Niet het podium op
om clips uit te beelden
Franse roekzangeres Guesch Patti:
KLASSIEK I Bijdragen: Paul Korenhof en Monica Schiks. Wereld een dansfeest voor Chris van Weerden
Aftreden directie Theaterschool geëist
mm
i haar (soms zeer rau
we) hartekreten, die met 'Nomades'
veelal een politieke lading hebben
gekregen.
Mata Hari
- 'Nomade' Guesch Patti: artistieke tweeslachtigheid.
Van onze correspondent
Louis du Moulin
PARIJS Guesch Patti
dankt haar internationale
bekendheid in niet geringe
mate aan de originele video
clips, waarmee ze al vanaf
haar debuutsingle 'Etienne'
opzien baart. Behalve uitda
gend en erotisch getint zijn
de vaak controversiële mu
ziekfilmpjes ook steevast
sterk theatraal van aard. Dat
gegeven plus de wetenschap
dat deze 'femme terrible du
rock francais' ooit een voor
aanstaand balletdanseres
was, wekt al gauw verwach
tingen in de richting van een
live-show waarin beeld en
geluid voortdurend om
voorrang strijden.
Onder het publiek is Guesch Patti
evenwel lang niet zo visueel inge
steld als voor de filmcamera's van
haar lijfregisseuse Lydie Callier, zo
blijkt tijdens haar eerste optre
den in Parijs in de fameuze Follies
Bergère. Weinig franje, veel emotie,
is anderhalf uur lang het motto,
waar ook haar solide begeleidings
groep Encore heilig in gelooft. De
nieuwsgierige fans, die Guesch Pat
ti vanavond in de Groningse Ooster
poort en zondag in de Amsterdamse
I
Noorse Mahler
Mahler: Symfonie nr. 2 in c 'Au-
ferstehung'. Felicity Lott (so
praan), Julia Hamari (alt). Staats
Academisch Koor van Letland,
Filharmonisch Orkest van Oslo
o.l.v. Mariss Jansons. Chandos
CHAN 8838/9 (2 cd's).
Tot de verrassingen van de jaren
tachtig behoorde de Tsjaikovski-cy-
clus die de onbekende Jansons in
'84 begon op te nemen met het als
provinciaals beschouwde Filhar
monisch Orkest van oslo. Inmid
dels is die cyclus als geheel en op af
zonderlijke punten (o.a. Manfred)
de eerste keuze van menigeen en is
Jansons uitgegroeid tot een van de
meest gewaardeerde gasten in het
Amsterdams Concertgebouw.
Het grootste wonder blijft echter
dat deze dirigent uit Leningrad er in
opmerkelijk korte tijd in geslaagd is
het Noorse orkest naar een wereld
niveau te tillen. Dat tekent de waar
lijk grote dirigenten, en dat hij daar
toe inderdaad behoort, bewijst Jan
sons nu weer met deze Tweede van
Mahler, waarmee hij zowaar Hai-
tink naar de kroon steekt. Haitink
wint het door de rijpheid voor een
onvergetelijk mooie Landler zoals
hij die vorige maand in Rotterdam
neerzette, of voor risico's waarmee
hij de spanning tot in de gevarenzo
ne durft brengen, o.a. aan het slot
van het eerste deel. Beiden lijken
echter aan elkaar gewaagd op het
punt van inzicht en de gave deze
complexe muziek met momenten
van verstilling, maar ook met groot
se climaxen tot een evenwichtig
bouwwerk te maken.
Het overweldigende is hier echter
de combinatie van grandeur en die
pe emotionaliteit. De prachtige op
nameklank helpt ongetwijfeld mee.
maar essentieel is toch de manier
waarop het orkest uit Oslo in klank-
cultuur langzaam maar zeker lijkt
door te stoten naar een wereldni
veau. De resultaten die Jansons met
dit ensemble bereikt doen nauwe
lijks onder voor zijn prestaties met
het orkest uit Leningrad, en met een
koor uit Letland, een alt uit Honga
rije en de prachtige stem van de
Britse sopraan Felicity Lott waren
dan ook alle voorwaarden voor een
grootse uitvoering aanwezig. Het
resultaat liegt er niet om en zolang
de nieuwe opname van Haitink op
zich laat wachten, blijft dit mijn eer
ste keus.
