Gouden Palm naar David Lynch
Een Fransman
met intuïtie
PODIUMBLIK
'Wild at heart' beste film; Depardieu en Janda beste acteurs
Overzichtstentoonstelling Arnulf Rainer
Nederlandse kunst om te lachen
Zanger
Yves Duteil
opent
vrijdagavond
Leidse
Chansonweek
Kunstenaars
verzekerd
DINSDAG 22 MEI 1990
IVaardenberg en De Jong in hun nieuwe programma 'Jool Hul'.
(foto Hans van de Pol)
Dansgroep
Kathy Gosschalk, artistiek leid
ster van de Rotterdamse Dans
groep, is niet uit op een bepaalde
dansstijl of techniek, maar wil
met haar groep produkties bren
gen die uniek zijn voor Neder
land. Morgenavond kunt U in de
Leidse Schouwburg een aantal
van deze produkties gaan bekij
ken. Het zijn 'Brief van Amanda
Miller, eèn dansstuk dat te maken
heeft met het nemen van risico's,
Volgens Contract II' van Gos-
schalk zelf een ballet waarin het
toeval een grote rol speelt, en
'Muddie' van Shusaku Takeuchi.
een duet waarin een aantal
droombeelden als saucijses aan
een zijn geregen.
Jool Hul
In korte tijd hebben Waardenberg
De Jong zich ontwikkeld tot een
cabaretduo dat meetelt op de Ne
derlandse podia. Woensdag
avond zijn zij in de Leidse
Schouwburg met een programma
dat luistert naar de Volendams
aandoende naam: 'Jool Hul'.
Technicus Paap komt 's ochtend
naar het theater met 17.500 gul
den aan hout en metaal. Dit lood
zware decor vormt de arena
waarin Waardenberg en De Jong
hun strapatsen zullen vertonen
zoals daar zijn een Turkse contra
bassolo, gevechten met de dieren
wereld en stevige arbeid in een
fallus-achtige omgeving.
Chansonweek
En dan niet te vergeten de vijfde
Internationale Chansonweek Lei
den in de Leidse Schouwburg.
Vrijdagavond wordt deze week
geopend met de Franse chanson
nier Yves Duteil, die zo'n veertig
gouden platen op zijn naam heeft
staan en vele internationale prij
zen heeft gewonnen. Eenvoud
staat in het werk van Duteil voor
op. Hij wil dat het publiek zich
herkent in de dingen waarover hij
zingt: liefde, fantasie, kinderen.
Elders op deze pagina een voorbe
schouwing van de hand van Inge
borg Schrijver.
Margriet Eshuijs en Boudewijn
de Groot verzorgen de tweede
avond van het Chansonfestival.
Zij komen op zondagavond in de
Leidse Schouwburg. Eshuijs zal
oude successen brengen maar
komt ook met nieuw werk. Wat
Boudewijn de Groot precies gaat
doen, is nog een verrassing. Het
optreden in de Leidse Schouw
burg is het begin van zijn terug
keer in Nederland en wordt ge
kenschetst als 'een zeldzame ge
beurtenis'.
Maandagavond is het podium
in de schouwburg voor de Argen
tijnse zangeres Amelita Baltar,
'La Primer a Dama del Tango Ar-
gentino'. Baltar is de echtgnote
van de muziekgigant Astor
Piazzolla. Hij koos haar voor de
hoofdrol in de kleine opera 'Maria
de Buenos Aires' en dat werd het
begin van een lange en vruchtba
re samenwerking. Baltar heeft
een originele stem en een groot
dramatisch talent. Zij zingt zowel
oude als nieuwe tango's, maar
ook andere genres beoefent zij met
verve. Zij treedt voor het eerst in
Nederland op.
Het klapstuk van de Chanson
week is wel het optreden van de
Amerikaanse zanger Don
McLean, die wereldwijde triom
fen heeft gevierd met nummers als
'American Pie', 'Vincent' en 'Cry
ing'. Volgende week woensdag zal
zijn unieke stemgeluid de Leidse
Schouwburg vullen.
LESKO
In het LAK-theater op woensdag
avond het afscheidsconcert van
Ernst van Thiel, dirtigent vaii het
Leids Studenten Kamer Orkest.
Op het programma staan werken
van moderne Amerikaanse com
ponisten. zoals Samuel Barber en
Earle Brown.
