DE TIJD, VAN TOEN Vervangende hulp voor dementerende ouderen lijkt succes te worden 'Meneren komen alleen voor buitenplanten' Naar Schiphol 38 buslijnen Voor het eerst aantal werldozen in regio onder 10.000 UNIVERSITAIRE GEMEENSCHAP'LEED' ONDER NAPOLEON MAANDAG 21 MEI 1990 Proefprojecten in bollenstreek en Leiden REGIO - De projecten in de duin- er bollenstreek en Leiden, waarbij aar psycho-geriatrische (dementeren de) patiënten vervangende hulp wordt geboden, lijken een succ worden. Dat zegt een woord ster van het Leids-Alphense zieken fonds Zorg en Zekerheid naar aan leiding van een evaluatie die bin nenkort zal worden opgemaakt. In juni 1988 had de Ziekenfonds raad de verzekeringsmaatschappij en subsidie verleend voor projecten op het gebied van zorg voor oude met een verpleeghuisindicate. jaren duren, terwijl de noodzakelij ke hulp ontbreekt. De verzekeraars hebben met het geld van de Ziekenfondsraad in de te duin- en bollenstreek en Leiden een jr- samenwerkingsverband van alle tien verpleeghuizen in deze regio gefinancierd dat verschillende deel projecten bevat. Deze zijn gericht op verschillende groepen ouderen met een psycho-geriatrische ver pleeghuisindicatie. Zo worden in het deelproject ou deren die op de wachtlijst voor een verpleeghuis staan begeleid. Hulp- Omdat in deze streek de verpleeg- verleners uit het verpleeghuis be- huizen overvol zitten, komen deze ouderen vaak op een wachtljst te staan. Dat kan maanden, soms zelfs Bezoekers welkom in Nieuwe Leeuwenhorst en Huys te Warmont NOORDWIJKERHOUT/WAR- MOND - Het Zuidhollands Land- schap stelt in de periode van 24 mei tot en met 10 juni de natuurgebie den Nieuwe Leeuwenhorst in Noordwijkerhout en de buiten plaats Huys te Warmont gratis open voor publiek. Doel van de actie i de provincie te genaamde zoeken hen op geregelde tijden geven advies en voorlichting. Bo vendien kan zo nodig op beperkte schaal kortdurende verpleeghuis zorg thuis worden geboden. Zo wor den de verzorgers van de oudere met raad en daad ter zijde gestaan. Het verpleeghuis Mariënhaven in Warmond en de verpleeghuizen De Wilbert en Overduin in Katwijk voeren de wachtlijstbegeleiding uit. In de verzorgingshuizen Room burg in Leiden en Dillenburg in Lei derdorp worden in samenwerking met het Leidse Sint Elisabeth Gast huishof en Leythenrode in Leider dorp tien ouderen met psycho-geri atrische problemen overdag i Op de meest uiteenlopende vragen wist Carla Teune een antwoord te geven. interesseren voor het werk Zuidhollands Landschap. Daartoe wordt eind mei ook een ledenwerf actie gehouden: er worden dan 600.000 brieven verstuurd aan Zuid hollanders. Het Zuidhollands Landschap heeft meer dan 60 natuurgebieden onder zijn beheer. Een aantal terrei nen is, vanwege de grote kwetsbaar heid van de natuur ter plaatse, nooit voor publiek toegankelijk. Voor een bezoek aan de opengestelde terrei nen is het normaliter noodzakelijk een dagkaart te kopen danwel be gunstiger van de stichting te wor den. Het terrein Nieuw Leeuwenhorst herbergt de nodige bijzondere vo gelsoorten zoals de Fluiter, Grauwe Vliegenvanger, Grote Lijster en Wielewaal. Door het terrein is een wandelroute uitgezet. In Warmond valt in deze tijd van het jaar een rei gerkolonie met 70 tot 100 broedpa- ren te bewonderen. Beide terreinen zijn met het openbaar vervoer goed te bereiken. Hierbij gaat het niet al- Plantendokter Carla Teune houdt spreekuur op open dag Hortus opgevangen, leen om ouderen huis, maar ook om ouderen uit de wijk. Vanaf tien uur 's morgens tot vier uur 's middags worden zij in de 'huiskamer' opgevangen en met al lerlei activiteiten bezig gehouden. Tenslotte