Onbekende Wagner
Early Romantic Ouvertures
(Weber: Oberon - Mendelssohn:
Die Hebriden Berlioz: Les Fran-
cs-juges - Schumann: Genoveva -
Stadsschouwburg willen gaan op
zoeken, zijn dus gewaarschuwd.
Zelf vindt de temperamentvolle
zangeres haar artiestieke tweeslach
tigheid heel normaal. "Op het podi
um is de muziek het belangrijkst,
moet het respect voor ons repertoi
re tot uitdrukking komen. Daarom
dat bij ons nooit de gedachte heeft
geleefd om in de zaal de clips nog
eens te gaan uitbeelden. Zo'n stre
ven zou natuurlijk ook de eenheid
van de band niet ten goede komen",
vertelt Guesch Patti de middag na
haar ondubbelzinnige triomf in de
tegenwoordig ook als rockpodium
dienstdoende nachtclub.
Keer op keer hamert ze op het
hechte collectivisme, waarvoor
Guesch Patti Encore sinds de
overrompelende start drie jaar ge
leidelijk steeds meer is komen te
staan. Vandaar dat op het tweede al
bum 'Nomades' de naam van haar
k>vartet in een adem wordt ge
noemd met de hare. De democratie
viert volgens haar op alle fronten
hoogtij, haar leiderschap is niet
meer dan schijn. "Maar ik bepaal
natuurlijk wel zelf wat ik zing. Om
dat ik de enige ben die kan zeggen
of ik me kan vinden in de samen uit
gewerkte composities". Juist door
de ontwikkeling van de groepsfilo-
sofie heeft het vrij lang geduurd
voordat Guesch Cie zijn gaan toe
ren. "Met slechts een enkel album
('Labyrinthe') als bagage op pad
gaan, we hadden immers geen 'ga
rageverleden', vonden we ongepast.
In zo'n geval moet je allerlei trucs
gaan verzinnen om de show tot een
Schubert: Die Zauberharfe - Wag
ner: Der fliegende Hollander).
London Classical Players o.l.v.
Roger Norrington. EMI CDC
7498892.
Norrington gaat onverdroten
voort met hun onderzoek naar de
'authentieke' weergave van muziek
uit de 19de eeuw en belandt nu zelfs
bij Wagner. Dat levert wederom tal
loze verrassingen in klankkleur en
balans op, al heeft de ervaring ge
leerd dat dergelijke opnamen ge
flatteerd kunnen afsteken bij het
optreden in de zaal.
De vraag blijft echter hoever je
kunt gaan bij dit streven naar
'authenticiteit'. Voor Norrington
lijkt het simpel: hij voert uit zoals
het in de tijd van ontstaan bij een
goede doorsnee uitvoering geklon
ken moet hebben. Dat componisten
als Berlioz en Wagner juist naar gro
tere, klankrijker orkesten gestreefd
hebben, doet niet ter zake: authenti
citeit is zoeken naar hoe het was,
niet hoe de componist het mis
schien gewild heeft. (Uitzondering:
de opname van de pianoconcerten
van Beethoven met Melvyn Tan.
Naar Tan mij zelf onlangs vertelde,
werd daarbij met opzet gebruik ge
maakt van een piano met zes octa
ven zoals Beethoven die in zijn late
re jaren zelf gekend heeft, terwijl we
zeker' weten dat de componist de
vroegere concerten voor een veel
kleiner instrument geschreven
heeft).
Dat alles houdt de discussie wel
gaande, maar één ding moet ge
zegd: de opnamen van Norrington
hebben een vitaliteit en een frisheid
die aanstekelijk werken; alleen de
'blikkerige' klank aan het slot van
Berlioz' ouverture hoor ik liever
door een vollere, modernere klank
vervangen. De grote verrassing
vormt echter de Hollander-ouvertu
re van Wagner, die we hier horen in
de zelden of nooit uitgevoerde ver
sie uit 1841. Deze fonografische pre
mière past precies in het karakter
van deze uitgave, die ideaal is voor
wie nog steeds zweert bij het grote
symfonie-orkest, maar toch eens
van de authenticiteit wil 'proeven'.