Chanson Noir
En dan wat plaats vooreen nieuw
fenomeen in Leiden: het Chanson
Noir Festival. Artiesten en pu
bliek ontmoeten elkaar tijdens dit
festival - dat tegelijk met de Leid
se Chansonweek wordt gehouden -
in een café chantant-achtige situ
atie. Plaats van hajideling: café
The Duke. Zondagmiddag treden
daar op de Leidse popdichter en
tekstschrijver Rik van Boeckel.
Tot Stautener en Paola Tuin in
het programma 'Les uns en les
autres'.
To-Ver-Lei
Theater To-Ver-Lei brengt vrij
dagavond in de Leiderdorpse Mu-
zenhof zijn nieuwste produktie
uit: 'En alles bleef bij het oude',
een romantisch toneelstuk ge
schreven door Angela Huth.
Het stuk behandel t het klassieke
thema over de liefde tussen man
en vrouw, in dit geval een jeugd
liefde die jarenlang is onde rdrukt
en pas op latere leeftijd de kans
krijgt op te bloeien en volledig tot
ontwikkeling te komen.
Het wordt gespeeld door Caro
line Kieven, Cler Laurens, Wil
van Leeuwen. Liesbeth verkley en
Henriette Schimmel onder regie
van Selma Suzanne.
CANNES (AP/GPD) 'Wild at Heart' van de Amerikaanse
regisseur David Lynch is gisteren onderscheiden met de
Gouden Palm voor de beste film van het 43ste filmfestival
in Cannes. De Franse acteur Gerard Depardieu werd uitge
roepen tot beste acteur voor zijn vertolking van 'Cyrano de
Bergerac' in de gelijknamige film, de duurste die ooit in
Frankrijk werd gemaakt. De Poolse Krystyna Janda kreeg
de prijs voor de beste actrice voor haar vertolking van een
dissidente die wordt gemarteld in 'Het Verhoor' van Rys-
zard Bugajski.
In Haags Gemeentemuseum
DEN HAAG (ANP) - De Oosten
rijkse kunstenaar Arnulf Rainer (60)
staat centraal op een door Rudi
Fuchs samengestelde over
zichtstentoonstelling. De directeur
van het Haags Gemeentemuseum
schetst in 130 schilderijen een beeld
van Rainers' artistieke ontwikke
ling van het begin van de jaren vijf
tig tot het einde van de jaren tach
tig.
Rainer wordt beschouwd als de
belangrijkste na-oorlogse kunste
naar van Oostenrijk. De tentoon
stelling. die eerder te zien was in het
Guggenheim Museum in New York
en in musea in Chicago, Wenen en
Turijn, geeft een veelzijdige beeld
van de eigenzinnige wijze waarop
Rainer doeken heeft bewerkt. Hij is
niet inpasbaar in bepaalde stromin
gen. Het is de kunst van een man die
in isolement heeft gezocht naar
nieuwe vormen van expressie.
Fuchs schrijft in de catalogus:
De schilderkunst van Rainer is in
grote mate een kunst van het ate
lier: de kunst van een schilder die
zichzelf opsluit, die zich bijna ver
bergt: die in eenzaamheid schildert,
geheel door zijn atelier in beslag ge
nomen, beschouwend en twijfe
lend."
Fuchs toont de schilder in volle
breedte. Allereerst het overschilde
ren, een vorm waar Rainer al tiental
len jaren mee werkt. In Den Haag
hangen een groot aantal 'Uberma-
lungen' uit de jaren vijftig en het be
gin van de jaren zestig. Rainer voor
ziet in die tijd schilderijen van hem
zelf en andere kunstenaars met on
doordringbare lagen verf. Meedo
genloos wordt het vroegere schilde
rij en het vroegere oppervlak ver
drongen en verwijderd. Het opper
vlak wordt bijna nooit volledig
overdekt. Gewoonlijk blijft een
fragment van het origineel onaan
getast en zichtbaar. Dit is het werk
waar hij de grootste bekendheid
mee heeft gekregen.
Het principe van overschilderen
blijft Rainer toepassen. Hij zoekt in
de loop van de jaren andere thema's
en doet nieuwe ontdekkingen. Rai
ner ontdekt actie en variatie. Hij be
werkt foto's van zichzelf en anderen
in bijzondere poses. Zo behandelt
Rainer fotografische vergrotingen
van zijn eigen - tot een grimas ver
trokken gezicht - met potlood, inkt
en verf.
