Ruimte-kijker
eindelijk met
succes lucht in
VAN DER PLAS
BMW komt met 'Edition'-pakket in 3-serie
ROB GORRIS BMW LEIOEN
Aiiti-rookcampagne succesvol
k om
Diesel in bestelauto Seat
Vernuftige tweetaktmotor
van Subaru zonder roetwalm
AUTO-ALLERLEI
Trefpunt weor aisfoIieffliebBiers
Staking legt openbare leven in Frankrijk stil
Aegon op z'n Amerikaans
zeker 10 miljard waard
DONDERDAG 26 APRIL 1990
Het onder Volkswagen-vlag opere
rende Spaanse merk Seat, heeft de
dieselmotor uit de Polo nu ook in de
bestelauto Terra geplaatst. De Ibiza
was al met deze krachtbron uitge
rust. Nu benadert men met een aan
trekkelijk geprijsde auto het be-
drijfsvervoer. Voor 15 mille (incl.
btw) staat er een vlot ogend model
met 2.5 kuub laadruimte. Hij is ook
ongeblindeerd leverbaar, hetgeen f
500,- extra kost.
Dit soort wagens komen er steeds
meer in, volgens de importeur. Het
is een beetje gedaan met de stijgen
de vraag naar de kleine mini-busjes.
De verkoopcijfers van deze bestel-
klasse steeg vorig jaar met 16 pro
cent. Grootste in die sector is Ren
ault met de Express, als diesel is die
echter 10 mille duurder dan deze
Seat Terra D.
Met de techniek van het VAG-
concern uit Wolfsburg kan Seat ui
teraard goede sier maken. De mo
derne 4-cilinder met een opmerke
lijk stille loop, levert 33 kW (45 pk)
en gerelateerd aan het lage wagen
gewicht van 780 kilo een fors koppel
van 75 Nm/3000 tr-min. Vandaar dat
je geen verschil merkt met de Terra
die is uitgerust met de benzinemo
tor.
Het vervoer met deze makkelijk
wendbare bestelauto zal voorname
lijk stadswerk zijn, de auto leent
zich niet echt voor lange afstanden.
Heel prettig is de 134 cm hoge laad
ruimte, met aan de achterzijde twee
openslaande laaddeuren, het ope
nen daarvan gaat nogal omslachtig.
Eerst moetje met een apart sleutel
tje de knop van de rechterdeur ope
nen. Dan trek je aan een geplastifi
ceerd kabeltje in de linkerdeur om
die te ontgrendelen. Dan ontstaat er
een laadopening van maximaal 110
Starten doet de Seat prima, de 4-
versnellingsbak wordt bediend met
een kort grondpookje. De achteruit
gaat ietsje stroef. Er moet wel vlot
worden doorgeschakeld, enerzijds
om snelheid te behouden, ander
zijds om de dieselbrom op een aan
vaardbare frequentie te houden.
De twee stoeltjes met traploos te
stellen rugleuningen kunnen voor
niet te lange personen voldoende
naar achteren. De open hoofdsteu
nen zitten in hun hoogste stand nog
te laag. De importeur heeft wel heel
slim de gaasrekjes die daar achter
zitten gekanteld, waardoor er iets
meer verstelmogelijkheden zijn
met de rugleuning.
Het interieur is sober en het dash
board simpel maar doeltreffend.
Standaard zijn de twee rolgordels,
de waarschuwings-knipperlichten,
het kunststof bagagerek boven de
cabine, de verlichting en de rubber
mat in de laadruimte. De afmetin
gen van de laadruimte zijn 165 x 124
x 134 cm. De laadvloer zit 60 cm van
het straatniveau en is door het ont
breken van een reservewiel (dat zit
onder de motorkap) volledig te be
nutten. Er kan circa 500 kilo gela
den worden in deze Terra, die met
de 35 ltr. tank vol dieselolie een ac
tieradius heeft van ruim 400 km.
vert een tweetakt motor een hoger
koppel af. Deze motor combineert
dat nog eens met een relatief laag
toerental van maximaal 4500 om
wentelingen per minuut. Er is dus
geen sprake van een 'Japans janker-
lje'-
Van belang is een nauwkeurig af
gestelde ontsteking. Omdat er voor
elk van de vier cilinders steeds een
vonk per arbeidsslag nodig is, heeft
iedere bougie zijn eigen bobine.
