Van oude communisten.
streken die niet overgaan
Beetje aandacht na poging tot zelfdoding
Synode pal achter
school in Kampen
'Grootscheepse fraude bij Roemeense verkiezingen
'Naar buiten toe gaat
er weinig van ons uit
mmaam REPORTAGE mmz
LEIDEN Hortend en sto
tend baanden twee auto's,
waarop een bordje waarne
mer zat, zich afgelopen zon
dag een weg óver het Roe
meense platteland. Achter
de twee Datsja's reden over
de hobbelige weg van Buka-
rest naar Timisoaro twee
zwarte auto's. Wanneer de
waarnemersauto's de gerad
braakte passagiers lieten uit
stappen in een dorpje, dan
stopten ook de twee zwarte
auto's. Wanneer de eveneens
met een bordje waarnemer
getooide chauffeurs plank
gas gaven, dan versnelden
ook de zwarte achtervolgers
hun vaart.
"Er is niets veranderd in Roemenië:
de oude communisten hebben nog
altijd de macht en de veiligheids
dienst Securitate is nog steeds druk
bezig. Wanneer wij gesprekken
voerden met mensen, kwam er al
tijd wel iemand bij staan om de zaak
af te luisteren. De meesten zeiden
tegen ons: de gebeurtenis van de
cember was geen revolutie, maar
een opstand waarmee de commu
nist Iliescu de macht heeft overge
nomen van de communistische dic
tator Ceausescu".
De Leidse studenten Martijn Boe
len (rechten) en Carin Tiggeleren
(politicologie) waren zondag offi
cieel waarnemer bij de Roemeense
verkiezingen op uitnodiging van de
liberale partij PNL. Zij mochten
dus de stembureaus bezoeken en
bij het stemmentellen aanwezig
zijn. "Waarnemen is niet alleen kij
ken, maar ook luisteren en goed op
letten. Wij hebben dagen achter el
kaar met heel veel mensen gesprek
ken gevoerd en de sfeer op ons laten
inwerken".
Fraude
Aan de vooravond van de verkie
zinguitslag spraken de twee met
Campeanu, de liberale kandidaat,
die uiteindelijk heel weinig stem
men zou halen. "Hij was helemaal
niet zenuwachtig over de uitslag,
want die stond al vast. Iliescu ging
de race om het presidentschap win
nen en zijn partij Front van Nationa
le Redding zou de meeste zetels ha
len in de senaat en het parlement.
Dat wist Campeaunu net als ieder
ander".
Toen Boelen en Tiggeler in de
nacht van dinsdag op woensdag in
Nederland aankwamen waren zij
dan ook zeer verwonderd over de
milde berichten in de pers over de
'onregelmatigheden' en 'onzuiver
heden' in de Stembureau's. "De
vraag in Roemenië was alleen nog
maar met wat voor een meerderheid
Iliescu ging winnen. Hij had twee
derde van de stemmen nodig om de
grondwet te kunnen veranderen en
heeft nu 68 procent. Dat zegt eigen
lijk al genoeg".
Bij de verkiezingen heeft het
Front van Nationale Redding op
zeer grote schaal gefraudeerd en ge
manipuleerd, weten de Leidse stu
denten heel zeker. De beweringen
van waarnemers zoals oud-presi
dent van de Verenigde Staten Car
ter en het Tweede Kamerlid Wie-
benga van de VVD dat de tekortko
mingen te wijten waren aan een 'on-
Afgelopen zondag werden in Roemenië
verkiezingen gehouden, die royaal wer
den gewonnen door het Front van Natio
nale Redding en zijn kandidaat Iliescu,
een oud-medewerker van de vorig jaar
afgezette dictator Ceausescu. Hoewel
de verslagen kandidaten van de liberale
en de boerenpartij luidkeels klaagden
over fraude en intimidatie, constateer
den officiële waarnemers en journalis
ten slechts incidentele 'onregelmatighe
den'.
