Duits-Duitse afrekening
trekt wissel op toekomst
Ongezonde eerlijkheid
Operatie D-
zegen of
vloek voor
■Mark
DDR
ENKWIJZER
5Ü
Onze taal
eu.
in.
oe
ZATERDAG 28 APRIL 1990
PAGINA 29
Wekenlang vlogen politici en economen el
kaar in de haren over de financiële gevolgen
van de Duitse eenwording. Tegen welke
koers kunnen of moeten de zachte Ostmar-
ken worden gewisseld tegen harde Westmar
ken? Had Helmut Kohl nu wel of niet een
koers van één op één beloofd? In de DDR
ging het volk de straat weer op. Niet om een
nieuwe revolutie te ontketenen, maar om de
harde mark te eisen. "Komt de D-mark niet
naar ons, dan komen we naar de D-mark",
klonk het dreigend. Kohl legde vervolgens zijn
bod op tafel. De kanselier biedt één op één bij
lonen en pensioenen, dezelfde koers voor
spaartegoeden tot vier mille en een halvering
van de schulden die de bedrijven bij de Oost-
duitse staat hebben. Op 2 juli moet het alle
maal gebeuren: dan begint de operatie D-
Mark.
door Hans Hoogendijk
De tweede juli is omwisseldag in de
DDR. Niemand kan voorspellen wat de
gevolgen zullen zijn, maar de Oostduitse
staatsbank is alvast begonnen plaats te
maken voor het nieuwe geld. Zware le
gertrucks rijden af en aan naar het 'Huis
met de duizend ramen'. Eens was dit
door de nazi's gebouwde complex zetel
van de Duitse Reichsbank, toen trok de
communistische SED erin en nu is het
een filiaal van de Volkskammer.
Wat bijna niemand wist, is dat de DDR
al die jaren de pantserkluizen bleef ge
bruiken voor de opslag van het eigen
'monopoly-geld'. De kluizen worden leeg
gemaakt in afwachting van de D-mark.
De operatie D-mark wordt het best be
waakte transport in de geschiedenis.-De
draaiboeken liggen al klaar. Minstens 24
uur voor de omwisseldag draaien de eer
ste gepantserde vrachtwagens met tot de
tanden toe bewapende bewakers de
Autobahn bij Frankfurt op. Ingeladen
hebben ze de in de kelders van de Bun
desbank opgeslagen D-mark, waarmee
de broeders en zusters moeten worden
bewogen in hun land te blijven om een
tweede 'Wirtschaftswunder' te realise-
Hereniging
Tegelijk wil Bonn duidelijk maken dat
het hervormingsproces in de DDR on
omkeerbaar is en de hereniging zo snel
mogelijk moet worden verwezenlijkt.
Maar dat is niet de zorg van de chauf
feurs en bewakers van dit gigantische
geldtransport. Hun taak is het veilig ver
voeren van de naar schatting
60.000.000.000 marken, de eerste finan
ciële transfusie voor de leegbloedende
DDR.
Ze hebben al enige ervaring op kun
nen doen toen ze in januari twee miljard
naar de DDR brachten als Westduitse
bijdrage voor het nieuwe reisfonds. Toen
klopte het allemaal niet zo erg. De Oost
duitsers wilden namelijk wel het geld
binnenlaten, maar niet de bewakers met
hun los zittende schietijzers.
Door deze letterlijk ontwapenende vei
ligheidsvoorschriften liep het hele kon
vooi een behoorlijke vertraging op. Dit
keer zullen ze aan de grens worden opge
wacht door elite-eenheden van de Oost
duitse Nationale Volksarmee, die er me
de voor moeten zorgen dat de splinter
nieuwe biljetten niet nu al in verkeerde
handen vallen.
Maandagmorgen, de tweede juli, moet
het geld dan ter plekke zijn, dat wil zeg
gen in de 15 districtshoofdsteden. Vanaf
zes uur, zo staat het in het draaiboek, zal
op alle Oostduitse radiozenders elke tien
minuten worden omgeroepen dat de D-
mark officieel betaalmiddel is en dat de
burgers zich kunnen melden bij de pant
serwagens of de bankfilialen. Daar be
gint dan de grote wisseltruc.
Nieuwe bankboekjes worden uitgege
ven en cash-geld wordt uitbetaald. Bijna
200 miljard hebben de Oostduitsers ge
spaard. Eenderde zal tegen de koers van
één op één worden gewisseld, de rest te
gen een ongunstiger koers. Voor lonen
en salarissen moet 116 miljard beschik
baar zijn en voor pensioenen 16 miljard.
