Flexibiliteit kenmerkt
woning van jaren '90
Jonge ontwerpers op het keukenpodium
Onderhoud van massief
houten aanrechtbladen
Jonge ontwerpers op het
keukenpodium. Het lijkt
een satire op Jonge
op het coneertpodium
dat is schijn, het is
bedoeld en moet ook
opgevat worden. Jonge men
sen op het keukenpodium is
een presentatie van vier jon
ge studenten van verschil
lende academies, die hun vi
sie op de keuken tonen.
door
Annemarie
Zevenbergen
Vier academiestudenten heb
ben een keuken ontworpen of
bewerkten een bestaand mo
del als afstudeerproject. De
vier gingen ieder vanuit een
eigen invalshoek aan de slag.
De Oisterwijkse fabrikant van
Almat en Culinova-keukens
stelde de vier in staat hun pro
ject te verwezenlijken.
"Het uitgangspunt van mijn
keukconcept vormde één van
mijn examenprojecten: het
ontwerpen van een keuken
voor ouderen". Taco Brakel
van de Akademie Industriële
Vormgeving Eindhoven wil
de met zijn concept duidelijk
afwijken van het huidige kas
tensysteem en had zich als
doel gesteld een werkplek
voor ouderen te creéeren.
"Aan de groep ouderen han
gen nogal wat cliché's. Ik
denk met betrekking tot mijn
doelgroep aan hen die na hun
pensioen het huis verwisselen
voor een verzorgingsflat, waar
zij geheel zelfstandig funtio-
neren. Zij zijn zich er terdege
van bewust dat ze de ver
schijnselen van het ouder
worden niet kunnen ontlo
pen. Daarom willen ze ook
een keuken die daarop is
voorbereid. Eventueel ge
schikt voor gebruik vanuit
een rolstoel. Zo goed als zij de
inrichting van hun eigen apar-
tement willen bepalen, willen
zij dit ook doen voor hun keu
ken. Om de keuken zo com
pact mogelijk te houden heb
ik een extra werkvlak, op zit
hoogte, en een verlaagd kook-
plateau aangebracht".
Taco koos voor een antra
ciet afwerking om 'alle ge
reedschappen en voedselbe-
standdelen goed te laten uit
komen'. De spoelbak en het
gedeelte eromheen zijn glan
zend afgewerkt, alle andere
delen zijn zijdeglans of ge
structureerd afgewerkt.
Droom
"Iemand heeft eens beweerd,
dat ieder mens een kunste
naar is in zijn droom. En een
EINDREDACTIE
HENK HOUTMAN EN
HENRIETTE v.d. HOEVEN
kunstenaar is juist iemand die
aan zijn dromen gestalte kan
geven. £o werd mijn droom
wens werkelijkheid in combi
natie met een functionele keu
ken". Carina Groen van de
Akademie voor Beeldende
Kunsten in Utrecht studeert
dit jaar af in de richting schil
deren en besloot daarom een
praktische maar steriele keu
ken tot 'feestelijke compositie
om te bouwen'.
"Tijdens een reis door Italië
groeide mijn gevoel voor de
coraties. De kleurrijke omge
ving had een nadrukkelijke
invloed op mij. Volgezogen
met inspiratie kwam ik weer
in Nederland terug. Tegen
over de Italiaanse uitbundig
heid kwam de Nederlandse
nuchterheid wel heel erg op.
Tevergeefs zocht ik naar die
uitgelaten stemming op straat
en in huis. Maar alles ademde
de sfeer van doe maar gewoon
dan doe je al gek genoeg. Ik
vind dat een beetje gekte wel
te combineren is met het prac-
tische", motiveert Carina haar
keuze om een bestaande keu
ken aan te passen aan haar ge
voel. ,,De kleurkeuze en de
vormentaal hebben in hun
toepassing en omgeving daar
door als resultaat alsof je een
orkest in huis haalt".
Carine nam een witte keu
ken als uitgangspunt en be
schilderde deze in frisse kleu
ren als rood, geel, blauw,
groen en oranje.
Vrij
"Het is voor ons als fabrikant
leuk om te zien hoe jonge ont
werpers hun eigen visie op
keukens hebben. Zij zitten
nog niet in vaste patronen en
zijn vrij in hun opvattingen.
Daar kunnen leuke dingen uit
voortvloeien en er kunnen
elementen in zitten die verder
ontwikkeld kunnen worden.
De studenten geven een rich
ting aan die het misschien in
de toekomst op zal gaan. Het
is boeiend om te zien hoe zij
de problemen die ze tijdens
hpn studie en ontwerp tegen
komen oplossen," aldus di
recteur E. J. M. Kers van de
Almanova Werkmeubelin-
dustrie in Oisterwijk.