wordt in de drie eerder genoemde verpleeghu be- LEIDEN - "Dokter, er zitten hele komt een keurig net geklede beestjes in mijn klimop, vrouw met r niet weg en langza- het tafeltje nachts verzorgd. De ouderen die merhand vreten ze ook mijn andere voor deze opvang in aanmerking planten op. Hebt u daar iets te- komen hebben over het algemeen gen?". "Mevrouw, nou had ik zo gespecialiseerde zorg en faci- mijn best gedaan met liteiten nodig dan de ouderen die aan het huiskamerproject deelne- i komen er geen blaadje prachtige blazer bij de dokter. Eigenlijk wie je verwacht dat ze haar planten laat verzorgen. Een goed gemanicuurde hand glijdt in de zak van het jasje en komt er uit met een bonte verzameling Deze plant ziet er niet echt ge- Kiein ieed zo op de zaterdagmid- lukkig uit Hij heeft bladvlekken- dag. Een hevelingsplant die het laat ~eri afweten, een tuin onder de luizen ziekte en daar is niets Er blijft niets anders opruimen en er iets nii de plaats kopen. Iets w plezier kan beleven". mijn bessestruik. Heb ik iets stukjes blad, wortel en ander plant i azalea die maar niet wil bloeien, /oor in een aanstekelijk enthousiasme u wel helpt Teune alle vragenstellers weer op weg. Het is dan ook nauwe lijks verwonderlijk dat de planten dokter zich jaar op jaar mag verheu- grote belangstelling. Fietsend geboefte (2) Terwijl mijn vader het krante-arti- kel zat voor te lezen, steeg er een woede in mij op. Hoe durfde die man zo'n artikel te schrijven. "Ze rijden namelijk altijd veel te hard, en steken nooit hun handen uit... Wat een flauwekul is dit. dacht ik. Meneer kijkt alleen maar naar de slechte dingen die wij doen. Als wij onze klauwen uitsteken, hebben ze het zogenaamd niet gezien. Is er toevallig een ongeluk ge beurd dat door een racefietser is veroorzaakt, staat er direct zó'n ver haal in de krant. Maar als er een on geluk gebeurt dat door een 'gewone fietser' is veroorzaakt, dan is het: 'Ach, dat gebeurt wel meer' Dan dit: "Bovendien denken ze dat het fietspad van hen is". Dit is iets wat ik niet kan geloven. Meneer heeft zeker nooit naar die honder den mensen gekeken die dagelijks op het rijwielpad lopen terwijl er een schitterend voetpad naast ligt. Dan hoor je ons toch ook niet kla gen. Wij moeten onze mond houden als we tegen die voetgangers zeggen dat ze van het fietspad af moeten. Want dan komen ze weer met: "Daar heb je die race-gekken weer". En als klap op de vuurpijl dit: "Kennelijk verdient geen van die snaken zijn eigen kostje, of ze moe- ten in het bezit zijn van een wao-pa- piertje". Dit vonden wij te ver gaan. Hoe durft die vent dat te schrijven. Ik zal je eens vertellen, K. Ouwe hand: mijn vader is timmerman in een houtbedrijf, een kennis zit bij een makelaardij en vele honderden Zuyderduin) anderen moeten dagelijks naar hun werk toe om hun brood te verdie nen. Dus meneer moet niet aanko men met 'een heel peloton belache lijke, zielige nietsnutten'. Wel moeten we eerlijk bekennen dat we af en toe zelf ook balen van collega's die doen wat u in uw arti kel schreef. Maar u moet ook reke ning houden met de vele honderden die wel stoppen voor een verkeers licht. Als u in het vervolg nog een keer een stukje wilt schrijven over men sen met een slecht rijgedrag, schrijf dan over automobilisten of zo, want die zjjn net zo, of misschien nog er ger dan fietsers. A. en K. Roessen, Marinus Poststraat 43, Valkenburg Volgens een woordvoerster van 'Zorg en Zekerheid' kan door deze vervangende hulpverlening opna me van sommige ouderen in een verpleeghuis worden uitgesteld. Voorlopig wordt tot 1 januari subsi die voor deze projecten verleend, maar de verzekeraars hopen