Van ijzeren corset
tot opblaasbare bh
b
SEIZOEN-OPRUIMING
BUIKBAND-
CORSETTEN
XunkmölleTi Ajui
Hydromassagebad voor elke kuip
Aan zijn eigen ondergoed zegt hij niet buitensporig veel aandacht te besteden,
maar van vrouwenlingerie weet hij des te meer. De Groningse socioloog Herman
Boeije (48) was van jongsaf geïntrigeerd door de ook voor zijn oog verborgen we
reld van kant, corsetten, zijden slipjes, beha's en mooie stoffen. Was het eerst een
zwak voor het vrouwelijke geslacht die hem de rommelmarkten deed afstruinen,
inmiddels is het een heus studieobject. Thuis op zolder heeft hij ruim 2500 voor
beelden opgeslagen. "Mannen reageren er vaak gek op als ik erover vertel. Het
neigt dan snel tot onderbroekenlol. Dat is het voor mij absoluut niet. Ik ben er se
rieus mee bezig".
Studie lingerie geen onderbroekenlol
Een serieus, maar wel ui
terst plezierig onderwerp,
dat ondergoed. Boeije
toont zich een enthousiast
spreker. Springt van de
ene op de andere anekdo
te, laat uit een grote stapel
reclames voor ondergoed
zien hoe het modebeeld
met het vrouwbeeld ver
schuift en hoe de commer
cie daar handig op in
speelt.
"Ik vind het fascinerend". De
intimiteit van ondergoed
doorbroken. Glimlachend
wijst hij op de reclame voor
corsetten van rubber, die in de
jaren vijftig opgang deden. De
afgebeelde vrouwen buitelen
door de lucht. "Waanzinnig.
Je zweeft door het dragen van
zo'n corset opeens door de we
reld". Nog futoristischer oogt
de opblaasbare beha uit die
zelfde tijd.
Herwaardering
Een afbeelding van een man,
gearmd met zijn vrouw, die
slinks over de schouder een
blik werpt op het in nylons ge
stoken been van een andere
dame die net uit een rijtuig
stapt waardoor haar jurk
openvalt, kan Boeije's goed
keuring niet wegdragen. "Dat
kan toch niet meer in deze
tijd. Ik vind dat een gênant
verhaal. Die advertentie stond
nota bene in Cosmopolitan.
Het blad voor de zelfbewuste
werkende vrouw in Ameri-
Lingerie mag de laatste ja
ren weer luxueus ogen, dit is
een mooi voorbeeld in Calais-
kant uit de collectie van Plati-
door Fokko Bosker
ka". Toch betreurt hij het al
lerminst dat vrouwen aan
dacht besteden aan hun on
dergoed. Boeije kan enige op
luchting over de herwaarde
ring van slipjes, beha's en an
der ondergoed niet onder
drukken.
De met de verbranding van
corsetten op de Dam door de
Dolle Mina's begonnen kruis
tocht tegen ondergoed - de
beha diende in de wilgen ge
hangen worden - bereikte in
de jaren zeventig een hoogte
punt, maar is inmiddels,
denkt Boeije, op zijn retour.
"Madonna heeft de lingerie
weer teruggebracht uit een
bepaalde taboesfeer. Die is
heel belangrijk geweest. De
feministen meenden dat vrou
wen de lingerie louter en al
leen voor de man aanschaften.
Daar vergisten zè zich in. Het
draagt gewoon prettig."
In Frankrijk, maar ook in
België bleken de vrouwen
nooit zo ontvankelijk voor die
bevrijdingstheorieën. Daar
ontwaart Boeije weer een an
der mechanisme. "Hoe preut
ser de samenleving des te
meer vormt de lingerie een
uitlaatklep tegen de preutsig-
heid".
Strak keurslijf
Dat vrouwen zich in mooi on
dergoed kleden om de andere
sekse te behagen, daar gelooft
Boeije weinig van. "Vroeger,
in de tijd van de met ijzer ver
stevigde corsetten, zaten
vrouwen in een strak keurs
lijf. De mode bepaalde, zon
der dat zij het wisten, zelfs hoe
ze moesten bewegen in die
constructies. Alleen heuse in
genieurs konden zoiets be
denken".
De huidige variatie biedt,
meent hij, genoeg keuze. Het
revolutionaire gebruik van
kunstvezels en kunststoffen
maakte het mogelijk om be
ha's van een paar gram te ma
ken. "Die voel je nauwelijks
en toch geven ze steun". In de
reclame veranderde ondertus
sen echter weinig. In een ad
vertentie voor Worcester-cor-
setten van omstreeks 1900
staan moeder en dochter als
natuurgetrouwe kopieën even
slank afgebeeld. Een voorlo
per van de huidige margarine
variant in de reclame.