Ook bij hoge toerentallen garan
deert dat een storingsvrije loop. Dat
gecombineerd met de drukspoeling
en de directe inspuiting zorgt voor
uitstekende prestaties van de onge
veer 110 kW (150 pk) sterke motor.
THAISE RENAULTS komen er
eerdaags als assemblage-produkten
in het Verre Oosten op de markt. In
Taiwan is dat recent al van start ge-
cilin- gaan met de Renault 19 die in de
San-Fu fabriek in Tachung wordt
V8 viertakter. Om- vervaardigd. Daar komen ook de
arbeidsslag is, le- Renaults 9,21 en Express vandaan.
Subaru heeft een bijzonder vernuf
tige oplossing gevonden voor een
walmvrije tweetakt-motor. De 'Su
per 2stroke V4 1,5 litre Engine' heet
de praktisch bruikbare oplossing.
Dit veelbelovende concept heeft als
meest opmerkelijke details een uit
wendige spoelpomp en een uitlaat-
controleklep voor optimale cilin
dervulling. De spoelpomp maakt
een normaal oliesmeersysteem mo
gelijk, daardoor heeft deze tweetak-
ter geen mengsmering nodig.
Naast de verbranding zonder
roetwalm, is het bijkomend voor
deel van deze pomp een optimale ci-
lindervulling. Dat draagt er toe bij
deze motor een maximaal rende
ment levert. De tweetakt-motor
heeft verder nog een trillingsvrije
loop, neemt minder ruimte in be
slag en is lichter dan de conventio
nele 4-cilinder viertakt-motoren.
De Subaru-motor heeft
ders in V-vorm, zodat hij vergelijk
baar is met e
dat elke slag
Haarlemmerweg 49 A, BÊ
2316 AD Leiden, tel. 071-214011
OFFICIEEL SEAT-DEALER
VOORLEIDEN, LEIDERDORPe.o.
Het Autotron in Rosmalen is tot en
met 30 september herschapen in
smulpaleis voor Bugattisten.
Helaas staat er geen Royale. Voor de
kenners van dit model wellicht een
schok, want niets over Bugatti is
compleet zonder dit vorstelijke
exemplaar waarvan er slechts een
paar zijn gebouwd. Maar er is wel
een uiterst smaakvolle collectie van
liefst 25 Bugatti's. Een ervan is de
Bugatti type 57, speciaal door Et-
tore gebouwd om deel te nemen aan
de race Parijs-Nice. De auto's van
deze befaamde autoconstructeur
Autotron smulpaleis voor Bugattisten
Onder meer uit het roemruchte
Musée National de l'automobile in
het Franse Mulhouse, eertijds droeg
het de naam Musée Schlumpf. Met
het failliet gaan van deze verzame
lende broers in de textiel werd de
hele collectie unieke auto's, waar
onder talrijke Bugatti's, nationaal
bezit.
Naast deze miljoenen-collectie
van auto's die hun tijd met meer-
kleps-motoren en andere technie
ken al ver vooruit waren, zijn er nog
veel andere dingen rond dit merk te
bewonderen. Posters, schilderijen,
modellen, trapauto's, bronzen mini
aturen en dergelijke. De entree van
het Autotron kost 13,50 en daar
voor is het gehele park te bezoeken.
Kinderen onder de 12 jaar betalen
tien gulden.
uitgebreid
sie onder de
'Edition'. De auto heeft een
hoog uitrustingsniveau, waarvoor
BMW een lage prijs in rekening
brengt. Het 'Edition'-pakket heeft
een waarde van 8.298 gulden, maar
kost de koper 2.975 gulden.
De verkopen van de 3-serie
stagneren in Nederland. In de rest
van Europa wordt de wagen uitste
kend verkocht, ondanks berichten
dat het model eind van het jaar
wordt vervangen. In de fabriek is
men volgens een BMW-woordvoer-
der nog lang niet bezig met produk-
tievermindering. Door de belasting
wetgeving volgens Oort vreest men
bij- BMW in een afwijkende en on
gunstige positie ten opzichte van de
rest van Europa terecht te komen.
