EG-top beslist over
Oost-Europa Bank
Massale
paaidrift
brasems
Maritiem Buitenmuseum ziet
er niet als een museum uit
■k\j/j:UJ=»ÉFR
'Kleine' leden blokkeren handjeldap
De Klerk hoopt op snelle
opheffing van EG-sancties
Voorbereiding START-akkoord moeizaam
Kostenstijging trein fors
VRIJDAG 18 MEI 1990
PAGINA 9
Een fraaie breedruggige brasem
kei exemplaar zo uitbundig dat
de vis volledig op het droge
kwam te liggen en zich met een
paar flinke klappen van de staart
weer in zijn element terug wist te
werken.
Aan sommige brasems was ook
duidelijk te zien dat ze het voort-
plantingsritueel niet helemaal
zonder kleerscheuren waren
doorgekomen. Hun huid vertoon
de soms flinke beschadigingen.
Ik heb hengelaars die ih mei of ju
ni een gehavende brasem vingen
wel eens horen zeggen ctet die vis
sen waren aangetast door een of
ander virus of parasiet.
DOOR BRAM VAN LEEUWEN I
De realiteit is meestal dat de vis
soms bloederige en schubbenloze
plëkken vertoont als naweeën
van hun deelname aan de voort
planting.
Meestal verdwijnen die plek
ken na verloop van tijd wel weer.
Soms ook vormen juist die be
schadigingen een entree voor pa
rasieten die in het onderwatermi
lieu voorkomen en overleeft die
vis de aanslag niet.
Nog te vaak krijgt de hengelaar
het verwijt dat hij de oorzaak is
van die beschadigingen. Natuur
Elk jaar in het voorjaar ontwaakt
de natuur opnieuw. Bomen en
planten lopen uit, krijgen nieuw
groen en vogels bouwen hun nes
ten en leggen daarin hun eieren.
In de vissenwereld kennen we de
zogenaamde paaiperiode.
Vissen verzamelen zich op de
ondiepste en plantenrijkste ge
deelten van hét water en wanneer
er een paar zonnige dagen achter
een zijn raken de vissen in extase.
Ze krioelen over en langs elkaar,
gooien de gebruikelijke schuw
heid van zich af en mengen zich in
de massale vissenbruiloft die
moet resulteren in het afzetten
van het hom en de kuit en dat uit
eindelijk uitmondt in nageslacht.
Wie ooit eens getuige is geweest
van deze voortplantingsdrift staat
versteld welke krachten soms
kleine vissen kunnen ontplooien
wanneer ze eenmaal door de paai
op drift zijn geraakt.
Twee weken geleden zat ik een
ochtendje te vissen op een van de
Zuidhollandse plassen toen ik ge
tuige was van een werkelijk mas
sale paai van de.brasem.
De zon was nauwelijks boven
de horizon toen zich vlak onder
de kant tussen de stenen van de
Oeverbescherming en het ontlui
kende riet enkele meters van die
oever de eerste exemplaren ver
toonden. Aanvankelijk zwom
men ze nog vrij rustig maar wel
hoog in het water naast elkaar.
Waar ze vandaan kwamen weet
ik niet maar in de volgende uren
scheen het aantal brasems zich
elk uur verder uit te breiden. De
bewegingen van de honderden
visse.n werd steeds onstuimiger
en af en toe was het een geplas en
gespetter van jewelste. Grote
bruinruggige exemplaren verhie
ven soms meer dan de helft van
hun brede schubbenbast boven
water uit en duwden soortgeno
ten soms met bruut geweld tegen
de aangegroeide basaltkeien.
Op veel exemplaren waren dui
delijk de paaistippen te zien. Klei
ne witte stippen op-de kop en een
deel van het lichaam. Enkele we
ken tevoren had ik al een paar van
die exemplaren aan de haak ge
slagen. In plaats van hun door
gaans nogal slijmerige huid voel-1
de die nu zeer ruw aan. Als
schuurpapier.
