De blessure van lies tot voet
/7>XI_I>V'V
Lies
Spierblessures
Knie
Ruben Sosa
Zweepslag
Beenbreuk
Kuitbeen
Achillespees
Enkel
De meest besproken knie van het land,
de rechter van Ruud Gullit, hield de
voetbalwereld maandenlang in bewe
ging. De ene speculatie volgde op de an
dere, ondertussen zweefde de aanvoer
der van het Nederlands elftal tussen
hoop en vrees, maar zweeg hij in alle ta
len.
Gullit onderging twee operaties in Italië,
meldde zich vervolgens bij prof. dr.
Martens en werkte daarna in alle stilte
met Ted Troost aan een come-back op
het voetbalveld. De internationale voet
balpers volgde het genezingsproces op
de voet. Met tientallen stonden ze op de
stoep bij Martens als Gullit de Belgische
chirurg consulteerde.
Dinsdag na Pasen sprak Martens het
verlossende woord en zette hij voor Gul
lit het sein op groen. Bijna elf maanden
nadat de Oranje-captain in Helsinki
voor de laatste keer tegen een bal had
getrapt, mocht hij de baltraining hervat
ten. Vijf dagen later maakte hij in Ver
ona als invaller z'n rentree bij AC Milan
en kwam er een einde aan een lange lij
densweg. Sindsdien voelt Gullit zich el
ke dag sterker, maar weet hij dat de
rechter knie nooit meer de oude zal wor
den. Ruud Gullit behoort tot het grote
leger voetballers, dat door een kniebles
sure voor korte of lange tijd is uitge
schakeld. Het is de meest beduchte bles
sure in de wereld van het topvoetbal,
niet de meest voorkomende. Dat is met
45 procent enkel- en voetletsel, gevolgd
door knie (35 procent), onderbeen (10
procent), lies (6 procent) en bovenbeen
(4 procent).
Een verscheuring van de voorste kruis
band heet in de medische wereld 'het be
gin van het einde van de knie'. Dat is
volgens de Enschedese chirurg Pieter
Vierhout gedeeltelijk waar. Datzelfde
geldt echter volgens hem 'voor letsel aan
de achterhoorn van de meniscus als daar
verkeerd mee wordt omgegaan'. Boze
tongen in Italië beweren nu dat dit
laatste het geval is geweest bij Gullit en
dat het kniegewricht daardoor extra
schade heeft opgelopen in de Europa
Cup-finale vorig jaar mei tegen Steaua
Boekarest.
Een analyse van de ruim 1500 kijkope
raties die de clubarts van FC Twente in
de voorbije vier jaar heeft uitgevoerd,
hebben hem geleerd dat 90 procent van
het meniscusletsel begint bij de achter
hoorn. „Daar zou ik mij drie jaar gele
den over verbaasd hebben, nu weet ik
het zeker. Vroeger dachten we ook dat er
vaker sprake was van letsel aan de bin-
nenmeniscus, nu weet ik dat die getallen
elkaar nauwelijks ontlopen. Als de bin-
nenmeniscus is aangedaan, blijkt boven
dien in 30 procent van de gevallen dat
ook de buitenmeniscus is beschadigd. En
andersom".
Onderverdeeld in zuivere spier-
/peesblessures gecombineerd
met een liesbreuk. Die laatste
afwijking komt aan de opper
vlakte bij overmatige inspan
ning en bij het teruglopen van
het vetgehalte in het spierweef
sel. Blessure is moeilijk te voor
komen bij iemand die aanleg
heeft voor een liesbreuk, maar
zelf niet weet dat hij daar ge
voelig voor is. Het komt in het
internationale voetbal vaak
voor dat een speler die links een
operatie heeft ondergaan ook
rechts klachten krijgt.
Directe blessures ontstaan door
een trap of een val en worden
gekenmerkt door een bloeduit
storting. Meestal aan de voor
kant van het been, waarbij het
spierkapsel over het algemeen
intact blijft. De herstelperiode
is ongeveer twee weken.