het ex periment ook in 1991 te kunnen voortzetten. fout gedaan of z aardig materiaal. Ze gaat zitten De plantendokter Carla Teune binnen twee minuten zijn de twee verwikkeld i r drie r zaterdagmiddag in- het kader van de nationale open hortus-da- siast gesprek over luizen, trips gen, consult hield in de Leidse Hor- andere narigheden, tus Botanicus, heeft zich de hele middag geen minuut hoeven te ver velen. Tientallen bezorgde 'plante- moeders en -vaders' kwamen haar om raad vragen. Carla Teune ontpopte zich als een wandelende encyclopedie: uit de meest verwarrende verhalen wist zij probleem en remedie te destille ren. Van 'een klein harig plantje waarin beestjes met oranje streep jes zitten', kan de gemiddelde leek 10.17, 11.17, 12.17, 13.17 Leimuiden-Al- geen brood bakken, maar Teune phen wel. 14.46,15.46,16.46 Alphen-Leimuiden Een uurtje bij haar aan tafel maakt duidelijk dat bladluis voor de meeste planteliefhebbers pro- Kinderen overleden ouders Kevers Na vele vrouwelijke bezoekers ^en meldt zich uiteindelijk ook een man bij de dokter. Teune blijkt met haar enthou- uitspraak 'meneren komen alleen - voor buitenplanten', gelijk te heb- ?che Trokken de open dagen LEIDEN - De redactie is bezig met ben. Met een ietwat bezorgd gezicht zet de man uiteen dat hij jaren ach- Ondertussen zitten bp het bankje tereen problemen heeft gehad met kevers die de bladeren van zijn 1989 naar schatting 1500 bezoe kers, afgelopen weekeinde kw 7500 de Oranjerie al sen te wachten. Een van hen haalt, kruisbessestruik opvreten. Onlangs zodra ze aan het tafeltje vol met ge- heeft hij daarom alle struiken ge leerde boeken over planten heeft rooid t bruinver- vertje i kleurd ficusblad tevoorschijn. Teu- melen alle vruchten igeplant. Het ke- i wel weg, maar nu beschim- reportage over kinderen TT T een of beide ouders is overle- de Hortus. Het den Zij zoekt hiervoor meisjes en ook bij uitstek geschikt jongens die over het onderwerp wil- de hortus Een ,en praten Je kunt teiefonisch en extra aantrek- schriftelijk reageren. Contactper- ten- soon; Danielle Westerink, Leidsch lkê" Dagblad, Witte Singel 1 in Leiden. Telefoon: 071 - 161440. voor een bezoek bezoek dat nog kelijk werd gemaakt door de ten toonstellingen van origami bana. lijn 145 (Leiden-Hoofddopr) Nieuw 9.26 Nieuw-Vennep-Leiden REGIO - De dienstregeling van de busmaatschappij Centraal Neder land wordt vanaf zondag 27 mei op een flink aantal punten gewijzigd. Op veel lijnen zullen vanaf die dag w,51ureF.ucluai meer bussen rijden. Verder wordep 12.27,14.12,14.42 Leiden-Nieuw-Vennep bleem enkele busdiensten uitgebreid. Te gelijkertijd wordt ook een flink aan tal ritten geschrapt. Dat betreft vol- Vervallen gens de busmaatschappij altijd rit- 6.04.10.09. ^A,phen-=o„p ten waar gemiddeld te weinig men sen in zitten en die om die reden niet aan de wettelijke doen. LEIDEN/LISSE - Het aantal werklozen in de Leidse regio is in 1989 voor het eerst sedert jaren is. Onvermoei- onder de 10.000 uitgekomen. Bij baar legt Teune keer op keer uit dat de arbeidsbureaus in Leiden en 5.31, 6.01, 18.28, 19.34 Nieuwkoop-Al phen lijn 197 Amsterdam-Alphen Tijdag) Het lijnennet van Centraal Neder land wordt vanaf het komende weekeinde in enkele gebieden sterk uitgebreid. Zo zullen er vanaf vol gende week maandag aanmerkelijk meer bussen naar Schiphol gaan rij den. De frequentie van de snel- dienst 197 (Alphen via Schiphol naar Amsterdam) wordt daarvoor verhoogd. Tegelijkertijd worden enkele nieuwe lijnen in het leven geroepen: onder meer twee routes vanuit Nieuw-Vennep en Noordwij kerhout (230 en 213) en een extra lijn vanuit Sassenheim en Lisse (lijn 203). In