Verbod op inzet van Polen genegeerd
DE TIJD,
VAN TOEN
'Idioot, examens terwijl de Stones gaan optreden'
EXAMENS
JL '90
Saoedische minister opent
instiuut voor energierecht
EEN WARE JAPAN-GEKTE IN HET LEIDEN VAN 1862/1863
Ouftilirutos
DINSDAG 15 MEI 1990
PAGINA 15
Teksten over tv-kijken, ethiek en de spelende mens
Negentig klachten
AMSTERDAM (ANP) - Bij het
Landeli jk Aktie Komitee Scholie
ren (LAKS) zijn maandag veel
klachten binnengekomen over
het centraal schriftelijk examen
Nederlands voor mavo-D De
veertig tot vijftig leerlingen die
zich wendden tot de klachtenlijn
van het LAKS, beklaagden zich
over het feit dat de een-na-laatste
bladzijde van het examen vrijwel
leeg was. terwijl op de achterzijde
nog negen vragen volgden.
Volgens een woordvoerster van
het LAKS belden in totaal onge
veer negentig eindexamenkandi
daten met klachten. Vorig jaar
deed zich een soortgelijk pro
bleem voor bij het examen Neder
lands voor havo-leerlingen. Het
Instituut voor Toetsontwikkeling
(Cito), dat de ekamens samen
stelt, liet daarop weten dat er dit
jaar een duidelijke mededeling
zou komen als er na een grote
ruimte wit nog vragen zouden
volgen.
Examenkandidaten die nor
maal met de pont van Rozenburg
naar Maassluis reizen, dreigen
woensdag de dupe te worden van
stakingen van de veerpont waar
door ze anderhalf uur eerder van
huis moeten. In Eindhoven raak
ten surveillanten het examen Ne
derlands van één kandidaat kwijt.
De leerlinge mag het examen
overmaken. Kandidaten in Til
burg klaagden dat zij examen
moesten doen in een zaal van een
dansschool, waar uitsluitend ro
ze, rode, groene, paarse en blauwe
lampen waren.
LEIDEN (GPD) - De vwo-leer-
lingen van het Bonaventutacolle-
ge verlieten gisteren opgelucht
het lokaal na hun eerste examen
onderdeel. Op het programma
stond de 'samenvatting' Neder
lands. "Dat viel mee" en "de tekst
was lekker overzichtelijk", waren
de eerste reakties van de leerlin
gen.
De tekst "Over de ethiek van
het verzekeren" van hoogleraar
bedrijfsethiek Henk van Luijk.
moest gisteren binnen drie uur
samengevat worden. Docent Ne
derlands Gerard Scholvis was en
thousiast over de samen te vatten
tekst. "Ik wil het noodlot niet tar
ten, maar ik voorspel dat er veel
voldoendes zullen vallen" aldus
de docent.
'Over de ethiek van het verze
keren' ging over de risico's die
kleven aan de snelle technologi
sche ontwikkeling waardoor ver
zekeringsmaatschappijen nu al
vast kunnen stellen hoeveel kans
een cliënt over tien jaar heeft op
bijvoorbeeld maagkanker. Deze
gegevens kunnen meewegen in
de premiehoogte van de polis en
in het uiterste geval in een afwij
zing van de cliënt. De leerlingen
moesten in eigen woorden weer
geven wat de gedachtengang is
van de auteur.
De 'snelste' VWO-leerling van
de Bona was dit jaar Joost Weg
man. Hij verliet na twee uur het
examenlokaal. "Het ging lekker",
was zijn commentaar. Klasgenoot
Klaas Jaap Breetvelt vult hem
aan: "De tekst zat logisch in el
kaar. Er zat geen onrust in. De op
lossing lag voor handen".