De lang begeerde D-mark maakt zijn en
tree in de tot voor kort eerste arbeiders-
en boerenstaat op Duitse bodem.
Het belooft een fantastisch spektakel
te worden. Maar minstens zo spannend
wordt de dag erna, dinsdag 3 juli. Waar
schijnlijk ontstaat in de DDR één grote
file richting Westen. De Oostduitsers wil
len natuurlijk hun nieuwe geld gaan 'uit
proberen' in West-Duitsland.
Afwasmachine
Wat gaan ze met het geld doen? Een 39-
jarige lerares: "Ik heb 22.000 mark. Ik
koop een milieuvriendelijke auto". Huis
vrouw Christina: "Mijn man wil een au
to, ik een afwasmachine". Werknemer
Hans-Christian: "Een surfplank en een
reis naar de Caribische Eilanden. Dan
zijn mijn vijf mille op". Boekverkoopster
Sylvia: "Naar Denemarken en mijn huis
opknappen".
In het Duits-Duitse grensgebied heb
ben winkeliers nu al extra voorraden be
steld. En terwijl het volk die dinsdag in
de file staat, zal de regering waarschijn
lijk bekend maken dat de lonen, huren,
pensioenen, maar ook broodjes en bus
kaartjes voortaan in harde marken zullen
worden berekend. Weer een dag later
zullen de bedrijven met de balans-billen
bloot moeten. De waarde wordt naar
Westduitse berekeningen vastgesteld en
de schulden worden gehalveerd en voor
Miljoenen Ostmarken moeten worden vernietigd. Employees van Oostduitse banken zijn daar al mee bezig.
de rest: veel s
de vrije-markteco-
Vrijwel zeker zal het dan geen 24 uur
meer duren voordat de centrale West
duitse Bundesbank de eerste staatsle
ning met hogere rente zal uitschrijven
om de geldstroom af te romen en de
mark te beschermen. Voor de bank zit
dan de eerste fase van de 'uitbreiding van
het monetaire gebied van de D-mark' er
op. En dan is het verder afwachten.
De nuchtere president van de centrale
bank Karl-Otto Pöhl constateerde dat de
"regering een historisch besluit heeft ge
nomen". Een van zijn medewerkers
voegde er aan toe dat het om een 'politie
ke' beslissing gaat. Een understatement,
want de hoeders van de D-mark zijn al
lesbehalve gelukkig met de snelle invoe
ring van de D-mark tegen een koers van
één op één.
Altijd zijn ze prat gegaan op hun onaf
hankelijkheid en de eerste kanselier
Konrad Adenauer zei eens: "De onafhan
kelijkheid van de centrale bank is niet al
tijd makkelijk, maar wel zeer geruststel
lend". Wijs geworden door schade en
schande in de Hitlertijd toen de bank
voor politieke doeleinden werd mis
bruikt, besloten de nieuwe bestuurders
na de oorlog dat de bank alsvoornaamste
opdracht had de bewaking van de waar
de van de mark.
Heilig
Elke regering respecteerde dat en ook
Helmut Kohl bemoeide zich niet met de
geldpolitiek van de Bundesbank. Maar,
en dat hebben Póhl en zijn vrienden nu
moeten ervaren, de regering is ook onaf
hankelijk van de bank. Kohl negeerde de
manende woorden van Pöhl over de risi
co's die zijn verbonden aan een koers van
één op één.
Formeel mag dat, maar dit besluit kan
hem nog duur komen te staan, want de
bank heeft flink wat pijlen op de boog.
Pöhl kan de geldhoeveelheid door rente
verhogingen krap maken met alle nega
tieve gevolgen voor de economische
groei en de werkgelegenheid. En het
volk zal hem steunen, want niets is in
West-Duitsland zo heilig als de waarde
van de D-mark.
Ook andere Westduitse bankiers zijn
bepaald niet gerust op de afloop van de
operatie D-mark, maar min of meer be
rustend stellen zij dat er na die maanden
lange discussies geen weg meer terug is.
