Financiële toekomst
Volvo Car ongewis
SHV investeert fors in Oost-Europa
Philips moet leren leven met
'Oogsttijd' nog niet aangebroken
IBB-Kondor zwijgt over
fusie met bouwer Wessels
'LUSTOBJECT' TREKT KLADDERAARS AAN Shell optimistisch ondanks
lager uitgevallen winst
Amro-bank koopt groot
belang in EAB- bank
De stoel van
de maand
VRIJDAG 18 MEI 1990
ECONOMIE
PAGINA 5
FÏELMOND (GPD) De toekomst van Volvo Car is zeer ongewis. Niet zeker is hoeveel
geld het bedrijf moet terugbetalen aan de Nederlandse Staat. Evenmin is er duidelijkheid
over de gevolgen van de samenwerking met Renault, terwijl over de verkoop zestig pro
cent van de aandelen, nu nog in handen van de Nederlandse overheid, wordt gesproken.
LEIDEN Het Leidse bouwbedrijf
IBB-Kondor zorgt goed voor zijn
aandeelhouders, maar wilde hen
nog even niets zeggen over de fusie-
besprekingen met aannemersbe
drijf Wessels. "Toen we aan de on-
derhandelingen begonnen stonden worden'
de belangen van onze eigen aan
deelhouders bovenaan het lijstje".
s alles wat de bedrijfsleiding gis- of wordt
teren kwijt wilde bij de jaarlijkse ook gesproken
De verwachting is dan ook dat de
i winst volgend jaar lager uitvalt dan
de 55 miljoen gulden van 1989. Di-
recteure A. Deleye erkende gisteren
bij de presentatie van het jaarver
slag dat er gesprekken gaande zijn
tussen het Nederlandse ministerie
van economische zaken en Volvo
AB in Zweden. Binnenkort vliegt
minister Andriessen van economi
sche zaken naar Zweden om met de
directie van Volvo AB over de toe
komst van de Nederlandse autofa-
briek te praten.
Deleye zei dat Volvo Car de afge
lopen tijd herhaaldelijk in gesprek
is geweest met Japanse autofabri
kanten en in het bijzonder met
Mitsubishi over een vorm van sa
menwerking. Het idee om in Born
kleine Mitsubishi's te assembleren,
is even besproken. De gesprekken
zijn echter drie maanden geleden
opgeschort in afwachting van wat
de samenwerking tussen Volvo AB
en Renault brengen zal. Hij sluit het
tegelijkertijd echter niet uit dat aan
Volvo Car aan het eind van de jaren
negentig samen zal werken met ja
panners.
Oogsten
Iets meer duidelijkheid kon Deleye
bieden over de winstverwachting.
Normaal gesproken stond Volvo
Car vanaf 1990 een periode van 'oog
sten' te wachten, omdat in de afge
lopen jaren de verliezen zijn wegge
werkt. Maar de grote winst laat nog
op zich wachten, omdat de fabri
kant dit jaar veel grotere terugbeta
lingsverplichtingen heeft aan Volvo
Car Corporation in Zweden en de
Nederlandse overheid, die de ont
wikkelingskosten van de 400-serie
voor een deel hebben gefinancierd.
Afgesproken was dat een vast be
drag per geleverde Volvo-400 zal
worden terugbetaald. Dat bedrag
was in 1989 550 gulden per Volvo-
400, maar dat wordt in 1990 ver
hoogd tot 850 gulden. Dat kost het
bedrijf ongeveer 50 miljoen gulden
verzwaard.