"Wij proberen ieder jaar iets
anders. Deze keer hebben wij
vier academiestudenten fi
nancieel in de gelegenheid ge
steld hun project te verwezen
lijken. Wij hebben een leuke
samenwerking met de acade
mies. Studenten krijgen in de
gaten dat wij open staan voor
zulk soort dingen en nemen
zelf contact met ons op als zij
kiezen voor een keukenafstu
deerproject".
Op één van de ontwerpen,
de Culinova Omega van Fons
Bakker, afgestudeerd in de
richtilndustrial design aan de
Amsterdamse Gerrit Rietveld
Academie, is internationale
modelbescherming aange
vraagd. Uitgangspunt voor
deze keukenunit waren de ge
gevens dat de keuken door
man of vrouw op geheel ande
re wijze en vaak korter wordt
gebruikt dan in de jaren zes
tig, toen deze nog het domein
van de huisvrouw was, en het
feit dat de gekookte gerechten
steeds diverser en ingewik
kelder worden. De Omega
kan dan ook twee gedaanten
aannemen: als een kleine los
staande unit die overal kan
staan, waarin men snel en
makkelijk een kleine maaltijd
kan bereiden en in uitgescho
ven positie als volwaardige
culinaire omgeving, waarin
de gebruiker de mogelijkhe
den heeft, al dan niet samen
met anderen ingewikkelde
gerechten te koken.
In ingeschoven toestand
bestaat de Omega uit vier ko
lommen met elk een diameter
van 75 centimeter. Elke ko
lom herbergt een roteerbare
opslagruimte in de vorm van
draaiplateau's. Ieder draaipla
teau bestaat uit zes doorde ge
bruiker te bepalen parten. In
uitgeschoven toestand is het
logische verloop van werk
zaamheden in de keuken
zichtbaar: opslagruimte, voor
bereiding/spoelen, koken, uit-
De cullinova Omega van Fons Bakker.
serveren, afwassen en opber
gen.
Curve
Sandra Bakvis, studente aan
de Koninklijke Academie van
beeldende Kunsten in den
Haag ontwierp de Almat Cur
ved Cook. Haar uitgangspunt
was een compactkeuken die
als een curve om de gebruiker
gevormd is. Hierdoor wordt
de bereikbaarheid van alle
functies vergroot. De hoogte
van de keuken is eveneens
verstelbaar door middel van
vier stelpoten. De werkblad
hoogte is daardoor variabel
van 70 tot 90 centimeter. Het
werkoppervlak kan vergroot
worden omdat het tafelblad
aan de rugzijde ook in hoogte
verstelbaar is. In het werk
blad bevinden zich naast het
kookgedeelte de spoelbak en
het afdruipgedeelte. De bo
venbouw is voorzien van twee
tiptoetssystemen waarmee de
verlichting, twee keramische
kookplaten, de circulatiekap
en de magnetron/oven zijn te
bedienen.
Jarenlang gaf de consument de voorkeur aan een houten blad,
afgewerkt met een tweecomponentenlak. Die geeft een mooie,
glanzende toplaag waarop water, vet, citroensap en schoon
maakmiddelen geen vat hebben. Nadeel: de lak is gevoelig voor
meskerven en niet goed bestand tegen hitte.
Een met olie bewerkt blad kan beter tegen lange messen en is
opgewassen tegen hitte. Bij een juiste behandeling tot ong. 200
graden Celsius. Wel is het zaak het hout regelmatig in de olie te
zetten.
Bekende houtsoorten voor werkbladen zijn beuken en eiken.
Jarenlang was ook de harde houtsoort teak uiterst gewild voor
werkbladen. Maar sinds onze zorg om het behoud van de regen
wouden is tropisch hardhout min of meer taboe.
Voor liefhebbers van de warmrode gloed van teak is er nu een
uitstekend alternatief in de Europese hardhoutsoort beuken,
die door een speciale manier van logen onder druk met am
monia een warme roodachtige gloed krijgt. De behandeling
maakt het hout extra hard, harde nog dan teak. Een voordeel is
verder dat deze zogeheten sylvaket uitvoering van beukehout
slechts één derde kost van de prijs die je voor teak moet neertel
len.
i den Rijn,
vIDAG 30 APRIL 1990
tonstraat is overspannen met
een betonnen boog. De poort
met het opschrift 'Domusica'
lijkt een grapje, maar heeft
wel degelijk een functie. Als je
er onder door bent kom je in
een stil maar gezellig straatje,
zo eentje waar moeder op een
stoel voor de deur zit, terwijl
de kinderen in de straat spe
len. De woningen zijn ruim en
licht met een patio.
