Wat gebeurt er aan de
hemel als je niet kijkt?
=ié=*:mh: m
Windenergie op de helft
van het betz-maximum
Middel vermindert kans op trombose
Gaswinning kan lichte
aardbeving veroorzaken
WOENSDAG 16 MEI 1990
EINDREDACTIE HANS SONDERS
Nederlandse windmolens benutten
de helft van de energie die uit de
wind gehaald kan worden. Dit is
een aanzienlijke verbetering ten op
zichte van 1980, schrijft de VEEN,
de Vereniging van Exploitanten
van Elektriciteitsbedrijven in Ne
derland.
Door de wind worden de wieken
van de windmolens in beweging ge
bracht. Deze draaiende beweging
wordt omgezet in elektriciteit.
Windmolens tappen de energie af
die de wind heeft. Wanneer de wind
tegen de molenwieken, aankomt,
wordt de windkracht afgeremd.
Achter de molen is de windsnelheid
dan ook lager dan er voor.
Indien de wind te veel wordt afge
remd, komt er een luchtcirculatie
rond de molenwieken op gang. De
wind gaat meer langs dan tegen de
molenwieken. De hoeveelheid wind
die omgezet kan worden in elektri
citeit neemt af.
Windkracht kan derhalve niet
volledig worden benut. Er is een
dat naar zijn ontdekker
het Betz-maximum heet. Dit maxi
mum is 59 procent.
De Nederlandse molens waren in
1980 in staat om twintig procent van
de wind te benutten. Dit is intussen
verbeterd tot dertig procent. Daar
mee is de helft bereikt van wat vol
gens het Betz-maximum mogelijk
is. Er is dus nog een aanzienlijke
verbetering mogelijk, maar volgens
de VEEN zal die slechts langzaam
kunnen worden verwezenlijkt.
In de jaren tachtig is de kostprijs
van de windmolens met veertig pro
cent gedaald. De kostprijs van een
kilowattuur windenergie komt nu
op twaalf tot veertien cent en kan
niet concurreren met kolen- en gas-
centrales, die stroom produceren
voor 6,5 tot acht cent per kilowatt
uur. De stroom uit de kerncentrale
Dodewaard kost echter 14,5 cent
per kilowattuur en is daarmee duur
der dan wind-energie.
Verder omlaag
Volgens de VEEN kunnen de kos
ten van windmolens door techni
sche verbetering nog aanzienlijk
omlaag, terwijl daarnaast serie-
bouw de kostprijs drukt. Tot nu toe
kon de windmolenindustrie slechts
op beperkte schaal windmolens le
veren. Indien de industrie over kan
stappen op serieproduktie, kan de
produktie efficiënter en dus goed
koper.
De VEEN heeft onlangs besloten
bij een aantal windmolenfabrikan
ten een offerte te vragen voor leve
ring in serieproduktie. Dit in het ka
der van hun 'Windplan 1990-1995'.
Volgens de VEEN ligt een aanzien
lijke daling van de kostprijs in het
verschiet, waardoor windenergie
AMSTERDAM (ANP) - Een middel
met een laag moleculair gewicht, af
geleid van heparine, kan de kans op
trombose na een operatie voor ver
vanging van het heupgewricht, aan
zienlijk verminderen. J. Hoek
meldt in zijn proefschrift dat het
de loop van de jaren negentig kan vergeleken bij''gewone' heparine,
met gas- of kolencen- het aantal gevallen van trombose in
het dijbeen van 25 tot 8 en in het
kuitbeen van 31 tot 7 procent terug
brengt.
de diagnose trombose te kunnen
stellen, en de Italiaan G. Awisati
met een proefschrift over het tegen-
i heftige bloedingen bij een
leukemie.
Bij trombose kunnen bloestolsels
in de longen terechtkomen. Trom- liaanse centra zijn beproefd. Hij v
bose in het bovenbeen leidt zonder gelijkt ze met flebografie, een tech-
gen van enige betekenis zich niet
voordeden.
Lensink beschrijft in zijn proef
schrift enkele diagnostische metho
den die in het AMC zijn ontwikkeld
rerking met de Ita-
trales.
Op het ogenblik is zo'n vijftig Me
gawatt vermogen windenergie in
bedrijf of in aanbouw. Met één Me
gawatt kunnen 10.000 lampen van
100 Watt branden. De komende vijf
jaar zou daar zo'n 250 Megawatt ver
mogen bij moeten komen. Gedacht
wordt aan plaatsing langs de kust
van het IJsselmeer. Langs de kust
van Groningen is volgens de VEEN
plaats voor 150 windmolens van elk
een halve Megawatt.