Ondertussen bekijkt in Brussel
de Europese Commissie, het dage- wachting uit toen de samenwerking
lijks bestuur van de EG, nog steeds tussen het Zweedse Volvo AB en
of het akkoord dat Volvo vorig jaar Renault ter sprake kwam. Renault
met de overheid sloot, wel door de heeft namelijk vorig jaar 6,7 miljard
beugel kan. Dat akkoord houdt on- gulden subsidie van de Franse over-
der meer in dat het geld dat Volvo heid gekregen, een subsidie die mo-
Car aflost, in een apart potje komt gelijk ook door de Europese Com-
waaruit het bedrijf nog een keer de missie wordt teruggedraaid. "Als
ontwikkeling van een nieuw model dat gebeurt, komt de krachtenbun-
kan financieren. Dat vindt Brussel deling met Volvo AB op losse
eigenlijk een te soepel ontwikke- schroeven, want de Zweden gaan
lingskrediet. niet samenwerken met een Renault
Deleye sprak die sombere ver- dat diep in de rode cijfers zit", voor
spelde Deleye.
aandeelhoudersvergadering, die 2
dagen na bekendmaking van de fu
sie werd belegd.
Eén aandeelhouder waagde nog
een poging en vroeg hoe de weder
zijdse overname precies wordt be
taald. Beide bouwbedrijven ruilen
immers hun aandelen, maar dan
wel volgens het principe van de
'omgekeerde overname'. Het Rijss-
ense Wessels (345 miljoen gulden
omzet in 1989) is namelijk veel gro
ter dan IBB-Kondor (omzet 117 mil
joen gulden).
Bij een simpele ruil zou IBB-Kon- geleden
dor dus voor een prikkie (namelijk lende bij de komst
de eigen waarde) eigenaar worden
van de veel duurdere collega-bou-
terwijl Wessels zich in feite
betaalt IBB-Kondor de 'overname', constnictie, werden zij met ontslag
die tegelijk ook een 'overgenomen bedreigd.
De affaire heeft zijn uitwerking
niet gemist op de resultaten van
Betaalt IBB alleen met aandelen IBB-Kondor. "Onze omzet heeft
bij de onderhandelingen last gehad van deze affaire afgeno-
nen, al is niet te zeggen hoeveel",
ei directeur Verberne achteraf.
Het is niet zo dat ik kan zeggen: we
nog niet duidelijk", antwoordde hebben die en die order gemist.
■voorzitter De Vries. Maar we merkten wel dat we soms
gewoon niet zijn gevraagd om in te
tekenen op een opdracht".
Maar dat is achter de rug. De ver
doen wij gadering ademde gisteren een ont
spannen sfeer van opluchting
("Eindelijk weer eens eer
is begrij- vergadering", verzuchtte
deelhouder), waarin de nare herin
nering langzaam verdampte.
gedeeltelij
ks het dan niet prematuur (voorba
rig) om alleen te spreken van eer
aandelenruil?", repliceerde hij
spits. De Vries: "Daarov
nog geen mededelingen
De vraag van Dekker
pelijk, want IBB-Kondor staat
bekend een zeer grote hoeveelheid
geld in kas te hebben. Ruim een jaar aandeelhouders werden verwend
Van Herk, die gelokt door de den) en kregen de toezegging dat de
olie kas een meerderheidsaandeel directie zou proberen te handha-
blauw betaalt 1
het
51 procent verwierf. De Rotter-
ei- damse 'raider' sloot niet uit het be-
gendom. IBB-Kondor moet dus bij- drijf op te zullen splitsen en de
De vragen over het jaarverslag
'positief-kritisch' zoals direc
teur Maas achteraf zei en betroffen
betalen en trekt daarvoor op de kelijke stukken te verkopen. Toen voornamelijk details.
beurs extra kapitaal aan. Met de uit- de directie i
de
De stemming zat er goed in, door-
Franse minister:
staat heeft Renault
niet gesubsidieerd
PARIJS (AFP) - De Franse
staat heeft in 1988 geen subsidie
aan Renault verleend, maar
slechts het kapitaal van de on
derneming vergroot, zo zei al
thans Pierre Beregovoy, de
Franse minister van financiën,
gisteren.
Als een particuliere onderne
ming haar kapitaal vergroot
spreekt niemand van concur
rentievervalsing. Als een staat-
onderneming dat doet plotse
ling wel, aldus Beregovoy. De
minister liet weten net als de Eu
ropese Gemeenschap tegen
stander te zijn van concurrentie
vervalsende subsidies.
