zich niet tegen het onder
handelingsschema. Zij kwam met
alternatieve plannen voor een eco
nomische en monetaire unie, maar
die werden niet positief ontvangen.
In de economische en monetaire
unie moeten de twaalf hun econo
misch en monetair beleid beter op
elkaar afstemmen, moet er een sta
biel Europees prijsbeleid komen,
moet er een centrale Europese bank
komen en moeten koersschomme
lingen verdwijnen door de invoe
ring van één Europese munt, de
De Britse plannen houden in dat
de bestaande munten in de EG-lan
den niet verdwijnen, zoals in de EG-
voorstellen staat, maar dat de ecu
als een dertiende Europese munt er
naast komt. Die ecu, in waarde het
gemiddelde van alle Europese mun
ten, zou alleen op heel lange termijn
de enige EG-munt kunnen worden.
Over de Britse plannen is niet in
houdelijk gesproken, maar premier
Lubbers benadrukte na afloop al
dat ze nooit de plannen voor de mo
netaire unie kunnen vervangen.
Volgens Lubbers zijn de twaalf er
niet aan toe om nu al af te spreken
wanneer die economische, monetai
re en politieke unie volledig vol
tooid moet zijn. "We zijn het er over
eens dat we er uiterlijk in 1993 mee
moeten beginnen, maar het is niet
verstandig dit te overhaasten".
Tolheffing
De regeringsleiders spraken ook
over de voortgang van het opheffen
van de Europese binnengrenzen.
Daarbij ging het vooral over de
Duitse plannen om een tol te heffen
op vrachtwagens die van de Duitse
autowegen gebruik maken, een
plan dat door alle lidstaten fel wordt
bestreden.
Bondskanselier Kohl zegde toe
dat Duitsland zich zal neerleggen
bij een negatieve uitspraak van het
Europees Hof van Justitie, dat zich
over deze kwestie buigt. In ruil
daarvoor beloofden de anderen dat
zij zich zullen inzetten voor een
snelle fiscale harmonisatie in de ge
meenschap. De bestaande verschil
len in accijnzen en wegenbelasting
tarieven in de EG liggen aan de ba
sis van de Duitse tolheffing, die op 1
juli ingaat.
Premier Lubbers zei dat ook af
spraken moeten worden gemaakt
om het vrachtverkeer in Europa
vrijer te maken. Als er minder
vrachtwagens leeg rondrijden om
dat elke transporteur overal ladin
gen mag oppikken, dan zal dat ook
het milieu ten goede komen, aldus
Lubbers.
dent overwoog het Amerikaanse passen, zou dat zijn omdat we geen
beleid jegens Zuid-Afrika te "her- alternatief hebben. De Zuidafri-
voorganger Mandela zei dat, nadat president
r sancties. De Bush even eerder alle partijen in het
opgedrongen verschillen van mening uit de we
reld te helpen. Hij vroeg alle Zuid
tijdens afrikanen in dat verband ook "het
geweld te veroorde-
tijds tegen zijn
door het Congres.
Maar daar bleek niets
het gesprek dat Bush en Mandela gebruik
gisteren in Washington hadden,
TEHERAN (Rtr/AFP/DPA) - De
Iraanse regering heeft gisteren dui
zenden overlevenden uit het aard-
bevingsgebied laten evacueren uit
angst voor het uitbreken van epide
mieën. Door de hoge temperatuur
van meer dan dertig graden Celsius
in combinatie met de hevige regen
val van afgelopen weekeinde verke
ren veel lijken in staat van ontbin
ding.
Mensen drinken door het gebrek
aan leidingwater uit rivieren en be
ken die besmet zijn door dode die
ren. Daardoor bestaat groot gevaar
voor cholera. De stank is op veel
plaatsen ondraaglijk.
De Nederlandse afdeling van
Unicef, het Kinderfonds van de
Verenigde Naties, heeft gezegd dat
het dodencijfer is gestegen tot
70.000. Volgens de woordvoerder
van Unicef Nederland zijn er een
miljoen daklozen in het rampge
bied en zijn 100.000 overlevenden
onder het puin vandaan gehaald. De
Nederlandse afdeling heeft 700.000
gulden uit haar eigen noodhulp
fonds beschikbaar gesteld voor de
slachtoffers.
De reddingsteams in het rampge
bied hebben weinig hoop meer dat
zij onder de ingestorte huizen nog
overlevenden zullen vinden. De lei
der van een Britse groep die in Man-
jil is ingezet, zei dat zijn zeventien
specialisten sinds zaterdag alleen
maar doden onder het puin van
daan hebben gehaald. Hij meende
dat de Iraanse autoriteiten in eerste
instantie de ramp hebben onder
schat.
