Litouwen wijst bod van Gorbatsjov af Leiders van de intifadah hongeren naar erkenning Franse troepen naar onrustig Gabon Onafhankelijkheid binnen twee tot drie jaar VS verbreken handelscontact met China niet Steeds meer geweld Colombia aan vooravond verkiezingen Labour maakt ruk naar het midden De eethoek van de maand TORNADO TREFT TREIN VRIJDAG 25 MEI ïyyU BUITENLAND MOSKOU De vice-president van het Litouwse parlement. Kazimieras Motiekas, heeft vanmorgen het aanbod van Sovjet-leider Gorbatsjov voor een onafhankelijkheid 'op ter mijn' van de Baltische republiek afgewezen. Gorbatsjov zei gisteren tegen een Litouwse delegatie dat hij bereid is de republiek binnen twee tot drie jaar onafhankelijkheid te geven. Voorwaarde is wel dat de 'eenzijdi ge' onafhankelijkheidsverklaring van 11 maart wordt herroepen. Gorbatsjov week met zijn aanbod af van bestaande wetgeving. Daarin staat dat de onafhankelijkheidspro cedure vijfjaar vergt plus een refe- WASHINGTON (GPD/AFP) - De Verenigde Staten hebben besloten de status van 'meest begunstigde handelspartner' voor China met een jaar te verlengen. Dit betekent dat vrijwel alle Chinese produkten weer een jaar lang vrijwel zonder in voerrechten in de VS kunnen wor den geïmporteerd. In het Congres hebben zowel de mocraten als republikeinen kritiek geuit op de maatregel van president Bush, omdat China sinds een jaar geleden de protestacties op het Tiananmen-plein in Peking bloedig werd neergeslagen, geen enkele vooruitgang in de richting van een vrijere samenleving heeft gemaakt. Bush erkende dat gisteren en riep China daarom op de mensenrech ten-situatie te verbeteren. Bestaan de sancties zullen ook van kracht zullen blijven. Eén van de mensen die verantwoordelijk worden ge acht voor de protestacties vorig jaar op het Tiananmen-plein, Yin Ping Zhang, heeft woensdag tot woede van China politiek asiel gekregen in de Verenigde Staten. Surinaamse leger schendt rechten WASHINGTON (ANP) - Het Suri naamse leger maakt zich schuldig aan schending van de mensenrech ten. Dat stelt de Organisatie van Amerikaanse Staten (OAS). De OAS wijst erop dat het leger het vre desakkoord van Kourou niet na leeft doordat het de Tucayana-in- dianen heeft bewapend en tégen de bosnegers opzette. Van vier india nen die door Guyana aan het Suri naamse leger zijn uitgeleverd, is niets meer vernomen. Als ander voorbeeld van schending van men senrechten noemt de OAS de be schieting van het huis van mensen- rechtenstrijder Stanley Rensch vo rig jaar. Regionaal Jaguar rendum. Maar het Litouwse parle ment heeft na dagenlange debatten vanmorgen opnieuw laten weten dat geen sprake kan zijn van intrek king van de onafhankelijkheidsver klaring. Het enige waartoe regering en volksvertegenwoordiging toe be reid zijn is het opschorten van Li touwse wetgeving die na de-11e maart van kracht is geworden. Boris Jeltsin, de dissidente com munist heeft het optreden van de president tegen de Baltische repu blieken scherp veroordeeld. Het stopzetten van de gas- en olieleve ranties naar Litouwen, noemde hij een 'economische oorlog'. Jeltsin is een van de zeven over gebleven kandidaten voor het presi dentschap van de republiek Rus land. De verkiezing van het hoofd van de Russische Federatie, de be langrijkste republiek van de Sov jetunie, heeft vandaag plaats. Sovjet-leider Gorbatsjov waar schuwde woensdag persoonlijk te gen verkiezing van Jeltsin. "Zijn programma voor een onafhankelijk Rusland druist in tegen het Unie verdrag. Sterker nog, in zijn rede voering voor dit parlement komen de woorden socialistisch en Sov jetunie niet voor. Jeltsin deed een poging om Rusland los te maken van het socialisme", aldus Gor batsjov. Het persoonlijk ingrijpen van de Sovjet-president, tekent het belang van de verkiezing. Jeltsins voor naamste tegenkandidaat is nadat vanmorgen de premier