HERMAN DAMVELD
behandeling
de gevallen tot
voor 20 procent van de patiënten Deze methode
dodelijk is. Zonder voorzorgsmaat- voor de patiënt
Hoeks onderzoek maakt deel uit regelen ontwikkelt zich bij de helft
van de patiënten die een nieuwe
heup krijgen trombose.
Een middel als heparine remt wel
de bloedstolling, maar veroorzaakt
anderzijds een verhoogd
ferkingsproject tus
sen het Academisch Medisch Cen
trum van de Universiteit van Am
sterdam en de universiteiten van
Padua en Rome. Dat heeft afgelo
pen donderdag in Amsterdam uit
gemond in een driedubbele promo
tie van Hoek, zijn collega A.W.A.
Lensink, die onderzoek heeft ge
daan naar een nieuwe techniek om
niek die met behulp van contrast
vloeistof stolsels zichtbaar maakt.
ur en belastend
de toepasssing
ervan vereist specifieke deskundig
heid. Soms veroorzaakt de contrast
vloeistof ernstige allergische reac-
i trombose, terwijl bloedii
"Het werk van een sterrenkundige lijkt soms op dat van een leraar voor een schoolklas"
aldus de Amerikaanse publiciste Corey Powell in het aprilnummer van het
wetenschapsblad 'Scientific American'. "Als hij de klas inkijkt is alles rustig en ordelijk
maar zodra hij wat op het bord schrijft gebeurt ervan alles achter zijn rug".
Veel mensen denken dat een astronoom, gezeten achter een machtige telescoop in het
holst van de nacht, een wijds en alomvattend beeld heeft van het uitspansel waarin niets
zich onttrekt aan zijn spiedend oog.
oLensink heeft een methode ont-
bloedingen. Bovendien krijgt toch worpen waarbij gebruik wordt ge-
20 a 30 procent van de patiënten nog maakt van echografie en die even
trombose. Het door Hoek gebruikte betrouwbaar blijkt als de flebogra-
middel vermindert het aantal geval- fie. Ze kan na één middag i nstructi e
worden uitgevoerd door een dok
tersassistente. Op een internatio
naal congres in Tolcio heeft Lensink
vorig jaar decembervoor deze
vondst al de Young Scientists'
Award gekregen.
Awisati heeft bij patiënten met
een bijzondere vorm van leukemie
onderzoek gedaan naar problemen
met de bloedstolling. Deze ziekte,
acute promyelocyten leukemie
(APL), kenmerkt zich in de acute fa
se door ernstige bloedingsneigin
gen. Awisatie heeft onderzocht
welke factoren daar de oorzaak van
zijn. Hij ontdekte dat de neiging tot
bloeden snel afneemt als APL-pa-
tiénten worden behandeld met tra-
De onoverzienbare verten van het heelal zijn bevolkt met ontelbare sterrenzoals in deze spiraalnevel. Er gebeurt
daar veel waarvan we geen getuige zijn. Nieuwe snelbewegende telescopen moeten daarin verandering brengen.
(foto ESO)
Vergeet het maar. De beeldhoek
van een grote telescoop is nietig in
vergelijking met het blikveld van
het menselijke oog. De grootste te
lescopen kunnen dan wel diep
doordringen in het heelal en objec
ten zien die miljoenen malen zwak
ker zijn dan een maar net met het
blote oog zichtbare ster, maar alles
wat zich buiten het beeldveld van
de telescoop afspeelt wordt ge
woonweg niet opgemerkt.
door Ben Apeldoorn
En er speelt zich heel wat af dat
niet gezien wordt en dat alleen, naar
vaak pas later blijkt, door speciale
detectoren wordt geregistreerd.
Neem bijvoorbeeld de raadsel
achtige uitbarstingen van gamma
straling die door sommige satellie
ten. zijn en worden waargenomen.
Als geen andere wetenschap wordt demografie geplaagd door het
probleem van de onvoorspelbaarheid. Wie in 1965 zou hebben ge
zegd dat Nederland in 1990 rond zestien miljoen inwoners zou
hebben, zou op. heel wat gefronste wenkbrauwen hebben kunnen
rekenen. Demografie is de wetenschap van de bevolkingsprogno
ses, de omvang en samenstelling om precies te zijn.
