Spoorstaking Polen legt ook havens lam Overname Verkade door UB onzeker 'jBij het woordDDRworden zelfs bankiers emotioneeV Walesa en Mazowiecld veroordelen actie China trouwste koper tarwe VS Handelstekort VS gedaald Staatsbezit DDR wil 50 nild voor modernisering ZATERDAG 26 MEI 1990 PAGINA 5 WARSCHAU (AFP/UPI) Een wilde staking bij de Poolse spoorwegen heeft zich giste ren verder uitgebreid tot de Oostzeehavens. De werknemers van de treinstations in de ha venstad Gdansk, waar de vakbond Solidariteit in 1980 het levenslicht zag, besloten ook deel te nemen aan de staking. De Poolse premier Tadeusz Mazowiecki liet daarop weten dat zijn regering er niet aan denkt in te gaan op de eisen van de spoorwegstakers. Door de staking, die wordt onder steund door een hongerstaking van een vijftigtal stakers, is ook het scheepsverkeer in de grootste ha ven van Polen, Stettin, lamgelegd. Aan de kades van de stad liggen twaalf schepen die vanwege de sta king niet gelost kunnen worden. Volgens minister Wozniak (trans port) is de spoorwegverbinding tus sen Gdansk en Berlijn via Stettin geblokkeerd en kunnen ook goede rentreinen, die vanuit Tsjechoslo- wakije en Hongarije op weg zijn naar de Oostzeehavens, niet verder. Het treinverkeer in het noordwes ten van Polen ligt vrijwel stil en daarom heeft het leger het transport van bederfelijke waar op zich geno- Nadat zes uur van onderhandelin gen op niets waren uitliepen, sprak Mazowiecki in de Westpoolse stad Wroclaw een gehoor van 4000 men sen toe. "Toegeven aan de eisen van de stakers betekent een verlies voor de democratie", zo zei Mazowiecki. De premier stelde dat de demo cratie in Polen nog erg pril en kwetsbaar was en dat de verwor venheden van die jonge democratie verdedigd moesten worden. "De staking van de spoorwegarbeiders duidt op vermoeidheid en onge duld". De premier liet weten niet op de eisen van de stakers in te kunnen gaan omdat aanvaarding "andere stakingen en een hyperinflatie tot gevolg zal hebben". De wilde staking wordt onder steund door een onafhankelijke vakbond en twee bonden van de communistische vakbondsfedera tie OPZZ, die na het verbod op de vakbond Solidariteit door de com munistische overheid werd opge richt. Vakbondsleider Lech Walesa, die een reis naar Scandinavië heeft af gezegd vanwege de onrust, zei te ho pen dat het gezond'verstand zou overwinnen en zei dat de stakers een eervolle oplossing geboden moet worden. Walesa verklaarde te gen de staking te zijn omdat die ner gens toe leidt. "Ik ben ongelukkig met de situatie en de hele maat schappij is ontevreden, maar een verandering van het systeem kan niet bereikt worden zonder radicale ihgrepen", aldus Walesa. Walesa beschuldigde de vakbond OPZZ, "de mensen die dit land ge- ruineerd hebben", ervan de staking te manipuleren in een "spelletje dat niets oplost en zelfs tot een burger oorlog kan leiden". De stakers eisen naast loonsver hogingen het ontslag van de nog door de communisten aangestelde directeuren van de spoorwegmaat schappijen, omdat die de hervor mingen zouden tegenwerken. De economische hervormingen, die be staan uit het terugbrengen van de overheidssteun aan ondernemin gen en het afschaffen van de subsi dies op eerste levensbehoeftes, heb ben het besteedbaar inkomen van de Polen met gemiddeld 40 procent verlaagd. Gisteren bleek uit een opiniepei ling van de met Solidariteit verbon den krant Gazeta Wyborca dat 61,9 procent van de ondervraagden de staking afwees en dat slechts 16,6 procent voorstander van het arbei dersprotest was; 21,5 procent had geen mening. Zomerhuis CP Bulgarije nu vakantie-dorp PARIJS (DPA) - Het Franse toerismeconcern Club Méditer- ranée gaat het vakantiecentrum van de leiding van de Bulgaarse communistische partij aan de Zwarte Zee veranderen in een luxueus vakantiedorp