van de Fede ratie Alexander Vlasov zich heeft teruggetrokken Ivan Polozkov, een conservatief van de harde lijn. Jeltsin werd direct na Gor- -batsjovs benoeming tot partijleider aan het hoofd van de belangrijke Moskouse partijafdeling gesteld. Maar twee jaar geleden kwam het tot een breuk tussen beiden, omdat Jeltsin naar de opvattingen van Gorbatsjov een te radicale koers vaart. Jeltsin werd uit het politburo gezet en als partijchef van Moskou ontslagen. De persoonlijke populariteit van Jeltsin is echter groot. Tijdens de parlementszitting kreeg hij ook van afgevaardigden die zich nog niet tot een van beide kampen hebben be kend, bijval voor zijn dertien-pun tenprogramma. Dit behelst van Rusland een onafhankelijke repu bliek maken, compleet met meer- partijensysteem en vrije-markteco- Het is lang niet zeker of Jeltsin voldoende aanhang heeft om tot voorzitter van het parlement en daarmee tot president van de fede ratie te worden gekozen. Zijn blok dat opereert onder de naam 'Demo cratisch Rusland', zegt ongeveer 450 van de 1059 parlementariërs achter zich te hebben. Vandaag verdedigen de zeven kandidaten hun programma. Daar na volgt de verkiezing, waarbij te vens wordt beslist over het uitroe- ber 1986 de gaskamers in de oorlog CLAFLIN Achtentachtig wagons van de Southern Pacific trein liggen verwrongen in een hoop nadat een tor een 'detail' in de geschiedenis had nado gisteren het zuidwesten van de staat Kansas in de Verenigde Staten trof. In de plaats Claflin werden ook genoemd. nog elf huizen verwoest door de storm. Enkele mensen raakten gewond, maar niemand werd gedood. (foto apj Centrum A. Blankespoor b.v. JAGUAk Oostdorperweg 29-31 Wassenaar Tel. 01751-19359 Kosovo De regering van de Joegoslavische provincie Kosovo heeft woensdag avond haar ontslag ingetrokken. Eerder op de dag had het hele kabi net aan het parlement zijn ontslag aangeboden. Door deze stap is een einde gekomen aan een al twee maanden durende regeringscrisis die ontstond door ernstige me ningsverschillen tussen de Albane se afgevaardigden in het parlement en vertegenwoordigers van de Ser vische minderheid in de provincie. Japanse keizer De Japanse keizer Akihito heeft gis teren de verantwoordelijkheid op zich genomen van de brute onder drukking van het Koreaanse volk tijdens de Japanse koloniale over heersing, van 1910 tot 1945. "Ik kan niet anders, dan mijn diepste spijt betuigen, als ik denk aan het lijden van uw volk, dat door mijn land is veroorzaakt", zei de Japanse keizer ter gelegenheid van het bezoek van de Zuidkoreaanse president Roh Tae Woo. Het is de eerste keer, dat een Japanse monarch in het open baar zo'n verklaring aflegt. ANC Het ANC wil de wapens niet neer leggen, omdat de Zuidafrikaanse regering te weinig onderneemt te gen het geweld van de kant van ge wapende groepen van rechtse blan ken. Chris Hani, de bevelhebber van de gewapende vleugel van de zwarte verzetsbeweging, heeft dit gisteren op een bijeenkomst met Zuidafrikaanse militairen en defen siestrategen in Zambia verklaard. Van onze correspondent Ad Bloemendaal JERUZALEM (GPD) - 'Jeruzalem- dag', 23 jaar na de Zesdaagse Oorlog en vier dagen na de bloedige zondag in Rishon Lezion. Op elke hoek in het oostelijk deel van "Israëls eeu wige onverdeelde hoofdstad" hou den twee zwaargewapende leden van de grenspolitie de situatie nauwlettend in het oog. Iedere drie minuten passeert een patrouillewa gen met een machinegeweer aan boord. Onder de joodse burgers heerst niet meer de opwinding van de eer ste jaren na de bliksemoorlog die Oost- en West-Jeruzalem met elkaar verbond en van Israël een bezetten de mogenheid maakte. Alleen de meest fanatieke nationalisten pro beren nog "te bewijzen" dat Jeruza lem van hen is. Er zijn marsen in en om de oude stad door de ultra-nationalistische partijen Tehiya en Tsomet en pre mier