Spaanse tragedie
De Falla: 'La vida breve', met
o.a. Victoria de Los Angeles, Ines
Rivadeneira, Carlos Cossutta,
Victor de Narke, Orfeon Donosti-
arra, Orqucstra Nacional de Espa-
na o.l.v. Rafael Frühbeck de Bur
gos. EMI CDM 7695902.
De schat aan oudere opnamen die
op het ogenblik op cd wordt uitge
bracht maakt het wederom lonend
ook even aandacht te besteden aan
een heruitgave. De keuze was moei
fatsoenlijke lengte op te rekken. Je
komt dan misschien wel tegemoet
aan de wens van een aantal fans en
de platenmaaatschappij, maar je zet
wel je geloofwaardigheid op het
spel. We hebben dus gewoon ge
zegd: wat kunnen wij er aan doen
dat onze eerste poging om erken
ning te verwerven (ofwel 'Etienne')
meteen is geslaagd? Wij zijn nog
niet klaar voor het live-circuit, laat
ons liever met rust".
Om de nodige podiumervaring op
te doen werd wel ingegaan op uitno
digingen voor voorprogramma's en
festivals. Zo werd Guesch Patti on
der meer gekoppeld aan The
Stranglers en Johnny Halliday en
stond ze in West-Duitsland op het
Lorelei-festival tussen INXS en The
Pogues. Voeg daarbij de stroom lo
vende oordelen van nog grotere ve
detten (van pakweg Eurythmics'
Annie Lennox tot en met Axl Rose
van Guns 'n Roses) en het vermoe
den over een soepele opname in het
internationale rockcircuit lijkt ge
rechtvaardigd.
Guesch Patti geboren als Patri
cia las Porras, de eerste helft van
haar artiestennaam is ontleend aan
haar Baskische afkomst wil even
wel van een dergelijke adoptie maar
weinig weten. Ten eerste heeft ze in
beginsel maar weinig op met de he
gemonie van haar anglo-amerikaan-
se collega's, waartegen ze ook in ei
gen land nog veel meer moet opbok
sen dan haar lief is. Vurig is dan ook
haar lange pleidooi voor 'un réveil
européen', een algehele bewustwor
ding. die moet leiden tot een
machtsovername van de 'schatrij
ke' Oude Wereld op alle culturele
terreinen. "Als we hier eenmaal
wakker zijn is het snel uit met al die
troep, die we nu nog dagelijks door
onze strot krijgen geduwd".
Scheppen geld
Daarnaast heeft Guesch Patti, on
danks alle goede voornemens met
haar confrères van Encore, zo haar
twijfels over haar minder nabije toe
komst als zangeres'. Zoals je haar be
ter niet kunt vragen waarom ze
eerst middendertig moest worden
alvorens te gaan zingen, zo is het
wel zo nuttig om voorbij te gaan aan
een voor de hand liggend onder
werp als haar visie op haar muzikale
ontplooiing op de langere termijn.
"Ik hou me eerlijk gezegd niet met
dat soort vragen bezig. Zelf hoef ik
niet te weten waarom ik pas zo laat
zangeres heb willen worden. Ik ken
alleen de behoefte, die ik op een ge
geven moment heb gevoeld en ver
volgens heb ik die geprobeerd te be
vredigen. Houdt straks die drang
om mijn gevoelens uit te kraaien op,
dan zal ik zangeres af zijn en me op
andere dingen gaan storten. Film,
mode, literatuur, alles kan. De men
sen met wie ik werk weten dat ik er
zo over denk. Zelfs mijn platenfir
ma, die totaal onverwacht scheppen
geld aan mij heeft verdiend en
voortaan alleen nog maar meer zal
willen, is zich daar van bewust", al
dus Guesch Patti, die bij voorkeur
eenzelfde 'onwetendheid' koestert
Met die spontane koerswijziging
ontkracht ze vanzelf het sexy
imago, dat haar toch minder bevalt
dan de buitenwacht zal denken.
"Dat komt omdat ik mezelf nooit als
een seks-symbool heb kunnen zien.
Voor mij is dat iemand die alleen
door zijn of haar verschijning de
zinnelijke lusten prikkelt. Zo'n type
ben ik echt niet. ik kan dat hooguit
even spelen voor de camera. Ik weet
dat maar al te goed, omdat ik jaren
lang met twee vriendinnen heb ge
danst die van nature heel erg sexy
waren. Temidden van hen was ik ai-
tijd de robbedoes, de clown, die af
en toe ook provoceert. Zo zie ik me
zelf nu nog. Ik ben er niet echt op
om de mensen te shockeren, ik ga
slechts uit van mezelf'.