Rolling Stones
Naast al het enthousiasme viel er
gisteren ook enige onvrede te be
speuren bij de leerlingen. "Na vijf
en een half jaar les kom ik achter
de zinloosheid van het naar
school gaan. Waar doe ik het ei-
genlijk voor. Voor het land? Voor
mijn toekomst?", aldus Rutger
van Oudenhoven. "En nog stom
mer", vervolgt hij grijnzend: "hoe
hebben ze het kunnen doen: exa
mens vaststellen in een tijd dat de
Rolling Stones naar Nederland
komen".
De leerlingen hebben ook kri
tiek op zich zelf. "We hebben wei
nig geoefend met het samenvat
ten van een tekst. En dat ligt ge
deeltelijk aan onszelf. Ik heb er in
ieder geval te weinig aan gedaan",
aldus Peggy Ann de Ridder. Ma-
non van Etten vult aan:" We moe
ten meer oefenen met teksten.
Meer discipline krijgen", zegt ze
lachend.
Ook voor examenkandidaten
Havo met Handelskennis in het
pakket begon gisterochtend de
examentijd. Het examen bestond
uit 51 vragen. "Nee, dat was geen
makkie. Eerder moeilijk", aldus
Nanette van Rijn. "Maar het zat
beter in elkaar dan een tentamen
van de sectie bij ons op school",
vult Michael Ginter aan. "Want
hoe dat er uit ziet: een zooitje.
Maar ik moet zeggen dat dit exa
men wel goed aan sloot bij de les
sen die ik heb gehad. Het was een
prima examen", aldus de kriti
sche Ginter
Op de eerste dag van deze exa
menperiode stond voor de leerlin
gen van lbo, mavo, havo en vwo
Nederlands op het programma.
De vwo'ers moesten een tekst sa
menvatten. De andere scholieren
kregen een oefening tekstverkla-
Het examen voor de lbo- en
mavo-leerlingen, bestond uit drie
teksten over de invloed die televi
siekijken heeft op het leesgedrag
van jongeren. Bij de dertig meer-
keuze-vragen kwam onder meer
het verschil tussen analfabeten
en functionele analfabeten aan de
orde.
Daarnaast waren er negen open
vragen. In het eerste deel stond
steeds in welke alinea's het ant
woord te vinden was. De laatste
negen vragen waren wat dat be
treft een stuk lastiger. De leerlin
gen konden hier niet zoeken naar
een concreet antwoord. Zè moes
ten de tekst in brokken verdelen
en aangeven wat de verschillende
schrijvers met hun betoog be
doelden.
Vraag 11"Hoe kun je de bood
schap van de tekst 'Op is op' ka
rakteriseren? zal menige leer
ling hoofdbrekens hebben ge
kost. Want daar moesten vier ali
nea's worden gevangen in een
van de woorden: geruststellend,
opvoedkundig, pessimistisch of
zakelijk.
Sinterklaas
De kandidaten voor het havo-exa
men kregen een bewerking voor
geschoteld van een artikel van de
Amsterdamse hoogleraar Her
man Pleij. dat in december 1988
werd gepubliceerd in het week
blad De Haagse Post. Met het oog
op sinterklaas schreef Pleij een
beschouwing over het nut van
spelen en speelgoed. De letter
kundige geeft aan hoe de middel
eeuwse mens het spel vooral ziet
als een nuttige training voor het
echte leven. Hij schetst hoe die vi
sie in de loop van de tijd veran
dert, hoe de industrieel erin slaagt
gefrustreerde ouders geld uit de
zak te kloppen.
De havo-tekst bevatte lastige
woorden waarvan maar een deel
werd verklaard. Daarbij maakten
de samenstellers eigenaardige
keuzen. Vóór het woord 'affectie',
waarvan de betekenis desnoods
uit de contekst kon worden opge
maakt, werd een verklaring gege-
ven. Maar die ontbrak bij de term
'haar-fetisjisme'.
Examens uur vervroegd door telefax
DEN HAAG (GPD) - De snelle
opkomst van de telefax heeft de
organisatie van de examens in het
voortgezet onderwijs verregaand
beïnvloed. De examens beginnen
op zijn vroegst om tien uur 's och
tends, een uur later dan vorig jaar.