Yitshak Shamir houdt toe spraken waarin hij de bevolking er aan herinnert hoe 23 jaar geleden het Israëlische leger Jeruzalem her enigde. "Toen wij de stad bevrijd den hebben we volstrekt niets ge stolen", zegt hij. "Jeruzalem is voor eeuwig van ons". Bluffen In de tuin van het Rode Kruis- hoofdkwartier in het oostelijk stadsdeel doen de Palestijnse lei ders die sinds zondag in hongersta king zijn 'Jeruzalemdag' af met schouderophalen. "Het is alleen maar een poging de Arabieren af te bluffen", meent Faisal al-Husseini, belangrijkste woordvoerder van de vijftig mannen en vrouwen die pro beren de Palestijnse opstand, weer prominent in het nieuws te bren gen. "Jeruzalem is geen herenigde stad. Als je naar het oostelijke en het westelijke deel kijkt zie je twee steden. We willen graag een hereni ging, maar dan op basis van gelijk waardigheid. De Israelis kunnen niet zeggen dat het hun stad is, want het is ook onze stad. Het is allemaal een onderdeel van een poging de in druk te wekken dat er geen Pales pen van de Russische soevereini teit. Het terugtrekken van Vlasov van morgen was opmerkelijk, omdat hij gold als een protégé va Gorbatsjov. Ook hij vond dat de Russische fede ratie economisch en politiek onaf hankelijk moest worden van 'het centrum', maar dan binnen het raam van de huidige Sovjet-grond wet en wetgeving. Vlasov gaf geen reden voor zijn terugtrekking: "De omstandigheden dwingen mij een keuze te maken". Zwarte Frangaise kaalgeschoren AVIGNON (Rtr) De politie in het Zuidfranse Avignon is op zoek naar vier blanke jongens die een zwart meisje van 16 molesteerden, haar met de dood bedreigden en het hoofd kaal schoren. "Wij houden niet van negers, je hoofdhaar gaat. er af en als je je verzet, doden we je", zouden de vier hebben gezegd. Twee weken geleden werd een joodse begraafplaats geschonden in Carpentras, niet ver van Avignon. Daarna volgde een reeks van racisti sche incidenten. Kerkelijke en poli tieke leiders stellen het extreem rechtse Front National verantwoor delijk. De leider van het Front, Le Pen, is woensdag door de recht bank in Nanterre veroordeeld tot een symbolische boete van een franc (34 cent) omdat hij in septem ber 1986 de gaskamers in de oorlog een 'detail' in de geschiedenis had genoemd. NAIROBI (Rtr/AFP/UPI/GPD) - De regering van het Westafrikaanse Gabon heeft gisteren extra politie gestuurd naar Port-Gentil, de eco nomische hoofdstad van de voor malige Franse kolonie. De onlusten in de havenstad breiden zich uit, al dus ooggetuigen die verklaarden dat alle winkels in het centrum zijn geplunderd. Tien gijzelaars, drie werknemers van Shell en zeven van Elf, zijn vrijgelaten nadat gisteren Franse soldaten waren gearriveerd. De Gabonese regering heeft toe gezegd een speciaal onderzoek in te stellen naar de dood van oppositie leider Rendjambe. De mysterieuze dood van Rendjambe, secretaris-ge neraal van de Gabonese progressie ve partij, was de aanleiding voor de onlusten in Port Gentil en de hoofd stad Libreville. Regeringsgebou wen, winkels en het Franse consu laat werden in brand gestoken. Honderden demonstranten scan deerden anti-regeringsleuzen. Volgens de demonstranten is pre-^ tijns volk bestaat, of dat vrede met de Palestij nen kan komen zonder de PLO". De stammenoorlog in het Mid den-Oosten beleefde afgelopen zon dag weer eens een dieptepunt met de moord door een voortijdig uit mi litaire dienst ontslagen Israëli op ze ven Palestijnse arbeiders uit de Ga- zastrook. Gevolgd door niet geheel van hypocrisie ontblote retoriek aan beide kanten. De Palestijnse publicist Daoud Kuttab, die werkt aan boek over de Intifadah, meent dat Israëli's zowel als Palestijnen de afgelopen twee en een half jaar een harde leerschool hebben doorlopen. December 1987 was het een verkeersongeluk in de Gazastrook dat de vlam in de pan deed slaan. Israël was