"Vrouwen hebben nu een
maal een lichaam dat meer ex
perimenten toelaat met on-
derkleding", vindt Boeije. Die
mogelijkheid moeten ze dan
In de jaren negentig wordt
de lingerie niet meer verstopt
onder de kleding maar mag
(deels) gezien worden. Ook het
verschil tussen vrijetijds- of
strandkleding en echte linge
rie is vaak moeilijk te zien.
(foto Triumph)
,yi -.-'i-;-
Adverten
tie uit de
jaren
vijftig.
ook ten volle uitbuiten. Hij
stelt dat in Nederland jaren
lang de lingerie taboe was,
omdat zuinigheid en het niet
te koop lopen met luxe de
vrouw ervan weerhield daar
aan aandacht te besteden.
"Mooie lingerie werd al snel in
verband gebracht met pikan
te vrouwen en als je je uitda
gend kleedde heette je een
slet". Een effect waar de ver
zuiling, met zijn streng chris
telijke pijlers, mede debet aan
was. Decolleté's werden in ad
vertenties voor vrouwenbla
den uit die hoek vakkundig
weggewerkt.
Aanplempen
"Aanplempen heette dat in
het vakjargon", zegt Boeije
grijnzend.
De fantasievolle erotische
lingerie die postorderbedrij
ven aanprijzen, noemt de so
cioloog ordinair en van weinig
kwaliteit. Hij betitelt het als
franje zonder inhoud, omdat
de miniscule lapjes het li
chaam geen enkele steun bie
den. "De meeste mannen heb
ben absoluut geen gevoel
voor ondergoed. Het blijft ta
melijk platvloers. Zij denken
alleen-aan lichte vrouwen en
de vamp-wereld. Stoute din
gen, dus. Die willen zo snel
mogelijk het bed in, in het
donker en kijken daarbij echt
niet naar de kwaliteit van de
beha".
Mannenondergoed heeft al
tijd in de schaduw gestaan
van de snelle ontwikkelingen
in de vrouwenlingerie. Af
schuw klinkt door in Boeije's
stem: "Daar was kraak noch
smaak aan. Gewoon afdragen
en dan bij het vuilnis flikke
ren". Hooguit in de homo-we
reld ontwaarde hij nog enig
gevoel voor variatie. Dat ver
andert inmiddels ook. Werd
vroeger ruim 75 procent van
het mannenondergoed door
de vrouw aangeschaft, tegen
woordig neemt de helft van de
mannen die aankoop voor ei
gen rekening en smaak. Dat
de boxershort zo ongemeen
populair is geworden vindt
Boeije verbazingwekkend. De
short was in Amerika ontwor
pen voor veertigers met een
buikje. Het gold als de enige
onderbroek die die vleesmas
sa's kon camoufleren.
Hartstochtelijk
Het ondergoed is inmiddels in
verregaande mate gedemo
cratiseerd. Droegen in de
achttiende eeuw alleen de
vrouwen van stand mooi afge
werkt ondergoed, in de ne
gentiende eeuw volgde de
zich snel in welvaart en om
vang ontwikkelende bour
geoisie dit modepatroon.
"Voor de moeder-kind-relatie
betekende dat nogal wat.
Door de hoepelrokken en cor
setten werden kinderen let
terlijk op afstand gehouden".
Wie zich de plaatjes uit die tijd
voor de geest haalt, kan zich
voorstellen dat een spontane
omhelzing nogal wat voeten
in aarde had.
In de vorige eeuw kwam
met de industrialisatie de fa
brieksmatige fabricage op
gang. Zo ontstond onder an
dere Triumph uit het samen
gaan van kleine naaiateliers.
Rond 1900 werden in de fa
brieken al miljoenen corset
ten vervaardigd. Voor de
adembenemende terugkeer
van het harnas hoeft geen
vrouw bang te zijn, meent
Boeije.
Kunstvezels en vermenging
van zijde en veredeld katoen
maken dat onnodig. Nadat in
de jaren dertig de boezem uit
was en met zogenaamde 'plat
jes' volledig werd wegge
werkt, zodat de vrouw op een
jongen leek, brak na de Twee-
De bodystocking met lange
mouwen, in combinatie met
een mini-rokje kun je er mee
naar de disco.