Niks 'onregelmatigheden', er is op gro
te schaal gefraudeerd en gemanipu
leerd, zeggen de Leidse studenten Mar
tijn Boelen en Carin Tiggeler. Zij reis
den als officiële waarnemers over het
Roemeense platteland langs de stembu
reaus: een verkiezingscarroussel vol
Front-gezinde 'ofhankelijke' voorzit
ters, intimidatie van kiezers, verminkte
kieslijsten, gesjoemel met ongeldige
stemmen en overtreden verkiezingsre-
gels. "Iliescu had 66 procent van de
stemmen nodig en hij kreeg 68 procent.
Dat zegt eigenlijk al genoeg".
Betoging tegen Front
BUKAREST (AP) Naar schat
ting 5.000 mensen hebben giste
ren in de straten van Bukarest
deelgenomen aan een demon
stratie tegen interim-president
Ion Iliescu en het regerende
Front van Nationale Redding.
Volgens de betogers hebben
Iliescu en het Front op grote
schaal fraude gepleegd bij de
verkiezingen van afgelopen zon
dag en daardoor deze stembus
strijd gewonnen.
rijpe democratie', vinden zij onzin.
"Natuurlijk hebben zij geen echte
fraude gezien, want zodra zij met de
internationale pers op de hielen een
stembureau instappen gaat alles
meteen volgens de regels. Maar wij
trokken ondanks onze waarnemers
badges veel minder de aandacht en
daardoor hebben wij dingen waar
genomen die gewoon echt niet
kloppen".
Verkiezingscircus
Op de dag van de stembusgang ver
lieten Boelen en Tiggeler met de zes
andere waarnemers van liberale
huize (JOVD en Jonge Democra
ten) het verkiezingscircus in Buka
rest. "In Bukarest verliep alles na
tuurlijk keurig met al die waarne
mers en buitenlandse pers. Wieben-
ga heeft nog gevraagd of hij met ons
mee kon rijden door Roemenië,
maar dat hebben we geweigerd. Met
hem erbij werd het te officieel en
konden we niet onopvallend de
zaak controleren".
In de vroege ochtend bracht hun
tolk voor het vertrek nog even zijn
stem uit. "Dat was spannend, want
het was de vraag of hij als liberaal
wel op de lijst stond. Er werd name
lijk gebruik gemaakt van de kies
lijsten van 1977, toen Ceausescu
met een grote meerderheid werd
herkozen. Van die lijsten waren de
namen van de toenmalige tegen
stemmers vast geschrapt. Ook de
namen van studenten, die nogal kri
tisch zijn tegenover Ilescu, kwamen
vaak niet op de kieslijst voor. Die
studenten bleken dan noch in hun
plaats van herkomst noch in Buka
rest ingeschreven te staan".
De tocht ging van Bukarest naar
Timisoara, waar de revolte van vo
rig jaar begon. Het platteland maak
te een zeer een primitieve indruk:
"net Afrika, met al die koeien op de
weg". De bevolking daar is groten
deels analphabeet en politiek onwe
tend. "Daarbij kwam dat de voor
lichting van de regering heel slecht
en ingewikkeld was. Dat maakte
dat de kiezers wel gemakkelijk wa
ren te manipuleren".
Afluisteren
De route hadden zij ongebruike
lijk niet verteld aan de Neder
landse ambassade, omdat de Secu
ritate afluisterde en de informatie
zou doorspelen aan de kiesbu-
reau's. Dus hielden zij op willekeu
rige plekken zij stil in een dorpje en
begaven zich naar de stemlokalen.
"De eerste keer maakten we de fout
met zijn allen tegelijk uit de auto te
springen. De mensen waren zo
overdonderd, dat zij niets meer
durfden te zeggen. Daarna deden
we het voorzichtiger en hadden we
ook een lijst met een stuk of vijftien
vragen, die we stelden aan de stem
mers en het bestuur van het stemlo
kaal. We vroegen dingen als: wie
denkt u dat er gaat winnen en waar-
Iedere keer
mers een lokaal binnenkwamen
werden de bestuurders zeer ner
veus en begonnen zij de bezoekers
met de grootste égards te bejege
nen. Een kwaad geweten, leek het
de jonge waarnemers die stellig de
indruk hadden dat het Front van
Nationale Redding de verkiezingen
aardig in zijn greep had.
In het vierkoppige bestuur van
een lokaal hoorden officieel een ver
tegenwoordiger van het Front te zit
ten, naast één van de Liberale Partij
en ééen van de Boerenpartij, plus
nog een onafhankelijke voorzitter.