In maart 1988 heeft de Franse
staat 20 miljard frank (6,7 mil
jard gulden) steun verleend aan
het autoconcern. Daarvan was
12 miljard frank bedoeld om
verliezen aan te zuiveren en was
8 miljard vers kapitaal. Brussel
-had zijn fiat gegeven aan de
steun op voorwaarde dat Ren
ault
schap zc
voorheen
drijf), is n
tiseerd
naamloze vennoot-
j worden. Renault,
een 'regie' (staatsbe-
gedeeltelijk gepriva-
i een samenwerking
met Volvo mogelijk te maken.
aandelen (boven op vervolgens het bedrijf razendsnel dat IBB-Kondor onlangs
de 43.000 al uitstaande aandelen) dichttimmerden met een 'gifpil'- grote orders in de wacht heeft ge
sleept. Het Leidse aannemersbe
drijf mag het hoofdkantoor van
KLM renoveren (24 miljoen gulden)
en het hoofdkantoor van KLM Ne
derland in Hoofddorp zelfs bouwen
(12 miljoen). Daarnaast bouwt IBB
voor 12 miljoen een nieuw kantoor
voor Multimedia (uitgever Gouden
Gids) en heeft het via het samen
werkingsverband WIS al een aantal
grote onderhoudscontracten (12
miljoen gulden in 5 jaar) binnenge
haald.
Deze orders in de zogeheten 'utili
teitsbouw' (kantoren en fabrieken)
zijn ook precies wat IBB-Kondor
nodig heeft. De renovatie-projecten
en de sociale woningbouw, activi
teiten waar IBB juist sterk in is,
worden minder door de hogere ren
te en de afname van premie-wonin
gen. Met deze verschuiving naar de
utiliteitsbouw, die overigens een al-
rustige gemene trend is in de bouwwereld,
;n aan- hoopt IBB bij een lagere omzet een
even grote winst te halen. Vorig jaar
was de winst 2,6 miljoen gulden bij
een omzet van 117 miljoen.
En wat de toekomst verder moge
brengen met de fusie in aantocht,
daarover werd gisteren niet te veel
meer gepraat. Op 29 juni is er een
aandeelhoudersvergadering waar
de eigenaren van IBB-Kondor hun
zegje kunnen doen over de versmel
ting met het bedrijf uit het Oosten.
Tot dan: "Succes met de onderhan
delingen", zoals een aandeelhoudre
bij zijn afscheid zei.
DEN HAAG (ANP/GPD) - De resultaten bij chemie (van 1.1 mil-
Shell-top is optimistisch over de jard gulden naar 500 miljoen gulden
vooruitzichten op langere termijn, in de vergelijkbare kwartalen) wijt
Het investeringsniveau blijft hoog de Koninklijke aan de lagere prijzen
om de toekomstige groei te waar- voor basischemicalièn.
borgen. Voor 1990 wordt een verde- Overigens was de haag van enke-
re toeneneming voorzien van de in- le tientallen demonstranten tegen
vesterings-en opsporingskosten tot apartheid in Zuid-Afrika
7,3 miljard pond sterling (ruim 25 lijk kleiner dan in voorgaande jaren,
iljard gulden). Aanzienlijke
teringen staan voor de deur
snel groeiende economieër
zuidoost-Azië.
Overigens was het nettoresultaat
van de Koninklijke/Shell-groep, die
honderd jaar bestaat, in het eerste
kwartaal van 1990 flink lager dan in
dezelfde periode van vorig jaar. Ter-
wijl in het eerste kwartaal 1989 nog
1281 miljoen pond sterling (bijna 4
ongetwijfeld hetgevolg van de vrij
de lating van Nelson Mandela en het
an intrekken van het verbod op het
ANC.
'Verkade goedkoop'
ZAANDAM (GPD) - Bijna de helft
van de aandeelhouders van Ko
ninklijke Verkade NV vindt het bod
iljard gulden) werd verdiend, te laag van de Britse United Bis-
1990 met 36 procent tot cuits van 400 gulden per aandeel.
Zij willen minimaal 500 gulden per
daalde dit
816 miljoen pond (2,5 miljard gul
den), maar dat komt doordat vorig aandeel van het Zaanse koekjes-"
jaar behoorlijk wat werd verdiend chocoladeconcern
op de eenmalige verkoop van on
roerend goed.