totaal rijden er vanaf maandag 38 buslijnen naar Schiphol, die be halve door Centraal Nederland wor den verzorgd door NZH, het GVB en Beuk. Sommige lijnnummers worden gewijzigd om wat meer lo gica in het susteem te brengen. Van af volgende week gaan de nummers 200 tot en met 229 naar Schiphol- oost en de nummers 230 tot en met 249 naar Schiphol Centrum. (maandag tot Nieuw: 5.12, 6.12, 6.38, 8.08 Alphen-Amsterdam 14.35, 15.35 Amsterdam-Alphen flink afspuiten met een harde terstraal of inspuiten met een meng sel van water, zeep en spiritus, nog wel eens wil helpen. "Die beestjes houden daar absoluut niet het kan voor het niet echt kwaad". Een spreekuur van een planten dokter is uiterst amusant om mee te Lisse werden afgelopen jaar 7635 vacatures aangemeld, 13 procent meer dan in het jaar daarvoor. Bij- de helft van deze vacatures iüeu tenminste ^eni ingevuld. Een en ander blijkt uit het jaarverslag over 1989 van het Gewestelijk Arbeidsbu reau Leiden en het Arbeidsbu reau Lisse. Het arbeidsbureau heeft ook gulden uit waardoor 1651 werk- Het percentage vrouwelijke verleden jaar extra aandacht be- zoekenden een opleiding kregen, werklozen bedraagt 39 procent en steed aan zogeheten 'moeilijk Het arbeidsbureau overschreed 7 procent van de werklozen is af- plaatsbare groepen' zoals herin- hiermee zijn taakstelling voor komstig uit Marokko, Turkije, tredende vrouwen, langdurig 1989 met 24 procent. Scholings- Suriname, Aruba en de Neder- werklozen, gehandicapten en al- maatregelen worden grotendeels landse Antillen. Bijna 4000 van de lochtonen. Door middel van scho- door het ministerie van sociale za- ingeschreven werklozen hebben ling, beroepskeuzeadvisering en ken betaald, langer dan een jaar geen baan. Uit sollicitatietraining kon een deel het jaarverslag blijkt dat met na- van hen aan een baan worden ge- i de stad Leiden, langdurig holpen werkloosheid heel vaak komt (3521 personen). Overigens blijkt ook onder aca demici de werkloosheid groot te Het arbeidsbureau gaf verleden zijn. Eind 1989 stonden er bij het jaar aan scholing i Overzicht s wijzigingen in deze r Vervallen: (maandag tot en met vrijdag) 19.38 vanuit Noordwijkerhout (zaterdag en zondag) 22.38 uit Noordwijkerhout lijn 101 (Lciden-Woerden) Vervallen: (maandag tot en met vrijdag) 5.48 vanuit Nieuwkoop 19.50 vanuit Woerden 19.06 vanuit Nieuwkoop 23.40 vanuit Ter Aar (zaterdag) 23.40 vanuit Ter Aar 19.50 vanuit Woerden Nieuw: (maandag tot en met vrijdag) 6.38, 7.08, 7.38 Ter Aar-Leiden 12.26, 13.26 Leiden-Ter Aar lijn 111 (Leiden-Leimuiden) Vervallen: (maandag tot en met vrijdag) 7.33, 8.02. 18.48 Leimuiden-Leiden 5.49, 19.05 Leiden-Leimuiden (zaterdag) 7 28 18.48 Leimuiden-Leiden 19.05 (leiden-Leimuiden) Nieuw: 8.18 Leimuiden-Leiden lijn 112 (Leiden-Leimuiden) (maandag tot en met vrijdag) Vervallen: 18.18 Leiden-Leimuiden Nieuw: 7.33 Leiden-Leimuiden 8.02, 9.02, 14.17 Oude Wetering-Leiden 13.49 Leiden-Oude Wetering lijn 144 (Hoofddorp-Alphcn) Nieuw (maandag tot en met wijdag) 13.46 Alphen-Leimuiden Op 20 januari 1795 plantten een aantal enthousiaste Leidenaars een vrijheidsboom voor het stad huis. Een dag later trokken zo'n vijftig Franse huzaren via de Ho- gewoerdspoort Leiden binnen, toegejuichd door vele honderden mensen langs Hogewoerd en Breestraat. Verwelkomd als be vrijders. De dagen daarna bereik ten nog meer militairen de stad. Franse uniformen begonnen bijna normaal te worden in het straatbeeld. Elke vergelijking met de Duitse bezetting van ons land gaat echter niet op. In 1940 rukten vijandelij ke legers ons land binnen en be gon een nachtmerrie die vijf jaar lang duurde. In 1795 werden de