met 600 bedden. Dit is onderdeel van een reeks overeenkomsten die gisteren zijn ondertekend in Pa rijs. Club Méditerrannée zal het bij Varna geleden vakantiecentrum vanaf 1991 exploiteren met de Bulgaarse organisatie Balkan- tourist. De twee partners zijn voorts overeengekomen een cruiseschip op de Donau te ex ploiteren, een golfbaan van ne gentig hectare aan te leggen en het tien jaar oude vakantiedorp Rusalka uit te breiden. De Bulgaarse minister van toerisme, Stojan Dschurow, ver klaarde bij de ondertekening van de contracten dat zijn land binnen enkele jaren een toeris tenindustrie wil hebben die ver gelijkbaar is met die van Grie kenland. Vorig jaar kwamen er drie miljoen buitenlandse toe risten in Bulgarije, waarvan tachtig procent uit Oost-Europa. De deviezeninkomsten uit het toerisme beliepen omgerekend 1,4 miljard gulden. Dat bedrag moet in 1993 zijn opgelopen tot 3,8 miljard gulden. Amerikaans handelstekort in handel met China in miljarden dollars o c 2.8 1.7 VS top 5 export naar China CHINA MEEST BEGUNSTIGDE HANDELSPARTNER VAN VS VS top 5 import uit China graan synthetische hars, rubber en plastic houten kurk kunstmest vliegtuigen en ruimtevaart app. 699 596 447 I 378 334 (in miljoenen dollars} kleding en accessoires speelgoed en sportmateriaal textiel telecommuni catie en audio- apparatuur elektronische apparatuur 2.212 1.838 608 528 465 (in miljoenen dollarsANP De Top 5 van de import en export van China en de Verenigde Staten. PEKING (Rtr/AFP) - Premier Li Peng van de Volksrepubliek Chi na heeft zich gisteren zeer positief uitgelaten over het besluit van de Verenigde Staten de status van meest begunstigde handelspart ner (MFN) voor China met een jaar te verlengen. Het besluit dat de Amerikaanse president Bush werd bekend gemaakt, betekent dat vrijwel alle Chinese produk- ten weer een jaar lang vrijwel zon der invoerrechten in de VS kun nen worden geïmporteerd. De blijdschap van Li Peng is te begrijpen, want de Verenigde Staten voeren behoorlijk wat handel met China. De Volksrepu bliek voerde vorig jaar 12 miljard dollar (bijna 24 miljard gulden) aan goederen uit naar de VS. In de eerste kwartaal van dit jaar steeg de uitvoer met 50 procent naar 3,4 miljard dollar, in vergelij king met dezelfde periode in 1989. Textiel en kleding zijn de be langrijkste Chinese exporten naar de VS. Indien Bush de maat regel niet had verlengd dan waren de invoerrechten op die goederen gestegen van 10 tot 20 procent naar 60 tot 110 procent. De VS zou zelf ook onder een niet-verlen- ging te lijden hebben gehad. Chi na is de belangrijkste klant voor Amerikaans tarwe. De handelsstatus van China wordt ieder jaar beoordeeld en dat krijgt normaal gesproken wei nig aandacht. Ditmaal was dat an ders in verband met het bloedige neerslaan van de demonstraties op het Plein van de Hemelse Vre de in Peking bijna een jaar gele den. De VS hebben daarop af doende geantwoord met sancties, aldus Bush. Voor China betekent de beslis sing van Bush dat het nu voor het elfde jaar jaar achtereen zijn pro- dukten zonder problemen aan de VS kan leveren. Voor het Ameri kaanse bedrijfsleven zou verhin deren daarvan ook negatieve ge volgen hebben, omdat China bij intrekking van de status op zijn beurt handelsbep srkingen jegens de VS zou instellen, aldus presi dent Bush. WASHINGTON (AP) - Het Ameri kaanse handelstekort is in de eerste drie maanden van dit jaar gezakt tot 26.4 miljard dollar (50 miljard gul den), het laagste niveau sinds meer dan zes jaar. Dat heeft de regering gisteren bekendgemaakt. De handelstekort was 8.2 miljard dollar lager dan in het laatste kwar taal van 1989, toen het 28.7 miljard dollar bedroeg. De verbetering is volgens het ministerie van handel te danken aan een record-verkoop van Amerikaanse produkten in het bui tenland, die