Heimwee naar de balletwereld,
waar ze danste bij onder anderen
Roland Petit en de vanuit Amster
dam opererende Jennifer Muller, is
haar vreemd. Want de contacten
met dat milieu zijn nog steeds zeer
innig en in de veel hardere rock-
business gaat haar clubje toch wel
zijn eigen gang. En wie daar geen
genoegen wenst te nemen krijgt te
maken met haar geweldige koppig
heid, in eigen ogen zowel meest po
sitieve als meest negatieve eigen
schap. „Een opvallende karakter
trek in mijn familie, waar ze zowel
van vaders als van moeders kant
mee behept zijn", licht Guesch Patti
een tipje van de sluier, die haar per
soonlijke leven afschermt, op.
Voor haar duidelijke hang naar een
nomadische levenswijze, éèn van
de weinige constanten in haar roeri
ge bestaan, gaat ze terug naar haar
Baskische grootvader, die als cir
cusartiest altijd met de mooiste ver
halen 'thuis' kwam. Van hem kreeg
Guesch Patti ooit als meisje een
aantal brieven van Mata Hari, die
haar ambities als danseres uiteraard
stimuleerden. „Mijn opa heeft Mata
Hari inderdaad redelijk goed ge
kend, maar onderhield geen directe
contacten. Via een wederzijdse
vriend, die danskritieken schreef,
hebben ze elkaar een aantal keren
ontmoet. De brieven van haar. die ik
in mijn bezit heb, waren ook aan de
ze criticus gericht en gaan voorna
melijk over dansen. Wat ik er verder
voor mezelf uit heb opgemaakt is
dat die vrouw nooit de doortrapte
spionne kan zijn geweest, waarvoor
de Franse justitie haar heeft gehou
den".
lijk, vooral door het verschijnen van
drie uiterst aantrekkelijk geprijsde
boxen (8 cd's) met werken van Liszt
o.l.v. Kurt Masur, die donderdag
met zijn orkest in het Concertge
bouw optrad.
Uiteindelijk ging mijn voorkeur
echter uit naar de korte opera 'La vi
da breve' (Het korte leven), een be
knopt drama dat Manuel de Falla in
1905 schreef als het Spaanse ant
woord op Mascagni's 'Cavalleria
rusticana'.
In een muzikaal uiterst kleurrijk
geheel worden binnen een tijdsbe
stek van ruim een uur fel realisme,
poëzie en weemoed gecombineerd
met een opmerkelijk uitgebreid
spectrum aan Spaanse klanken, in
clusief gitaar en met castagnetten
begeleide flamenco's. Ondertussen
zijn we getuige van de tragedie van
Salud, die door haar minaar in de
steek wordt gelaten, maar het knap
pe aan de structuur van deze opera
is, dat dit geheel wordt ingebed in
de schildering van het leven in een
nog dorps aandoend Granada.
Daardoor kon het verhaal zelf ook
tot het essentiële beperkt worden:
steeds treedt Salud even voor een
korte scène naar voren om vervol
gens weer in een van de levendige
taferelen op te gaan.
De uitvoering, door louter Spaan
se krachten van internationaal ni
veau, kan nauwelijks verbeterd
worden. Victoria de los Angeles, die
deze opera in 1953 in Nederland
voor het eerst zong, vond in Salud
haar glansrol, maar de haar omrin
gende solisten bieden gelijkwaar
dig tegenspel. Dirigent Fruhbeck
de Burgos is verantwoordelijk voor
een aanpak die van een breed scala
aan stemmingen een wervelend
muzikaal geheel maakt en de opna
me uit 1966 is na een kwart eeuw
nog een klein wonder van helder
heid en detaillering. Aanbevolen!
Ned. Gitaarduo
Works for two guitars. Het Neder
lands Gitaarduo bestaande uit
Juun Voorhoeve en Erik Otte
speelt Mendelsshohn: 6 lieder Oh-
ne Worte, Franck: Prélude, Fugue
et Variation op. 18, Schubert: An
dante, poco mosso. op. 42, Brahms:
Thema mit Variationen op. 18 en
Granados: Valses Poéticos. Part
ridge 1128-2 (klassieke CD).