Die vrees heerst overigens bij alle
duurdere merken. Nu de fiscale bij
telling van 20 procent van de catalo-
guswaarde niet meer enigszins kan
worden gecompenseerd met een
onbelaste kilometervergoeding bo
ven 44 cent per kilometer is de vrees
gegrond dat men in het zakenleven
wellicht naar goedkoper transport
gaat uitkijken.
De 5-serie verkoopt op dit mo
ment goed, evenals de 7-serie. Het
CBR rij-examens mogen voortaan
in elke gewenste oproepplaats wor
den afgelegd. Totnutoe mocht in
principe slechts voor een examen
plaats worden gekozen binnen de
CBR-kring waarin men woont. De
verruiming maakt het mogelijk om
uit te wijken naar een oproepplaats
waar het minder druk is. Dat voor
komt lange(re) wachttijden na de
ANWB verwacht weinig effect van
sneller innemen van het rijbewijs.
De bond ziet meer heil in maatrege
len die de verkeersovertreders op
nieuw opleiden. Een verplichte cur-
sus vindt men een goede zaak, mits
er ook preventieve aandacht komt.
De seniorenrittten en andere rij-
vaardigheidstrainingen zorgen vol
gens de ANWB voor een daling van
schade- en ongevallenpatroon.
RENAULT heeft het R25 program
ma uitgebreid met een 2 ltr twaalf-
kleps motor en een 2.5 ltr V6 turbo
motor. De multiklepper levert 99
kW (136 pk) bij 6000 tr/min en be
reikt een top van 203 km/u. De tur
boversie van de Renault 25, die vol
doet aan de US83-norm, heeft 151
kW(205 pk) vermogen en zet 233
km/u op de teller.
FIAT gaat de Poolse opvolger van
het aloude type 126 samen met FSO
bouwen in de FSM-fabriek in Biels-
ko Biala. Midden 1991 komt deze,
nu voorwiel aangedreven, kleine
auto met een 700 cc en 1 ltr motor
van de band. De planning voor de
jaarproduktie, nu 210.000 stuks, ligt
voor 1995 op 260.000 auto's. Voor
export komen er 50.000 Poolse Mi
ni's naar West-Europa, tegen een
stuksprijs van 8.500.
probleem bij deze (duurdere) mo
dellen zit straks in de inruil. Dat be
gint zich nu al af te tekenen. Per in
geruilde (directie)auto moet erg
veel geld worden geïnvesteerd, dat
niet direct terugkomt. Ook de koper
van een gebruikte BMW moet rela
tief veel inleveren met het Plan
Oort, waarbij de vergoeding voor de
woon-werk-kilometers wordt be
last. Dat hakt er vooral in bij de
bouw, waar juist aan het reizen in
het verleden een leuke cent is over
gehouden.
Al met al is het begrijpelijk dat
BMW zijn relatief goedkopere mo
del, de 3-serie, wat meer in de kijker
wil spelen. De 'Edition'-uitvoerin-
gen zijn er op de 316i, de 318i, de
320i, de 325i en de 324td.
Voor de 316i betekent de 'Edi-
tion'-uitvoering al een grotere
brandstoftank van 62 liter. Voorts
heeft de auto lichtmetalen velgen,
brede banden, mistlampen, een le
deren stuurwiel, centrale deurver
grendeling, warmtewerend glas en
zovoort. De prijs begint bij 41.700
gulden voor de tweedeurs 316i.
BMW verkoopt tegen een relatief lage prijs in de 3-serie de Edition met een hoog uitrustingsniveau.
Hoge Rijndijk 278. Tel. 071-898000
BMW MAAKT RIJDEN GEWELDIG.
AUTOBEDRIJF VAN DER PLAS BV.
AMBACHTSWEG 14, 2222 AL KATWIJK, TEL: 01718-261 61
WMiM.W.UIIJ-.IIIHdilWSI.l
(Van onze correspondent Henk Dam)
WASHINGTON (GPD) Na een reeks technische moei
lijkheden zijn astronauten aan boord van de shuttle Disco
very er gisteren in geslaagd de Hubble.ruimte-telescoop in
z'n baan om de aarde te brengen. De telescoop draait nu op
een hoogte van 570 kilometer boven het aardoppervlak z'n
rondjes, en zal vanuit die positie de ruimte bestuderen.