een aardig tegenwicht vormde voor de olie-import, die ook een recordhoogte bereikte. In het eerste kwartaal van 1990 steeg de waarde van de export met 4.7 procent tot 96,04 miljard dollar. De waarde van de import steeg, vooral door de olie, met 1,6 procent tot 122,4 miljard dollar. De opgaande trend was al eerder opgemerkt in de maandelijkse han delsrapporten van het ministerie. Deze gaven over het eerste kwartaal een nog lager tekort van 23,9 miljard dollar te zien. Het verschil tussen de twee cijfers wordt veroorzaakt doordat de militaire export niet bij het cijfer van gisteren is inbegre pen. Waarnemers zien in de sterke ver laging van het handelstekort een bemoedigend teken, omdat eerdere verbetering van de exportpositie van de VS garant bleek te staan voor een groot deel van de economi sche groei. De export van machinegereed schappen, industriële produkten en consumptie-artikelen steeg met 4 procent tot 85,1 miljard dollar. Meer dan de helft van de stijging was te danken aan de inhaal-verkoop van vliegtuigen na afloop van en staking bij Boeing. De agrarische export steeg met 7 procent tot 11 miljard dollar. Vooral de verkoop van tar we, groenten, fruit en noten naar het buitenland nam toe. •MONACO De Italiaanse autofabriek Lamborghini heeft een duur ca deautje voor een 100-jarige autoclub in Monaco en 400 autoliefhebbers: de 'Centenaire'. De auto met 12 cilinders kost 2,5 miljoen franc, minder dan 900.000 gulden. LONDEN (DPA) - De Oostduitse instantie die staatseigendommen beheert, de Treuhandanstalt, wil de komende twee jaar een krediet'van 50 miljard mark opnemen om de in dustrie te moderniseren. Dat schrijft het Britse financiële dag blad Financial Times gisteren. Het Engelse blad had een inter view met Wolfram Krause, het plaatsvervangend hoofd van de Treuhandanstalt. In een reactie op het interview zegt het Westduitse ministerie van financiën dat de uit latingen van Krause "volledig on juist" zijn. Er is geen sprake van een lening van 50 miljard mark de komende twee jaar, zegt Krause. In het staats verdrag over de eenwording staat duidelijk dat de grens voor kre dietopname door de Treuhandans talt in 1990 7 miljard mark bedraagt en in 1991 10 miljard mark. Krause zegt in het interview ver der het krediet te zoeken bij interna tionale investeerders. Dit 'moderni seringsfonds' komt dan naast het fonds voor de Duitse eenheid waar voor de Westduitse overheid een be drag van 95 miljard mark heeft uit getrokken. Dat bedrag moet twee derde van het Oostduitse begro tingstekort in de komende vier jaar dekken. Ter indicatie van de financiële problemen waarmee de Oostduitse industrie worstelt, zei Krause dat slechts eenderde van de uitstaande bedrijfskredieten van de staatsbank ter waarde van 120 miljard mark zullen worden terugbetaald. Aan de andere kant wees Krause erop dat de 8000 bedrijven in Oost-Duitsland een waarde vertegenwoordigen van 300 miljard mark en als de grond er bij gerekend wordt een waarde van 600 miljard mark. Van onze correspondent Ronald Massaut ZAANDAM De overneming i Verkade door het Engelse United Biscuits lijkt onzeker. De groep van beleggers, die 45 procent van de aandelen in haar bezit zegt te hebben, heeft gistermiddag haar aandelen niet aangemeld. Deze groep vindt het bod van 400 gulden per aandeel te laag en een bod tus sen de 500 gulden en 600 gulden re delijker. Dit weekeinde beslist Uni ted Biscuits of het afziet van de overneming of dat zij genoegen neemt met een marginaal meerder heidsbelang. 