VROUWENKLINIEK
'Je moet je persoonlijke ambitie opzij zetten'
Kunst met de natuur als inspiratiebron
EXAMENS
'90
'Examen op muziek van oudere-jongeren'
ZATERDAG 26 MEI 1990
3BBE
REGIO
PAGINA 11
Informatiemarkt
gezondheidszorg
LEIDEN/REGIO - Onder het motto
'Gezondheidszorg iets voor u?' or
ganiseert een aantal instellingen uit
de regio samen met het Arbeidsbu
reau Leiden op donderdag 31 mei
een informatiemarkt.
Van vier sectoren zijn aparte
stands ingericht: algemene en psy
chiatrische ziekenhuizen, instellin
gen voor zwakzinnigenzorg en ver
pleeghuizen. De markt is bedoeld
voor' schoolverlaters, herintreders
en mensen die een andere baan zoe
ken. Ruime aandacht zal worden
gegeven aan voorlichting over de
verschillende beroepen en scho
lingsmogelijkheden bij de instellin
gen.
De markt wordt donderdag in het
informatiecentrum van het Ar
beidsbureau, Oosterkerkstraat 1 in
Leiden gehouden van half negen tot
vier uur en van half zeven tot half
acht.
Bejaarde man
raakt gewond
bij burenruzie
LEIDEN - Aan de Caeciliastraat is
gistermiddag een burenruzie flink
uit de hand gelopen. Een 30-jarige
Leidenaar sloeg zijn 81-jarige buur
man met een spiegel op het hoofd.
Ook diende hij hem een vuistslag
toe. waardoor de bejaarde man zijn
neus brak. De 73-jarige vrouw van
het slachtoffer liep bij het gevecht
een gekneusde rib op. De man is
voor behandeling naar het AZL
overgebracht.
De dader is door de politie inge
sloten. Volgens een politiewoord
voerder lag aan het conflict een lang
slepende burenruzie ten grondslag.
Krant voor starters
LEIDEN - De Kamer van Koophan
del heeft een nieuwe editie laten
verschijnen van de Starterskrant.
Beginnende ondernemers kunnen
in deze krant allerhande informatie
vinden die hun van pas kan komen
bij het opzetten van een eigen be
drijf. De krant is gratis af te halen bij
het kantoor van de Kamer van
Koophandel, Stationsweg 41 in Lei
den.
Van onze redacteur
Annemiek Ruygrok
LEIDEN - Wanneer de
overheid samenwerking
tussen onderzoekers van
verschillende instituten
oplegt, wordt het niks. Doen
ze het uit eigen vrije wil, dan
gaan beide groepen erop
vooruit.
Dr. A.W.W. Peters,
gynaecoloog in het
Academisch Ziekenhuis
Leiden en initiatiefnemer van
de Stichting Cobra Research,
een samenwerkingsverband
tussen vier Zuidhollandse
ziekenhuizen, heeft veel
onderzoek de mist in zien
gaan: "Als de overheid
samenwerking oplegt, leidt
dat vaak tot stilstand. Men
gaat juist z'n domein
verdedigen en er ontstaat een
competitie tussen twee
groepen. Soms bij het
onethische af. Als de één een
fout maakt, is de reactie van
de ander: 'Ha, 1-0 voor ons'.
Dat is dan de strategie om te
overleven".
Bij vrijwillige samenwerking
gaan, volgens Peters, niet alleen
de onderzoeksgroepen erop voor
uit, in het geval van Cobra zullen
ook de patiënten er baat bij heb
ben. "Wat Cobra betreft bestond
er al een intensieve samenwer
king op het gebied van bijscho
ling tussen de gynaecologische
afdelingen van het AZL en Dijk-
zigt in Rotterdam. We merkten
hoe plezierig het was en op een
keer zei ik tegen prof. Drogen-
dijk: "We moesten maar intensie
ver gaan samenwerken. Rotter
dam was ook geneigd tot samen
werking op onderzoeksterrein.
En van het een kwam het ander.
Want een band tussen ons en niet-
universitaire opleidingszieken
huizen als het Westeinde en
Leyenburg in Den Haag was er
ook al. Dus werd het een samen
werkingsverband tussen die vier
ziekenhuizen".