En grote tegenstelling hiermee
vormen de schilderijen, die met de
vingers, soms met zijn voeten een
directe en snelle manier van werken
met zich mee brengt. Hij laat zich
door zijn impulsen leiden en gaat op
agressieve wijze schilderijen te lijf.
De tentoonstelling biedt ook inte
ressante vergelijkingen. Rond 1956
gaat Rainer schilderijen in kruis
vorm overschilderen. De kunste
naar werd aangetrokken door zijn
bijzondere silhouet van het kruis:
verticale en horizontale assen, die
elkaar snijden in een onbeweeglijk
centrum.
In 1980 neemt Rainer datzelfde
thema weer op. 'Ze hebben dezelfde
neiging tot bewegingsloosheid,
maar omdat ze met de vingers ge
schilderd zijn voelt men zachte rim
pelingen die de oude kruisen niet
hebben. Ze zijn als donkere lelies
die op diep water drijven', aldus
Fuchs.
Verder wordt de toeschouwer ge
confronteerd met Christus-beelden
en dodenmaskers of afbeeldingen
van mensen die gestorven zijn. Hier
gaat het vaak om gevoelige, sobere
aantastingen van de levenloze gela
ten. De tentoonstelling duurt tot en
met 2 september.
DEN HAAG (ANP) De tentoonstellingmaker Klaus Honnef toont het
komende najaar in het Rheinisches Landesmuseum in Bonn ongewone,
subversieve, humoristische en ironische kunst van ongeveer dertig Neder
landse hedendaagse kunstenaars. Het is kunst waar zonder leedvermaak
om kan worden gelachen. Het wordt een veelzijdige expositie met als ken
merk een overzicht van een hedendaagse Hollandse levensstijl.
De tenstoonstelling heeft tot titel 'Schrag' wat Duits is voor scheef. Ze
wordt gepresenteerd door de Rijksdienst Beeldende Kunst in Den Haag in
samenwerking met het museum in Bonn, waarvan Honnef directeur is en
14 oktober geopend voor het publiek. De tentoonstelling duurt tot eind no
vember.
Op 'Schrag komen alle richtingen in de kunst aan bod. Honnef heeft
werken gekozen die naar zijn mening typisch Nederlandse trekjes hebben.
Ze voldoen tegelijkertijd niet aan het in Duitsland gangbare beeld van het
puriteinse Nederland.
De deelnemers aan de tentoonstelling zijn onder andere: sieradenont-
werper Gijs Bakker, meubelmaker Paul Beckmann, Studio Ell Bell voor
modekleding, Rob Eckhardt-Design, grafisch ontwerperskollektief Hard
Werken, ontwerpster van bijouterieën Petra Hartman, videosculpteurs
Harry Heyink en Servaas, architect-vormgever Han Janselijn, beeldende
kunstenaars Edwin Janssen, Evelyne Janssen en Wim T. Schippers.
Gérard Depardieu won de prijs voor de beste acteur
met zijn hoofdrol in Jean-Paul Rappeneau's film
Cyrano de Bergerac'. (foto ap>
kamer In Arles' tot stand laat ko-
Het is voor het tweede achtereen
volgende jaar dat de Gouden Palm
naar een Amerikaanse regisseur
gaat. Vorig jaar sleepte Steven So-
derbergh de onderscheiding in de
wacht voor Sex, Lies and Videota
pe.
"Ik probeer al 20 jaar een film op
het filmfestival van Cannes ver
toond te krijgen", zei de 43-jarige
Lynch na de bekendmaking van de
uitslag. "Een droom is nu werkelijk
heid geworden." Lynch maakte eer
der de films Eraserhead, The Elep
hant Man, Dune en Blue Velvet. De
bloedige zwarte komedie Wild at
Heart vertelt het verhaal van het
liefdespaar Sailor Ripley (Nicholas
Cage), die uit zelfverdediging ie
mand heeft gedood, en Lula Pace
Fortune (Laura Dern), dat door het
diepe zuiden van de Verenigde Sta
ten en Texas wordt achtervolgd
door een hele reeks vijanden. De
film is doorspekt van bloederigheid
in close-up, expliciete seksscènes
en zwarte humor.