(foto Triumph)
de Wereldoorlog met de New
Look de sensualiteit weer aan.
Volle boezem, slanke heupen
en ronde billen was het motto
dat Hollywood-sterren in de
soldatenbarakken tijdens de
oorlog hadden verspreid. Een
trend die door de ontwikke
ling van de televisie snel in
Inzinking
Verstevigde en opgevulde be
ha's moesten de contouren
extra aanzetten. Het was alsof
er pyramides onder de blou
ses schuil gingen. Tezelfder
tijd leek er bij mannen eerder
EINDREDACTIE
HENK HOUTMAN EN
HENRIÉTTE v.d. HOEVEN
De voorgevormde bh. De
schuimrubber cups waren
doorgestikt waardoor het ge
heel iets steviger werd.
sprake van geslachtsloosheid.
Boeije heeft in zijn verzame
ling een foto van Ronald
Reagan, waarin deze een
zwembroek showt. Lachend:
"Alsof ze het met watten heb
ben opgevuld. Je ziet er echt
niets op".
Na de inzinking in de jaren
zeventig lijkt de boezem weer
terug van weggeweest. "Juist
die golfbeweging en wat daar
achter zit aan beïnvloeding in
teresseert mij mateloos".
Vaak krijgt hij oud ondergoed
in handen, nadat mensen hun
zolder eens hebben opge
ruimd. Iedere aanvulling van
zijn collectie begroet hij en
thousiast. De socioloog Boeije
geeft dan ook regelmatig col
leges en voordrachten over
het veranderend tijdsbeeld
aan de hand van de ontwikke
lingen in het ondergoed. Een
nog door weinigen betreden
pad.
"Het is de wisselwerking
tussen privé-domein en open
baar leven, waar op deze ma
nier heel wat verbanden tus
sen zijn te trekken". In het be
gin geneerde hij zich wat voor
zijn buitengewone belangstel
ling, zeker tegenover mannen.
"Het is toch een valse schuch
terheid. Als je die kwijtraakt
is het gewoon een boeiende
wereld". Regelmatig praat hij
in de 'branche' over de onder-
mode, ook adviseert hij vrouw
en vriendinnen in hun aanko
pen. Raar? "Ach het is meer
een kwestie van er gevoel
voor hebben".
Ik twijfel vaak tegenwoor
dig. Aan van alles. Aan
veel van wat je vroeger als
vaststaand aannam.
Dacht zeker te weten, in
geprent als het je was
door anderen die het we
ten konden.
Aan het voordeel bijvoor
beeld van heerlijke jeugd
jaren.
Daar las ik toevalligerwij
ze een paar keer achter
elkaar over in boeken of
verhalen met jeugdherin
neringen. U kent dat soort
herinneringen wel waarin
vol verlangen wordt terug
geblikt op de jeugdjaren
en waarin sentimenten
hoog oplaaien.
En ik dacht toen, bij het le
zen van weer zo'n met
een vaag verlangen door
drenkte herinnering, of
het nu echt zo goed is
voor je latere leven om het
vroeger uitermate fijn ge
had te hebben. Is zo'n on
bewolkte jeugd nou echt
zo'n voordeel voor je late
re bestaan als mensen die
het weten kunnen je willen
doen geloven. Ga je wer
kelijk daardoor meer uit
gebalanceerd door 't le
ven dan anderen die het
niet zo prettig hadden. Of
zelfs slecht.
Neem je die onbewolkte
heerlijke jaren niet als
norm aan voor dat latere
leven, dat naar alle waar-
schijnijkheid zelden zo
leuk blijft als het toen was.
En voel je je dan niet een
beetje bekocht. Een
beetje opgelicht, terwijl je
ook nog die rooskleurige
jaren gaat idealiseren,
zoals het meisje uit een
gedicht van Annie M.G.
Schmidt dat verveeld erw
tjes dopte in de zon, snak
kend naar het leuke later,
en op haar oude dag ver
zuchtte: 'Toen was ik ge
lukkig, .toen ik erwtjes
dopte in de zon".
Misschien neem je dat
volwassen leven met zijn
problemen wat lichter op
cfls het in. elk geval leuker
is dan het toen was, in je
jeugd. Ben je een beetje
immuun geworden. Ver
wacht je wat minder.
Zo ga je aan veel twijfelen.
Ga je waarden eens om
en om draaien en dan ko
men er soms barstjes in;
gaan ze een beetje kra
ken net als je eigen li
chaam.