De stuwende kracht achter
de BouwRAI-voorbeeldwijk
is Almere's projectleider
stadsontwikkeling ir. H. Lau-
manns. Hij noemt Almere -
een stad die een enorme
groeitaak heeft - een jonge en
dynamische stad waar (bijna)
alles kan op het gebied van
woningbouw. "We hebben
zonder aarzeling de uitdaging
opgepakt en gekozen voor een
locatie midden in de stad in de
buurt van een NS-station. Die
twee voorwaarden zijn mede
bepalend voor het wonen in
de toekomst".
De architecten en opdracht
gevers kregen ruim baan.
"Wel wilden we de praktijk
niet uit het oog verliezen en
kozen we ook voor een betaal
bare woning. Het moest pas
sen binnen de normale regel
geving, financiering en grond
exploitatie. Binnen die voor
waarden moesten de architec
ten zo vernieuwend mogelijk
Terwijl verhuiswagens af en
aanrijden om huisraad van
toekomstige bewoners af te leveren, is
een grote groep bouwers nog druk
bezig met het leggen van de laatste
hand aan de nieuwbouwwoningen in
de Muziekwijk-Noord in Almere. De
240 woningen van de in aanbouw
zijnde woonwijk bieden een
onalledaags aanzicht. Het gaat hier
dan ook niet zomaar een
stadsuitbreiding, deze wijk, met vaak
opmerkelijke en verrassende
architectuur, vormt van 4 tot en met 13
mei de buitenexpositie van de NVVR
BouwRAI.
Muziekwijk Almere als expositie
door
John benschop
Het is voor het eerst dat de
BouwRAI een buitenexposi
tie heeft. De Nederlandse
bouwwereld kent de laatste
jaren een sterke behoefte om
ideeen over wonen in de toe
komst op ware grootte en van
blijvende aard te presenteren.
De modelwoningen en ma
quettes in de expositiehallen
van de RAI in Amsterdam bo
den daarvoor te weinig ruim
te. Het idee van de Nationale
Woningraad (NWR) om een
'voorbeeldproject' te verwe
zenlijken werd door de RAI
opgepakt en de gemeente Al
mere stelde een locatie be
schikbaar.
Deze bundeling van krach
ten heeft als resultaat een op
merkelijke woonwijk, die de
trend zal zetten voor woning
bouw in de jaren negentig.
Achttien architecten hebben
geprobeerd een betaalbare
woning te ontwerpen, die vol
doet aan de eisen van de ko
mende tijd en inspeelt op de
wijzigende wensen en behoef
ten van bewoners. Kwaliteit
stond daarbij centraal. Zowel
in gebruik van materiaal,
woonmilieu als vormgeving
en architectuur.
De woningen die nu verrij
zen in de Muziekwijk-Noord
zijn verrassend van architec
tuur. zowel buiten als binnen.
Wie door de wijk loopt ziet dat
de woningen uiterlijk zeer van
elkaar verschillen qua kleur,
materiaalgebruik en vorm. De
binnenzijde van de huizen
wordt gekenmerkt door een
gemeenschappelijke noemer:
flexibiliteit. Het gebruik van
de verschillende vertrekken
ligt niet op voorhand vast. De
woningen zijn gemakkelijk
anders in te delen.
Tussen alle laagbouw» val
len de twee hoogbouwprojec
ten als eerste op. Het ene is
een gebouw met duurdere
huurappartementen met veel
ruimte en luxe. Architect H.
Klunder mikt op kleine huis
houdens met een dubbel in
komen. Mensen die hun
schaarse vrije tijd liever ste
ken in een partijtje tennis dan
in onkruid wieden. Het ande
re hoogbouwproject heeft
vrolijke kleuren, veel glas en
een ronde gevel. Dit wooncen-
trum voor ouderen, ontwor
pen door Van Hezik Partners,
heeft een gesloten ruime gale
rij. Dank zij de schuivende
wanden in de woningen zijn
ze makkelijk naar eigen in
zicht in te delen.
Sungalows
Zeer bijzonder is de rij van
elf jongerenwoningen van
Veldhoven Architecten. De
zogenaamde 'sungalows' heb
ben de gangbare breedte van
5,40 meter, maar zijn aanzien
lijker dieper dan normaal. De
tuin is voor een deel opgeslokt
door een gang die loopt naar
een verder gelegen studio of
werkkamer. Daardoor ont
staat bij elk huis een kleine
patio (ommuurde binnentuin)
die via glazen schuifpuien is
te bereiken. De beoogde toe
komstige bewoners - jonge
mensen met een goede oplei
ding achter de rug en een car
rière voor de boeg - hebben
volgens de bedenkers vol
doende aan een kleine plek
onder de zon.