Naast hogere opbrengsten bij de
opsporing en winning van olie en
gas, staan fors lagere resultaten in
de sector chemie. De daling van de
De groep is geen tegenstander
van de fusie en ziet grote voordelen
in de samenwerking. Directeur Van
der Hagen was op geen enkele wijze
bereid om de aandeelhouders tege
moet te komen.
AMSTERDAM (ANP) - De Amro
Bank krijgt een meerderheidsbe
lang van ruim 66 procent in de Ame
rikaanse bank European American
Bancorp (EAB). EAB Bank is een
algemene bank met 88 kantoren in
de omgeving van New York City.
over te nemen. Het centrale ban-
ken-bestuur in de Verenigde Staten
(de FED) móet nu nog wel toestem
ming geven, heeft de Amro-bank
gisteren bekendgemaakt.
De Amro neemt het aandelenpak
ket van 23,15 procent van de Gene
rale Bank van België over. Eerder
bereikte de Amro overeenstem
ming met de Deutsche Bank over
de koop van eenzelfde belang. Om-,
dat de Amro nu al 20 procent bezit
komt haar totale aandeel in EAB op
66,3 procent.
EAB Bank richt zich op de lokale
markt met een sterk accent op de
particuliere dienstverlening. De
DUNEDIN - De reclame-poster
waarop een bekend Australisch fo
tomodel speciale onderkleding toont
is in Nieuw-Zeéland uiterst omstre
den. Verscheidene malen moest er
een nieuwe poster worden opgehan
gen, doordat verscheidene mannen
de posters steeds bekladden. De
kladderaars die voor de rechter
werden gesleept verklaarden dat de
reclameafbeeldingen "van vrouwen
sterke prijsdaling van onroerend sexuele objecten" maken.
goed heeft ertoe geleid dat in het
eerste kwartaal van 1990 belangrij- EMS - "Ik weet zeker dat wij gun-
Winst groothandelsconcern komende jaren onder druk
UTRECHT (ANP) - SHV, het be- gaan investeren
drijf van de familie Fentener van
Vlissingen, heeft in 1989 haar netto
winst verhoogd met 24 miljoen gul
den tot 245 miljoen gulden. SHV, ei-
de Makro-zelfbedie-
ningswinkels en actief in de energie
sector, zei dat de winst in de toe
voorzieningen zijn getroffen stige gevolgen zullen ondervinden
voor de risico's in die markt. Dit van de toetreding tot het Europese genaar
leidde tot een verlies van ongeveer Monetaire Stelsel, en wij zullen
80 miljoen dollar (1 dollar 1,90 gul- ker toetreden als aan onze vc~.
den). De nettowinst over 1989 be- waarden is tegemoetgekomen." Dat komst onder druk komt te staan
droeg 61 miljoen dollar. heeft John M^jor, de Britse minister door de gigantische investeringen SHV gokt dus op de toekomst
In de nieuwe situatie zijn straks* van financiën gisteren verklaard, die SHV gaat doen in vooral Oost- -
de aandeelhouders van EAB: Amro Toetreding zal de binnenlandse mo- E4F?Pa-
66,3 procent, Créditanstalt Bankve- netaire discipline versterken, aldus ElJ de presentatie
rein (Oostenrijk) 10,25 procent, So- Major. Deelneming aan het EMS slaë
ciété Générale (Frankrijk) 23,45 pro- kan echter nooit een strak monetair SHV
cent. beleid vervangen.
bedrij- Maar SHV rekent erop dat de vrij
markten. Het gaat markteconomie die daar nu ont-
daarbij om versnelde investeringen staat voor een economische ontwik
van bij elkaar ongeveer een miljard keling gaat zorgen en dan kan SHV
gulden in landen, waar SHV nog de vruchten gaan plukken. Deze
nauwelijks of niet actief is. strategie zal de winst de komende
Deze investeringen zullen veelal jaren onder zware druk zetten,
pas na vijf tot tien jaar aanzienlijk Verder hoopt SHV op Latijn
gaan bijdragen aan de resultaten, samerika, nadat de onderneming in
de Verenigde Staten op een fiasco is
dan mét name in Öost-Europa. Nu is uitgelopen (SHV stootte vorig jaar
daar de koopkracht van de meeste haar belang van 49 procent
gisteren kondigde
zowel in de groothandels
bedrijven als in de energiesector te
het jaarver- consumenten te laag c
inkels Amerikaanse Makro af, omdat de tugal open.