toen slecht voorbereid. Kuttab: "Het Israëli-» sche leger heeft deze week zijn best gedaan om zo koel mogelijk op te treden, maar dat is mislukt". "De Palestijnse leiders daarente gen slaagden wel in hun opzet om zo goed mogelyk hun voordeel te doen met de situatie. Binnen een paar uur nadat het nieuws over het bloedbad bekend werd was er al een persconferentie in het National Van onze correspondent Rob Sprenkels BOGOTA Aan de vooravond van de presidentsverkiezingen neemt het klimaat van onzekerheid in Co lombia toe. Gisteren hielden tal van winkeliers in de hoofdstad Bogota hun zaak dicht. Alle schoolkinde ren hebben tot dinsdag vakantie ge kregen. En vannacht ontplofte er opnieuw een autobom, dit keer in Medellin, de zetel van de belangrijs- te drugsmafia van het land. Een paar uur eerder was er in die zelfde stad ook al een voertuig met twintig kilo dynamiet ontploft voor de radiozender 'Colmundo'. Behal ve de aanzienlijke schade aan het ra diostation liep daar alleen een wachtpost verwondingen op. De tweede autobom ontplofte bij de toegangsweg van het Interconti nental-hotel, het meest luxe van Medellin, gelegen op de zuidooste lijke bergrug boven het centrum van de stad. De daders zochten daar opzettelijk een wegblokkade van sident Omar Bongo verantwoorde lijk voor het overlijden van de oppo sitieleider, die woensdag dood werd aangetroffen in een hotel in Libre ville. Als eerste reactie op de rellen stuurde Bongo extra troepen de straat op en stelde de avondklok in. De gespannen situatie in Gabon noopte Frankrijk er gisteren toe 200 man extra para-troepen te sturen om de 15.000 Fransen in de voorma lige kolonie te beschermen. De actie van Parijs volgde op de gijzeling van de Franse consul in Port Gentil door demonstranten. De consul werd na enige tijd weer vrijgelaten. Frankrijks besluit is opmerkelijk omdat een verzoek tot troepenver sterkingen van het Westafrikaanse land Ivoorkust vorige week werd af gewezen. President Bongo daaren tegen had niet om extra Franse troe pen gevraagd, maar heeft er wel zijn goedkeuring aan gegeven. Gabone se oppositiegroeperingen in Parijs hebben de beslissing van de Franse regering veroordeeld. Palace Hotel in Oost-Jeruzalem, compleet met de aankondiging van een hongerstaking en een eisenpak ket, dat bestaat uit het bijeenroepen van de Veiligheidsraad, een onder zoek naar de moordpartij en inter nationale protectie voor de bevol king van de bezette gebieden. Het laat zien dat er nu een volwassen lei derschap is, dat bovendien bereid is zich opofferingen te getroosten en niet langer alleen maar praat met de media en met bezoekende buiten landse delegaties". De Palestijnse leiders beseften onmiddellijk dat de schok die het bloedbad van Rishon Lezion in Is raël en daarbuiten heeft veroor zaakt haar tijdelijk onkwetsbaar maakt. Daarom zitten nu in de tuin van het Rode Kruis-hoofdkwartier alle coryfeeën van de Palestijnse opstand ontspannen, zij het honge rig, bijeen op onder tentdoek uitge spreide matrassen. De hongerstaking gaat in ieder geval door tot maandag. Dan volgt beraad over het al of niet voortzet ten van hun vasten aan de hand van bereikte resultaten. "Alleen een bij eenkomst van de Veiligheidsraad is niet genoeg", zegt Husseini alvast. "We zijn geen kinderen, we willen elite-troepen van de politie op. Ter wijl ze tot stoppen werden gedwon gen, sprongen de mannen uit hun auto en renden weg. En vervolgens kwam er de klap van naar schatting 90 kilo springstof. Vannacht waren er al zes doden geteld, onder wie drie agenten en een kind. Ook zijn er 23.gewonden. Zeven auto's gingen in rook op. De autoriteiten verwachten dat er wel licht nog meer lijken worden gevon den als vandaag, bij daglicht, het zoeken tussen de wrakstukken wordt hervat. Ook het luxe hotel liep de nodige schade op. Gebroken ramen, zelfs scheuren