Architect Teun Koolhaas
heeft enkele meerfase-wonin-
gen gecreéerd. Op de bene
denverdieping zijn woningen
voor ouderen. Daarboven
eengezinswoningen met twee
etages. De trap van dit high
tech huis in glimmende staal
kleuren loopt buitenom en er
is ruimte voor een dakterras.
De woning is vrij in te delen
dank zij een speciale voorzie-
ningenwand. Zo is het moge
lijk naar eigen keus de keu
ken, sanitair en andere instal
laties aan te sluiten.
Aardig is ook 'Variaties op
een thema' van Architecten
groep 5. Er is één basiswoning
waarop bij de vier andere wo
ningen is gevarieerd al naar
gelang de doelgroep (oude
ren, tweeverdieners, een nor
maal gezin en een huishouden
met werk aan huis). De wonin
gen vormen een harmonisch
geheel. Bij het Customized
Housing van Van den Berg en
Octatube bestaat de gevel ge
heel uit glas. Alleen de plaats
van de entree en de trap ligt in
deze huizen vast.
Domusica
De entree van de Duke Elling-
is in de wijk terug te vinden,
van sociale huur- en koopwo
ningen tot en met de vrije sec
tor.
Flexibiliteit was het hoofd
thema voor de buitenexposi
tie. Laumanns: "Er zijp wo
ningen bij waarin je in je eigen
huis kunt verhuizen". De bou
wers spelen hiermee in op de
toekomstige woonwensen
van de consument. "Er wordt
nu maatwerk geleverd, maar
op zo'n wijze dat men binnen
de huizen makkelijk kan ver
anderen. Niet alleen op één
verdieping, in enkele huizen
zijn de boven- en benedeneta-
ge uitwisselbaar".
De buitenexpositie is een
ware modeshow. Je ziet
overal steeds weer nieuwe en
interessante dingen. De grote
verschillen maken de wijk
aardig en attractief, al noemen
critici het een kakafonie aan
bouwsels en kleuren waar
maar erg weinig 'samenhang
in zit. Laumanns: "Niet de
bouwsels vormen een samen
hang in deze wijk, maar de
Uitstraling
Het project werpt in de bouw
wereld nu al vruchten af en
heeft uitstraling naar nog te
ontwerpen. Het is fenslotte
een expositie".
Meer mogelijk
De architecten lieten zien dat
met iets meer inzet meer mo
gelijk is dan de huidige buik-
bouw. Het zijn huizen gewor
den die geschikt zijn om ook
elders te bouwen. Het hele
scala van woningbouwtypen
De badkamer in een woning van Van den Berg.
(foto Sphinkx)
starten 'projecten. De grote
zorg van Laumanns is echter
de reactie van de consument.
"De meest traditionele wonin
gen van de 240 stuks waren
het eerst verkocht. Met de in-
novatievere woningen lag dat
een stuk moeilijker. De men
sen waren nogal sceptich als
ze de plannen op papier za
gen".
Laumanns noemt de huidi
ge woningbouw en bewoning
banaal. "De televisie staat in
elke huiskamer in dezelfde
hoek. Voor een intelligente
woning zijn passende bewo
ners nodig die goed om kun
nen gaan met mogelijkheden
die de woning biedt. Wanneer
iemand nu verhuist is men 's
avonds al klaar met de inrich
ting. Zelfs de schilderijtjes
hangen dan aan de muür en
men kan tevreden voor de te
levisie gaan zitten. In een in
novatieve woning moet je
groeien. Het geeft een bewo
ner meer mogelijkheden om
zich in een eigen woonstijl uit
te leven".
Laumanns is al weer druk
bezig met de voorbereiding
van de expositie in 1992. Want
de voorbeeldwijk krijgt een
vervolg en zal een vast onder
deel uit gaan maken van de
tweejaarlijkse NWR
BouwRAI. Het motto zal nog
grensverleggender zijn dan
het huidige project. "De archi
tecten die we hebben bena
derd zijn het neusje van de
zalm in Nederland. Wel moe
ten de huizen de consument
aanspreken en het kwaliteits
niveau van de woningbouw
sector optrekken".
De huizen in de Muziekwijk
in Almere die deel uitmaken
van de buitenexpositie van 4
tot en met 13 mei zijn tegen
die tijd nagenoeg allemaal be
woond. Vijftig van de 240 wo
ningen zijn echter nog voor ie
dereen toegankelijk. Een aan
tal is ingericht als modelwo
ning.
De toegang tot de expositiewijk in Almere.
De werkplek voor onderen van Taco van Brakel.