Vorige week werd, als uitvloei
sel van het initiatief, officieel de
Stichting Cobra Research opge
richt. Cobra staat voor Chirurgi
sche Opleiding en Bijscholing
Randstad Academies. "Dat het zo
goed werkt heeft met de mentali-
Onderzoekers vier ziekenhuizen werken samen in Stichting Cobra
Fietsend geboefte (3)
Bij deze willen wij reageren op het
ingezonden stuk van de heer Ouwe
hand uit Katwijk over het 'fietsend
geboefte' in de duinen. Daar wij al
jarenlang met onze kinderen op de
paden fietsen tussen Zandvoort en
Scheveningen kunnen wij de reac
tie van de heer Ouwehand wel be
grijpen.' Dat hij zich echter op een
bijzonder grove manier uit, vinden
wij een heel slechte zaak. Blijf heer,
dan krijgt je schrijven meer inh' >ud.
Vooropgesteld dat velen op race
fietsen zich wel netjes gedragen,
willen we niet iedereen over één
kam scheren. Duidelijk is wel dat
het gedrag van velen heel slecht is.
Onze jarenlange aanwezigheid
heeft dat geleerd. Vooral als men in
grotere groepen opereert en men
met grote snelheid van de duinen
afdavert. Heel angstig is het als deze
meute op je afkomt. Ze hebben
vaak een grenzeloze minachting
voor de mede-fietspadgebruikers.
Ze snijden de pas af en botsingen en
bijna-botsingen zijn het resultaat.
Ruzies te over waarbij je soms uit-
- gescholden en bespuwd wordt. Ook
snuit men soms heel hard dé neus
waarbij je het snot om de oren
vliegt. Daar waar de paden ook door
wandelaars gebruikt worden, is de
situatie nog beroerder. Door het
links en rechts lopen, wordt dit nog
verergerd.
Het is juist op deze gedeelten dat
de race-fietsers zich absoluut niet
aanpassen aan de situaties. Zij ver
pesten op grondige wijze de sfeer in
onze toch wel mooie kuststrook. In
deze omgeving waar velen van al
het moois in de duinen willen genie
ten, horen deze 'asfalthijgers' be
slist niet thuis.
P. Balkenende
Haven 16
Lisse
"Het gaat vooral om klinisch
onderzoek. Met een patiëntenpo-
tentieel van 5500 per jaar kun je
heel wat doen. Zo gaan we het
hechtmateriaal bij operaties be
kijken. Onderzoeken of dat niet
beter kan. Of we verklevingen
kunnen voorkomen. Tevens gaan
we een pijnonderzoek doen. Ook
kijken naar chronische buikpijn
bij vrouwen".
De groep gynaecologen van Co
bra zou je 'kritische gynaecolo
gen' kunnen noemen. Zijn ingrij
pende operaties als de volledige
verwijdering van de baarmoeder
wel in alle gevallen noodzakelijk?
is de vraag die zij zichzelf en 300
deelnemers aan een symposium
vorige week in Noord wijk over
routine-matige handelingen stel
den. "Het gaat niet alleen om ge
vallen waarbij kanker in de baar
moeder is geconstateerd. Maar
ook om vrouwen met zeer ernsti
ge menstruatie-klachten. Voor
hen is verwijdering van de baar
moeder vaak een uitkomst. Toch
moet je als gynaecoloog samen
met de vrouw de voor- en nadelen
afwegen. Zorgvuldig zijn en haar
wijzen op mogelijke complica
ties. Dat is een taak van onze be
roepsgroep: kritisch de indicaties
bekijken".
Cobra schuwt het contract-on
derzoek, in opdracht van de far
maceutische industrie, evenmin.
Uit noodzaak, om al het onder
zoek van de stichting te kunnen
financieren. "Maar alles loopt na
tuurlijk via de medisch-ethische
commissies. Ik hoop dat dat ook
goed gaat. Dat als de medisch-
ethische commissie van één zie
kenhuis een onderzoek goed
keurt, dat dan niet ook de andere
drie commissies er zich nog over
gaan buigen. Ik hoop dat er een
standaardisatie komt".
Cobra is volgens Peters ge
slaagd als onderzoeks- en kwali
teitsbeheersing in eikaars ver
lengde liggen. "Laten we begin
nen in eigen huis. We willen niet
wedijveren met het buitenland.
Als we maar goed zijn in eigen
huis".
LEIDEN - Sieraden, objecten en
aquarellen met de natuur als inspi
ratiebron zijn tot en met 17 juni te
zien in de oranjerie van de Leidse
Hortus Botanicus.
Vroeger werden planten nauw
keurig getekend om ze te kunnen
bestuderen voor het geval ze moch
ten doodgaan. Tegenwoordig wor
den ze gefotografeerd. De tentoon
stelling in de hortus moet als een
vervolg op deze traditie worden ge-
Vijl kunstenaressen uit binnen-
en buitenland tonen hun door flora
en fauna geïnspireerde werk. Zoals
Matsuko Nakajima, door haar werk
in het Rijksherbarium getraind in
het botanisch bekijken van bloe
men en planten. Los geaquarelleer
de, kunstzinnige afbeeldingen van
planten vormen het resultaat.