Het is een probleem waar de hoogle
raar niet-westerse demografie, dr.
ir. Frans Willekens, van het Neder
lands Interdisciplinair Demogra
fisch Instituut en sinds kort de
Rijksuniversiteit Groningen, gere
geld op stuit. "Je hebt een verzame
ling van veranderingsprocessen die
niet los staan van elkaar. Dat maakt
demografie heel ingewikkeld".
door Nico Hylkema
factoren die de bevolkingsomvang-
beïnvloeden, bijvoorbeeld wat is in
dividualisering en wat betekent dat
voor de wens kinderen te krijgen".
Onzekerheidsmarge
"Wanneer we inzicht krijgen in die
factoren kunnen we de onzeker
heidsmarge verminderen. Er zijn
bepaalde bevolkingsontwikkelin
gen en de vraag is of die beïnvloed
baar zijn. Frankrijk en Duitsland
vinden dat de bevolking te weinig
toeneemt en proberen dat met een
zogenoemd pro-nataal beleid te be
ïnvloeden. In ontwikkelingslanden
zit je met eeh bevolkingsgroei van
ongeveer 2,5 procent i
groei
4 procent, een ontzettende be-
vokingsgroei.
Willekens is naast zijn werk in Gro
ningen, al weer zo'n tien jaar ad
junct-directeur van het Nedèrlands
Interdisciplinair Demografisch In- w
stituut. Ooit was hij landbouwinge- Afrikaanse' landen met
nieur, studeerde economie en pla
nologie en was hij drie jaar verbon
den aan de universiteit van Kins
hasa in Zaïre. Gezien die achter
grond lijkt zijn benoeming tot hoog
leraar niet-westerse demografie vrij
logisch. Voor hemzelf is die logica
niet zo voor de hand liggend. "De
processen die ten grondslag liggen
aan het bevolkingsproces zijn
overal dezelfde. De achtergronden
kunnen verschillend zijn, maar de
wijze waarop ze inwerken op de we
reldbevolking is universeel".
Het verleden heeft geleerd dat het
beïnvloeden van de bevolkingsont
wikkeling niet gemakkelijk is. Je
moet namelijk processen beïnvloe
den die personen direct aangaan.
Neem bijvoorbeeld China, dat in
grijpt met de maatregel één gezin,
één kind. Maar je kunt aantallen
niet opleggen. Je kunt wel de voor
waarden scheppen waarbinnen een
meer afgewogen besluitvorming tot
stand kan komen. Wanneer een
vrouw geen andere mogelijkheden
heeft en geen inzicht in het grote ge
heel, kan ze die factoren in het be-
Milieuprobleem
Wat dat betreft zijn er raakvlakken
met het milieuprobleem en niet al- sluitvormingsproces niet
leen met betrekking tot de ingewik
keldheid. De overbevolking wordt
door sommigen van zijn collega's
als dè grootste bedreiging van het
milieu gezien. "Dat brengt ons op
een heel interessant aspect: de on
zekerheid. De toekomst is onzeker
omdat we niet voldoende kennis
hebben en door de grote rol die het
toeval speelt. Je kunt de toekomst
dus nooit precies voorspellen, maar
je kunt wel bepaalde richtingen
aangeven die zich zullen ontwikke
len in bepaalde scenario's en dan
bepaalde maatregelen bedenken
wanneer een gebeurtenis optreedt".
Als bevolkingsprognoses geen ze
kerheid bieden, wat kunnen ze dan De "tijd dringt echter en op korte
wel? Willekens: "Je kunt natuurlijk termijn kan er met de gangbare be-
wel bij benadering zeggen hoe de leidsmaatregelen niet zoveel wor-
bevolking zich ontwikkelt. We we- den gedaan. Er zijn echter voorbeel-'
Omstandigheden
Wil je daarin verandering brengen,
dan moet je omstandigheden cre
wogen beslissing kan komen. Dat
betekent ten eerste opleiding en in
formatie. In ontwikkelingslanden
ligt het gewenste kindertal onge
veer 30 procent beneden het werke
lijke. Daar is dus ruimte voor beleid.