'Opponent' Investeringsbank Van Meer James Clavel schat dat slechts 48 tot 52 procent van de aan delen zijn aangemeld, waardoor het volgens de bank zelfs niet zeker is dat de Britten over een meerder heid kunnen beschikken. Pierson Heldring en Pierson, de bank van UB, deed gistermiddag geen uit spraak doen de 'hoeveelheid' aan meldingen. "Verkade heeft de standvastig heid van deze groep beleggers flink onderschat en dat is niet verstandig geweest", reageert directeur H. Vermeulen van Van Meer James Clavel, die de groep dwarsliggende beleggers vertegenwoordigt. Bij Verkade was men gistermid dag nog niet op de hoogte van de de finitieve weigering de aandelen aan te melden. "Dinsdag zullen we wel te horen krijgen wat de exacte uit komst is geweest", reageerde direc tiewoordvoerder R. Fock. Deze week toonde de Verkade- leiding zich nog zeker van haar zaak door te veronderstellen dat de groep die 45 procent van de aande len in bezit heeft, "wel eieren voor haar geld zou kiezen". "Onzin", zegt Vermeulen van de Brits-Nederland se investeringsbank. "Waarom zou den we met minder genoegen ne- "Er zijn zes of zeven manieren om de waarde van een onderneming te berekenen. Op geen enkele wijze komen wij ook maar in de buurt van de 400 gulden die United Buscuits met Verkade is overeengekomen. Onze laagste berekening komt uit op 495 gulden en de hoogste op 615 gulden. Wanneer Verkade dan zon der, in onze ogen, opgaaf van rede nen bij de 400 gulden blijft, dan vind ik het niet vreemd, dat deze groep weigert haar aandelen aan te melden". Fock noemt dit verwijt niet juist. "In de aanbiedingsprospectus heb ben wij gesproken over 22 keer de jaarwinst en dat is een goede prijs. Ik weet ook wel dat bij voorbeeld Cote D'or voor 40 keer de jaarwinst is verkocht, maar dat is geen maat staf'. Feit blijft, dat Verkade zich heeft vergist in de kracht en de vastbera denheid van de 'groep van 45'. "Het zijn geen speculanten. De zeven in stitutionele beleggers om wie het gaat, weten heel goed waar zij mee bezig zijn. Het vreemde vind ik al leen, dat de aandelen in depot lig gen bij Amro, ABN en Pierson zelf. Als je een beetje moeite doet, weet je datje met gerenommeerde beleg gers te maken hebt, waar iedere bank graag zaken mee doet. De aan delen die zij hebben, dateren van een periode van zes maanden tot vier jaar geleden. Er is niemand die Verkade-certificaten heeft gekocht om te speculeren. Daar zijn wel overwogen beslissingen aan vooraf gegaan". Douane Ivoorkust legt werk neer ABIDJAN (Rtr/AFP/UPI) De douane in Ivoorkust heeft gisteren het werk neergelegd uit onvrede over slechte werkomstandigheden en lage lo nen. Op het vliegveld en in de haven van Abidjan werden goederentrans porten door bewapende douaniers geblokkeerd. Het passagiersvervoer ondervond nauwelijks hinder. De sociale onrust in Ivoorkust, en met name in Abidjan, de belangrijkste stad in het land, laait hiermee opnieuw op. Eerder legden politie, brand weerlieden en kadetten in Abidjan het werk reeds neer. Vermeulen is niet bang, dat de aandelen Verkade zullen kelderen op de beurs nu de overneming door United Biscuits onzeker is gewor den. "Er wordt gespeculeerd over een mogelijke koersval terug naar het niveau van 275 gulden. Binnen één tot drie maanden zien wij dit echt niet gebeuren. Iedereen die zijn aandeel wilde verkopen, heeft dat de afgelopen dagen gedaan. Vol gens onze informatie zijn er deze week 27.000 stuks verhandeld en vandaag nog eens 32.000". "De beleggers die ik vertegen woordig, hebben precies 45,25 pro cent van de aandelen en zij hebben deze week geen poging gedaan om een meerderheidsbelang te verkrij gen. Daar is het hen ook niet om be gonnen. Het enige dat zij willen, is een bedrag dat enigszins overeen komt met de waarde van hun aan deel". Wanneer de overneming door United Biscuits definitief niet door gaat, voorziet Vermeulen een terug val van maximaal tien tot twintig procent. De keuze is aan United Buscuits. Maandag, maar zeker dinsdag wordt een uitspraak verwacht. Vol gens het biedingsbericht kunnen de Britten nog alle kanten op: accepte