"Die vertegenwoordigers van de
oppositie-partijen ontbraken vaak
en in hun plaats zaten dan 'onafhan
kelijke' waarnemers, die meestal
van het Front waren. De onafhanke
lijke voorzitter was altijd van het
Front".
Intimidatie
Zonder controle van de oppositie,
had het Front vrij spel. "We hoor
den ergens van een leraar Frans dat
in een dorpje verderop de voorzitter
kiezers had gedwongen om op het
Front te stemmen. Toen wij dat daar
gingen navragen, werd het in alle
toonaarden ontkend natuurlijk,
maar getuigen bevestigden het ver
haal. We zijn naar het centrale ver
kiezingscomité in het district ge
gaan om een klacht in te dienen,
maar die wilde niets uitzoeken en
zei dat ze wel even met het bureau
zouden bellen. We hebben toen ge
dreigd met publiciteit en een klacht
bij de ambassade en toen hebben ze
er wel werk van gemaakt".
De tocht ging verder langs stem
bussen die al vroeg op de dag opval
lend vol waren, vermoedelijk ge
vuld door het bestuur van het stem
lokaal. In een stembureau troffen ze
ook een wat al te bereidwillige voor
zitter, die niet alleen een kiezer uit
legde hoe te kiezen, maar ook vast
de plaats voor de te zetten stempel
het vakje voor het Front aan-
's Avonds bereikten de acht waar
nemers eindelijk Timisoara, moe-
gehotst op de banken van de te klei
ne Roemeense auto's. Een aantal
van hen, onder wie Martijn Boelen,
besloot de tocht langs de stembu
reaus voort te zetten. Nu om het tel
len van de stemmen bij te wonen in
de stembureaus, die doorgaans nog
niet waren gesloten. "Elf uur was de
uiterste sluitii.0stijd, maar ook na
dat uur waren nog verschillende
stembureau's gewoon open".
Vergeten
Altijd spannend de uitslag van een
verkiezingsstrijd, maar gedurende
de nachtelijke omzwervingen kre
gen de inmiddels niet meer zo wak
kere studenten sterk de indruk dat
de stemverhouding per decreet was
bepaald. "Bij werkelijk elk stembu
reau waar we kwamen had het
Front driekwart van de stemmen
gekregen. De oppositie had voor de
geloofwaardigheid er moeten
toch wat tegenstemmen zijn on
geveer 25 procent".
Het tellen van de stemmen gaf
een aardig idee van hoe de stemver
houding tot stand kwam. Officieel
leest de voorzitter bij elk stembiljet
de keuze voor en geeft die dan ter
controle door aan de andere drie be
stuursleden. "Dat gebeurde niet, hij
las het voor en legde de stem
meteen op een stapel. Op een stapel
en niet netjes gesorteerd zoals het
hoort".
Moeilijk- punt was ook de geldig
heid van een stem, die uiteindelijk
vooral afhing van de natte vinger
van de voorzitter. Het stembiljet
kent een aantal hokjes, waarvan er
uiteindelijk maar één mocht wor
den gestempeld. Als dat niet zo was,
dan was de stem ongeldig. "Maar ja,
sommige biljetten hadden één
stempel in een hokje en nog een
paar naast de hokjes. Weer andere
biljetten waren helemaal volge-
stempeld. De voorzitter keek en zei
dan: geldig of ongeldig zonder dat
er enige lijn in zat". Behalve dan de
misschien de lijn van het Front,
waartoe de meeste voorzitters be
hoorden.
Vergeten
Meer nog dan de merkwaardige
handelingen bij de verkiezingen, is
de waarnemers de sfeer van angst
bijgebleven. "De mensen bij de
stemlokalen waren vaak bang om te
praten. Sommigen die wel durfden
zeiden bang te zijn voor de toe
komst. Zij zeiden: 'Vergeet niet, wat
ik je heb verteld over de dingen die
hier gebeuren. De verkiezingen nu
zijn niet belangrijk; waar het om
gaat is wat er straks na de verkiezin
gen gebeurt, als jullie allemaal weer
weg zijn'. En dus mogen we niet
vergeten wat we hebben gezien in
Roemenië".