Maar demografische processen zijn
lange-termijnprocessen, die een
lange-termijnbeleid
ten dat de bevolking van Nederland den
in 2000 geen tien miljoen,
evenmin twintig miljoen zal bedra
gen. Bevolkingsprognoses zijn on
der andere bedoeld om die onzeker
heidsmarge aan te geven
wèl enig
boekt. China is gezien de achterlig
gende dwang niet zo'n gelukkig
voorbeeld, maar Thailand daarente
gen boekt wel successen door alle
aspecten van bevolkingsgroei
te geven met welke kans een be- spreekbaar té maken. In China heb
paalde bevolkingsomvang bereikt ie
kan worden. Door meer inzicht te groei,
krijgen in het mechanisme
eel lagere bevolkings-
op langere termijn komt
met problemen te zitten door
Professor Willekens.
Willekens: "Je moet vrouwen ande
re mógelijkheden bieden. Er is nu
geen alternatief. Vrouwen kunnen
alleen met het krijgen van kinderen
status verwerven. In het westen heb
je die opties". Het westen kampt
evenwel met een ander probleem:
dè vergrijzing. Willekens is daar
niet zo pessimistisch over. "Natuur
lijk, vergrijzing zal een blijvende
zorg zijn. Maar het wordt een pro
bleem, omdat we het aJs probleem
definiëren. Dat komt, omdat in de
huidige structuur werkenden beta
len voor niet-werkenden. Maar je
kunt het ook anders stellen. De le
vensverwachting neemt toe. Men
sen gaan nu op een vaste leeftijd
met pensioen, terwijl ze nog een re
delijk aantal werkbare jaren voor de
boeg zouden hebben.
(foto C
Je ziet een verschuiving. Door op
leiding en studie beginnen mensen
later te werken, terwijl ze steeds eer
der ophouden. Nu kun je de vergrij
zing op verschillende manieren
compenseren. Je kunt mensen na
tuurlijk langer laten werken, maar
ook door automatisering de ar-
beidsproduktiviteit sterk verhogen.
Een alternatief is immigratie. Laat
jonge mensen uit landen met een
sterke bevolkingsgroei naar Neder
land komen, want de grote bevol
kingsgroei zal buiten Europa
plaatshebben".
Willekens meent dat die immigra
tie zeker zal toenemen. "De demo
grafische grenzen vervagen en niet
alleen in Europa. Bij milieuvraag
stukken beginnen we mondiaal te
denken. Een gevelde boom in het
Amazone-gebied gaat ons aan. Maar
ook de bevolkingsgroei gaat ons
mondiaal aan".
In een enkel geval is zo'n uitbar
sting ook in het zichtbare licht vast
gelegd omdat er toevallig een tele
scoop op het betreffende gebied ge
richt stond tijdens een belichtings
periode.
Maar meer dan een paar heldere
lichtvlekken op een foto heeft men
niet en het verloop en, vooral, de
oorzaken van die uitbarsting vallen
daaruit niet op te maken. De uitbar
stingen duren hoogstens een tiental
seconden en ze moeten worden ver
oorzaakt door processen waar ge
weldige hoeveelheden energie bij
vrijkomen. De enige zinnige verkla
ring die men ervoor kan geven is dat
de straling afkomstig is van mate
rie, misschien wel hele sterren, die
door neutronensterren, de 'voorsta
dia' van zwarte gaten, worden inge
vangen en opgeslokt.
Te log
Tien seconden mag dan veel lijken,
het is veel te weinig om op het be
treffende gebied 'even gauw' een
grote telescoop te richten om te zien
wat zich daar in zichtbaar licht nu
eigenlijk afspeelt. Voor zo'n blik
semsnelle actie, zijn de grote, ton-
nenzwarë telescopen veel te log.
Onderzoekers van NASA's God-
dard Space Flight Center hebben
nu van heel lichte materialen een te
lescoop gebouwd die met behulp
van krachtige motoren binnen een
seconde naar elke hemelstreek ge
richt kan worden: de 'Snel Bewe
gende Telescoop' (RMT: Rapidly
Moving Telescope). De telescoop
wordt nu getest op de Kitt Peak
Sterrenwacht in de Amerikaanse
staat Arizona. De RMT zal worden
gekoppeld aan een elektronische
camera die speciaal werd ontwor
pen voor het lokaliseren van kosmi
sche explosies: de 'Explosive Tran
sient Camera' (ETC).
Geheimen
Zodra de ETC een plotselinge ener
giebundel ontvangt, wordt van de
bron meteen de positie aan de he
mel vastgesteld. De hemelcoordina-
ten worden doorgegeven aan het
sturingsmechanisme van de RMT
die meteen naar het gebied wordt
gedirigeerd om daarvan gedetail
leerde opnamen te maken. Zo hoopt
men er achter te komen welke ge
heimen er nu schuil gaan achter die
explosies van gammastraling.