Hoewel de combinatie van twee gi
taren vanouds geliefd is, bestaan er
vreemd genoeg maar weinig com
posities voor een dergelijk duo dat
interessante mogelijkheden in
klank en expressie biedt. Zoals vele
gitaristen heeft ook het Nederlands
Gitaarduo (afkomstig uit Leiden)
zich geworpen op het maken van
transcripties. Erik Otte legt zich de
laatste jaren vooral toe op het arran
geren van het bekendere klassiek-
romantische repertoire. Hij doet dat
met een zuiver aanvoelen van de
stijl en met zeer muzikale fraserin
gen. Bovendien wordt de eigen aard
van de gitaar op geen enkele wijze
geweld aan gedaan. Dat zal zeker
mee hebben gespeeld met het beha
len van de eerste prijs in 1989 op het
concours International de Guitare
en Duo in het Franse Montélimar.
Een nadeel van een hele CD vol
romantisch repertoire vind ik wel
datje als luisteraar, ondanks de sub
tiele afwisseling in composities, aan
het eind toch wat weëig bent gewor
den. Globaal zou men de sfeer kun
nen omschrijven als melodieus,
mild en vaak ongecompliceerd,
zoals de (oorspronkelijk voor piano
geschreven) Lieder ohne Worte van
Mendelssohn en ook de Valses Poé
tics van Granados. Heel anders en
diep hartstochtelijk is Brahms' The
ma met variaties. Brahms zelfheeft
dit deel uit zijn tweede strijksectet
al voor piano bewerkt. Erik Otte ar
rangeerde dit werk tot een meesle
pend, welhaast bedwelmend sna
renspel dat de luisteraar op zijn
stoel gekluisterd houdt.
Heel bijzonder vind ik nog steeds
- ook nadat ik het ettelijke malen op
een concert hoorde - de Prélude, Fu
gue et Variation van César Franck.
Het is een bewerking die me vanaf
het begin is bijgebleven en waar
naar ik blijf luisteren. Het liefst met
de oorspronkelijke orgelmuziek er
naast. Dan blijkt pas dat het Neder
lands gitaarduo voor zijn arrange
menten een voortreffelijke keus uit
het bestaande repertoire heeft ge
daan, zodat de oorspronkelijke mu
ziek in een nieuw licht komt te
staan.
De muziek is tamelijk van nabij
opgenomen waarbij de intiemere
muziek goed tot zijn recht komt,
maar wat voor de monumentale
Brahms bijv. soms wat hinderlijk
aandoet.
LEIDEN Met maar liefst 19 choreografieën en 150
dansers viert Chris van Weerden van de Leidse ballet
studio Dance Action vanavond een kwart eeuw dans-
docentschap in het Haagse Congresgebouw.
Chris van Weerden (Java, 1939) begon zijn klassieke
dansopleiding in Den Haag bij Peter Leoneff. Vers uit
Indonesië ging hij op een dag met een vriendinnetje
mee naar balletles en was voorgoed verkocht. Na zijn
afstuderen danste Van Weerden een blauwe maandag
bij het Nederlands Ballet en deed hij mee in tal van tv-
shows. In 1965 verving hij een balletdocente in Mid-
delharnis om vanaf dat moment definitief een toege
wijd docent te worden. Na een aantal jaren Curasao
begon Van Weerden in 1969 een balletschool in Leiden
en stonden naast klassiek ballet, ook jazz- en moderne
dans op het programma. In de loop der jaren is dat
pakket flink uitgebreid en kunnen mensen bij Dance
Action terecht voor showdans, aerobics en de nieuw
ste rage: callanatics.
Dat dans ondanks alle maatschappelijke ontwikke
lingen een vrouwenaangelegenheid is gebleven, be
treurt Van Weerden ten zeerste. Slechts vier van zijn
250 leerlingen zijn mannelijk en alleen kostuumont
werper/choreograaf en danser Peter van der Meer zal
vanavond op het podium te zien zijn.