Hiske Bern maakt sieraden van
messing, titanium en acrylaat. Ge
fascineerd als zij is door insecten,
ontstaan gigantische, bizarre steek
spelden in de vorm van kevers en
andere kruipende dieren.
Beweging en organische vormen
komen tot uiting in de bronzen en
(Duö Jlicutos
Honderd jaar geleden stond er
in de krant:
- Twee kinderen zaten te Eist tus-
schen de rails te spelen, juist toen
de stoomtram ir? aantocht was.
Tevergeefs trachtte de machi-
nist, door krachtig te remmen,
de machine tot,staan te brengen.
De stoker Van den Berg zag dat
de kleinen verloren waren, toen
hij eensklaps van de machine
sprong en hen met bijzondere
vlugheid wegrukte. Een oogen-
blik en de kleinen hadden, zooal
niet het leven verloren, dan toch
zware verminkingen bekomen.
- WORDT GEVRAAGD.
tegen Nov.: een droog, welinge-
richt HUIS, gelegen op vroolij-
ken stand, bevattende 6 Kamers,
goeden Kelder en Zolder met
Dienstbodenkamer en voorzien
van Gas-en Waterleiding. Br.fr.
onder lett. HH aan hel Bureel
van dit Blad.
Vijftig jaar geleden:
Gisteravond vischte een ko-
lenwerker uit het water van de
Reguliersgracht te Amsterdam
een pakje op. Bij nader onder
zoek bleek het te bestaan uil .op
de helft doorgesneden bankbil
jetten en wel Hollandsche bank
biljetten voor een totaal van
53.000 gulden: verder nog 6900
dollars en 390 Engelsche ponden.
De herkomst van deze halve
bankbiljetten kon nog niet wor
den vastgesteld.
De classis s-Gravenhage der
Geref. Kerken, met droefenis
kennis genomen hebbende van
de klacht inzake een geestelijke
achteruitgang op de visscbers-
vloot, spreekt uit. dat allen die
bij het visscherijbedrijf werk
zaam zijn, in gehoorzaamheid
aan het Sabbathsgebod geroe
pen zijn, om zooveel mogelijk
een rust van 24 uren te houden,
die Zondagsheiliging mogelijk
maakt en dat waar men ook is.
het uitvaren op Zondag beslist
moet worden nagelaten.
Kunstzinnige, maar tevens botanisch-technische aquarellen van Matsuko Nakajii
Sieraden, objecten en aquarellen in de Hortus
Juiste antwoorden
examens woensdag
LBO (C) MAVO (C) Spaans
1 A; 2 D; 3 A; 4 A; 5 A; 6 A: 7 C; 8 A; 9 B; 10
C; 11 B; 12 C; 13 B; 14 A; 15 B; 16 B; 17 C;
18 C; 19 B; 20 B; 21 C; 22 C; 23 B; 24 C; 25
A; 26 D; 27 B; 28 A; 29 C; 30 B; 31 A; 32 B;
33 A; 34 C; 35 B; 36 B; 37 D; 38 C; 39 C; 40
A; 41 A; 42 B; 43 A; 44 A; 45 D; 46 C; 47 A;
48 C; 49 B; 50 B.
LBO (D) MAVO (O) Spaans
1 C; 2 A; 3 A; 4 B; 5 B; 6 C; 7 C; 8 A; 9 B; 10
A; 11 E; 12 C; 13 B; 14 C; 15 A; 16 D; 17 B.
18 A; 19 C; 20 B; 21 A; 22 C. 23 A; 24 C; 25
A; 26 B; 27 C; 28 C; 29 C; 30 A; 31 A: 32 D:
33 C; 34 C; 35 A; 36 B. 37 A; 38 D: 39 C. 40
B; 41 D; 42 D; 43 C; 44 A; 45 C; 46 A; 47 C;
48 D; 49 A; 50 C.
LBO (C) MAVO (C) Maatschappijleer
I B;2C;3D;4F;5 A;6 A;7D;8 A;9D: 10-;
II A; 12C; 13A; 14 -, 15-; 16B; 17B; 18B;
19 C; 20-; 21 D;22 A;23C;24B;25-;26D;
27 -. 28 E; 29 A; 30 A; 31 D; 32 A; 33 -; 34 F.