Spontane spierscheuring. Zo
wel aan de voor- als achterkant
van het bovenbeen. Wordt
meestal veroorzaakt door ver
moeidheid (overmatige inspan
ning), of is een gevolg van let
sels die in de loop der tijd zijn
ontstaan, waardoor er sprake is
van een zwakke plek. Het her
kenningspunt is een 'putje' op
de plaats waar het peesblad is
gescheurd. Geeft een ernstige
krachtsvermindering van de
spier. Pijn staat daarbij niet op
de voorgrond. Genezingsproces
doorgaans drie tot vier weken.
Spierblessures zonder breuk
komen vaak voor bij voetballers
die al op jeugdige leeftijd een
enorme spierontwikkeling heb
ben. Die zijn daar eerder gevoe
lig voor. Zij moeten in geen ge
val de spieren nog meer ontwik
kelen, maar ontspannende the
rapie bedrijven.
Is uitermate gevoelig voor bles
sures door de vorm van de knie.
Er moet een onderverdeling
worden gemaakt in bandletsel,
kapsel- en meniscusbeschadi
ging. Als je de spieren aan
spant, druk je automatisch het
achterste kapsel naar voren.
Staat het been op dat moment
een beetje gebogen, met de spie
ren aangespannen en maak je
een draai die je niet hebt voor
zien, dan wordt het achterste
deel van de meniscus gevangen
tussen boven- en onderbeen.
Dat leidt tot een scheuring in
het achterste deel van de menis
cus. Het is daarom niet verwon
derlijk dat 90 procent van de
letsels zich in het achterste deel
bevindt of van daaruit begint.
Gecombineerd band/meniscus
letsel ontstaat bij een bepaalde
stand van de knie. Op het mo
ment dat de voet naar buiten is
gedraaid en het bovenlichaam
naar binnen, komt er te veel
druk op de binnenkant van de
Twente-clubarts Pieter Vierhout
hoorn".
,90 procent van het meniscusletsel begint bij de achter-
knie. Als de voet niet weg kan
draaien (slecht veld, hoge nop
pen), kan eerst de
binnenband kapot
gaan, dan het bin-
nenkapsel. Vervol
gens kan de bin-
nenmeniscus losla
ten van het kapsel
en kan de voorste -
kruisband ver
scheuren. Dat ge
beurt in een fractie
van een seconde.
In 30 procent van
de gevallen blijkt
ook de buitenme
niscus te zijn ge
scheurd.
Bij een kijkopera
tie wordt de voor
ste kruisband in 80
procent van de ge
vallen ongemoeid
gelaten en worden
alleen de resten
verwijderd. Anders
ligt het bij een ver
scheuring van de
voorste kruisband. In 12 pro
cent van de gevallen wordt in
tweede instantie besloten tot
een operatie. De artiscopie
biedt sinds kort de mogelijk
heid de voorste kruisband te
hechten zonder daarbij de knie
open te maken.
Elke knie is anders, dus ook ook
elke blessure aan dit gewricht.
Gevallen waar alleen een klein
stukje van de meniscus is ver-
De 24-jarige spits van Uruguay was de
grote verrassing van het Zuidamerikaan-
se kampioenschap (Copa America) van
vorig jaar. Sosa werd zelfs tot de beste
speler van dat toernooi uitgeroepen. In
de kwalificatieronde voor dit WK maakte
hij nog meer indruk door in elke wedstrijd
te scoren. De aanvaller is een typisch
voetbalproduct van zijn land. Hij werd ge
boren in Montevideo en groeide daar ook
als voetballer op. Als 16-jarige debuteer
de hij bij Danubio in het profvoetbal. In
1985 maakte hij al de stap naar Europa.