Was het bijvoorbeeld wel
zo goed voor die kinderen
indertijd die we door mid
del van het Leger des
Heils bij ons haalden voor
een fijne vakantie buiten?
Uit de achterbuurten van
Amsterdam kwamen ze
dan voor een paar weken
bij ons, en dat leek me
toen een goed idee. Maar
was dat ook zo? Om ze
even te laten ruiken aan
comfort, aan mooie na
tuur en aan frisse lucht om
ze daarna weer terug te
sturen naar hun grauwe
buurt die in die jaren vijftig
nog de echte onvervalste
achterbuurt was waar
niets was gerenoveerd en
waar ze, statistisch ge
zien, voor 't merendeel
hun verdere leven zouden
moeten slijten. Deden we
daar goed aan? Zadelden
we ze niet op met een
vaag verlangen naar iets
anders, naar een andere
wereld, een kleine onte
vredenheid met wat ze
hadden? Was dat goed
voor ze, of alleen voor ons
eigen ego.
Ik weet het niet.
Ik weet het echt niet.
Ze genoten wel uitbundig,
die kinderen van toen, "oi,
tante een koei" ik hoor het
ze nog zeggen toen ze
voor 't eerst een koe in 't
wild zagen. Niet op een
plaatje. Maar was 't later
ook nog goed voor ze, dat
ze even mochten ruiken
aan dat andere.
Ik twijfel er nu aan. Ook dit
weet ik niet meer zeker.
Daarom denk ik dat oude
ren wel eens terug keren
naar het geloof hunner va
deren. Het geloof aan een
eeuwig leven waarin je
tenminste tijd hebt die
twijfels te onderzoeken.
Ze op je gemak om en om
te keren. Of misschien
heb je die daar niet meer,
wat wel rustig zou zijn.
Hier beneden is de tijd in
elk'geval te kort.
Veel te kort
INA DE RUYTER
Zo werd in de jaren veertig lingerie gepresenteerd.
Aankleden was
rond 1886 een
zaak van je adem
inhouden en flink
aansnoeren.
In de serie produkten voor
persoonlijke verzorging, de
'body care lijn' van Philips is
nu een apparaat te koop voor
een hydromassagebad. Het
kan heel gemakkelijk zelf
worden geïnstalleerd bij en in
elke badkuip. De installatie
bestaat uit een ventilator, een
flexibele luchtslang en een
kunststof mat met kleine
gaatjes.
De behuizing van de venti
lator, die de lucht aanblaast
wordt bij het bad tegen de
wand gemonteerd. De flexi
bele slang voor de luchtaan-
voer moet met het ene uitein
de aan de blaasopening van de
ventilator, met het andere
eind aan de badmat worden
gekoppeld. Bij inschakeling
van de ventilator wordt lucht
via de badmat in het water ge
pompt en ontstaan borrelen
de belletjes, die een ontspan
nend effect op het lichaam
hebben.
De badmat bestaat uit een
aantal koppelbare delen,
waardoor het mogelijk is het
formaat af te stemmen op de
lengte van lig- of zitbad. Zuig-
napjes aan de onderzijde van
de mat voorkomen verschui
ven. De luchtslang is bevei
ligd met een terugslagklep,
die verhindert dat er water in
kan komen. De klep sluit zich
automatisch als de luchtdruk
wegvalt.
Het apparaat is voorzien
van een tijdklok die tevens
fungeert als aan/uitknop. De
tijd kan tussen één minuut en
een half uur worden inge
steld. De kracht van de lucht
stroom en het dubbeleffect is
regelbaar. Als adviesverkoop
prijs wordt een bedrag van te
gen de vijfhonderd gulden op
gegeven.
Voor meer informatie: Phi
lips Whirlpool Consumenten-
lijn: 040-786600.
Handige dispenser
voor afwasmiddel
Bij de meeste mensen staat de
plastic knijpfles met afwas
middel in het kastje onder de
spoelbak. En meestal is dat op
de bodem of de legplank te
zien aan dé kring van de fla
con. Zuinig en kringvrij werkt
u met de Sannette-dispenser
voor afwasmiddel. Boven de
spoelbak wordt een - navul-
baar - reservoir voor afwas
middel opgehangen dat voor
zien is van een uitloop die bo
ven de bak eindigt. Eén druk
op de knop en er komt een
'kneepje' van het vloeibare af
wasmiddel in het water, zon
der morsen en lekken. Het re
servoir is met elk gewenst af
wasmiddel te vullen.