35 D; 36 D; 37 A; 38 B; 39 C; 40 E; 41 B; 42
D; 43 44 C; 45 -
LBO (O) MAVO (D) Maatschappijleer
I D; 2 A. 3 A; 4 -; 5 -; 6 F; 7 D; 8 D; 9-; 10 C;
II -; 12 A; 13 D; 14 -; 15 E. 16B; 17B; 16 F;
19 E; 20 B; 21 C; 22 -; 23 B; 24 D; 25 -; 26 -;
27 -; 28 F; 29 D; 30 A; 31 -; 32 D; 33 D; 34 B;
35 -; 36 B; 37 B; 38 D; 39 E; 40 E; 41 F; 42 -;
43 D; 44 C; 45 F.
stenen beeldjes van Selma Weeren-
beck.
De uit Canada afkomstige Maria
Tran toont op de expositie aquarel
len van tulpen en orchideeën. Zij
maakte de zeer natuurgetrouwe
aquarellen na de collecties van de
Leidse hortus te hebben bestu
deerd. Wetenschap en kunstvorm
vallen in haar werk samen.
Bronzen objecten van Brigitte
Wawoe tenslotte tonen eveneens
duidelijk dat de natuur haar inspira
tiebron was. Vooral vogels spelen in
haar werk een grote rol, maar ook
een levensgrote 'boomvrouw'.
Als inleiding op de tentoonstel
ling is te zien hoe de natuur in het al
gemeen onze leefomgeving beïn
vloedt. De bloemrijke trend in de
woninginrichting van de laatste tijd
en de met klimop versierde zuilen
van de Romeinen in de oudheid la
ten dit zien.
Al het tentoongestelde werk is te
koop. De expositie, ingericht door
een groep studenten van de Rein-
wardt Akademie in Leiden, is dage
lijks van elf tot vijf uur geopend.
Gigantische kevers als steékspelden van Hiske Bern.
VWO-kandidaten geconfronteerd met kunst en cultuur
(foto Jan Holvast)
In Nederland hollen medici vaak
achter de technologie aan. Peters:
"Wanneer een vrouw een verzak
king heeft wordt ze inwendig bij
wijze van spreken van haar huig
tot haar anus onderzocht. Wat wij
van Cobra nu doen is vraagtekens
zetten bij de terreur van de tech
niek. Is zo'n belastend onderzoek
wel nodig?"
Van onze redacteur
Gert Visser
LEIDEN - Zeventien VWO-ers za
ten gistermiddag aangeschoven
voor het examen muziek op dè
Agnes-scholengemeenschap in
Leiden. Muziek is geen bijzonder
populair vak op de middelbare
school. Van de circa 60 scholen in
Nederland waar het vak wordt ge
doceerd, zijn er slechts twee in de
Leidse regio te vinden.
De scholieren die muziek in
hun vakkenpakket kiezen, zijn
zeker niet allen van plan hun op
leiding voort te zetten aan het
conservatorium. Een groot deel
doet het uit louter interesse,
speelt in een band of thuis voor de
lol piano. Onlangs nog bracht de
muziekstudie aan het Agnes twee
bij na-winnaressen van het plaat
selijke songfestival voort.
Toch valt muziek niet in de. ca
tegorie pretvakken. Het examen
werd door de leerlingen als 'nogal
moeilijk' omschreven. Dat is ech-
Negen leraren
Voor de surveillance bij twee
vwo'ers die examen Grieks moes
ten doen, kwamen gisteren op
een school in Eindhoven maar
liefst negen leraren opdagen. Vol
gens het Landelijk Aktie Komitee
Scholieren (Laks), dat dit meldde,
waren de beide eindexamenkan
didaten hierover zeer te spreken.
Het team van de klachtenlijn had
met niet meer dan enkele tiental
len telefoontjes een rustige dag.
Gezien het geringe aantal scholie
ren dat examen deed - uitsluitend
vwo'ers - was dat niet verwonder
lijk.
ter ook te wijten aan de manier
waarop dit vak wordt geëxami
neerd. Van een geluidsband zijn
de te behandelen muziekwerken
hoorbaar. Tussen de fragmenten
cloor zijn de vragen ingesproken.
Het tempo van het examen wordt
gedicteerd door de band en dat
leidt tot stress voor wie een vraag
mist of twijfelt.
"De concentratie vasthouden,
dat is heel moeilijk. Je zit zowel
met de muziek als met de vra
gen", zegt Marieke Verhart na af
loop: "Je wordt door de band erg
opgejaagd". "En die stem daar
word je ook gek van", vervolgt
Welmudt Schmidt. De leerlingen
hebben er geen bekende Neder
lander in kunnen ontdekken.
Maar toch het soort stem dat ge
woonlijk bij een donker nachte-,
lijk luisterprogramma op de radio
klinkt.