De 1,5 miljard dollar (ongeveer 2,8
miljard gulden) kostende telescoop
is het duurste technische instru
ment dat ooit is gemaakt. Sterre-
kundigen verwachten dat het bijna
12 meter lange instrument voor een
enorme uitbreiding van de huidige
kennis over de ruimte zal zorgen.
De Hubble ruimte-telescoop heeft
bij de observaties heen last van de
aardse dampkring.
Het idee om de ruimte vanuit een
in de ruimte gestationeerde tele
scoop te bestuderen, werd 45 jaar
geleden geboren. Twaalf jaar gele
den werd met de planning en bouw
begonnen. Maar de feitelijke statio
nering van de telescoop werd door
een reeks tegenslagen waaronder
de ramp met de Challenger keer
op keer uitgesteld.
Twee weken geleden sloeg de
pech andermaal toe, toen de Disco
very door technische moeilijkhe
den op het laatste moment niet kon
worden gelanceerd. Maar dinsdag
koos de Discovery dan de toch de
ruimte, en gisteren was het moment
daar, waarop de Hubble telescoop
uit de laadruimte van de shuttle
werd getild.
Dat ging niet zonder problemen.
De eerste fase liep wel goed, toen as
tronaut Steve Hawley de telescoop
met een mechanische arm uit de
laadruimte haalde. Maar toen start
te een moeilijke fase. Voor de Hub
ble definitief in z'n baan kon wor
den gebracht, moesten eerst twee
zonnepanelen worden uitgeklapt.
Één van die twee panelen wilde aan
vankelijk niet in de juiste positie ko-
Na twee pogingen gaf net NASA
mission control centrum in Hous
ton de astronauten de opdracht,
zich erop voor te bereiden buiten de
shuttle aan de zonnepanelen te wer
ken.
iMaar een derde poging leverde
het gewenste resultaat op. Mission
control gaf om 21.37 uur Nederland
se tijd de Discovery de opdracht de
DEN HAAG (GPD) De invoering
van het rookverbod in openbare ge
bouwen en de voorlichtingscam
pagne daarover, hebben succes ge-
Een getekende impressie van de Hubble-telesecoop, zoals die de komende
jaren in een baan om de aarde moet gaan cirkelen en een schat van nieuwe
astronomische gegevens moet opleveren. Onder meer de Leidse sterren
wacht is bij dit project betrokken. (tekening esa>
Hubble los te laten. Dat verliep
vlekkeloos.
De Discovery zal nu nog enige da
gen in de buurt van de telescoop
blijven om te zien, of deze stabiel in
zijn baan blijft. Als dat het geval
blijkt te zijn, zal de Hubble zo snel
mogelijk met zijn werkzaamheden
heginnen.
Al binnen een week, zo heeft de
NASA belooft, zullen de eerste fo
to's ter beschikking worden ge
steld. De Hubble heeft een ver
wachte levensduur van 15 jaar, en
zal onder meer meer duidelijkheid
moeten brengen in wat er rond de
geboorte van het heelal gebeurde.
PARIJS/SCHIPHOL (AP/AFP/ANP) - Vandaag vlie
gen er heel weinig vliegtuigen tussen Parijs en de rest
van Europa. De luchtvaartmaatschappijen KLM, Air
France en Air Inter schrappen de meeste vluchten,
omdat de luchtverkeersleiders in de Franse hoofdstad
staken.
Het openbare leven in Frankrijk is ernstig ontregeld
door een staking van 4,5 miljoen ambtenaren en in hun
kielzog nog tal van werknemers in andere dienstverle
nende sectoren. Uit protest tegen het loonbeleid van
de regering van premier Rocard, blijven scholen dicht
en leggen werknemers van de posterijen en de belas
tingdienst het werk neer. Het treinverkeer ligt ook
grotendeels stil!
De ambtenaren zeggen dat hun lonen de afgelopen
zes jaar reëel met 8 procent zijn gedaald. Terwijl de
bonden 1,7 procent eisten om goed te maken wat de
ambtenaren in 1988-1989 achterop geraakt waren, wil
de de regering niet verder gaan dan 0,76 procent. Het
recente besluit van de regering de ambtenaren een
verhoging van 1,2 procent te geven, heeft de woede
van de bonden alleen maar vergroot.