De 38-jarige Janda heeft gewerkt
met verschillende Poolse topregis-
seurs. maar was tot voor gisteren
buiten Polen nauwelijks bekend. In
'Het Verhoor' is ze voortdurend in
beeld en zet ze indrukwekkend een
slachtoffer van onderdrukking
De 41-jarige Depardieu heeft
reeds 60 films op zijn naam staan.
De Franse critici waren zonder uit
zondering laaiend enthousiast over
zijn vertolking van Cyrano, de door
zijn geliefde verlaten hoofdfiguur
Regisseur David Lynch toont de g
hem werd gewonnen met de film 'Wil
Isabella Rossellini kijkt toe.
met de grote neus uit het beroemde
toneelstuk van Edmond Rostand.
Twee films kregen de Grote Prijs
van de jury, een soort aanmoedi
gingsprijs. Het waren Sting of De
ath van de Japanse regisseur Hohei
Ogun en Tilai van Idrissa
Ouedraogo uit Burkina Faso.
De Eerste Prijs van de jury ging
naar Hidden Agenda van de Britse
regisseur Ken Loach, een contro
versiële film, waarin de Britse rege
ring er regelrecht van wordt be-
nodigden de Gouden Palm, die door
at heart'. De in Italië geboren actrice
schuldigd schendingen van de
mensenrechten door Britse troepen
in Noord-Ierland in de doofpot te
stoppen.
De Grote Prijs voor het beste ca
merawerk ging naar Pierre Lhom-
me, die Cyrano de Bergerac filmde.
Don't move, die or come back to life
van Vitali Kanevski uit de Sovjetu
nie werd door de jury uitgeroepen
tot beste debuutfilm en Lunch Date
van de Amerikaan Adam Davidson
tot beste korte film.
De prijs voor de beste actrice ging naar de Poolse
Krystyna Janda voor haar rol in 'Het Verhoor' van
Ryszard Bugsajski. (foto ap>
Tot beste regisseur werd uitgeroe
pen Pavel Loenghin uit de Sovjetu
nie voor zijn eerste film 'Taxi
Blues'. Tot meest artistieke film
werd de film 'Moeder' uitgeroepen,
van Sovjet-regisseur Gleb Panfilov.
De film vertelt het verhaal van het
lijden van een vrouw, wier zoon on
der het regime van de tsaren wordt
veroordeeld wegens subversieve
activiteiten.
In de categorie korte films heeft
Maarten Koopman's 'De Slaapka
mer' de eerste prijs gewonnen van
het 43-ste filmfestival van Cannes.
Het betreft het één minuut durende
filmpje waarin Koopman als het wa
re Van Goghs schilderij 'De Slaap-
Van onze medewerker
Ingeborg Schrijver
LEIDEN De Franse chansonnier
Yves Duteil, die vrijdag de Leidse
Chansonweek opent, heeft de naam
dat hij de zaken wel mooi kan ver
woorden maar zo weinig 'bood
schap' heeft. Zelf denkt hij daar an
ders over. In zijn nummer 'Ni mes
mie ni message' laat Duteil- fijntjes
merken dat hij met zijn relativeren
de, ironische, naïeve of gewoon te
dere teksten wel degelijk in de
maatschappij staat. Alleen noemt
Duteil de dingen niet met naam en
toenaam, hij verstopt het een beetje.
De veertigjarige Duteil is met zijn
luisterliedjes voor het grote publiek
een chansonnier zoals een chanson
nier hoort te zijn en in ons land ge
niet hij dan ook ruime populariteit.
Dat komt vooral door zijn eenvoud.
Je kunt hem met een paar trekken
schetsen: spijkerbroek, simpel
blauw overhemd, de kruin volop
zichtbaar, omdat hij over zijn gitaar
zit gebogen. De liedjes, dié zijn be
langrijk. Een show neerzetten?
Duteil doet het niet.
Al heeft hij zo zijn eigen gedach-
Negatievenarcliief
AMSTERDAM (ANP) - De Stich
ting Internationaal Instituut voor
Sociale Geschiedenis in Amster
dam heeft vrijwel het gehele nega-
tievenarchief van het Algemeen
Hollands Fotopersbureau (1945-
1969) van Ben van Meerendo'nk,
plus de volledige administratie ver
worven. Het materiaal van het AHF
is een zeldzame, controleerbare
bron voor verder wetenschappelijk
onderzoek naar de waarde van de
persfotografie voor de moderne ge
schiedschrijving.