Fransen door een meerderheid van ons volk met gejuich begroet. Achttien jaar omvatte de perio de van een hechte relatie met Frankrijk. Aanvankelijk ver wachtte men veel hiervan, op den duur werd ook deze relatie een nachtmerrie. Universiteiten hebben het tij dens vreemde overheersing meestal niet gemakkelijk. Vreem de overheersers hebben weinig waardering voor frank en vrij voor hun mening uitkomende wetenschappers. Toen in novem ber 1940 de Leidse hoogleraar Cleveringa in het openbaar pro testeerde tegen het ontslag van zijn joodse collega's werd hij ge arresteerd en de universiteit ge sloten. De vrijheid van spreken was in 1795 niet onmiddellijk in het geding. Deze vrijheid ging pas in later jaren verloren. Gepakt en vernederd Een en ander betekende niet, dat de Leidse universiteit blij was met de nieuwe machthebbers. In tegendeel, men voelde zich ge pakt en vernederd. Om het popu lair te zeggen: "De universitaire wereld was de klos". Tot 1795 hadden velen binnen de universiteit kunnen profiteren van bepaalde fiscale voordelen. Professoren en de bibliothecaris behoefden bijvoorbeeld geen of weinig gemeentelijke belastingen te betalen. Voor hen en de studen ten gold een gedeeltelijke vrijstel ling van accijns op koffie, thee, wijn en bier. Onder Franse in vloed werden deze voorrechten allemaal afgeschaft. Ook de juri dische privileges werden beëin digd. Niet langer kwamen men sen die tot de universitaire ge meenschap behoorden voor een aparte universitaire rechtbank. Studeren en docéren werd steeds minder leuk. Tegenstribbelende hooglera ren, zoals de historicus en classi cus Jean Luzac, werden door de autoriteiten aangepakt. De universiteit was niet langer een wat geïsoleerde plaats in de wereld, waar het plezierig toeven was. Rond 1800 waren er in Lei den nog 19 hoogleraren en 450 studenten. Dat is minder dan de helft van de aantallen die in de Gouden Eeuw gebruikelijk wa ren. Nu werd deze terugloop na- bijvoorbeeld telde Leiden 28.500 inwoners. Van de bewoners wa ren 10.600 mensen, dat is 37,2 pro cent, aangewezen op de bedeling. Met strenge winters liep dit aantal op tot 15.000, ruim 50 procent. Waarom zou je in zo'n tijd gaan studeren? Uit belangstelling misschien, maar niet in de hoop een baan te vinden. Ondanks de teruglopende stu denten-aantallen bestond er aan het Franse hof wel waardering voor de Leidse universiteit. Veel sympathie en waardering koesterde Napoleon voor profes sor Brugmans. Een veelzijdige man. In de universitaire beschei den staat deze hoogleraar ver meld als: botanicus, chemicus en medicus. Wat Napoleon vooral waardeer de was de belangstelling van Brugmans voor - laten we zeggen - de militaire geneeskunde. Hij ontwikkelde een nieuwe metho de voor de behandeling van ge wonden. Ook organisatorisch stond deze hoogleraar zijn man netje. Op verzoek van de keizer reorganiseerde hij de geneeskun dige dienst van het Franse leger. Deze met succes uitgevoerde op dracht maakte Brugmans tot een bekend man in het keizerrijk. Op 23 oktober 1811 bezocht Napo leon Leiden en kennismaking met de universitaire wereld maakte onderdeel uit van het pro gramma. Als gastheer binnen de academie trad professor Brug mans op, toevalligerwijze in dat jaar rector magnificus. Talloze hoogleraren werden aan Napo- LEIDSE KRONIEK OVER /MENSEN EN GEDANE ZAKEN tuurlijk niet alleen veroorzaakt door het verloren gaan van uni versitaire privileges. Ook de eco nomische teruggang droeg in aanzienlijke mate bij tot de ver minderde belangstelling. In 1815 leon voorgesteld. Of deze erg blij waren met de kennismaking is nog maar de vraag. Napoleon nam een aantal hoogleraren met