Het Engelstalige Iraanse dagblad
Kayhan International hield gisteren
de armzalige bouw" van de wonin-
Litouws parlement
debatteert over
onafhankelijkheid
VILNIUS (DPA/UPI) - De Litouw
se premier Kazimiera Prunskiene
heeft het parlement in haar land gis
teren opgeroepen in te stemmen
met een bevriezing van de onafhan
kelijkheidsverklaring voor de duur
van onderhandelingen met Moskou
over zelfstandigheid. Vandaag be
gint het parlement met de debatten
over het voorstel. Volgens Prunski
ene zou Litouwen en bijzondere sta
tus kunnen krijgen binnen een ver
nieuwde Sovjetconfederatie, of kan
als onafhankelijke staat buiten de
Sovjetunie verder gaan. In dat geval
moet worden onderhandeld oiver
onder meer het staatsburgerschap
van Sovjetburgers in Litouwen.
gen in het aardbevingsgebied ver
antwoordelijk voor het hoge doden
tal. Volgens Kayhan oefenen de be
trokken ministeries geen enkele
controle uit op de woningbouw in
agrarische gebieden waar 40 pro
cent van de Iraanse bevolking leeft.
Het buitenland heeft al voor bijna
22 miljoen gulden hulp geschon
ken, aldus de UNDRO. Ook de door
Iran verguisde auteur van "Duivels
verzen", Salman Rushdie, heeft de
helpende hand geboden. Hij maak
te gisteren 5000 pond (ruim 15.000
gulden) over aan een fonds voor
hulp aan de aardbevingsslachtof
fers.
Behalve van Rushdie kregen de
Iraniërs gisteren ook hulp van een
Britse liefdadigheidsorganisatie die
formeel nog steeds wordt geleid
door Terry Waite, de kerkelijke ge
zant die in Libanon wordt gegijzeld.
De acties in Nederland slaan goed
aan, hebben de Samenwerkende
Hulporganisaties gezegd. Het is nog
niet bekend hoeveel geld precies is
binnengekomen. De Internationale
Opsporingsdienst van het Neder
landse Rode Kruis heeft een tele
foonnummer geopend waar men
sen met familie of kennissen in Iran
inlichtingen kunnen inwinnen: 070-
3846649.
Chinese dissident
Fang aan de slag
in Cambridge
LONDEN/PEKING (AFP/Rtr/D-
PA/UPI) - De Chinese astrofysicus
Fang Lizhi en zijn vrouw Li
Shuxian, die ruim een jaar hebben
doorgebracht in de Amerikaanse
ambassade in Peking, zijn vanmor
gen vroeg aankomen in Groot-Brit-
tannië. China heeft het dissidenten
echtpaar laten vertrekken om hu
manitaire redenen. Fang zou medi
sche behandeling nodig hebben. De
54-jarige Fang heeft inmiddels een
uitnodiging aanvaard om te gaan
werken op de universiteit van Cam
bridge.
Witte Huis-woordvoer Marlin Fit-
zwater, noemde het besluit van de
Chinese leiders "humanitair", en
zei dat deze "belangrijke" stap de
sfeer schept voor verbetering van
de betrekkingen. De woordvoerster
van het Amerikaanse ministerie
van buitenlandse zaken zei dat Was
hington het niet achter de schermen
op een akkoordje had gegooid. Tut-
wiler zei ook dat de Amerikaanse re
gering voorlopig niet van plan is om
de diplomatieke en handelssancties
tegen China op te heffen.
Van onze correspondent
Runa Hellinga
BUDAPEST - In Polen wordt al ge
sproken over 'de oorlog van Lech
Walesa'. De tegenstellingen in de
vakbeweging Solidariteit lijken dit
weekeinde een punt te hebben be
reikt, waarbij een splitsing onver
mijdelijk wordt. De machtsstrijd
'concentreert zich rond de persoon
van voorzitter Walesa. Maar op de
achtergrond speelt een diepgaand
meningsverschil over hoe het ver
der moet met de Poolse politiek.
Het is de oorlog van de behouden
de vakbondskrachten, die Walesa
vertegenwoordigt, tegen de intel-
lektuelen in de organisatie, en daar
mee ook tegen de regering Mazo-
wiecki. Walesa vindt dat de econo
mische hervormingen van de rege
ring te snel worden doorgevoerd en
te eenzijdig op de bevolking wor
den afgewenteld.
Volgens hem wordt Polen op dit
moment uitverkocht en zijn het .de
oude communistische bonzen die
daarvan profiteren. Hij pleit ervoor
de regering speciale volmachten ge
ven om zo'n uitverkoop te voorko-
Zijn verzet tegen de regeringspo-
litiek begint inmiddels serieuze vor
men aan te nemen. Afgelopen week
heeft de vakbondsvoorzitter over
leg gehad met de Poolse Boerenpar
tij. De boeren vormen de groep
waar de onvrede tegen het rege
ringsbeleid het snelst groeit, omdat
de prijzen voor landbouwproduk-
ten volgens hen te laag zijn.
Het is ook de persoonlijke oorlog
van Walesa tegen de mensen die
hem bekritiseren vanwege zijn au
toritaire optreden, hem bespotten
vanwege zijn onsamenhangende en
slechte toespraken en zijn ambitie
om president te worden in de weg
staan. Als een verrassing komt het
allemaal niet. Direct na het Solidari-
teitscongres in maart, werd al ge
speculeerd hoe lang de organisatie
het nog als eenheid vol zou houden.
