Bewust of niet,
dat is de vraag
11
Kim-Joo Sung
Joseph-Antoine Bell
Twee recente voorbeelden. In
de vriendschappelijke interland
Sovjet Unie - Nederland rekent
de Rus Gorlokovitsj genadeloos
af met Oranje-debutant Marcel
Peeper. Een dubbele beenbreuk
is het gevolg, maar de scheids
rechter volstaat simpel met een
vrije schop. Een week eerder.
De Belg Clijsters stuit opponent
Donadoni in de Europa Cup
wedstrijd AC Milan - KV
Mechelen; Van Basten smeekt
scheidsrechter Röthlisberger op
z'n Italiaans om maatregelen en
de Belg wordt weggestuurd.
De ene scheidsrechter is de an
dere niet, maar dat geldt in nog
sterkere mate voor overtredin
gen. De voetbalsport lijkt
steeds meer gebukt te gaan on
der blessures, dubieuze straf
schoppen en overtredingen die
erger zijn dan ze eruit zien. En
andersom.
Willem van Hanegem legt het
duidelijk uit. „Als ze erin vlie
gen als je de bal hebt aangeno
men en je je been op de grond
zet, moet er meteen rood wor
den gegeven. Maar een tik in de
loop, dan is er niks aan de hand.
Dat lijkt heel erg, maar dat
komt niet aan".
Buiteling
Toch zien die laatste overtre
dingen vaak er het 'slechtst' uit.
Het slachtoffer maakt uiteraard
een buiteling en geeft er niet
zelden nog een extra draai aan.
Het publiek schreeuwt moord
en brand, ploeggenoten van de
getackelde appeleren bij de
scheidsrechter om maatregelen.
„En rood is steeds meer het re
sultaat van een optelsom",
maakt Hans Kraay de redene
ring af.
Van Hanegem wijst in eerste
instantie naar de arbitrage.
Neem die schop van Valckx op
Hilgers in de beker-finale. Dat
had dus met een poging om de
bal te spelen niks te maken,
want Valckx schopte hem bijna
bij de knieën af. Normaal is dat
rood, voor hetzelfde geld wordt
Hilgers ongelukkig geschopt.
Geen rood, geen geel, geen vrije
trap, niks! Of zo'n elleboog van
Wouters tegen Volendam. Heel
Nederland ziet het, behalve die
scheidsrechter en die grens
rechter. Dat is een brevet van
onvermogen. Ik zeg: je ziet het
of je wilt het niet zien".
Het verwijt van de Kromme is
enerzijds terecht, anderzijds
ook wat goedkoop. In zijn eigen
tijd stond Van Hanegem bekend
als een speler die geen middel
ongebruikt liet als het ging om
winnen. Tegenwoordig zou de
voormalige topvoetballer één
van de zeer velen zijn die met
zekere achterdocht zou worden
bekeken, altijd in staat voor de
ze of gene geniepigheid.
Reactie
Hij kijkt er zelf
wat anders tegen
aan. „Tegenwoordig
is het allemaal tevo
ren bedacht, voor
opgezet. Ik kreeg
m'n kaarten als re
actie op iets. Dat is
een verschil. Wat
mij irriteert is dat
ze elkaar proberen
erin te luizen. Ik
heb dat nog tegen
Van Basten gezegd,
die doet dat ook,
dat vragen om
kaarten. Dat is kin
derachtig. Ik zei: op
deze manier word je
zo'n type-Matthaüs,
terwijl je zelf zo'n
hekel hebt aan die
goser. Daar was
Van Basten het ei
genlijk *wel mee
Een trap van Gorlokovitsj betekende dat Marcel Peeper het WK kon vergeten.
eens". Hoe moeilijk het juist in
terpreteren van een overtreding
is, bewees het ongeluk met de
kersverse international Marcel
Peeper. Dokter Kessel van de
KNVB spreekt nog in deze zon
der enige reserve van een a-so-
ciale overtreding. Een andere,
ook in Kiev aanwezige kenner,
Hans Kraay, houdt het daaren
tegen op 'een ongelukkige sa
menloop van omstandigheden'.
Daar wringt dus weer de
schoen. Cruciaal voor een
scheidsrechter is het antwoord
op de vraag of een overtreding
bewust wordt gemaakt. Maar
wat is bewust? Of nemen spe
lers niet veeleer bewust HET
RISICO een ander te blesseren?
„Precies" roept Ignace van
S wiet en. De topscheidsrechter
heeft er zelfs al een term voor
bedacht: voorwaardelijke op
zet. Van Swieten: „Het is de
vlieg op de spiegel: sla je die
vlieg dood, dan neem je het risi
co dat de spiegel breekt. Op het
veld wordt het risicc genomen
dat de ander geblesseerd raakt.
Dat noem ik voorwaardelijke
opzet. Want kort gezegd schrij
ven de regels een rode kaart
voor bij een bewuste overtre
ding en geel voor een onbewus
te. Met dat verschil kun je als
scheidsrechter dus niet meer uit
de voeten".