Zo wordt voorkomen dat leerlin
gen die snel klaar zijn, hun vragen
en antwoord-suggesties met be
hulp van de fax snel doorspelen
naar rijksgenoten op de Antillen.
Door de scholieren in Neder
land wat later met de opgaven te
laten beginnen en hen bovendien
te verbieden dat ze na afloop op
gaven of kladpapier mee naar bui-
In verband met het tijdverschil
met de Antillen mogen de kandi
daten pas na één uur 's middags
de opgaven en kladpapiertjes van
's morgens ophalen. Hetzelfde
geldt voor de examens die 's mid
dags zijn afgenomen: die mogen
pas na vijven het schoolgebouw
uit. In de praktijk komt maar een
enkeling later in de middag terug
om zijn spullen op te halen. De
leerlingen hebben wel wat anders
aan het hoofd: morgen is er im-
Bollenkwekers zoeken confrontatie met minister
BOLLENSTREEK/ANNA
PAULOWNA - Bollenkwe
kers uit Noord-Holland zet
ten het komend seizoen, on
danks het verbod van minis
ter De Vries (sociale zaken),
tóch Poolse arbeidskrachten
in. In de Bollenstreek is
daarvan op dit moment nog
geen sprake, maar de ont
wikkeling wordt met argus
ogen gevolgd.
Directeur v.d. Zwet van het arbeids
bureau in Lisse zegt dat hij geen
kant heen kan. Zijn baas, de minis
ter, heeft regels opgesteld waaraan
hij zich dient te houden. Indien alle
mogelijkheden zijn uitgeput kun
nen eventueel tijdelijke arbeids
krachten uit Polen worden ingezet.
Zo'n tachtig werkgevers uit de
kop van Noord-Holland hebben
zich gisteravond verenigd in de
Stichting Fleurasyl. Zij zal, bege
leid door de Alkmaarsé advocaat
Van Driel, alle procedures van over
heid en/of justitie tegen werkgevers
juridisch ondersteunen. Van Driel
is ervan overtuigd de verbodsbepa
ling van sociale zaken op die wijze
te kunnen openbreken.
Van de ruim tweehonderd bloem
bollenkwekers die gisteravond in
Anna Paulowna aanwezig waren
gaven zich ruim tachtig op voor
Fleurasyl. Tijdens het bollensei-
zoen is constant een advocaat van
de stichting paraat om opsporings
ambtenaren die optreden tegen Po
len of bollenkwekers op uiterst kri
tische wijze te volgen.
..Het zal hard tegen hard hard
gaan", voorspelt Van Driel. ..maar
Eurosport terug
OEGSTGEEST - Het bestuur van
de regionale kabeltelevisie heeft
gisteren besloten voorlopig ook de
zender Eurosport door te geven.
Daardoor zijn er straks twee
sportprogramma's op de kabel te
zien. Het kabelbestuur durft
Sportnet - dat sinds februari
wordt doorgegeven - niet van het
net te halen wegens contractuele
verplichtingen.
Eurosport is een 'oude bekende'
van veel kijkers. De sportzender
was vorig jaar al te zien nadat de
eigenaar van Sky Channel op ei
gen houtje had besloten zijn pro
gramma's aan te vullen met sport-
uitzendingen. De zender ver
dween in februari van het scherm.
Het kabelbestuur had een aanbod
gekregen van Sportnet dat vol
gens het bestuur de voorkeur ver
diende. Bovendien betaalde
Sportnet beter.
De meeste kijkers waren op z'n
zachts gezegd echter niet zo ge
lukkig met deze keus. De vaak
nogal 'belegen' programma's van
Sportnet haalden het volgens hen
niet bij die van Eurosport. Een la
wine van klachten was het gevolg
en het kabelbestuur besloot in te
grijpen en een kanaal dat werd
vrijgehouden voor een 'goede'
Franse zender toe te wijzen. Ove
rigens is het maar de vraag of het
sportprogramma ooit weer ver
dwijnt. Het bestuur overweegt
het net fors uit te breiden, waar
door er voldoende ruimte is voor
èn een Franse zender èn Euro
sport.