En als om zichzelf moed in te praten voe
gen ze eraan toe dat beide landen een
staatsverdrag afsluiten over de invoering
van de D-mark in de DDR en niet over de
gevolgen voor lonen, prijzen en pensioe-
Dat moeten de ex-genossen zelf maar
uitzoeken. Maar zo simpel ligt dat na
tuurlijk niet en dat weten de experts in
Oost en West. Een bankier: "Direct na de
eerste juli kunnen natuurlijk werkne
mers gaan onderhandelen over hogere
lonen". Dat klinkt fraai, maar aangezien
volgens DDR-minister Romberg (finan
ciën) 20 procent van de bedrijven de slag
op de vrije markt niet zal overleven en
nog eens 50 procent alleen met vreemde
financiële hulp een kans heeft, is er voor
loonsverhogingen voorlopig nauwelijks
ruimte.
Optimistische Westduitse schattingen
gaan uit van 1,5 miljoen werklozen, pes
simisten komen op 2,5 miljoen. En dat bij
een beroepsbevolking van ruim acht mil
joen. Goed, de niet-werkloze Oostduitse
Jan Modaal vindt in plaats van gemid
deld 1000 Oostmarken nu 1000 Westmar
ken in zijn loonzakje, maar zal in de win
kels merken dat de prijzen veelal ver
drievoudigd zijn.
Subsidies
Nog geeft de DDR meer dan 40 miljard
uit voor de subsidie van de eerste levens
behoeften, maar dat is ook snel voorbij.
En dan kost een broodje geen vijf pfen
nig meer en met de tram kun je ook niet
meer voor 15 pfennig, om nog maar te
zwijgen van de huren. Nu kost een flat
gemiddeld 70 mark per maand en stijgin
gen van 300 tot 500 procent zijn niet over
dreven.
In de DDR is de stemming dan ook
niet al te best. "Goed, we krijgen nu de D-
mark, maar we weten niet wat er in de
toekomst gaat gebeuren", is de teneur.
Blij zijn ze wel met de toezegging van
Bonn dat spaartegoeden tot 4.000 mark
per persoon gewisseld mogen worden te
gen een koers van één op één. Een ge
schenk, noemde de president van de
Westduitse spaarbanken, dit besluit.
Een geschenk? "We zullen het hard no
dig hebben om die eerste periode te over
leven. Wat dacht je, een gescheiden moe
der die haar twee kinderen opvoedt,
heeft misschien 700 mark in de maand.
Die zal elke spaarcent nodig hebben. En
denk eens aan de gepensioneerden, die
vaak minder hebben dan 500 mark". De
Oostduitse vakbeweging reageert heel
wat minder blijmoedig dan de spaar
bankbaas.
Maar er tikt nog een sociale tijdbom.
Oostduitsers weten best wie er zo veel
geld heeft gespaard. "Niet de kleine man,
die had vroeger ook hooguit 50 of 100
mark over. Nee, het zijn de groten die
misschien wel 50 mille hebben staan. En
die vangen nu 4.000 per boekje één op
één en voor de rest één op twee. De on
derdrukkers van gisteren zijn de win
naars van morgen".
Gedoeld wordt op de honderdduizen
den die bij de stasi, de politie, in het leger
en binnen de partij dik geld verdienden.
Jubelpremies noemen de Oostduitsers de
toeslagen die deze mensen kregen om
het onderdrukkinsgapparaat van de club
rond Erich Honecker in stand te houden.
Terwijl het gemiddelde loon rond de
1000 mark bedraagt en een arts met 1500
mark zijn handen al mag dicht knijpen,
gingen de stasi-officieren met zeker drie
mille naar huis. Van hetzelfde laken een
pak bij de pensioenen.
Dat steekt de gewone Oostduitsers.
"Ze weten in Bonn absoluut niet hoe het
hier werkelijk in elkaar zit", is het
schampere commentaar.
Geen idee
Een feit is dat de regering-Kohl geen idee
heeft hoe de operatie D-mark zal aflopen.
Maar de man, die zo graag als kanselier
van alle Duitsers de geschiedenis in wil
gaan, weet een ding wel: van stembusbe
drog kan hij met meer worden beschul
digd, want hij heeft de wisselkoers van
één op één doorgezet.
En als "unsere Landsleute drüben"
(Kohl-red) nu maar hard werken, komt
alles best voor elkaar. Zo goed, dat zijn
eigen landgenoten een belastingverho
ging bespaard blijft. Op 2 juli leveren de
pantserwagens van de Bundesbank hun
schat af in de DDR. Of dit geld een zegen
of een vloek zal zijn, moeten de Duitsers
nog maar afwachten.