allerlei spottende opmerkingen in de maling, hoezeer Brugmans De relatie tussen de keizer en de befaamde Leidse hoogleraar heeft niet geleden onder de kleine incidenten tijdens dit bezoek. Spanningen ontstonden wel door Brugmans verzet tegen de univer sitaire hervormingsplannen van Napoleon. De keizer wilde de uni versiteiten van Leiden en Gronin gen deel laten uitmaken van de grote keizerlijke universiteit van Frankrijk. Utrecht zou worden gedegradeerd tot een kleine uni versiteit met slechts regionale be tekenis en de universiteiten van Franeker en Harderwijk zouden worden opgeheven. Brugmans verzette zich fel te gen deze overigens niet uitge voerde plannen. De ramp met het kruitschip, op 12 januari 1807, heeft ook binnen de universitaire gemeenschap slachtoffers geëist. Grote indruk maakte deze ramp nationaal en internationaal. Het schip, met 37.000 pond kruit aan boord, funktioneerde als een kolossale bom. De explosie was tot in Am sterdam te horen. Napoleons broer, Lodewijk Napoleon, ko ning van Holland, deed zijn uiter ste best de slachtoffers bij te staan. Hij schonk de stad bijv. hon derdduizend gulden uit eigen zak. De als lastig bekendstaande hoogleraar Jean Luzac vond de dood. De historicus professor Kluit werd onder het puin bedol ven. In totaal telde de stad 151 do den, waaronder ook een aantal studenten. De omgeving van Pie terskerk en Rapenburg waren toen al favoriete woonwijken voor de universitaire jeugd. We zeiden het al in het begin van dit verhaal, vergelijken met de oorlogsjaren 1940-1945 is niet goed mogelijk. Duidelijk is in ie der geval, dat de jaren van de Franse overheersing voor de Leidse Universiteit en de univer sitaire gemeenschap zeer zorgelij ke jaren waren, behalve dan mis schien voor de succesrijke profes sor Brugmans. BRAM VERHOOG arbeidsbureau 1468 academisch geschoolde werklozen ingeschre ven. Met name afgestudeerden in taal- en literatuurwetenschappen (247 personen), juridische en be stuurlijke wetenschappen (205) en psychologie (146) komen moei lijk aan de bak. Honderd jaar geleden stond er in de krant: - Men meldt ons uit Woubrugge, dat aldaar gistermorgen een rij tuig, uit Oegstgeest komende, te water geraakte, daar het paard schichtig werd van een koppel ganzen. De in het rijtuig gezeten personen kwamen door spoedige hulp met den schrik vrij. - Bij een geneesheer te Rotter dam vervoegde zich eene juf frouw, voorgevende hem over haren ziektetoestand te willen raadplegen. Daar zij wachten moest, wilde zij nog even bood schappen gaan doenzij zou spoedig terugkeeren, maar kwam niet terug, en later bleek, dat zij eene zijden parapluie uit de gang had meegenomen. Vijftig jaar geleden: - In de tuinderskringen in het Westland begint men thans de toekomst wat hoopvoller in te zien. Men verwacht binnenkort een vergrooting van den export van Nederlandsche tuinbouw producten naar Duitslchland. Ook in de kringen van den bloe menteelt verwacht men weldra een aanmerkelijke stijging van den export naar Duitschland. - Een Amsterdamsche com missie is met den Duitschen mili tairen opperbevelhebber over eengekomen, dat er geen post duiven meer gedood behoeven te worden, met uitzondering van duiven met buitenlandsche rin gen. Elke houder van postduiven is evenwel verplicht, de duiven niet uit te laten vliegen. In de tweede plaats is hij verplicht om alle duiven, welke zich op zijn hok bevinden, te laten registre ren. Overtredingen hebben tot gevolg dat alle duiven onvoor waardelijk worden gedood en dat de eigenaars zullen worden bestraft volgens de Duitsche mi litaire wetten.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1990 | | pagina 9