De plannen met de RMT en de
ETC hebben de astronomen Char
les Alcock en Tim Axelrod, verbon
den aan het Amerikaanse Lawrence
Livermore National Laboratory, op
een soortgelijk, zij Ket minder ex
plosief idee gebracht.
Als, zo redeneerden zij, ons zon
nestelsel inderdaad wordt omgeven
door een immens uitgestrekte
'wolk' van triljoenen kometenkop-
pen, zoals voor het eerst werd ge
postuleerd door de Leidse sterren
kundige Jan Hendrik Oort (de naam
van die kometenwolk is wereldwijd
bekend als 'Oort's Cloud'), dan kan
het gewoon niet anders of geregeld
moet zo'n verre komeetkern precies
vóór één van de miljoenen achter
grondsterren langsbewegen.
'Ster-verduisteringen'
Zo'n 'mini-verduisterinkje' mani
festeert zich dan als een heel even,
misschien maar enkele seconden,
zwakker worden van de betreffende
achtergrondster.
Alcock en Axelrod zijn daarom
bezig met de ontwikkeling van een
geheel geautomatiseerde telescoop
die in staat moet zijn het licht van
1.000 zwakke sterren tien maal per
seconde te meten. Zij verwachten
daarmee elk jaar ongeveer 100 'ster-
verduisteringen' te kunnen waarne
men en als dat inderdaad blijkt te
kloppen, dan betekent dat een
prachtige bevestiging van het be
staan van de 'Wolk van Oort'.
Maar Alcock en Axelrod willen
Wat voor kometenkoppen in de
ruimte rond ons zonnestelsel moet
gelden, geldt ook voor andere, gro
tere donkere hemellichamen op
nog veel grotere afstanden: plane
ten bij andere sterren en bruine
dwergen. De laatste zijn te beschou
wen als een soort mislukte sterren,
te groot voor een planeet maar toch
met te weinig massa om ster te heb
ben kunnen worden.
Eén miljard
Alleen al in ons melkwegstelsel
moeten zich naar schatting 300 mil
jard planeten en een slordige één
miljard bruine dwergen ophouden.
Het zou toch wel erg pessimistisch
zijn om ervan uit te gaan dat ook de
ze hemellichamen niet geregeld
precies voor de een of andere ster
zouden langs bevfegen.
Dit keer treedt er echter geen ver
duistering op maar juist het tegen
overgestelde: een 'sterlicht-verster-
king'! Bij dergelijk grote massa's,
veel groter dan die van de kern van
een komeet, wordt het licht van een
achtergrondster als het ware 'ver
sterkt' net zoals een brandglas dat
met zonlicht doet. Albert Einstein
heeft dat al in het begin van deze
eeuw voorspeld en hij kreeg gelijk
want het werd nog vóór de Tweede
Wereldoorlog, tijdens een totale
zonsverduistering, bewezen: een
grote massa buigt lichtstralen waar
neembaar af. Het licht van een ach
tergrondster wordt als gevolg van
het 'Einstein-effect' juist helderder
als zich precies tussen ons en die
ster een grote planeet of een bruine
dwerg bevindt.
Alcock en Axelrod. willen ook
daarvoor een telescoop gaan ont
wikkelen die minstens een miljoen
zwakke sterretjes in de gaten moet
gaan houden. De uitkomsten wor
den nu al met grote belangstelling
tegemoet gezien want met deze ma-
langs statistische weg een antwoord
te geven op de vraag hoeveel plane
ten ons melkwegstelsel eigenlijk
telt.
Reizen per trein door automobi
listen op de goedkoopste manier
wordt door het ondoorzichtige
tarievensysteem van de NS te
gengewerkt.
Daar waar veel mensen bijeen
zijn, in het bijzonder bij het in
stappen in bussen en treinen en
op roltrappen, leidt het dragen
van tassen op de rug tot pijnlijke
ontmoetingen.
(A.J.M. Groenewegen, RUL)
De oprichting van de Nederland
se Vereniging van Makelaars en
het daarbij horende systeem van
erkenning wekt ten onrechte de
indruk dat het hier een professio
nele beroepsgroep betreft.