Een meisje van vier zingt leuzen voor het Front van Nationale Redding bij de verkiezingen van zondag. Om de
Roemenen met één stem te laten spreken fraudeerde het Front op grote schaal. (archieffoto)
'Er moet in ieder geval één gesprek worden gevoerd'
Van onze redacteur
Jeroen Dirks
LEIDEN Ad Kerkhof zegt het
voorzichtig: "Het komt nog steeds
voor dat internisten een patiënt die
net een poging tot zelfdoding heeft
gedaan, met een minimum aan
begeleiding wegsturen. De maag
wordt leeggepompt en dat is het
dan. Ze hebben vaak nog de huis-,
tuin-, en keukenopvatting datje
niet te veel aandacht moet
besteding aan die pogingen. Soms
onder het motto: 'Er wachten ook
patiënten die buiten hun schuld in
levensgevaar zijn'". Nu valt nog
weinig tegen dit soort redeneringen
te doen. Maar dat verandert als
straks het protocol voor hulp na een
poging tot zelfdoding in werking
treedt.
Kerkhof is hoofddocent bij de vak
groep Klinische en Gezondheids-
pscychologie aan de Leidse univer
siteit. Zowel in 1981 en 1987 onder
zocht hij de hulp na poging tot zelf
doding in ziekenhuizen. De resulta
ten vielen hem in beide gevallen
flink tegen. Er bleken aanmerkelij
ke verschillen in opvang te bestaan
tussen ziekenhuizen en zelfs binnen
ziekenhuizen. Wie niet in kantoor
tijd een poging tot zelfdoding deed,
moest soms maar afwachten of een
psycholoog of psychiater werd in
geschakeld voor een na-gesprek.
Kerkhof benadrukt hoe belang
rijk zo'n na-gesprek is. Daarin kun
nen problemen die tot een poging
hebben geleid uitgebreid aan de or
de komen. Daarin ook kan de des
kundige psycholoog of pscychiater
bepalen of een vorm van verdere
hulp noodzakelijk is. En bovendien
is er eindelijk sprake van een luiste
rend oor. Er wordt aandacht ge
schonken. Want hoezeer daar door
sommigen aan wordt getwijfeld,
een poging tot zelfdoding geldt voor
Kerkhof nog steeds als een roep om
aandacht. Het minste wat een zie
kenhuis dan kan doen, is die aan
dacht geven.
Pols
In te veel gevallen gebeurt dat tot
nu toe niet. De maag wordt leegge
pompt of de pols wordt gehecht en
de patiënt wordt weer neer huis ge
stuurd. Kerkhof: "In het onderzoek
in 1987 hebben we geschat dat maar
ongeveer de helft van de pogingen
tot zelfdoding op de juiste manier is
behandeld, dat wil zeggen: met een
na-gesprek. Zo'n cijfer staat in
schril contrast met bijvoorbeeld de
behandeling van mensen die met
een gebroken been binnenkwamen.
Daarvan wordt nagenoeg honderd
procent goed behandeld", aldus
Kerkhof.
Er is nog een reden om voor een
goed na-gesprek te pleiten. Kerkhof
verwacht dat het daarmee mogelijk
is om herhaling te voorkomen. Uit
de kille cijfers blijkt dat van de 20
tot 25.000, met name jonge mensen
die jaarlijks een poging tot zelfdo
ding doen, veertig procent het vroe
ger of later weer probeert. Binnen
tien jaar overlijdt bijna tien procent
van de "recidivisten".
Voor Kerkhof betekende dit in
1987 dat op een of andere manier
naar een mogelijkheid moest wor
den gezocht om de ziekenhuizen er
van te doordringen dat het na-ge
sprek moet plaatshebben. "Altijd.
Ook als iemand maar een schram
metje op z'n pols heeft gezet", bena
drukt Kerkhof. Hij stapte naar een
organisatie van beroepsverenigin
gen die de heikele kwesties in de
medische wereld bespreekt: het
Centraal Begeleidingsorgaan voor
de intercollegiale toetsing, kortweg
CBO.