Neem de volgende situatie: een vriend,
wiens vrouw drie maanden in verwach
ting is, vertelt dat hij al een paar jaar
stiekem een verhouding met een andere
vrouw heeft. Hij wil die verhouding be
ëindigen en zijn vrouw alles eerlijk op
biechten om op die manier, voordat het
kind er is, schoon schip te maken en op
nieuw te beginnen. Hij vraagt wat u
daar van denkt.
Mijn reactie was de vraag werd mij
een jaar of twee geleden werkelijk gesteld
- dat het hem echt in zijn bol geslagen
zou moeten zijn, als hij zoiets zou doen. Ik
doelde daarbij niet op het beëindigen
van de verhouding, maar wel op het aan
zijn vrouw vertellen hoe hij achter haar
rug jarenlang had gerotzooid. Mijn ar
gument was dat het voor haar, zoals voor
alle vrouwen (of mannen) die zoiets van
hun partner te horen krijgen een geweldi
ge schok zou zijn, die in haar gezegende
staat des te harder aan zou komen.
Als ze echt niets in de gaten had gehad,
zou haar wereld, ook de wereld die ze zich
had voorgesteld voor als het kind er een
maal zou zijn, met een geweldige klap in
puin worden geslagen. Mijn advies was
daarom even simpel als hard: "Als je zo
nodig schoon schip moet maken, maak
dan een einde aan de verhouding met je
vriendin, hou je kop daarover tegenover
je vrouw en steun haar zoveel en zo op
recht mogelijk in de komende tijd. En
misschien, misschien..., over een jaar oj
zo, vertel je haar nog eens alles. En dan
incasseer je eerlijk alle terechte verwijten
en wrok, die ze over je heen zal storten.
Maar praat er in godsnaam nu niet
over".
Een paar weken later, 's avonds laat,
belde hij mij ontdaan op om te vertellen
dat ie, met een paar glazen wijn achter
de kiezen, een uur tevoren zijn vrouw
toch alles had op gebiecht. Hij had, zoals
hij dat noemde, een onbedwingbare op
welling gehad eerlijk te zijn. Vanaf dat
moment was ze in alle staten. In de daar
op volgende weken en maanden kon ze
hem eenvoudigweg niet meer in haar
buurt velen. Een tijdje na de geboorte
van hun zoon kwam aan het licht dat de
ze een gehoor stoornis aan een oor had. De
arts. die ze vroegen naar de mogelijke
oorzaak, zei dat er allerlei redenen voor
konden zijn, onder meer stress tijdens de
zwangerschap.
Mijn vriend is een van de mensen die
niet beseffen dat het soms heel erg dom en
ongezond kan zijn om eerlijk te zijn, in de
zin van een ander precies vertellen watje
voor slechts of onverstandigs hebt ge
daan. Veel mensen hebben het idee dat
eerlijkheid op zichzelf iets goeds, iets
waardevols is. Maar dat idee is een
waanidee. Sterker nog, het is vaak een
vorm van zelfbedrog. Iemand iets 'eer
lijk' opbiechten om jezelf zo van een druk
kend schuldgevoel te bevrijden zoals in
feite het geval was bij mijn vriend, kan
een zeer egoïstische daad zijn. In zo'n ge
val kan het eerlijker (in de zin van 'eer
voller') zijn om zelf je schuldgevoelens in
stilte mee te torsen en de ander te bescher
men tegen de emotionele ontreddering,
die de biecht teweeg zou brengen.
Het woord 'eerlijk' heeft voor veel men
sen de betekenis varu 'gewoon openlijk
zeggen wat je werkelijk denkt of vindt of
gedaan hebt'. Maar die betekenis is wel
een heel eind verwijderd van de oor
spronkelijke betekenis van het woord.
Eerlijk heeft dezelfde afstamming als de
woorden eerbaar en eervol. In de meeste
woordenboeken treffen we 'eervol' ook
aan als een van de betekenissen van eer
lijk, naast gepast, behoorlijk en betrouw
baar. Iemand openlijk zeggen wat je op
je lever hebt of watje op hem tegen hebt, is
zo bezien op zichzelf nog niet eerlijk. We
zenlijk is de reden of het motief waarom
je het zegt. Dat bepaalt of het gepast, be
hoorlijk, eervol en dus eerlijk is wat je
zegt.
Als je op de televisie een vrouw (of een
man) ziet die je uiterlijk veel mooier oj
aantrekkelijker vindt dan degene die
naast je op de bank zit, dan lijkt het eer
lijk om te zeggen of toe te geven datje dat
vindt. Maar is het ook werkelijk zo eerlijk
om zoiets te zeggen als: "Als ik mocht kie-
zenof ik met haar of met jou tussen de la
kens kon, nou dan wist ik het wel".