Ik heb me zitten verbazen over
de schijnbaar onuitputtelijke
energie waarmee steeds opnieuw
tientallen exemplaren het water
langs de oever in hevige beroe
ring brachten. Soms was een en-
lijk zullen er best wel eens exem
plaren zijn die door een ondes
kundige behandeling een deel
van hun beschermende slijmlaag
kwijt raken, maar meestal is er
toch een simpele natuurlijke oor
zaak voor hun minder fraaie uiter
lijk aan te wijzen.
Overigens om de schade bij bij
voorbeeld brasem tot een mini
mum te beperken is het beste de
vis tussen duim en wijsinger beet
te pakken bij de kop even voor de
kieuwen en vervolgens de haak te
verwijderen.
Terug naar de paai. De vis was
dit jaar rijkelijk vroeg met het
'rijen'. Waarschijnlijk een gevolg
van de zachte winter. Zo paaide
de karper dit jaar al vroeg in mei
terwijl dat meestal pas in de twee
de helft van mei en soms zelfs pas
begin juni plaats heeft.
Het toeval wilde dat ik een dag
nadat ik het brasemspektakel had
gadegeslagen weer een paar uur
tjes op dezelfde plek vertoefde.
Van de vele honderden brasems
was geen spoor meer te beken
nen. Alleen het schuim langs de
oever legde nog getuigenis af Van
wat zich nauwelijks 24 uur eerder
had afgespeeld.
Op de plek waren nu enkele
eenden aanwezig, die een opmer
kelijk grote belangstelling voor
de oeverzone aan de dag legden.
Ze doken geregeld met hun kop
onder water en kwamen smak
kend weer boven. Vermoedelijk
deden ze zich tegoed aan het kuit
dat door de brasems was afgezet.
Het Rotterdamse Maritiem
Buitenmuseum kampt met
een probleem. De drie
paviljoens aan de Leuvehaven
zien er niet als een museum
uit. Voorbijgangers denken,
dat er een bedrijf in gevestigd
In het water zien ze
nostalgische schepen, maar
ook de Netty, Borneo en
Gezina: beroepsvaart, die op
lading wacht. Het is allemaal
heel verwarrend voor de
toevallige voorbijganger en
daar zijn ze zich bij het
museum terdege van bewust.
door
Dick van der Lugt
"Niemand begrijpt wat het buiten
museum inhoudt", zegt Ed de Rid
der, technisch projectleider van het
museum. "We hebben het gepro
beerd met borden 'vrije toegang'
om een stukje drempelvrees weg te
nemen, maar ook dat hielp niet.
Men weet niet waar men in verzeild
raakt. Maar daar gaan we aan wer
ken".
Ook waarnemend projectleider
Gerard de Jager erkent, dat het mu
seum 'wat in zichzelf gekeerd' is.
"Technische mensen komen wel
naar binnen, maar anderen blijven
voor het raam kijken", zegt hij.
Een open-luchtmuseum van de
scheepvaart en de scheepsrepara-
tie: zo zou je het Maritiem Buiten
museum kunnen noemen, dat ligt
ingeklemd tussen het prestigieuze
Imax-theater en Maritiem Museum
Prins Hendrik. Het bestaat uit een
verzameling antieke binnenvaart
schepen en platbodems (deels in
het water, deels op de kant), hijskra
nen, scheepsmotoren en machines,
die in drie glazen paviljoens door
vrijwilligers worden opgeknapt.
Een kassa heeft het museum niet en
bezoekers worden niet geteld.
De doelstelling van het museum
is tweeledig: niet alleen de geschie
denis van de scheepvaart tentoon
stellen, maar deze ook demonstre
ren. Met als 'nuttig bijverschijnsel',
aldus De Jager, dat vakkennis, die
in de moderne scheepsbouw er\ -re
paratie verloren dreigt te gaan, be
houden blijft.