Overeenstemming
Bijna een jaar lang werd binnen het
CBO, onder voorzitterschap van
psychiater in het Academisch Zie
kenhuis Leiden prof. dr. Michiel
Hengeveld, uitgebreid gediscussi-
ëerd over een overeenstemming,
concensus, voor de hulp na poging
tot zelfdoding. En nu ligt er een pro
tocol dat weliswaar niet bindend is,
maar wel do,or alle beroepsgroepen
wordt onderschreven. De verpleger
of z'n coliega kan de arts op het pro
tocol wijzen en vragen waarom nog
geen psychiater is langsgeweest bij
de man of vrouw op zaal X die een
poging tot zelfdoding heeft gedaan.
"Een hele lieve manier van elkaar
op de vingers tikken", stelt Kerk
hof.
In het protocol heeft men zich
met de eis tot een na-gesprek be
wust beperkt tot een soort mini
mum-eis. Maar de Leidse hoofddo
cent stelt nadrukkelijk dat een
reeks misverstanden over pogingen
tot zelfdoding ook moet verdwij
nen. "Er wordt vaak gezegd dat
mensen die erover praten, het toch
niet doen. Dat is niet zo. Ook wordt
gesteld dat mensen die een suïcide
poging doen, aandacht trekken.
Alsof dat iets onfatsoenlijks is. Je
kan misschien beter spreken over
aandacht vragen. En dan moet je
zeggen: het is goed dat de mensen
deze poging nog hebben om aan
dacht te vragen", aldus Kerkhof.
Krijgen ze aandacht, dan is immers
na een poging tot zelfdoding nog
een weg terug.
Wanhoop
Maar wellicht het belangrijkste mis
verstand dat Kerkhof uit de weg wil
ruimen, is dat iemand die tot een
poging tot zelfdoding komt een
vrije keus zou hebben. "Maar er is
op dat moment geen keuze. Het is
een afgedwongen keuze. Door cri
sis, door verdriet, door pure wan
hoop. Ze zijn ontredderd. En er is
zeker geen sprake van chantage,
zoals vaak wordt beweerd", zegt hij,
"Je kunt het mensen niet kwalijk
nemen".
Een na-gesprek dus. De proble
men aanhoren en eventueel de
RIAGG inschakelen. Kerkhof
maakt zich geen zorgen over even
tuele extra kosten, ook al geeft hij
toe dat de ziekenhuizen het finan
cieel al moeilijk genoeg hebben.
"Ons voorstel is dat elk ziekenhuis
er voor zorg draagt dat een na-ge-
sprek plaatsheeft. Hoe ze dat rege
len, moeten ze zelf weten. Het kan
met een psychiater van de eigen
psychiatrische afdeling of van de
poli. Of door iemand van buitenaf in
te schakelen, bijvoorbeeld van de
RIAGG. Maar in beide gevallen
denk ik niet dat het zoveel hoeft te
kostên", aldus Kerkhof.
Model
De Leidse hoofddocent is tevreden
met het bereikte protocol. "Het is de
eerste keer dat een protocol voor de
hulp na pogingen tot zelfdoding
door alle beroepsgroepen wordt on
derschreven; de eerste keer dat we
een model hebben ontwikkeld
waarin iedereen zich kan vinden.
We lopen hiermee voor op de rest
van Europa en zeker op de Verenig
de Staten. Er is op dit moment zelfs
een werkgroep van de Europese Ge
meenschap die wil komen tot een
protocol voor heel Europa. Onze
consensus wordt door die werk
groep als model gebruikt", aldus
Kerkhof.
Na de onderzoeken naar de hulp
na pogingen tot zelfdoding en de
reeks discussies binnen het CBO is
Kerkhof overigens realist genoeg
om er op te wijzen dat de invoering
in alle Nederlandse ziekenhuizen
niet van vandaag op morgen gere
geld zal zijn. Ook niet als straks in
augustus de betrokken instellingen
door middel van uitgebreid voor-
lichtigsmateriaal van het protocol
op de hoogte zijn gesteld. Kerkhof:
"Ik hoop dat het over twee jaar
overal wordt nageleefd. Daar zou ik
heel blij mee zijn, als het zo gaat".