ren, intrekken tot en met het verlen gen van de aanmeldingstermijn. Vermeulen ziet maar één oplossing en dat is "terug naar de onderhan delingstafel" gaan. Op deze manier en met dit bod, doen wij geen za ken". Nederlandse directeur Duitse ADCA-bank over 'failliet bedrijf EG belooft harde aanpak monopoliserend vliegtuigbedrijf BRUSSEL (Rtr/UPI) - De Europe se Commissie zal niet tolereren dat luchtvaartmaatschappijen via sa menwerkingsovereenkomsten hun marktaandeel beschermen en de concurrentie verminderen. Dit heeft het lid van de Europese Com missie voor concurreptiezaken, Leon Brittan, gisteren verklaard op een conferentie in Londen. Hij noemde als voorbeelden de samenwerkingsplannen van de KLM, British Airways en Sabena en een akkoord tussen Air France, Lufthansa en Iberia. In januari werd bekend dat de KLM en British Airways elk een belang van twintig procent willen nemen in Sabena World Airlines, een nieuw opgerich te maatschappij waarin de lucht vaartactiviteiten van de Belgische Sabena zijn jndergebracht. Briitan zei bezorgd te zijn over de groeiende tendentie naar het slui ten van 'niet-aanvalsverdragen' in de Europese luchtvaart. Ook volgt de Europese Commissie nauwlet tend tekenen dat grote luchtvaart maatschappijen bezig zijn voor zichzelf 'forten te bouwen' door op komende binnenlandse concu ten op te kopen, aldus Brittan. van onze correspondent Hans Hoogendijk) FRANKFURT - "Rationeel vinden de meeste bankiers net als directeur Pöhl van de centrale Duitse Bun desbank dat de DDR een failliet be drijf is. Een tent, die met Westduitse hulp van binnenuit, dus be schermd, in drie tot vijf jaar moet worden opgebouwd. De 'Wiederve- reinigung' ihoet dus niet te snel ko- "Maar na die vaststelling worden ze vaak emotioneel en praten heel anders. Zo in de geest van: dat pak ken we wel even. Ik heb niet de in druk dat de bankiers en grote indus triëlen meedoen, omdat ze moeten. Ze willen werkelijk een succes-ver haal van de DDR maken en dan ver geten zelfs zulke nuchtere reke naars wel eens even om economisch te denken". Johannes van der Velde is erdoor gefascineerd. Zes jaar geleden, toen de Rabo-bank de kleine Westduitse ADCA-bank overnam, werd Van der Velde directeur van het filiaal in Düsseldorf. Ruim 3,5 jaar later ver huisde hij naar de centrale in Frank furt om van daaruit als algemeen di recteur de integratie van de ADCA in de Rabo te coördineren. In 'Bank- furt', zoals het monetaire hart van .Duitsland vaak wordt genoemd, heeft de 44-jarige bankier ook de vinger aan de financiële pols van de 'Wiedervereinigung'. Uitdaging "Duitsland heeft een nieuwe uitda ging nodig. Na de oorlog hebben ze een gigantische prestatie geleverd. Dat wordt algemeen erkend in de wereld, maar geliefd zijn de Duit sers daarom nog niet. En ze willen meer dan erkenning. Maar dat gaat nu eenmaal niet zo snel en dus zoe ken ze iets nieuws. De DDR is die nieuwe uitdaging. Ze willen de we reld laten zien dat ze er iets van kun nen makén". Grote risico's loopt het bedrijfsle ven volgens Van der Velde niet. Po litiek zijn de financiële gevaren gro ter. Minister van financiën Theo Waigel: "Wie nu voorspelt wat de eenheid kost, is een helderziende of een opschepper". Van der Velde ziet dat anders: "Een politieke uit spraak. Je kunt namelijk precies uitrekenen wat het maximaal kan gaan kosten. Er zijn 16 miljoen Oostduitsers en die komen gedu rende een, twee drie of uiterlijk vijf jaar tussen de 500 en 1000 mark per maand te kort. Een kwestie van ver menigvuldigen en je kunt ook vast stellen of dat op te brengen is". De grote onbekende is naar zün mening de snelheid waarmee de in dustriële produktie in de DDR wordt aangezwengeld. "Dat proces kan wel even tijd vergen. Westduit se bedrijven staan niet te springen om massaal te investeren, tenzij