Van Swieten noemt het voor
beeld uit PSV - FC Den Haag
van afgelopen seizoen, toen
Gentile de Braziliaan Romario
tackelde, die daarbij zijn been
brak. „Op de eerste scheids-
rechters-bijeenkomst daarna is
gesteld, dat die overtreding een
rode kaart had moeten opleve
ren. Technisch gezien is dat
juist. Kijk maar tien keer naai
de vertraagde herhaling en je
ziet dat het rood is. Maar dat is
dus niet de essentiële vraag. Die
luidt: wordt het niet steeds
moeilijker voor scheidsrechters
om in een oogwenk te zien of
het opzet is of niet. Dan zeg ik
dat we als scheidsrechters te
genwoordig geen enkele speel
ruimte meer hebben. Er worden
steeds verfijndere middelen te
baat genomen door de spelers
er wordt al bij de pupillen gesi
muleerd".
Belangen
De linksbuiten van Zuid-Korea werd
in oktober uitgeroepen tot de beste
speler van het Aziatisch kwalificatie
toernooi voor'het WK. Kim is een
technisch vaardige aanvaller, die
door zijn landgenoten vanwege zijn
lengte (1.81 m) met een reus wordt
vergeleken. Zelf noemt hij zich liever
'Samson' en dat is ook de reden
waarom zijn haren sinds een jaar
niet meer knipt. Hij is snel en zeer
vaardig in persoonlijke duels. Hij
vertegenwoordigde zijn land ook al
op het WK in Mexico en op de
Olympische Spelen van Seoul. Zijn
grootste successen behaalde hij met
zijn club Daewoo Royals, waarmee
hij in 1987 de landstitel werd en
daarna ook het 'Afro-aziatische'
clubkampioenschap won.
Bell is de opvolger van de katachtige
doelman N'Kono in de nationale ploeg
van Cameroun. Hij wordt al jaren be
schouwd als de beste keeper van Afrika
en van de Franse competitie. Bell bezit
het charisma van een sportheld en staat
in het doel bekend om zijn reflexen.
Voordat hij zich in 1985 in het Franse
profvoetbal stortte, speelde hij al bij ver
schillende clubs in zijn geboorteland
(Eclair Douala), Ivoorkust (Africa Sports)
en Egypte (Arab Contractors, waarmee
hij de Afrika Cup 2 won). In Frankrijk
werkte hij nadrukkelijk mee aan de we
deropbouw van Olympique Marseille, tot
dat hij na een conflict met voorzitter Ber
nard Tapte naar Toulon werd verbannen.
Het afgelopen seizoen stond hij onder de
lat bij Bordeaux Met de nationale ploeg
van Cameroun werd hij tweemaal kam
pioen van Afrika (1984 en 1988).
Niet zonder recht legt Van
Swieten een verband met de
tactische ontwikkelingen i
de laatste jaren en de immer
groeiende belangen. „Waarom
nemen spelers steeds vaker het
risico dat de tegenstander ge
blesseerd raakt? Vanwege de
spanningen, het niet willen ver
liezen, het willen voorkomen
dat men aangekeken wordt op
een tegengoal. Als het voetbal
lend niet kan worden opgelost,
dan maar op een andere manier;
De voetballerij heeft de tendens
om inplaats van de technische
voetballers de lopers en kracht
types te prevaleren. Willy van
der Kuijlen zou vandaag veel
moeilijker aan de bak komen
Een type als Vanenburg komt
mede daardoor soms slecht uit
de verf".
Hoe moeilijk het voor de ar
biter is, bewees Maradona op
het WK van '86 met zijn hands
bal tegen Engeland die hij 'ver
kocht' als een kopstoot. Vanuit
de luie stoel en met de herha
ling bij de hand kwam de frau
duleuze handeling van Marado
na direct aan het licht. De
scheidsrechter zag het niet.
Zoals ook maar weinig arbiters
zien hoe handig de Braziliaan
Romario van PSV de bal noga-
leens met de hand meeneemt.
Obstructie
Minstens zo problematisch is
het fenomeen obstructie. Waar
in het basketbal regelmatig de
aanvaller de fout krijgt toege
wezen, daar fluit een voetbal
scheidsrechter toch vooral te
gen de verdediger. Lei Clijsters
van KV Mechelen blokkeerde
Donadoni in het duel tussen
Milan en Mechelen wel degelijk,
maar brengt meteen het pro
bleem duidelijk onder woorden.
„Aanvallers lopen tegen je aan
en geven je vervolgens een tikje.
Dan vallen ze. Het is verschrik
kelijk moeilijk te zien. Oliveira
van Anderlecht is er een kei in.
Soms zit ik 's avonds voor de te
levisie en zie ik nog niet hoe dat
doet. Terwijl ik er notabene zelf
bij betrokken ben geweest".
Helemaal klaar is Clijsters'
antwoord op de
vraag of hij het Van
Basten niet kwalijk
nam, dat de Mila-
nees hem een rode
kaart aansmeerde
door de scheids
rechter te beïnvloe
den. „Dat was klas
se van Van Basten!
Ja, echt, dat meen
ik. Ik heb dat trou
wens meteen na de
wedstrijd al gezegd.
Van Basten is één
van de beste voet
ballers ter wereld,
die gebruikt zijn in
vloed. Op dit soort
momenten worden
wedstrijden vaak
beslist. Nee hoor. ik
vond dat echt klasse
van Van Basten"