Een paar weken geleden probeer
de Walesa een aantal belangrijke
politieke tegenstanders, onder wie
hoofdredacteur Adam Michnik van
het Solidariteitsdagblad Gazeta Wy-
boreza, te wippen. Dit weekend
kreeg de oorlog een vervolg toen 63
politieke tegenstanders probeerden
het 'Burgercomité rond Lech Wale
sa' op te heffen en dreigden anders
op te stappen.
Uniek
Dat Burgercomité is een merkwaar
dig en uniek Pools verschijnsel. Of
ficieel is het niet meer dan een dis
cussiegroep van mensen die zich tot
doel hadden gesteld Walesa te advi
seren en te steunen. Het heeft geen
formele banden met Solidariteit,
maar speelt wel een belangrijke rol
in de beweging. Vrijwel alle belang
rijke kopstukken uit de Poolse poli
tiek zijn er lid van: Adam Michnik,
Jacek Kuron, minister van arbeid
en Bronislav Geremek, leider van
de parlementsfractie van Solidari
teit.
Alleen daardoor al is de organisa
tie in praktijk een belangrijke
machtsfactor in de Poolse politiek
geworden. Het Burgercomite is bo
vendien de politieke machtsbasis
van Walesa zelf. De voorzitter heeft
zijn positie in de club de afgelopen
weken stevig versterkt door een
aantal trouwe aanhangers in de or
ganisatie te sluizen.
In de ogen van Walesa moest het
comité'zijn steungroep worden bij
zijn kandidatuur naar het presi
dentschap van Polen. Een voorstel
de club op te heffen, is dan ook een
rechtstreekse aanval op zijn per
soon en op de ambities van Walesa
het volgende Poolse staatshoofd te
worden.
Walesa's plannen voor het presi
dentschap worden door zijn tegen-
Lech Walesa: ..strijd, tegen de 'uitverkoop
standers met argusogen gevolgd.
Zij vinden hem om verschillende
redenen niet de geschikte man voor
die positie, maar de belangrijkste is
wel dat ze zijn autoritaire houding
vrezen. Walesa heeft al laten weten
dat de president volgens hem over
een aantal volmachten moet be
schikken. Niet voor niets doen in
Polen veel cartoons de ronde waar
in Walesa als koning of zelfs als kei
zer wordt voorgesteld.
De machtsstrijd binnen het Bur
gercomité is zo ingewikkeld omdat
niets in Polen lijkt wat het is. Ter
wijl Walesa door politieke tegen
standers ondemocratisch optreden
wordt verweten, stelt de vakbonds
voorzitter zelf juist dat hij voor meer
democratie is. Hij pleit al enige
maanden voor drastische politieke
hervormingen die de weg vrij moe
ten maken voor echte vrije verkie
zingen waaraan meerdere partijen
deelnemen. Daarmee zou het volk
uit de politieke apathie worden ge
schud waar het de laatste maanden
in terecht is gekomen.
Rust
Dat lijkt heel democratisch. Maar
mensen als Michnik, Geremek en
Kuron denken daar heel anders
over. Volgens hen heeft Polen op dit
moment in de eerste plaats behoefte
aan rust. Er moet op korte termijn
een aantal drastische economische
hervormingen worden doorge
voerd, en daarvoor is stabiliteit in
het land nodig. Die bereik je niet
door nu verkiezingen te organise
ren. De regering heeft een sterke
vakbond Solidariteit nodig om het
land door deze moeilijke periode
heen te helpen en iedereen die iets
anders beweert, maakt zich schul
dig aan demagogie.
Walesa zegt het een slechte zaak
te vinden dat Solidariteit alles tege
lijk is: vakbond, parlementsfractie
en regering. Hij pleit voor pluralis
me in de Poolse politiek. Maar plu
ralisme, zo vrezen mensen als Gere
mek, maakt in de huidige Poolse
verhoudingen vooral de weg vrij
voor een aantal extreem-rechtse na
tionalistische groepen. Bovendien
verandert pluralisme niets aan de
allesoverheersende positie van Soli
dariteit.
Walesa wil de bond niet als partij
aan de verkiezingen mee laten
doen, maar in een of andere vorm
zal de grootste politieke kracht in
het land natuurlijk een rol blijven
spelen. Zoals de verhoudingen nu
liggen, maakt een groot deel van de
tientallen partijtjes aan de rand van
het politieke spectrum in Polen bij
verldezingen geen enkele kans en
zal Solidariteit hoe dan ook als
sterkste uit de bus komen.
Wie de oorlog zal winnen, is een
open vraag. Premier Mazowiecki
kan volgens de opiniepeilingen re
kenen op een enorme populariteit.
Bovendien kan Walesa het zich ei
genlijk niet permitteren de intellek-
tuelen in Solidariteit zomaar ter zij
de te schuiven, want zij bezetten in
middels alle belangrijke posities in
de regering en het parlement. Aan
de andere kant heeft hij tijdens het
congres in maart al eens fel naar zijn
opposanten uitgehaald. En hij weet
ook dat zijn naam in Polen nog
steeds een vrijwel onaantastbare
mythe is.