er met grote subsidies wordt ge werkt". Sceptisch reageert Van de Velde als het woord 'Wirtschaftswunder' valt. "Onzin. Hier heb je te maken met een situatie waarin het ene land het systeem van het andere over neemt In tegenstelling tot West- Duitsland in 1948 is er geen moge lijkheid om een aparte economie van de grond af op te bouwen. Ver der werkten ze toen in het Westen 12, 14 uur per dag, terwijl de lonen bijna gelijk bleven. Daar zal nu geen sprake van zijn". Fusie Van der Velde spreekt liever van' een fusie tussen een machtige mul tinational en een groot, maar failiet, nationaal bedrijf. "Daarbij is van eminent belang of de prijs in orde was en of er een meerwaarde uit de samenvoeging komt. Je kunt twee van de beste bedrijven bij elkaar zetten, maar als ze elkaar niet mo gen, als de culturen te verschillend zijn, heb je geen schijn van kans. - De 'fusie' van beide Duitslanden kent ook tegenstanders: deze demonstranten gaven de afgelopen week lucht lan hun verzet door verkleed als kanselier Kohl en premier De Maizière een banaan te delen. <ioto ap) Psychologie is de belangrijkste fac tor bij elke fusie. Beide partijen moeten er een gestegen gevoel van eigenwaarde door krijgen. Dat is hier het geval". De bankdirecteur noemt het een sprookje dat de hereniging uit de postzegelkas kan worden betaald. "Het wordt een hele dure grap, maar ik denk dat Duitsland het kan. Het slagingspercentage is heel hoog om de doodeenvoudige reden dat je bijna onderaan begint. De produkti- viteit van de DDR ligt bü een schaal van nul tot 100 op ongeveer 20 pun ten. Binnen drie of vier jaar kunnen ze met 80 procent het niveau bere ken van Bremen of Saarland". "Dat is nog niet voldoende, maar juist op dat stuk groei van 60 punten jagen de ondernemers. Je moet nu op die trein stappen om de volle mep mee te pakken en niet wachten tot ze bij de 80 zijn. Dan zijn de kan sen dat het 90 of 100 wordt immers veel kleiner. Voor elke ondernemer is dit de kans". Inflatiegevaar de herenigingsmedaille. Ziet hij dan helemaal geen risico's? "Als je de zaak na 2 juli helemaal open gooit, klapt alles in elkaar. Maar dat gebeurt niet. De Oostduitse rege ring is helemaal niet zo happig op een snelle Wiedervereinigung. Door die vertraging wordt een kader ge schapen waarin zaken naast elkaar kunnen worden ontwikkeld. De DDR-economie moet gedurende een bepaalde periode worden be schermd". Hij vindt het kortzichtig dat de regering-Kohl tot nu toe vrij wel niets in die richting heeft onder nomen. "Doen ze niets, dan kan het economisch een succes worden, maar sociaal gezien een drama". Ook hij ziet een geweldige werk loosheid ontstaan, maar dat hoeft niet tot'onrust te leiden indien er een'behoorlijke sociale wetgeving komt. Op 2 juli krijgen ze de Oost duitsers de felbegeerde D-mark. Wordt de stabiliteit van de West duitse munteenheid niet bedreigd als ze allemaal hun spaarbankboek jes leeg halen en het nieuwe geld di rect uitgeven? Van der Velde: "Dat er een geweldige geldstroom öp gang komt is zeker, maar die wordt niet echt gevaarlijk voor de waarde van de D-mark. In de eerste plaats zal het geld vertraagd in omloop ko men, omdat door het ontbreken van een distributiesysteem de nieuwe waren lang niet overal direct te koop zullen zijn". "In de tweede plaats zullen de meesten hun geld niet achter elkaar uitgeven. En zelfs als ze dat zouden doen, bestaat er alleen op hele korte termijn een inflatiegevaar. De hoe veelheid geld in de DDR bedraagt maar tien procent van die in West- Duitsland. Daar kun je natuurlijk een markt kortstondig mee ont wrichten, maar ik zie dat niet gebeu ren. En verder hebben de Oostduit sers toch niets meer te zeggen over de geldpolitiek en dat is maar goed ook".

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1990 | | pagina 5