Het is een bont gezelschap, die
groep van veertig vrijwilligers, die
een nieuwe pijp fabriceert voor de
stoomelevator Antwerpen 19, de
zeilschoener Valkeda een onder
houdsbeurt geeft en het roer van de
motorsleepboot Geijuma repareert.
Er zitten gepensioneerde zeelui bij,
maar ook verlofgangers, WAO'ers
en werklozen.
De Ridder: "Veertig percent
komt uit de scheepvaart en de mo
torenbranche. 't Is gewoon een gro
te familie. 'Dat kan ik niet' is er bij
ons niet bij. Je kunt alles leren: las-
sen, draaien, smeden; zo functio
neert het gewoon. Onze mensen
hebben een heel hoge inzet. Er hebben gekregen,
wordt hier meer gepresteerd dan in Rotterdam draagt
het bedrijfsleven. Bij een baas werk
je, omdat je anders aan het eind van
de maand geen geld hebt. Hier is
men met zijn hobby bezig. Intensief
bezig. Als er iets moet gebeuren,
vraag ik: wie wil? en ze zijn er".
den bij in de exploitatie,
niet zoveel bereidwillige firma':
liggen, worden gemarkeerd met
stickers om ze te onderscheiden van
De gemeente de beroepsvaart. Vuurtoren Het La-
250.000 gul- ge Licht, nu weggedrukt door het
Imax-theater, verhuist binnenkort
het begin van de Schiedamse-
zouden we nooit kunnen opere- dijk. In de toren komt een informa-
ren. Ga maar na: als je een bok no- tiebalie en er wordt een tentoonstel-
dig hebt, betaal je al 18.000 gulden ling ingericht,
per dag".
Hulp gevraagd
"Er moet nog veel gebeuren",
volgt De Ridder. "Ik schat, dat
Ed de Ridder is de drijvende kracht v00r vijf a zes jaar werk hebben,
achter het museum. Hij werkte elf Voor sommige werkzaamheden
hebben we gewoon geen mensen.
motor-
zijn geen probleem, maar
vind je een timmerman? Op
n hebben wij een tim-
En schilders, die kun je
gewoon niet te pakken krijgen. We
jaar als boordwerktuigkundige ('Al-
le zeeën bevaren') en stapte daarna If.
over naar (ie scheepsreparatie. Door
een ongeluk werd hij arbeidsonge-
schikt. "En dan kan je twee dingen
doen: de kroeg in, of iets gaan
k Hildeed hetlaatk. Kwam drie ïitit.en..1?Bk dringend verlegen
jaar geleden als modelbouwer vaak vrijwilligers voor het opknappen
i de bibliotheek van het Maritiem
Museum en maakte zo kennis met
de verzameling zogeheten 'realia'
(schepen, machines), waar wegens
geldgebrek
problemen niets mee gebeurde.
"We zijn begonnen met 1.458 gul
den", vertelt hij. "Daar moesten we
het maar mee doen. Door eigen in
zet zijn we aan materiaal en werk
tuigen gekomen. Ik heb uitgere
kend dat we de afgelopen tweeën-
de graanelevator"
Loopbruggen
Eerste prioriteit
organisatorische het verbeteren van het 'gezicht'
het museum. Aan de straatkant
worden in de paviljoens loopbrug
gen gemonteerd, zodat het publiek
een beter zicht heeft op de werk
zaamheden. Er komen borden met
verklarende teksten, etalages en de
museumschepen, die in het water
Een andere trekker op de kade
wordt een lange rij gereedschaps
werktuigen en motoren, te bedie
nen met drukknoppen. Het was de
bedoeling deze opstelling al dit sei
zoen in gebruik te nemen (de lucht-
leiding is klaar), maar de door een
bedrijf beloofde compressor, die
voor de aandrijving moet zorgen, is
nog niet beschikbaar. Of de touw-
baan op het trottoir van de Schie-
damsedijk snel weer gaat draaien, is
op dit moment nog onzeker. Vorig
jaar klapte een spanwiel uit elkaar.