Het kabelbestuur nam het be
sluit over Eurosport nogal over
haast. Het was hem namelijk ter
ore gekomen dat het station de
wedstrijden van het WK voetbal -
zo veel mogelijk - 'live uitzendt.
En dat wilden ze hun kijkers niet
onthouden. Die kunnen dan - na
dat ze via de huidige zenders alle
belangrijke wedstrijden al gezien
hebben - op Eqrosport ook bij
voorbeeld Colombia tegen de Ver
enigde Emiraten rechtstreeks
volgen. Het kabelnet zet alles op
alles om de sportzender voor 8 ju
ni - wanneer het WK begint - op
het scherm te krijgen.
Fleurasyls tactiek is gebaseerd op
een nauwgezette naleving van de
wettelijke regelingen en bepalingen
omtrent de tewerkstelling van sei
zoenarbeiders. Volgens Van Driel
zal blijken dat er een tekort aan ar
beidskrachten blijft bestaan. „Wij
begeleiden de werkgevers en werk
nemers juridisch van begin tot eind,
zodat formele fouten zoveel moge
lijk kunnen worden voorkomen.
Dat zal in het ongunstigste geval re
sulteren in een proefproces. Gezien
de nationale, economische belan
gen die op het spel staan en de bepa
lingen die zijn opgenomen in de wet
buitenlandse werknemers, reken ik
ook in dat geval op een voor ons po
sitieve afloop".
Onmogelijk
Het rapen
de strijd tegen justitie zal uiteinde
lijk in ons voordeel worden beslist.
Hoe snel of traag dat zal gaan, is af
hankelijk van de wijze waarop justi
tie reageert".
De werkgevers in de bollensector
besloten tot een confrontatie, onder
meer uit onvrede met de regeling beidsbureaus voor het werven van
personeelsvoorziening agrarische seizoenarbeiders. De arbeidsbu-
sector. De regeling behelst, behalve
een verbod op het aantrekken van
seizoenarbeiders uit landen van
buiten de Europese Gemeenschap,
een extra inspanning van de ar-
moeten de werkers1
Nederland en andere EG-landen.
Poolse werkers, die bij de werkge
vers erg gezien zijn, zouden niet aan
de bak komen.
Jan Hein de Boer van de LTB zegt
dat bewust voor een klein gebied is
gekozen om uit te zoeken of de Po
len inderxdaad te werk mogen wor
den gesteld. Als het lukt, straalt dat
vanzelf naar de Bollenstreek uit.
Overigens vindt De Boer het jam
mer dat het om deze manier moet.
"Maar", reageert hij, "de minister
geeft de kwekers geen andere
keus".
Volgens De Boer kan de regering
binnen niet al te lange tijd een brief
van de Poolse overheid tegemoet
zien om wat soepeler voor haar
landgenoten te zijn. De woordvoer
der van de LTB zegt dat Nederland
niet bang hoeft te zijn dat de Polen
zich hier voor goed vestigen. Mede
daarom is de strakke regeling tot
stand gekomen. "Vreemd is het al
lemaal wel", zegt De Boer. "We stu
ren colonnes vrachtwagens naar
Polen omdat het er economisch zo
slecht voor staat. Aan de andere
kant maken we het hen onmogelijk
iets bij te verdienen".
LEIDEN De Saoedische mi
nister van petroleum en mine
rale bronnen. H.M. Nazer, zal op
maandag 21 mei het internatio
nale instituut voor energierecht
aan de Leidse universiteit offi
cieel openen.