Zo'n uitlating grieft je partner waar
schijnlijk diep, en dient verder geen en
kel 'goed' doel. Behalve misschien het doel
haar of hem op stang te jagen, maar dat
kun je moeilijk een goed doel noemen. Er
zijn mensen die dit soort uitlatingen ver
dedigen door te zeggen, dat ze er juist
hun partner mee willen prikkelen om
door René Diekstra
hoogleraar psychologie te Leiden
zich uiterlijk beter te verzorgen of zich
seksueel actiever, uitdagender te gedra
gen. Dat zijn vaak dezelfde mensen, die
alsmaar tegen hun partner moeten be
ginnen over hun seksuele fantasieën oj
gevoelens (geen daden!) van verliefdheid
op andere mannen of vrouwen. Maar is
het terecht, is het een blijk van eerlijkheid
om daar je partner steeds maar mee las
tig te vallen? Het antwoord is, redelijker
wijs gesproken, gewoonweg 'nee'. We heb
ben allemaal heel wat fantasieën en ge
dachten; het dient geen enkel redelijk
doel die allemaal tegen de betrokkenen
uit onze eigen omgeving te vertellen. Er
over praten kan hoogstens kwetsen, ont
redderen, en als je dat van te voren weet
dan is liet dus in feite gewoon een daad
van wreedheid.
Als het er om gaat je partner in erotisch
of seksueel te activeren, gebruik daar
voor dan niet je seksuele fantasieën over
anderen als prikkel, want dat prikkelt
hoogstens in tegengestelde richting. Het
argument dat je in een partnerrelatie
toch steeds eerlijk tegen elkaar moet kun
nen zeggen wat er in je omgaat, is op zo'n
moment een drogargument. Eerlijk zou
het zijn om te zeggen, datje niet tevreden
bent over de seksuele relatie en dat je
daar aan wat wil doen. Oneerlijk is het
om daarover je mond te houden, maar
wel de aantrekkelijkheid van andere
mannen of vrouwen luid te gaan verkon
digen.
Oneerlijke of ongezonde eerlijkheid
komt ook op veel andere gebieden voor.
DOOR JOOP VAN DER HORST
Rotterdam bestaat 650 jaar. Dat wordt
gevierd, onder meer door eigen geld in
omloop te brengen. Munten ter waarde
van vijf gulden Het is een initiatief van de
Rotterdamse banken en zij garanderen
dan ook dat de Rotterdamse munt tot het
einde van dit jaar bij hen inwisselbaar
blijft voor vijf gulden
Voor onze taal is dit van belang omdat
we er een spiksplinternieuw woord aan te
danken hebben de kantelmunt. De munt
is ontworpen door A. van Leggelo en hij
ziet er nogal bijzonder uit. Niet plat, zoals
onze guldens en kwartjes, maar met af
geplatte randen en een bolle binnenkant.
Voor een feestmunt zijn dat prettige ei
genschappen want hij kan probleemloos
van een natte bar opgepakt worden. Vol
gens 's Rijks munt is het idee van Van
Leggelo zeker ook bruikbaar voor andere
munten. Kantelmunt vind ik een uitste
kende benaming, En je hebt met weinig
geld toch een dikke portemonnee.
Minder enthousiast ben ik over de
naam van deze kantelmunt want ze heb
ben hem porter genoemd Ook een idee
van de Rotterdamse banken maar een
slecht idee Hun motief is port is het En
gelse woord voor 'haven', en een porter
is Engels voor 'kruier', 'witkiel'. Ik heb
niets tegen het Engels, en ook met tegen
Engelse leenwoorden, maar waarom
moet een puur Rotterdamse feestmunt
vernoemd worden naar een Engelse wit
kiel9 Zo lust ik er nog wel een paar Dit is
een gemiste kans. Ik heb meer waarde
ring voor de Franse aanpak dan voor de
Rotterdamse. Toen er een Europese
munt werd ingesteld, enige jaren jaren
geleden, moest die ook een naam krij
gen. Europees pond7 Europese mark,
frank, gulden, lire? Men kan zich voor
stellen hoe in de vergadering het natio
nalisme hoog oplaaide Natuurlijk wilden
de Engelsen niet dat de nieuwe Europe
se munt frank zou gaan heten. En even
natuurlijk hadden de Fransen onoverko
melijke bezwaren tegen pond, gulden of
mark. Men werd het eens over European
Currency Unit. Wat nu7
Legden de Fransen zich neer bij een
Engelse benaming? Dat lijkt zo. maar in
Frankrijk keken ze iets verder dan hun
neus lang is European Currency Unit is
natuurlijk veel te lang om gemakkelijk uit
te spreken en zo ontstond al gauw het
letterwoord ecu. Maar een écu was toe
vallig ook de naam van een oude Franse
munt! En zo draagt de Europese munt,
nu nog alleen rekeneenheid maar in de
toekomst waarschijnlijk als echte munt,
een Franse naam. Dat vind ik een heel
wat creatiever oplossing dan wat men in
Rotterdam doet: uit puur internationalis
me een tamelijk willekeurig Engels
woord kiezen. Waarom niet het Engelse
woord voor havenarbeider, hijskraan,
overslaghaven of loods?