Het had niet veel gescheeld of er
waren gewonden gevallen. De ver
zekering eist nu een betere beveili-
op dit moment ging. Het buitenmuseum overweegt
de baan tot' de helft in te korten om
zo het risico van ongelukken te ver
kleinen.
Het moet er allemaal toe bijdra
gen, dat het publiek niet vol vraag
tekens langs ankerlier, ponsmachi
ne, slingerschaar en waterkraan
loopt.
BINNENLAND/BUITENLAND/ECONOMIE
Kamer kritisch
over aanslag op
pensioenfondsen
DEN HAAG (GPD) - Een kamer
meerderheid bestaande uit CDA,
PvdA en D66 zet grote vraagtekens
bij een wetsvoorstel om een deel
van de vermogens van pensioen
fondsen te gaan belasten. Kritiek
v£n de drie fracties is er ook op een
tweede wetsvoorstel dat een andere
fiscaal regime wil introduceren
voor verzekeraars en hun produk-
ten (de zogenoemde brede herwaar
dering).
Dit blijkt uit de eerste schriftelij
ke reacties vanuit de Kamer op bei
de wetsvoorstellen. Minister Kok
(financiën) wil met de plannen blij
vend 820 miljoen gulden binnenha
len. De wetten zouden op 1 januari
1991 in werking moeten treden. Eer
der liet Kok de Kamer, naar aanlei
ding van kritiek van de Raad van
State en van de betrokkenen op de
voorstellen, al weten open te staan
voor wijzigingen.
Kohl: Duitsland
blijft lid NAVO
na eenwording
WASHINGTON (DPA) - De West-
duitse bondskanselier, Helmut Ko
hl, heeft gisteren na zijn gesprek
met VS-president George Bush be
vestigd dat het verenigde Duitsland
lid van de NAVO moet blijven.
Maar dit betekent volgens Kohl
ook dat "het bondgenootschap ge
zien de omwenteling in Europa en
de doorbraak naar mensenrechten,
democratie, pluralisme en sociale
markteconomie in geheel Europa
zijn traditionele politieke rol cen
traal moet gaan stellen".
Kohl zei met Bush te zijn overeen
gekomen de "drie verankeringen"
de NAVO, de samenwerking van
de VS met de EG en de opwaarde
ring van de rol van de CVSE-Confe-
rentie over Veiligheid en Samen
werking in Europa te versterken.
In de CVSE praten 35 landen met el
kaar, alle Europese zonder (voorlo
pig nog) Albanië plus de VS en Ca
nada. Bush verklaarde na de ont
moeting met Kohl ten aanzien van.
de Duitse hereniging op één lijn te
zitten en dezelfde doelen na te stre-
Volgens Bush is er "vijfenveertig
jaar na het einde var\de oorlog geen
enkele reden waarom een verenigd,
democratisch Duitsland op enige
wijze voor een bijzondere status
moet worden uitgezonderd".
STRAATSBURG (ANP) Het geschil tussen de grote en kleinere EG-landen over de
Oost-Europa Bank zal waarschijnlijk pas worden opgelost in de Europese topconferentie
die 25 en 26 juni in Dublin wordt gehouden, waar de regeringsleiders van de lidstaten bij
eenkomen.
Europese kringen in Straatsburg
verwachten niet dat de ambassa-
deurs van de twaalf EG-landen in
Brussel vandaag tot een vergelijk
zullen komen. De hoge ambtenaren
van de twaalf ministeries van finan
ciën zullen dit weekeinde in Parijs
hun collega's uit de 30 andere lan
den die deelnemen in de bank moe
ten meedelen dat de EG-landen er
Stuurwiel breekt af
SEATTLE (Rtr) Passagiersvlieg
tuigen van het type Boeing 737 die
nen nagezien te worden nu tijdens
een vlucht het stuurwiel is afgebro
ken. Dit heeft de Amerikaanse
luchtinspectie (FAA) gisteren mee
gedeeld. De spoedinspectie, die per
toestel ongeveer een half uur duurt,
heeft betrekking op 378 vliegtuigen
die in de afgelopen twee jaar ge
bouwd zijn. Het incident heeft zich
voorgedaan aan boord van een
Westduits toestel, maar het had
geen ernstige gevolgen omdat er
geen passsagiers aan boord waren.