Zijn eerste club was Real Zaragoza,
waarmee hij de nationale beker won. Hij
bleef er drie seizoenen. In de afgelopen
twee jaar droeg hij het shirt van Lazio
Roma. Met de nationale ploeg werd hij in
1987 Zuidamerikaans kampioen.
wijderd, zijn heel anders dan
wanneer er ook kraakbeen be
schadigd is. Die combinatie
geeft een vertraagde revalida
tie. In het eerste geval kan het
heel goed dat een voetballer
drie weken na behandeling
weer in het veld staat.
Als er direct na een ongeval een
zwelling ontstaat, is er altijd
sprake van een bloeding in de
knie. Als bij een vei draaiing,
die tot veel pijn lijdt,
in eerste instantie
niet, maar binnen 24
uur wel een zwelling
optreedt, is er in het
algemeen alleen
sprake van menis
cusletsel.
Spierscheuring in het
onderbeen. Ontstaat
vaak bij mensen die
op wat oudere leef
tijd onregelmatig
sport bedrijven. Is
vaak een opeenho
ping van kleine
spierscheurtjes.
Ontstaat meestal in
direct contaet met
een ander. Daarbij is
vaak sprake van een slecht in
gekomen tackle en lijkt er veel
al opzet in het spel. Slechts een
enkele keer ontstaat een bot
breuk door een verdraaiing,
waarbij een spiraalbreuk ont
staat. De genezingsperiode
duurt vier maanden.
Een onderbeenbreuk met een
open wond doet zich voor bij
voetballers die zonder scheen
beschermers spelen. Die geneest
twee keer zo langzaam en geeft
over het algemeen een veel
slechter eindresultaat. Zeker
als er niet binnen zes uur wordt
geopereerd.
Een gebroken kuitbeen hoeft
zelden of nooit te worden ge
opereerd en geneest over het al
gemeen in vier tot zes weken.
In 40 procent van de gevallen is
er sprake van voorverschijnse
len in de vorm van pijn of zwel
ling. Meestal het gevolg van
overbelasting, slecht schoeisel,
ongelijke onderlaag of matige
conditie. Gebeurt vaak bij men
sen, die een zittend beroep heb
ben en een keer per week aan
sport doen.
Mensen met soepele enkelge
wrichten lopen iets meer risico.
Bij het inklappen van de voet
naar binnen scheuren de enkel
banden van voor naar achteren
los. Als ze redelijk goed in laag
jes blijven liggen, groeien die
vanzelf weer vast. In het ergste
geval zijn de banden totaal ver
scheurd en uitgerekt.
Als het bindweefsel te lang is en
de voet klapt naar binnen, blij
ven de vezels in het gewricht
liggen. De pijn blijft en het co
ördinatievermogen van de en
kel is voor een groot deel ver
dwenen. Worden conservatief
behandeld. De herstelfase duurt
ongeveer zes weken. Als hij
daarna weer gaat sporten, gaat
hij vaak opnieuw door de enkel.
Dat kan zich een paar keer her
halen en leidt uiteindelijk tot
een instabiel gewricht. Als
daarbij het kraakbeen bescha
digd wordt, krijgen mensen
pijn, treedt er vochtvorming op
in het bovenste spronggewicht
en is er sprake van bewegings-
bëperking.
Het grootste deel van de enkel
bandletsels, 90 tot 95 procent,
kan heel goed behandeld wor
den zonder operatie. Een week
rust, daarna twee keer twee we
ken tapen. Een kleine groep
komt in aanmerking voor een
operatie, waarbij het bandap
paraat c^irect wordt hersteld. In
een klein aantal gevallen houdt
een patiënt na de conservatieve
behandeling toch een instabiel
gewricht. Die categorie komt in
aanmerking voor een uitgestel
de operatie. Het betekent een
week gips en twee keer twee
weken bandage.
Een enkelbreuk komt in voetbal
regelmatig voor, juist omdat er
vaak op de enkels wordt getac-
kled. Het is van belang dat de
enkelvork anatomisch wordt
hersteld. Dat betekent in de
praktijk vrijwel altijd een ope
ratie. Met de genezing is twee
maanden gemoeid