Als het kunnen oppakken van de munt
van een natte bar zo belangrijk is, waar
om heeft men niet gekozen voor bras
penning, florijn of klinkaart? Alledrie ou
de Nederlandse muntnamen en elk roept
associaties op met drankgebruik. Of als
dat ongewenst is. waarom niet leeuwen
daalder. ook een oude muntnaam en
aansluitend bij de vier leeuwen in het wa
pen van Rotterdam7 Er is zelfs een munt
geweest, einde 15de eeuw. die schuit
ken of schuitje heette aan associaties
met Rotterdam geen gebrek.
En wie beslist geen oude muntnamen
wil, had nog kunnen denken aan stads-
daalder, havenpenning. Ieestgulden.
Erasmusgulden of kapitein. Ik schud ze
zo uit mijn mouw. even een belletje en ik
had die Rotterdammers voor slechts een
paar van die kantelmunten een betere
naam geleverd.
Onder het wapen van Rotterdam staat
de zinsspreuk: "Sterker door strijd". Het
valt te vrezen dat waar onze kruiers ook
voor vechten, de Nederlandse taal er niet
bij is. Proost!
Als je aan iemand een hekel hebt en je wil
hem of haar uitleggen waarom je rea
geert zoals je reageert met de bedoeling
de verhouding te verbeteren, dan kan het
heel eerlijk zijn om je afkeer, je hekel be
spreekbaar te maken. Maar als je als ou
der plompverloren tegen je kind zegt:
"Eigenlijk heb ik aan jou altijd een hekel
gehad, ik heb je zus altijd al veel meer ge
mogen", dan ben je in je eigen ogen mis
schien hartstikke eerlijk, maar wat je
doet is wel heel erg oneervol. Je valt op
een onsportieve manier je kind aan, dat
zich in feite op geen enkele manier verde
digen kan. Want wat kun je als kind er
aan doen dat je ouder al jaren aan een
ander de voorkeur geeft? Je kunt alleen
maar diep gekwetst raken. Een ouder die
zoiets doet valt met een gemeen wapen
een weerloos slachtoffer aan. Dat is een
oneerlijke daad.
Het omgekeerde kan natuurlijk ook.
Tegen je bejaarde vader zeggen datje af
en toe fantaseert dat jij of iemand anders
hem 'omlegt', leidt natuurlijk alleen
maar tot gekwetsheid, verdriet of agres
sie bij hem. Het argument dat zo'n mede
deling hem misschien eens wakker schudt
en duidelijk maakt dat hij zich eens an
ders moet gedragen is bepaald niet sterk.
Dan kun je beter direct legen hem zeggen
wat je aan zijn gedrag stoort en hoe je
dat graag anders zou willen.
Kortom, het is verdomd oppassen ge
blazen met mensen die van zichzelf zeg
gen dat ze altijd zo eerlijk zijn. Dat geldt
ook voor mensen die vinden dat alles be
spreekbaar moet zijn. De werkelijkheid
is dat niet alles bespreekbaar is en dat be
paalde dingen op bepaalde momenten
ook maar beter onbesproken, ongezegd
kunnen blijven. We hebben allemaal in
onze geest een geheime binnenplaats,
waar we mooie dingen maar ook rottig
heden uitbroeden, die niet nog niet) voor
vreemde ogen geschikt zijn. Net zoals het
'gestoord' is om anderen steeds het toilet
in te slepen als we daar wat gebakken
hebben, zo gestoord is het ook anderen
steeds met onze psychische uitwerpselen
op te zadelen. Tenzij we er werkelijk een
troep van willen maken.