In honderd kistjes lagen de onge
veer 300.000 negatieven bijna twin
tig jaar nagenoeg ongebruikt op een
zolder in Voorburg.
Van Meerendonk, meewerkend
directeur van het fotopersbureau
dat zijn einde vond in een faillisse
ment, stond met fotografen als
Presser, Herschel, Noske en De
Haan aan de wieg van de naoorlogse
Nederlandse persfotografie. Hij
won in 1950, 1958 en 1966 de Zilve
ren Camera. Hij legde in 1954 de
grondslag voor World Press Photo,
waarvan hij tot 1968 algemeen se
cretaris was.
ten over het gebrek aan zeggings
kracht van zijn chansons, Duteil
schrijft zijn teksten nimmer vanuit
een van tevoren uitgewerkt idee.
Zoals hij het aan het begin van zijn
carrière zei: "Als ik mijn woorden
wil rangschikken naar een bepaald
idee, klinkt die tekst niet goed en
dat is wel het geval wanneer zich
vanuit enkele woorden een bepaald
idee ontwikkelt of bepaalde gevoe
lens naar voren komen".
Zijn repertoire in de vijftien jaar
die daarop volgden, maakt duide
lijk dat hij die wijze van werken
trouw is gebleven. Bij het schrijven
van chansons draait het bij Duteil
niet om de 'redenering' of de 'reflec
tie', maar om 'intuïtie'. Daaruit valt
te verklaren dat bij deze Franse zan
ger altijd een zelfde sfeer in zijn
liedjes is te proeven. Een sfeer van
intimiteit en tederheid, die door zijn
poëtisch taalgebruik nog eens
wordt versterkt.
Echo
Welk thema hij in zijn chansons ook
aan de orde laat komen, je krijgt
vooral een goede kijk op de bele
vingswereld van de zanger zelf. Een
wereld die vaak opeens van de real-
teit naar de fantasie overgaat. Een
steeds terugkerend thema in de tek
sten van Duteil is de 'draad van het
leven'. Dit gegeven wordt fraai geïl
lustreerd door het liedje 'Tisserand'
(Wever). Het chanson fungeert als
een proloog voor een nog lang niet
afgelopen serie.
In veel van zijn nummers komt de
gang van het kind-zijn tot de ouder-
Yves Duteil - niet alleen maar voor de Alliance Frangaise.
dom aan de orde. Maar ook het kin
deren-krijgen en kinderen-hebben
inspireert hem tot de mooiste chan
sons. Bijvoorbeeld het 'Prendre un
enfant par la main' waarmee hij in
éen klap alle moeders en vaders
voor zich won. Alle levensstadia be
zingt hij op een optimistische ma
nier. Zelfs als hij over de dood zingt,
ziet Duteil de overledenen in kwes
tie liever vanuit de hoogte, als in een
soort echo, zijn liedjes meezingen.
Hoewel je Duteil mijns inziens
vooral om zijn mooie teksten moet
gaan zien, is er ook muzikaal veel te
genieten. Enige jaren geleden is hij
zich meer op de muzikale omlijsting
gaan werpen, zonder, overigens de
teksten te verwaarlozen. Die tek
sten blijven bij Duteil centraal
staan. Het is te hopen dat de 'taal
barrière' een niet al te groot obsta
kel vormt voor het Nederlands pu
bliek. Want Duteil is er niet alleen
maar voor de Alliance Frangaise.
DEN HAAG (ANP) - Het Voorzie
ningsfonds voor Kunstenaars
(VvK) heeft een contract afgesloten
met de ziektekostenverzekeraar Zil
veren Kruis. Het VvK kan daardoor
zijn 10.000 leden voortaan een to
taalpakket aan verzekeringen tegen
ziekten en bedrijfsschade aanbie
den,' aldus directeur R. Mulder van
het VvK. Volgens Mulder konden
kunstenaars zich tot nu toe tegen
sommige risico's niet of bijna niet
verzekeren. "Vaak werden kunste
naars door de maatschappijen als
een te groot risico gezien", aldus
Mulder. Hij verwacht dat drie- tot
vierduizend kunstenaars gebruik
zullen gaan maken van het totaal
pakket.