De jubileumvoorstelling 'That's Dancing' geeft het
opgeruimde karakter van Chris van Weerden goed
weer; het moet een in sfeer en dansstijlen afwisselen
de 'vrolijke boel' worden. Met als grote voorbeelden
Jerome Robbins (de man van het New York City Bal
let en de West Side Story), Gene Kelly, Michael
Baryshnikov en Alexandra Radius, neemt hij zelf alle
klassieke balletten en een aantal moderne jazzchoreo-
grafieën voor zijn rekening. Het werk van docent An
ne Marie van Herwaarden en een drietal anderen com
pleteert het programma.
Of het nu gaat om Parijse kostuumspektakels met 3-
jarige schoffies en dames met poedels of om abstracte
dans in 'The rhythm is gonna get you' van Gloria Es-
tefan, Chris van Weerden houdt van alle dansstijlen
zolang de klassieke basistechniek maar goed is. Een
klein halfjaar hebben de leerlingen getraind en gezwe-
ten voor het dansfeest van hun docent dat vanavond
en morgenavond om 20.15 uur te zien is.
INGRID VAN FRANKENHUYZEN
AMSTERDAM (ANP) - De studie
leiders van zeven opleidingen van
de Amsterdamse Theaterschool
hebben gisteren in een verklaring
het aftreden van de directieleden
Ben Hurkmans en Wim Warner ge
ëist.
Naar hun inzicht maakt deze di
rectie verdere samenwerking on
mogelijk door noodzakelijke bezui
nigingen te misbruiken voor het op
leggen van eigenmachtig, slecht ge
motiveerd beleid en het vernietigen
van de bestaande collegiale overleg
structuur.
De studieleiders van de opleidin
gen toneel, kleinkunst, regie, mime,
dansexpressie, nieuwe dansontwik
keling en theaterdocent herinneren
eraan dat in 1988 en 1989 op de thea
terschool (sinds 1988 onderdeel van
de Amsterdamse Hogeschool van
de Kunsten) een forse bezuinigings
operatie moest worden doorge
voerd, die aan zo'n 115 docenten
hun baan kostte. Deze ingreep werd
gebruikt om een aantal eigen be
leidsopties door te drukken. De di
rectie beloofde daarna echter beter
schap, aldus de verklaring.
Afgelopen april kondigde de di
rectie echter 'nieuwe en even zware'
bezuinigingen aan die het schrap
pen van 25 volledige banen voor in
totaal zo'n 100 docenten betekenen.
Er zou nu 'een even willekeurige,
als grondige herstructurering' van
de school worden voorbereid. Vol
gens de studieleiders werd daarbij
door de directie steeds meer de na
druk gelegd op de 'bevelsstructuur
van de school en werden opleidin
gen misleid en tegen elkaar uitge
speeld'.
Saxofonist Frank Wright overleden
WUPPERTAL (GPD) Frank Wright, één van de beste Amerikaanse
saxofonisten uit de moderne jazz, is begin deze week op 55-jarige leef
tijd in de Westduitse stad Wuppertal overleden. De doodsoorzaak is on
bekend.
Wright maakte halverwege de jaren zestig, geïnspireerd door de free
jazz van Albert Ayler, deel uit van een kleine groep in New York geba
seerde saxofonisten tot wie ook Marion Brown en Pharaoh Saunders te
rekenen zijn. John Coltrane ontfermde zich over hen als een peetvader.
Hun stijl van spelen had schijnbaar lak aan regels van vorm en melo
dische continuïteit. Wright had een hartverscheurende, robuuste toon
op zijn instrument, deels omdat zijn muzikale wortels lagen in de blues,
deels omdat hij autodidact was. Voor hij naar New York kwam bege
leidde Wright als bassist sterren ais Bobby 'Blue' Bland en B.B. King.
Vanaf het befaamde Free Festival in Amougies in Frankrijk (1969)
hield Wright zich grotendeels in de Oude Wereld op. Hij formeerde er
zijn eigen kwartet met altist Noah Howard, pianist Bobby Few en
drummer Muhammad Ali en ontwikkelde zijn eigen platenlabel Center
of the World.
In Frankrijk bouwde hij een imago als wildeman op; een uiterlijk
heid die hij uitbouwde door live flink met grote kettingen te rammelen.
In 1986 maakte Wright deel uit van de groep van pianist Cecil Taylor;
later duelleerde hij in diens Orchestra of Two Continents met collega-
rietblazer John Tchicai.
Mariss Jansons: Tweede
Ier. (foto EMI Classici
pf a-I
een aantal van zijn Leidseleerlingen.