niet in zijn geslaagd onderling tot
een akkoord te komen. De twaalf
ministers van buitenlandse zaken,
die dit weekeinde in een afgelegen
kasteel in Ierland vergaderen, zul
len het vermoedelijk evenmin eens
kunnen worden.
Zeven kleinere EG-landen Ne
derland, België, Luxemburg, Span
je, Portugal, Denemarken en Grie
kenland hebben besloten de op
richting van de Europese bank'voor
herstel en ontwikkeling van Oost-
Europa te blokkeren, omdat Frank
rijk en Groot-Brittannië buiten de
EG om hebben afgesproken dat
president Mitterrands adviseur Jac
ques Attali president van de bank
moet worden en dat het hoofdkwar
tier in Londen zal worden geves
tigd.
Deze afspraak werd gemaakt in
de G-7, de groep van rijke Westerse
landen waarvan, behalve Frankrijk
en Groot-Brittannië, de Duitse
Bondsrepubliek, Italië, de Verenig
de Staten, Japan en Canada lid zijn.
Ierland heeft zich niet bij zijn zeven
kleinere EG-partners aangesloten
BRUSSEL (AP) - President F.W.
de Klerk van Zuid-Afrika verwacht
dat de economische sancties die de
Europese Gemeenschap in 1986 te
gen zijn land trof binnenkort zullen
worden opgeheven.
Samen met zijn minister van bui
tenlandse zaken Pik Botha had De
Klerk gisteren een onderhoud met
voorzitter» Jacques Delors van de
Europese Gemeenschap en Euro
pees commissaris voor externe be
trekkingen Frans Andriessen. In
1986 verbood de EG de invoer van
ijzer, staal en gouden munten uit
Zuid-Afrika, waarmee in 1985 een
bedrag gemoeid was van 600 mil
joen dollar. Ook nieuwe investerin
gen dat land werden verboden. De
invoer van Zuidafrikaanse steen
kool, toen ter waarde van 1,3 miljard
dollar, werd echter ongemoeid gela
ten.
De Klerk is bereid alsnog naar
Nederland te komen als hij voor een
bezoek wordt uitgenodigd. "Ik zal
van de eerstmogelijke gelegenheid
gebruik maken om een uitnodiging
te aanvaarden", zei hij gisteren tij
dens een persconferentie in Brus
sel. De Klerk maakt op het ogenblik
een toernee door Europa, waarbij
hij negen landen bezoekt. Neder
land staat niet op de lijst.
omdat het tot 1 juli voorzitter van de
Europese Gemeenschap is.
In Straatsburg wordt niet ver
wacht dat de zeven kleine landen er
in zullen slagen te verhinderen dat
Attali met de leiding van de bank
'wordt belast. Maar zij willen eraan
vasthouden dat het hoofdkwartier
niet in Londen wordt gevestigd,
maar in één van de zeven hoofdste
den.
Dit betekent dat Luxemburg en
Amsterdam een kans zouden ma
ken. Luxemburg, dat nu al een bij
zonder groot aantal buitenlandse
banken binnen zijn grenzen heeft,
zou in ruil voor de vestiging van de
Oost-Europa Bank zijn partners iets
kunnen tegemoetkomen in hun
wens een einde te maken aan het
bijzonder strikte bankgeheim dat
belastingontduiking in naburige
EG-landen in de hand werkt.