Muziek wordt vaak onderschat,
zeggen de leerlingen, maar het
kent wel degelijk een hoog ni
veau. Docente Tessa Kraus vond
het niet anders dan andere jaren.
"Het blijft voor iedereen altijd'
even moeilijk. Tegenwoordig zit
er vijf minuten pauze tussen de
vragen. Tot voor een jaar was dat
niet zo. Als je even naar de wc
moest, had je een vraag gemist".
In het muziekelcamen worden
twee klassieke en één moderne
compositie behandeld. De eerste
compositie was van Mozart en
daarbij kwamen vragen aan de or
de als welke instrumenten spelen
er en welke partijen spelen er in
welk ritme. Verder werd ge
vraagd naar veranderingen in
tempo, toon- en maatsoort en
moest het soort compositie wor-
Gynaecoloog A. Peters: ook vraag
teit en de kwaliteit van de samen
werkende instituten te maken.
Dat je je persoonlijke ambities
een beetje secundair maakt. Dat
je de poorten voor elkaar open
gooit. Als onderzoeker ben je na
tuurlijk ondergeschikter dan
wanneer je alléén de kar trekt".
De stichting Cobra hoopt dat
niet alleen op gynaecologisch ge-
\ens zetten bij de terreur van de teek.
bied, maar op grote schaal derge
lijke samenwerkingsverbanden
van de grond komen. "Er zijn tien
wetenschapsinstituten in Neder
land - acht academische zieken
huizen, het Anthonie van Leeu
wenhoekziekenhuis in Amster
dam en de Daniël den Hoed-kli
niek in Rotterdam - die pretende
ren hoogwaardig onderzoek te
doen naar kanker. Elk hebben ze
een eigen structuur, een eigen lo
gistiek. Van samenwerking is
geen sprake. Belachelijk? Jij zegt
het. Maar het is natuurlijk dwaas.
Op verschillend gebied is er een
ervaring van jewelste. Wat is er nu
logischer dan dat er allerlei sa
menwerkingsverbanden ont
staan?"
Aan de hand van het schilderij
'La Grande Odalisque' dat Jean-
Dominique Ingres in 1814 maak
te, moest worden uitgelegd waar
om dit werk het romantische en
het klassieke in zich verenigt.
Voor de schilder, diu zelf nooit
een harem bezocht, was dit exoti
sche onderwerp puur roman
tisch. Maar de nogal gekunstelde
pose van de afgebeelde vrouw en
haar geïdealiseerde schoonheid,
zijn klassieke elementen.
Heel anders ging Eugene Dèla-
croix te werk bij het maken van
zijn 'Odalisque'De wulpse hou
ding van de vrouw, het gebruik
van warme kleuren en sterke lich
te en donkere accenten maken dit
schilderij tot een uitgesproken ro
mantisch werk. Pas later kreeg
deze kunstenaar de kans een ha
rem te bezoeken. Aan de hand
van 'De dag der goden' van de
Franse schilder Paul Gauguin,
die lange tijd op Tahiti verbleef,
moest worden aangeven hoe de
schilder door middel van compo
sitie laat zien dat de drie naakte
vrouwen in gezelschap zijn van
een godheid.
In het derde deel van het exa
men werd gevraagd naar de in
vloed van de Japanse bouwkunst
op het werk van de Amerikaanse
architect Frank Lloyd Wright.
Hier ging het erom, aan te geven
hoe 'binnen' en 'buiten' in elkaar
overlopen. Wie de omsloten tui
nen en binnenplaatsen noemde,
de overdekte veranda's, de ver
overstekende daken, de grote ra
men en het gebruik van natuur
lijk materiaal (hout), stemde de
examinatoren tevreden.
den benoemd: cantate, mis, mo
tet, of oratorium?
De vragen over de tweede com
positie (een deel uit Sheherazade
van Nicolai Rimsky-Korsakov)
hadden vooral betrekking op de
partituur die werd getoond. De
moderne compositie was afkom
stig van Alan Parsons Project,
een popgroep uit de jaren zeven
tig die volgens Tessa Kraus ten
onrechte het predikaat 'modern'
had meegekregen. 'Ik vind' het
toch meer iets voor oudere jonge
ren. Op het havo-examen werd
Joe Jackson gedraaid, die is toch
ook al een beetje voorbij. Waarom
met iets eigentijds van de Eury-
thmics"?
Pose
(GPD) De samenstellers van het
examen kunstgeschiedenis toet
sten de theoretische kennis van
de vwo'ers door hen niet minder
dan achttien kleurenreproduk-
ties van kunstwerken te laten
analyseren. Daarbij stond de in
vloed van andere culturen op de
westerse kunst centraal.