flatie. Het eindresultaat in Argenti
nië was negatief, doordat de Argen
tijnse overheid de liquide middelen
van het bedrijf bevroor.
SHV bezit zeven Makro-vestigin-
gen in Nederland en iets meer dan
vijftig zelfbedieningsgroothandels
buiten de landsgrenzen. In 1989
opende het bedrijf de eerste Makro-
vestigingen in Thailand en Taiwan,
begin 1990 ging de eerste in Por-
SHV veelvuldig te bezoeken, Makro-formule niet aansloeg) De 19
zodat SHV voorlopig veel geld moet vestigingen in Brazilië boekten goe-
toeleggen. de resultaten ondanks de hyperin-
Koersval Taiwan
De koersen op de effectenbeurs van
Taipei, de hoofdstad van Taiwan,
zijn vandaag gekelderd. De beursin
dex daalde met 6,4 procent tot
7416,96 punten, het laagste peil
sinds april 1989. Volgens analisten
is het gedaan met de pret op de
beurs, waar de koersen in 1989 nog
met 88 procent stegen. In 1988 be
droeg de stijging zelfs 119 procent
en in 1987 120 procent. Een ratione
lere verklaring wijst op de woeke
raars, die hun klanten dwingen hun
posities te gelde te maken.
Staking
De 49 stakende Turkse werkneem
sters van het textielveredelingsbe-
drijf Kalfus in Tilburg hebben het
bod van directeur R. Kalfus afgewe
zen. De vrouwen eisen van hun
werkgever een 40-urige werkweek
met 13 ATV-dagen, om het andere
jaar drie weken onbetaald verlof om
op vakantie te kunnen gaan naar
hun moederland en een loon over
eenkomstig de cao in de textiel-in-
dustrie. Bovendien willen de staak-
sters af van het premie-systeem dat
de Tilburgse textielfirma hanteert
om het hoge ziekteverzuim van
ruim 27 procent terug te dringen.
Betalingsverkeer
Bij de Tweede Kamer bestaat er on
duidelijkheid over de precieze ver
liezen die de banken momenteel
maken door het betalingsverkeer
via onder meer acceptgiro's en in
casso's. Dit bleek donderdag tij
dens een zitting van de vaste kamer
commissie voor financiën. De ban
ken hebben de commissie eerder in
besloten kring laten \yeten dat een
betaling hen gemiddeld 70 cent
kost. In totaal bedraagt de schade
post voor hen daardoor ten minste
1,2 miljard gulden.
Oud-topman elektronica-concern Dekker bij afscheidscollege in Leiden:
Van onze redacteur
Raymond Peil
LEIDEN Echt stabiel zal e€
ADVERTENTIE
te onderneming als Philips nooit
worden. Zeker de komende tijd
gro- niet, zo stelde vanmiddag de bijzon-
der hoogleraar internationaal be
drijfsmanagement prof. dr. Wisse
Dekker tijdens een college. Eerder
deze week nog te hulp geroepen om
de aandeelhouders de jongste crisis
bij Philips uit te leggen, gaf de pre
sident-commissaris van het con
cern in zijn afscheidscollege bij de
Rijksuniversiteit Leiden (RUL) een
aardige analyse van de problemen
waar de onderneming in zijn visie
mee te maken heeft.