Het instituut dat overigens al
op 1 september 1986 is opgericht
en deel uitmaakt van de facul
teit der rechtsgeleerdheid, is
het enige energierechtinstituut
met een onderzoekprogramma
dat de nationale grenzen ruim
overschrijdt. Bovendien be
strijkt het de juridische aspec
ten van alle verschillende ener
giedragers van olie tot kern
energie. Zo wordt op het ogen
blik gekeken naar de mogelijke
juridische gevolgen voor de in
terne energiemarkt van het Eu
ropa van 1992. Maar ook de ge
volgen van de kernramp in het
Russische Tsjernobyl, zoals
schadevergoedingen voor de
slachtoffers, worden in Leiden
bestudeerd.
Door haar vestiging in Neder
land, een van de toegangspoor
ten tot Europa, verkeert het in
stituut in een positie om de in
ternationale Europese en natio
nale ontwikkeling op de ener
giemarkt te registreren en een
bijdrage te leveren tot een bre
der begrip van de juridische ge
volgen van deze ontwikkelin
gen.
Minister Hisham M. Nazer.
ook wel de 'architect van het
huidige Saoedie-Arabië' ge
noemd, is zeer actief in de ont
wikkeling van hogere opleidin
gen en scholing in zijn land. In
zijn visie zal de wereld in de
toekomst steeds meer gebruik
maken van zichzelf vernieu
wende en ogenschijnlijk onuit
puttelijke energiebronnen voor
warmte-energie en olie en gas
voornamelijk nog als grondstof
voor de chemische industrie
dienen. Nazer studeerde in de
VS internationale betrekkingen
en politieke wetenschappen.
Hij mag voor Saoedische be
grippen modern worden ge
noemd. Onder meer heeft hij in
het openbaar gezegd dat "het
geen vraag is of vrouwen moe
ten gaan werken maar wanneer
dat moet gebeuren".
Hogere lening voor
eigen huis mogelijk
DEN HAAG - De hoogte van de
rentestand wordt bepalend voor de
hoogte van de gemeentegarantie.
Vanaf 21 mei wordt daarmee reke
ning gehouden. Dit betekent dat
bij een hoge rente niet alleen geke
ken wordt naar de hoge woonlasten
maar ook naar het belastingvoor
deel dat een hogere rente-aftrek op
levert. Zo kan er meer geld worden
geleend.
NOORDWIJKERHOUT - Zo'n 200
personeelsleden van de Van den
Berghstichting in Noordwijk, Sanc-
ta Maria en Sint Bavo in Noordwij-
kerhout trekken morgenmiddag
om één uur naar het 'gat van Palace'
aan de boulevard in Noordwijk om
hun eisen voor meer salaris en het
terugdringen van de werkdruk in
de gezondheidszorg kracht bij te
zetten.
Vooral ook in het kader van de ju
bilerende Hortus Botanicus, die
veel aan de bekende Japanvorser
jhr. dr. Ph.F.B. von Siebold heeft
te danken, wordt dit jaar veel aan
dacht besteed aan de relatie tus
sen Leiden en Japan. Siebold ves
tigde zich in 1830 in Leiden, na
een verblijf van aantal jaren op
het Nederlandse eilandje Decima
voor de Japanse kust, opende in
het pand Rapenburg 19 een Ja
pans museum en kocht in de ja
ren veertig een tuin- buiten de
Zijlpoort, waar hij het buitenhuis
Nippon liet bouwen. Hier werden
planten geacclimatiseerd die hij
uit Japan liet komen. Hier ook
kon men dhr. Von Siebold 's zo
mers in Japanse kleding zien
rondlopen. Deze man deed er al
les aan het voor buitenlanders
volledig afgesloten Japan bij de
Europeaan bekend te maken, on
der meer door de uitgave-van
prachtige boeken over Japanse
planten en dieren.
Nadat in juli 1853 de Amerika
nen Japan hadden gedwongen de
grenzen voor handel open te stel
len, ging ook Nederland hiervan
extra profiteren en namen de rela
ties in aantal toe.