VRIJDAG 25 MEI 1990
BERLIJN -
Op sportschoe
nen weet deze
non zich met een
behoorlijke snel
heid voort te be
wegen. tijdens
een Katholieken
dagen, die
woensdagavond
in Berlijn zijn
begonnen. Zij
heeft voor dit
vervoermiddel
gekozen, om op
het uitgestrekte
terrein, waar de
ontmoetingsdag
plaatsvond, zo
veel mogelijk in
grediënten mee
te kunnen pik
ken. Aan de da
gen, de eerste in
Berlijn sinds
1958, nemen
ruim 120.000 ka
tholieken uit de
BRD en de DDR
deel. (foto epa)
Plan voor fusie met VU van de baan
PUTTEN De massaal aanwezige studenten konden enthou
siast applaudiseren: na een dag vergaderen veegde de gerefor
meerde synode het cofrimissievoorstel van tafel, dat van de
Theologische Universiteit in Kampen een nevenvestiging wil
de maken.
De Kamper school hoeft niet te
fuseren met de faculteit der god
geleerdheid van de Vrije Univer
siteit in Amsterdam, zo besloot de
synode met 48 tegen 25 stemmen.
Dit voorstel was door de voor
bereidende commissie gedaan,
met het oog op het vorig jaar ge
publiceerde rapport van de ver
kenningscommissie godgeleerd
heid. In dit rapport werd de on
derwijsminister geadviseerd om
het theologisch onderwijs meer te
concentreren, om zo het weten
schappelijk peil op niveau te hou
den.
Bovendien liggen er de progno
ses dat de studentenaantallen
sterk teruglopen en dat zal effect
hebben op de noodzakelijke over
heidsgelden voor de opleidingen.
De synode heeft over die kant van
de zaak woensdag geen woorden
vuil gemaakt. In Kampen bestaat
de hoop dat men ook in de toe
komst ook met minder docenten
goed kan blijven draaien, maar
dan moet de subsidie van de mi
nister wel wat worden opge
schroefd.
Ondanks, een enigszins aange
past voorstel, dat de commissie
aan het begin van de vergadering
presenteerde, bleef Kampen bij
monde van curator mr. J. G. B. E.
de Ruiter-Been het 'onaanvaard
baar' over de plannen uitspreken.
Onder toeziend oog van hooglera
ren, studenten en burgemeester
H. C. Kleemans van Kampen
wees zij er op, dat de synode vorig
jaar had uitgesproken onvoor
waardelijk achter Kampen te zul
len blijven staan.
Dr. A. J. Jelsma, hoogleraar
kerkgeschiedenis, moest denken
aan 'Killing me softly' van Rober
ta Flack. Curator, ds C. H. van den
Berg, zag een gelijkenis in het
verhaal van Jozef, die door zijn
broers vermoord dreigde te wor
den. Bovendien was hij van me
ning dat het commissievoorstel
aan alle kanten rammelde.
De synode kon zich wel vinden
in het tegenvoorstel van ds. W. J.
W. Scheltens (Glimmen), om te
komen tot één deputaatschap
voor zowel Kampen als de VU.
De synode zal zich in oktober
opnieuw buigen over de plannen
van de Interkerkelijke werkgroep
onderwijs en onderzoek theolo
gie (Iwoot). De hervormden gin
gen hier reeds eerder mee ak
koord. Iwoot voorziet in de stich
ting van een hervormde en een
gereformeerde bijzondere univer
siteiten een hervormde en een
gereformeerde. De VU is tegen
het plan, Kampen ziet het wel zit
ten.
Vrijgemaakte jeugddag over oecumene:
BARNEVELD - Jongeren
Gereformeerde Kerken (vrijge
maakt) zijn gisteren aangemoe
digd om contacten te leggen met
leeftijdgenoten in met name de
Christelijke Gereformeerde Ker
ken, maar ook' in de Nederlands
Gereformeerde Kerken.
De toogdag van de vrijgemaak
te bond van jeugdverenigingen,
beslist geen sprake van koekoek
één zang, maar toch zocht men el
kaar.
Terwijl hij hoopte dat de ker
ken op landelijk en plaatselijk ni
veau zich door dit voorbeeld zou
den laten inspireren, gaf Hoks
bergen de jeugdverenigingen als
advies om de andere kerken te be
studeren en vervolgens ook de
die jaarlijks op hemelvaartsdag jongeren daarbinnen op ^te
plaatsvindt, stond geheel in het
kader van de kerkelijke eenheid.