in sommige muren. Maar de aanslag was vooral gericht tegen de 'Rambo's', de speciale comman do's van de Colombiaanse politie die eerder dit jaar naar Medellin zijn gestuurd om de drugsmafia te be strijden. Bijna de helft van die troe penmacht is inmiddels naar de an dere wereld geholpen. Zo vlak voor de verkiezingen van zondag begint het steeds stiller op straat te worden, ook in de hoofd stad Bogota. Bij wijze van voorzorg houdt de politie massale razzia's. Hele wijken worden afgezet en doorzocht op zoek naar wapens en explosieven. Gisteren was ook een groot deel van de hotels in de hoofd stad aan de beurt. Daarbij werden 430 mensen opgepakt, onder wie een Israëliër en een andere buiten lander. Om de verkiezingen door te laten gaan zullen vandaag in opdracht van president Virgilio Barco de be langrijkste steden door leger en po litie worden afgezet. In totaal ko men er bij de veiligheidsoperatie zo'n 180.000 man op de been. De gang naar de stembus is nu, behalve voor de verkiezing van een nieuwe president, ook bedoeld als een referendum waarbij de Colom- bianen zich kunnen uitspreken over de vraag of er een nieuwe grondwet moet worden opgesteld. President Barco noemde dat van nacht een 'overwinning voor de de mocratie'. Hij riep de mensen op massaal te gaan stemmen. Afgaande op de uitslag bij de an derhalve maand geleden gehouden parlementsverkiezingen lijkt de li beraal Cesar Gaviria reeds zeker van een overwinning. Maar ook de conservatieve dissident Alvaro Gomez en Antonio Navarro Wolff, leider van twee maanden geleden nog als een guerrillabeweging ope rerende M-19, lijken de nodige stemmen te gaan trekken Van onze correspondent Cces van Zweeden LONDEN Met de publicatie van het mini-verkiezingsprogramma 'Kijken naar de Toekomst' doet de Britse Labour Partij weer een po ging de middengroepen voor zich te Nog voordat het programma gis teren uitkwam, was er kritiek uit de conservatieve hoek: Labour zou de belastingdruk moeten verhogen om de plannen te verwezelijken. La- bourleider Kinnock erkende dat: "Gezien de erfenis (van 11 jaar 'Thatcher', red), en vooral de ver waarlozing van sommige overheids diensten, zal het moeilijk worden de belastingen te verlagen". Maar terwijl het verkiezingspro gramma 1983 nog sprak over verre gaande staatsleningen, heet het nu: "We zullen niet meer uitgeven dan Engeland zich kan veroorloven". Onder een Labour-regering zou het hoogste belastingtarief, nu 40 pro cent, slechts met 10 procent worden verhoogd. De grootste ommezwaai van La bour betreft het beleid ten aanzien van de Europese Gemeenschap. Ze ven jaar geleden was de partij nog voor directe uittreding uit de EG, nu vindt Labour dat het Britse pond "zo snel mogelijk" moet toetreden tot het wisselmechanisme van het Europees Monetair Stelsel. De gewraakte poll tax zou ver dwijnen. Het Labour-alternatief voor de gewraakte belasting die voor een ieder even hoog is, is de roof-tax. Bepalend voor de hoogte van die belasting worden twee fac toren: de waarde van iemands huis en de hoogte van het inkomen. Al eerder had Labour afstand ge daan van de politiek van eenzijdige ontwapening, dat onder Kinnocks voorganger Foot een van de hoek stenen van het socialistische pro gram was. Labour spreekt zich nu uit voor bevriezing van het aantal kernwapens op het huidige niveau. De verkiezingen moeten in ieder geval plaatshebben voor juni 1992. Algemeen wordt aangenomen dat premier Thatcher ze volgend jaar zal uitschrijven. Bij tussentijdse verkiezingen in het noordelijke dis trict Bootle heet Labour gisteren een verwachte overwinning be haald. Maar uit een BBC-opiniepei- ling bleek vanmorgen dat de Con servatieven hun achterstand op La bour bezig zijn te verkleinen. Het Westafri kaanse land Gabon. dat er nu echt actie wordt geno- len ze bereid zijn zich Israëli's te Filosoof prof. Sari