Ambtenaren en politici lijden aan
een vorm van functioneel analfa
betisme. Zij lezen alleen de in
ert uitleiding van studies en
slaan het meest interssante deel
over.
De ineenstorting van het Oost-
Europese politieke systeem be
vestigt niet het gelijk van rechts.
(R. v.d. Veen, RUL)
Taal voor de jurist is als bestek
voor het kind; hij kan er niet zon
der, maar mag er niet mee spe-
(F. de Vries, RUL)
Het is niet uitgesloten, dat gaswin
ning (lichte) aardbevingen kan op
wekken. Dat valt op te maken uit
opmerkingen van geofisicus M. Na-
fi Toksöz en zwaartekracht- en aard-
oppervlaktedeskundige Joseph B.
Walsh, beiden verbonden aan het
Massachusetts Institute of Techno
logy (MIT). Hun opmerking staat in
een rapport van de vertrouwens
commissie van de provincie Gro
ningen over de prognose van de
bodemdaling die de NAM hanteert.
Toksöz en Walsh, die de prognose
van de NAM hebben onderzocht,
merkten letterlijk op: "MIT sluit de
mogelijkheid niet uit dat gaswin
ning microseismische activiteit kan
genereren. Dit is sterk afhankelijk
van de natuurlijke spanning die er
plaatselijk bestond voordat met de
gaswinning werd begonnen".
Het kan in Noord-Nederland vol
gens de beide MIT-medewerkers al
leen maar gaan om lichte aardbe
vingen. Die bevingen zullen, aldus
hun bijdrage aan de rapportage, ge-
let op het aseismische karakter van
Groningen (dat betekent dat gr geen
bodem is die gunstig is voor het ont
staan van aardbevingen) en op
grond van gegevens elders uit de
wereld, een kracht van minder dan
3 op de schaal van Richter hebben.
Vo,lgens MIT zullen dergelijke klei
ne bevingen geen schade veroorza
ken en zal het schudden van de
grond aan de oppervlakte te verge
lijken zijn met het passeren van een
zware truck.
De kans dat dergelijke bevingen
zich in het gasveld van Slochteren
zullen voordoen is erg klein. MIT
schat de waarschijnlijkheid dat de
komende vijftig jaar een aardbe
ving van kracht 3 of meer op de
schaal van Richter zal voordoen op
minder dan tien procent. En wan
neer deze bevingen zich zouden
voordoen zullen ze naar alle waar
schijnlijkheid optreden langs de be
grenzende breuken van het reser
voir en niet in het midden van het
veld.
Niet uitgesloten
Het opmerkelijke aan deze opmer
king van de MIT-medewerkers is,
dat een beving die zwaarder is dan
kracht 3 op de schaal van Richter
niet wordt uitgesloten. De vertrou
wenscommissie maakt daar op pa
gina 17 van: "Het MIT stelt, samen
vattend, dat het uiterst onwaar
schijnlijk is, dat aardbevingen zul
len optreden".
Het is net een nuance anders. De
kans dat zo'n beving optreedt is, zo
zeggen Toksöz en Walsh verder, het
grootst langs de breuken aan de
rand van het reservoir. De westelij
ke randbreuk van het Groningse
gasveldencomplex loopt vanaf
Oostmahorn via Burum, Grotegast
en Leek naar Assen.
De verklaring van beide MIT-me
dewerkers is eveneens opgenomen
in de door de NAM uitgegeven sa
menvatting. Dat houdt in, dat ein
delijk officiéél wordt toegegeven,
dat het al geruime tijd gesuggereer
de verband tussen de aardgaswin
ning en bepaalde lichte seismische
verschijnselen (zowel de door dr.
Meent van der Sluis uit Assen be
schreven lichte aardschokken van
de afgelopen vijftien jaar als de
rondom Grou waargenomen trillin
gen, waardoor volgens sommigen
schade aan woonhuizen en boerde
rijen is ontstaan) niet helemaal on-
Het aardige is, dat het rapport van
de vertrouwenscommissie ook wat
inzicht geeft in bepaalde besluitvor
mingsprocessen die ten grondslag
hebben gelegen aan de rapportage.
Zo blijkt uit een opmerking op pagi
na 17, dat de beide MIT-medewer
kers in hun rapport (dat niet be
schikbaar is) op eigen initiatief zijn
ingegaan op het verschijnsel van
die aardbevingen, maar dat de ver
trouwenscommissie daartoe geen
opdracht had gegeven.