Gezantschap
De relaties met Japan namen dus
toe, wat onder meer blijkt uit het
vertrek in 1857 van een aantal
Amsterdamse werklieden naar de
fabriek van A. Koenoera in Na
gasaki. Om hierover te onderhan
delen kwam er een grote groep
voorname Japanners naar Euro
pa die hier hun ogen goed de kost
gaven. Hun verblijf in -Parijs en
Londen had al de nodige aan
dacht getrokken, maar in het klei
ne Nederland, waar men boven
dien op eeuwenoude vriend
schapsbanden met Japan kon bo
gen. vielen de gezanten nog meer
op. Vaak liepen zij in Japanse kle
ding en deelden in overvloed klei
ne geschenken, zoals Japanse
doosjes en waaiers, uit aan kinde
•S SCHITSB»^mOT]iB
F. s «- E
Plljs I 3-sl)'
NUR.,UNiG\WA
308 TONjf "j
Enkele advertenties in Leidse kranten tiit 1863 die duidelijk de Japan-euforie illustreren.
ren en vrouwen. Het gezantschap
werd door een commissie in En
geland afgehaald en dagenlang
stonden er berichten in de Leidse
kranten over de handel en wandel
van de Japanners, zoals in Rotter
dam. Den Haag (met bezoek aan
de Zilverfabriek in Voorschoten
op 24 juni 1862), Amsterdam en
tenslotte Leiden.
Een deel van het gezantschap,
16 personen in totaal, werd in de
morgen van 4 juli buiten de Witte
het want van een kanonneerboot
paradeerden. Eerst werd het mu
seum voor Natuurlijke Historie
bezocht, waarna er een ontvangst
plaatshad in het Academiege
bouw. Vervolgens werden de he
ren meegenomen naar de Hortus,
de Sterrewacht, het natuurkun
dig kabinet, het scheikundig la
boratorium en het anatomisch ka
binet (in het huidige Kamerlingh
Onneslaboratorium)Via de fa
briek van Le Poole aan de Garen-
LEIDSE
KRONIEK OVER
/MENSEN EN
GEDANE ZAKEN
Poort door de burgemeester en
andere autoriteiten opgewacht.
Overal hingen Nederlandse en Ja
panse vlaggen, terwijl de leerlin
gen van de Kweekschool voor
Zeevaart aan het Galgewater in
markt ging men naar het stadhuis
voor een officiële ontvangst. Het
volgende doel was de Grofsmede
rij. waar opzettelijk een ketting
van 41 mm dikte op een grote hy
draulische pers zo zwaar werd be
proefd dat hij wel moest knap
pen, "hetgeen in het bijzonder de
belangstelling dezer schrandere
vreemdelingen trok". Daarna was
de fabriek van J. J. Krantz en zoon
aan de beurt, waar gekeken werd
hoe laken werd gemaakt. De dag
werd besloten met een diner ten
huize van burgemeester Tieboel
Siegenbeek.
Niet alleen dit bezoek, maar ook
de publiciteit er omheen, zorgde
voor een kleine Japan-gekte. Af
gezien van scheepvaartberichten,
waarbij advertenties ook Leide-
naren opwekten goederen of per
sonen naar Japan te zenden,
speelde vooral uitgeverij Sijthoff
hjerop in door boeken over Japan
onder de aandacht te brengen. Of
er overigens wel zoveel kopers
voor de 'Proeve eener Japansche
spraakkunst' waren, is de vraag.