Nusseibeh van de Universiteit van Bir Zeit, een van ideologen achter de opstand en ook voorzien van een armband met het opschrift 'hongerstaker', gaat er voorzichtigheidshalve toch van uit dat tijd gemoeid zal zijn met inter nationale steun. "Maar ik zie bewe ging en vooruitgang, in de Verenig de Staten en elders in het Westen. Waar we nu in de eerste plaats naar op zoek zijn is internationale pro tectie voor onze ongewapende be volking. Israël handelt in strijd met wat in de Geneefse Conventie is be paald inzake bezetting en het kan de situatie in de bezette gebieden een voudig niet meer aan". "Daarom moet de buitenwereld ingrijpen. Maar internationale be scherming dient nog een ander doel, namelijk het vredesproces. Het lijkt erop dat Israël alleen door interventie van buiten tot het besef kan komen dat de Palestijnse vre despogingen serieus zijn bedoeld". "Als de Verenigde Staten bang zijn voor destabilisatie in Jordanië zullen ze in actie moeten komen. Maar laat ze wel met iets realistisch komen en ons niet vragen alles te doen wat de Israëli's willen. Ze moeten eindelijk eens begrijpen dat we de vijanden van Israël zijn en niet de slaven. Amerika moet optre den als een grote mogendheid. Want als je de verklaringen over Is raël van de Verenigde Staten en die van een willekeurig klein land nu naast elkaar legt zie je geen ver schil". Topconferentie De hongerstakers hebben een boodschap gestuurd naar de Arabi sche Liga in verband met de Arabi sche topconferentie in Baghdad van aanstaande maandag. Husseini is er duidelijk niet helemaal gerust op. "We hebben de staatshoofden laten weten dat ze zich als staats lieden moeten gedragen", stelt hy wat sarcastisch. En hij voegt er na een korte pauze aan toe dat het tijd wordt dat de Ara bische landen zich ernstig gaan be raden over democratisering. Dat zal, meent hij, ook de Palestijnse zaak ten goede komen. "Als de rege ringen van de Arabische landen de belangen van hun bevolkingen gaan dienen zal dat ook mijn belang dienen. Ze houden alleen maar de belangen van de regeringen in het oog en zelfs dat lukt ze niet. Laten ze eens kijken naar andere staten en naar wat er geworden is met hun lei ders, misschien brengt ze dat tot een ander inzicht. Het zal in ieder geval de internationale positie van de Arabische wereld en van de Pa lestijnen ten goede komen". Volgens Nusseibeh komt het slecht uit dat deze week ook Jordaanse troepen slag hebben ge leverd met Palestijnse demonstran ten, ten koste van minstens vier do den, want dat leidt de aandacht af van wat gebeurt in de bezette gebie den. Maar de eveneens hongerende Radwan Abu Ayesh, voorzitter van de Arabische Journalistenbond, ziet ook een positieve kant aan de zaak. "Misschien begrijpt de wereld nu dat de onrust niet beperkt zal blijven tot de Gazastrook en de Wes telijke Jordaanoever, als Israël de Palestijnse vredespogingen blijft afwijzen. Dat kan voor grote proble men zorgen in het Midden Oosten". "De Palestijnen in Jordanië de monstreren om dezelfde reden waarom de Palestijnen binnen Is rael demonstreren, namelijk omdat we een volk zijn", zegt Faisal al- Husseini. "Je zult zien dat zodra on ze staat een feit is de Palestijnen in Israël en in Jordanië zich kalmer gaan gedragen. Zonder een Pales tijnse staat beschouwen de Palestij nen in Israël zich als Palestijnen, maar met een Palestijnse staat zul- "Sheraton" is een opvallende eet combinatie voor mensen die van plezierig tafelen houden. Een uiterst geraffineerde combinatie van robust naturel rotan met sierlijk zwart leder omwikkeld. De stoere tafel heeft een dikke glasplaat, 125 cm. 0. Deze maand als speciale aanbieding bij de grootste rotan-interieurspecialist. stoel r 665,- tafel r 1390,- Hartenslraat 21-25 Amsterdam Teletoon 020-231180

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1990 | | pagina 5