De ongeveer 2500 aanwezige jon
geren werd op het hart gebonden
ernst te maken met de bijbelse
opdracht om de eenheid te zoe
ken met de kerken die nog ernst
maken met de Schrift en de gere
formeerde belijdenis.
In de praktijk, zo bleek, komt
dat neer op de christelijk-gerefor-
meerden, waarmee sinds kort
weer een officieel gesprek wordt
gevoerd, de Nederlands-gerefor
meerden, waar tot nu toe hooguit
hier en daar plaatselijk contacten
mee zijn. Ook de Gereformeerde
Bond in de Hervormde Kerk
werd gisteren genoemd, maar, zo
werd geconstateerd, die lijken
zelfs met het 'allerheiligste vuur'
niet uit die kerk te branden.
Henk Hoksbergen, kerkredac
teur bij het vrijgemaakte Neder
lands Dagblad, vond dat de vrij-
gemaakten zich iets moeten aan
trekken van de karikaturen die
van hen bestaan, als 'hoogmoedi
ge lieden' en 'betweters'. "Laten
wij ons maar realiseren dat er
naar buiten toe heel weinig van
ons uitgaat", aldus Hoksbergen.
Hij waarschuwde voor de slo
gan: 'Beter in vrede naast elkaar,
dan in ruzie bij elkaar'. "Dat
klinkt heel vroom, maar het is on
heilige taal". Volgens Hoksber
gen is de kritiek die vanuit zijn
kerken wordt geleverd op het Sa
men op Weg-proces volkomen te
recht, maar hij vond ook de vraag
op zijn plaats wat de vrijgemaak-
ten daar zelf tegenover stellen.
Hij vond dat vrijgemaakten en
christelijk-gereformeerden, die
momenteel uiterst omzichtig zijn
in de toenadering, iets moeten le
ren van de vereniging van 1892
tussen de 'afgescheidenen' en de
'dolerenden', twee afsplitsingen
uit de Hervormde Kerk, die sa
men uiteindelijk de Gereformeer
de Kerken vormden. In die vere
niging was volgens Hoksbergen drs. K. H. Ubels kand Dordr'echt.
ken. Maar, waarschuwde hij, doe
dit niet op eigen houtje, doch in
overleg met de kerkeraad.
Een unicum op de een vrijge
maakte jeugdbondsdag, was de
aanwezigheid van een niet-vrijge-
maakte spreker. De christelijk-
gereformeerde hoogleraar prof.
W. van 't Spijker, sprak op zijn
beurt de hoop uit op oecumene
tussen de kleine gereformeerde
kerken. In de loop der jaren, zo
constateerde hij, is er aan beide
kanten een beeld van de ander
ontstaan, dat weinig aanleiding
gaf tot innige contacten.
De jongeren "Als ik jullie zo
zie, denk ik: dit zouden stuk voor
stuk christelijk-gereformeerde
jongelui kunnen zijn" gaf hij
echter nu als advies mee om de
tijd te nemen elkaar als kerkjeugd
te leren kennen.
De synode van de vrijgemaakte
kerken moet zich binnenkort uit
spreken over een voortzetting
van het officiële gesprek met de
christelijk-gereformeerden.
MECC. De Raad van Kerken in
Nederland moet de komende tijd
meer met de Raad van Kerken in
het Midden-Oosten (MECC) van
gedachten wisselen over theolo
gische vraagstukken, zoals de
plaats die aan Israël toekomt. Dat
is een conclusie die de secretaris
van de Raad van Kerken, ds. Wil
lem van der Zee, trekt uit de 'on
gelooflijk boeiende en leerzame
ontmoeting' met de MECC-dele-
gatie, die gisteren weer is vertrok
ken.
Beroepingswerk
Hervormde Kerk: beroepen te Zwolle
als geestelijk verzorger van het Zonne
huis A. Nicolai kand. Leiden; bedankt
voor Kamerik J. Maasland Capelle aan
den IJssel.
Gereformeerde Kerken: aangeno-
Putten als vlootpredikant