Nederland zou in dat geval kun
nen worden gecompenseerd met de
vestiging van het Europese mer
kenbureau, dat de komst van hon
derden goed betaalde ambtenaren
meebrengt. Het verlies van de werk
gelegenheid van één persoon, oud
minister Ruding, zou dan op de
koop toe moeten worden genomen.
Ook Denemarken is kandidaat
voor het merkenbureau. Kopenha
gen zou voor het uitblijven van de
komst van octrooi-deskundigen
kunnen worden gecompenseerd
met de vestiging van het Europese
milieubureau. In Straatsburg
meent men dat Denemarken, door
zijn goede betrekkingen met andere
Scandinavische landen, uitstekend
geschikt is om het milieubureau on
derdak te bieden.
ROEMENEN - Meer dan 100.000
hebben gisteren op de
rampagnedag van de Roe
verkiezingen in Bukarest
deelgenomen aan demonstraties
voor en tegen interim-president Ion
Iliescu en zijn Front van Nationale
Redding. In het noordelijke deel
van de stad verzamelden zich zo'n
70.000 aanhangers van Iliescu.
MOSKOU (AP) Onderhandelaars Amerikaanse minister van buiten
van de Sovjetunie en de Verenigde landse zaken James Baker gisteren
Staten zijn nog niet ver gekomen in Moskou duidelijk gemaakt,
met hun pogingen een overeen- Baker, die met verslaggevers
komst voor te bereiden over ver- sprak op de tweede dag van zijn
mindering van hun kernwapens vierdaagse onderhandelingen met
voor de lange afstand. Dat heeft de zijn Sovjet-ambtgenoot Sjevard-
heeft betrokken zijn de in novem
ber ingaande accijnsverhoging voor
benzine met 8 cent per liter, gedeel
telijke afschaffing van het reiskos
tenforfait en de spitstoeslag van 25
procent op de motorrijtuigenbelas
ting die voor 1992 is aangekondigd.
Autogebruikers die minder dan
30 kilometer van hun werk wonen
(87,3 procent van de bevolking),
krijgen volgens de Consumenten
bond in de Randstad met een kos
tenstijging van 2,8 procent te ma
ken tot 1992. Buiten de Randstad
gaan de kosten voor die groep met
1,5 procent omhoog. Deze cijfers
gelden voor benzinerijders.
DEN HAAG (ANP) - Treinreizi
gers worden tot en met 1992 voor
hogere kostenstijgingen geplaatst
dan autorijders. De meeste automo
bilisten zijn in deze periode tussen
de twee en drie procent extra kwijt,
treinreizigers meer dan 7 procent.
'De Consumentenbond stelt dat
na een doorberekening van de plan
nen van het kabinet voor het woon
werkverkeer. Die zullen dan ook
niet leiden tot het dpel dat ze be
ogen, het terugdringen van het au
toverkeer, aldus de bond.
De maatregelen die de Consu
mentenbond in zijn berekeningen
nadze, zei dat hij nog wel hoop had
dat de geschillen kunnen worden
opgelost voordat Sovjet-president
Gorbatsjov en de Amerikaanse pre
sident Bush eind deze maand in
Washington hun top houden.
Het verhoopte akkoord moet de
arsenalen kernraketten voor de lan
ge afstand van beide supermachten
met 30 tot 35 procent verminderen
De zware landraketten van de Sov
jetunie moeten met de helft worden
verminderd. Oneens zijn de super
machten het over het gewenste
tal kruisraketten aan boord
vliegtuigen en schepen, verplaats
bare raketten met meerdere kern
koppen en zwaardere, op land ge
plaatste raketten. Ook zijn er nog
geen methoden ontwikkeld om el
kaar te controleren op de naleving
van een START-akkoord.
Baker onderbrak gisteren de be
sprekingen om met Sjevardnadze
een bezoek te brengen aan een mid
deleeuwse kloosterkerk in het 72 ki
lometer van Moskou gelegen
Zagorsk. Dara zei hij ook nog steeds
hoop te hebben dat er op tijd over
eenstemming kan worden bereikt.