Hoewel Dekker vooral aanvanke
lijk vermeed zijn bedrijf bij naam te
noemen was voor de ingewijde toe
hoorder zonneklaar dat het beeld
van de pijnlijke momenten van een
grote onderneming op Philips van dit veranderingsproces. Dat maakt
toepassing was. Waarbij de hoogle- ze kwetsbaar en schept tijdelijk veel
raar liet doorschermeren dat hij de onzekerheid. De verwachting is
aanpak van de crisis door president- echter dat het een betere uitgangs
directeur Van der Klugt niet al te positie biedt om de bedreigingen in
doeltreffend vond. de toekomst het hoofd te bieden en
Dekker legde veel nadruk op het de kansen en uitdagingen het hoofd
Drie zachte winters op rij hebben
de resultaten van de energiesector
gedrukt. Ter versterking van de po
sitie in deze sector investeerde het
bedrijf aanzienlijk in LPG-bedrij-
ven. De kolenvoorraden bij dochter
SSM groeiden door het mooie weer,
waardoor de kosten stegen en de
marges onder druk kwamen te
staan. De g;asactiviteiten van SHV
hebben minder te lijden gehad on
der het mooie winterweer.
Ondanks de tegenvallende resul-
vooruitzichten op de langere ter- taten in de energie en de forse inves-
mijn gunstiger zijn of een onmisba- teringen hoopt SHV een winst
basis zijn voor het zelfstandig
winstgevend functioneren van an
dere kernactiviteiten".
Dekker gaf daarbij aan dat er ook
buiten de deur zal worden gekeken.
"De grenzen tussen diverse interna
tionaal gespreide bedrijfsonderde
len verminderen en zullen via sa
menwerkingsverbanden zelfs
scheidslijnen tussen voormalige
concurrenten worden geslecht".
Dekker: "Ik heb tegenover mijn
studenten nooit de indruk willen
wekken dat een vak als internatio
naal management eenvoudig was.
De problemen waarmee wij bij Phi- ARNHEM (GPD) De inspannin-
lips de afgelopen weken te maken gen in het buitenland van de Sa-
hebben gehad illustreren dit maar menwerkende Elekticiteits Pro-
weer eens. Ik denk dat we daaruit duktiebedrijven (SEP) om de uit
gewikkeld bedrijf denkt Dekker de lering kunnen trekken dat de stoot van schadelijke stoffen tegen
toch dat het uit het uiteenrafelen multinationale onderneming met te gaan, moeten worden beloond
dergelijke ondernemingen turbulentie moet weten om te gaan. door de Nederlandse overheid. 'Als
iljoen gulden te kunnen hand
haven. De omzet van het bedrijf
steeg vorig jaar met 3,6 procent tot
13,4 miljard gulden.
SEP wil 'loon'
voor werken
aan milieu
geen goede keus is. "De
feit dat de grote multinationale
dernemingen van karakter verande-
te beiden".
"Elysee" is een uiterst
comfortabele stoel waarin het
niet alleen binnen maar ook
buiten goed toeven is.
Gemaakt van eerlijk
duurzaam naturel rotan. Een
stoel om erbij te nemen. Deze
maand als speciale
aanbieding bij de grootste
rotan-interieurspecialist
stoel nu v.a. 129,-
emingen van KaraKter veranae- T Tnu pi H
Steeds belangrijker wordt het u nieKneia
wereld omspan- Daar komt bij dat volgens Dekker
de klanten andere eisen stellen dan
lage prijs, zoals na de Tweede
king tussen grote ondernemingen met onzekerheid
en.de groei van de transnationale
ondernemingen zal zich
komst voortzetten".