Het Leidsch Dagblad van begin
mei 1863 meldt: "de prachtige
verzameling van Japansche voor
werpen en zeldzaamheden, on
langs door jhr. Von Siebold aan-
gebragt, zijn thans in het locaal
der Vereniging voor Volksvlijt
gerangschikt. Deze tentoonstel
ling is ook door HH.MM. den ko
ning en koningin en Z.K.H. den
prins van Oranje, tijdens hun be
zoek in de hoofdstad, met belang
stelling bezigtigd. Zij zal in het
laatst dezer maand voor het pu
bliek worden geopend". En de
krant meldde dat op 4 juni 1863
opnieuw Japanners Leiden be
zochten: "De lang verwachte Ja
pansche officieren en geleerden
zijn eergisterenavond, onder ge
leide van prof. J. Hofmann, hier
aangekomen en hebben hunnen
intrek genomen in het hotel De
Zon (gevestigd in het pand Bree-
straat 24). Hunne beleefde manie
ren, vriendelijkheid en beschei
denheid kunnen niet genoeg wor
den geroemd. Het zijn 9 offieren
en 6 onderofficieren. Zij hebben
reeds op hunne wandelingen
door de stad verschillende inrig-
tingen en winkels bezocht".
Hierbij komt nog het berichtje uit
de krant van 9 juni: "Gisteren
hebben HH.KK.HH. prins en
prinses Hendrik der Nederlanden
jhr. Von Siebol op zijne buiten
plaats met een bezoek vereerd, en
met belangstelling zijnen accli-
matie-tuin voor Japansche ge
wassen bezigtigd". Dit gevoegd
bij berichten dat enkele jeugdige
Japanners zich in Den Haag zou
den gaan vestigen, dat uit Vlissin-
gen enige scheepstimmerlieden
voor een termijn van vijfjaar naar
Japan waren vertrokken, enz. laat
wel zien dat Japan aller aandacht
trok. Langzamerhand zakte de
Japan-euforie wat, al waren er op
levingen bij bezoeken als die van
de Japanse prins Tokugawa Min-
bou Taiho in september 1867 aan
de Haarlemmermeer en het volle
dig openstellen van Japan in
1868. Maar dè relatie met Japan in
de vorige eeuw was en bleef goed.
P.J.M. DE BAAR
- Te Venetië is zekere Montanari
wegens het vermoorden van zij
ne moeder tot levenslangen
dwangarbeid veroordeeld, na
drie jaar gevangengehouden te
zijn onder groot vreugdebetoon
der bevolking losgelaten, daar
een jong advocaat, Bixio, na on
vermoeide pogingen er in ge
slaagd wajs zijne volkomen on
schuld aan het licht te brengen.
De ongelukkige heeft middeler
wijl bijna geheel het verstand
verloren.
Hamburg zit, ten gevolge van de
werkstaking, der gastarbeiders,
in het donker. De straatlan
taarns hebben maar 1/3 van ha
re gewone lichtkracht; in de wo
ningen en kantoren heeft men
niet meer dan een gloeipuntje,
soms ook helemaal niets. Kaar
sen en petroleum maken op
gang. De schouwburgvoorstel
lingen kunnen bij electrisch licht
doorgaan. De mannen hadden
het werk gestaakt, omdat het be
stuur der gasfabriek geweigerd
had den werktijd van 12 uren op
8 uren te brengen en omdat zij
niet voldoen wilden aan het ver
langen der directie, uit de vak-
vereeniging te treden.
Vijftig jaar geleden:
Slechts vijf dagen nadat ons
deze gruwelijke oorlog werd op
gedrongen, is het pleit reeds be
slecht en in diepe verslagenheid
zal het volk dezer lage landen
straks aan de baar zitten van
zijn zonen en andere verwanten,
die het slachtoffer werden van
heldhaftig verzet of van bom
bardementen van het Duitsche
luchtwapen...Hoe vreeselijk
wreed is het lot voor ons geweest!
Moeilijke tijden breken onge
twijfeld voor ons aan, tijden van
leed en zware beproeving, tijden
ook, waarin wij ons met veel zul
len moeten verzoenen, dat wij
voorheen hebben afgewezen,
.maar het zou fout zijn en onver
antwoordelijk zich niet bij de
feiten neer te leggen en voor
zoover onze eer en geweten zulks
gedoogen - ons bij de nieuwe
omstandigheden aan te passen.
Beitst en werkt, zij het parool
voor de toekomst!