Organisaties moeten leren leven het ministerie van VROM het daar-
verandering"
de"oê- Overheid
Dekker onderstreepte
met de SEP niet eens kan
den, dreigen voorgenomen milieu
maatregelen van de SEP gefrus-
dit betoog treerd of zelf verhinderd te wor-
Hartenstraat 21-25 Amsterdam
Telefoon 020-231180
ontstaan
nend netwerk van organisaties
steeds meer multinationale bedrij-
ven zijn er toe overgegaan om het Wereldoorlog. Veel hogere eisen
aantal plaatsen waar wordt gepro- worden gesteld aan kwaliteit, een
duceerd te beperken. Er wordt niet breed assortiment en een korte le-
meer in het plaatselijke bedrijf voor vertijd. 'Flexibiliteit' was tot voor
de plaatselijke markt geprodu- kort het motto,
ceerd, maar op één of slechts enkele Met de jaren negentig is een nieu-
plaatsen voor de gehele wereld of we standaard geboren waaraan de
voor minimaal de regio, 'transnatio- bedrijven moeten kunnen voldoen,
naai' in het jargon van Dekker. zo meent Dekker: uniekheid. "Het
"Zo vestigen veel transnationale gaat erom dat je een produkt of
ondernemingen zich thans in de dienst kunt leveren, dat de concur-
nieuw geïndustrialiseerde landen rent niet of nog niet levert". Snel op
als Hong Kong, Korea, Malaysia of veranderingen in de markt inspelen
Singapore, die een meer dan gemid- en erop voortuitlopen. "Voor de in-
delde groei hebben". Worden de novatieve onderneming is verande-
omstandigheden in de vestigings- ring een levensstijl. Dit stelt hoge ei-
gebieden minder gunstig dan haalt sen aan het management. De mana-
het bedrijf er geld en mensen weg gers zullen minder bestuurder en
om deze in meer gunstige gebieden meer ondernemer moeten zijn",
profijtelijk te maken". Ondanks alle problemen die de
"Verschillende multinationale veranderingen met zich meebren-
ondernemingen bevinden zich in gen en de kosten die zijn verbonden
Niet stabiel
Door de technologische vooruit- de nationale overheden. Hij wierp
gang, de veranderingen in de poli- de vraag op of de Nederlandse
tieke en economische situatie en de heid
nieuwe concurrentieverhoudingen voeren wanneer veel van de hier
is de transnationale onderneming aanwezig ondernemingen sterk ver-
genoodzaakt zich voortdurend aan ankerd zijn in andere landen. Ter-
te passen. Dekker waarschuwde wijl zonder hen het beleid nauwe-
dan ook voor de indruk dat al een lijks gestalte kan krijgen,
stabiele organisatievorm zou zijn Dit probleem wordt scherp
bereikt. "Niets is minder waar. Ze is
een proces van permanente trans
formatie".
ook de banden tussen de wereld- den", schrijft de SEP in het v
omspannende ondernemingen en gen gepresenteerde jaarverslag.
- - De SEP heeft een principe-over
eenkomst gesloten met de Poolse
zelfstandig industriebeleid Polaniec-centrale over de bouw van
een rookgasontzwavelingsinstalla
tie bij de twee kolengestookte een
heden. Met de 60 miljoen gulden die
de SEP daar investeert, kan een ne
gen keer grotere S02-uitstootbeper-
king worden bereikt dan wanneer
het geld besteed zou worden aan
verdere verhoging van de- toch al
Ne-
Bij Philips moet dan ook de
nationaal research beleid te uitstekende ontzwaveling
voeren en honderden miljoenen aan derlandse centrales,
onderwijs en onderzoek te besteden De SEP wil daarom ook in de tro-
dacht gericht blijven op een voort- jncjien dit daarna over de grenzen pen bosgebieden laten aanleggen
durende versterking van de kernac- verdwijnt? Mijn antwoord zou kun- ter vermindering van de wereldwij-
tiviteiten, die volgens Dekker overi- nen zjjn da^ ^et voeren va
pns geen eeuwigheidswaarde heb- gen onderwijs. en onderzoeksbe-
ben. Wel gaf hu er blijk van de filo- leid van hoog'
sofie van de directeur Van der Klugt js. ket is een bron
(aan wie ontslag is aangezegd, te de- denkt u aan ncenties -
len. De verliesgevende Philips-acti- waarde
viteiten (computers en chips) mo- ken van buitenlandse of transnatio-
gen gehandhaafd bhjven "indien de nale ondernemers".
de uitstoot van kooldioxyde. Om
enig effect te kunnen bereiken, zal
noodzakelijk jaarlyks 10.000 hectare bos aange-
nkomsten plant moeten worden, waar zo'n 30
tot 40 miljoen gulden voor nodig is.
het kunnen aantrek- Deze wijze van beperken van C02-
emissies is veel goedkoper en effec
tiever in de tropen.