'Onderzoek
witwassen geld
op Sint Maarten'
WILLEMSTAD (GPD - Oud
minister Onno Ruding van fi
nanciën adviseert een diep
gaand onderzoek in te stellen
naar het witwassen van zwart-
geld van de Siciliaanse maffia
op Sint Maarten.
Ruding is op dit moment op
Curasao en maakt zich zorgen
over de berichten die in de Itali
aanse pers verschijnen. Maffia
bestrijders in Italië vermoeden
dat casino's op Sint Maarten
worden gebruikt om illegale
fondsen wit te wassen. De geijk
te maffia-truc is namelijk in het
uitkeren van zwart geld als
gokwinst. Daarna wordt het dan
vaak in bouwprojecten gesto
ken.
De maffia-bestrijders kwa
men op het spoor van Sint Maar-
tense hotel- en casino-eigenaar,
Rosario Spadaro, die op Sicilië
is geboren en al jaren op Sint
Maarten woont. Hij heeft be
middeld bij de financiering van
het havenproject en de uitbrei
ding van de Sint Maartense
luchthaven, waarvoor hij rond
de 150 miljoen dollar nodig had.
Ook de naam van de Sint
Maartense politieke leider Clau
de Wathey is in het geding.
Wathey ging immers samen met
de hotel- en casino-eigenaar
naar Sicilië om daar de financie
ring van de bouwprojecten rond
te maken. In de Tweede Kamer
zijn vragen gesteld over mogelij
ke mafia-connecties op Sint
Maarten aan minister Hirsch
Ballin van justitie en antilliaan-
se zaken.
had. Uit een onderzoek dat in op
dracht van het ministerie van volks
gezondheid is uitgevoerd, blijkt dat
de overgrote meerderheid van be
heerders van openbare gebouwen
maatregelen heeft genomen tegen
het roken. Deze maatregelen heb
ben tot het gewenste resultaat ge
leid.
In openbare overheidsgebouwen
is de daling het meest spectaculair.
Was voor de invoering van het wet
telijk rookverbod in oktober vorig
jaar, roken nog in 67 procent van de
gebouwen toegestaan, daarna is dat
percentage gedaald tot 6 procent. In
de gezondheidszorg daalden deze
percentages van 59 naar 15 en bij
maatschappelijke en culturele in
stellingen van 81 naar 19.
Volgens het onderzoek van WVC
wordt het rookverbod ook goed na
geleefd. In loketruimten (bij voor
beeld van postkantoren en gemeen
tehuizen) wordt in 80 procent van
de gevallen niet meer gerookt. In
vergaderzalen bij de overheid
houdt 58 procent zich aan het ver
bod, in de gezondheidszorg ligt dat
percentage op 67 en in het onder
wijs op 71 procent.
AMSTERDAM (GPD) - Het verze
keringsconcern Aegon is bijzonder
optimistisch over de toekomst. Vol
gens bestuursvoorzitter drs. J. Pe
ters is het concern klaar voor over
namen of samenwerkingsverban
den op de Europese markt.
Volgens Peters wordt de kracht
van zijn concern in het buitenland
danig onderschat. "Dat komt omdat
wij een koers-winstverhouding
(koers per aandeel gedeeld door
wint per aandeel) hebben van ne
gen, terwijl Europese collega's op
een niveau van twaalf tot zestien zit
ten. Maar als wij onze conservatieve
waarderingsgrondslagen aanpas
sen, komt er een heel ander beeld te
voorschijn. Datzelfde geldt voor de
andere Nederlandse verzekeraars".
Peters doelt in dit kader op de di
recte afschrijving van de eerste kos
ten bij het afsluiten van levensver
zekeringen en het niet meerekenen
van toekosmtige winst in de waarde
van de huidige portefeuille. "Als wij
ons concern taxeren op de Ameri
kaanse wijze, dan is Aegon geen 3,7
maar 5,6 miljard gulden waard. En
betrekken we de winstpotentie
daarbij, dan komen we zelfs op een
bedrag van ruim 10 miljard. Dat zijn
ijzersterke troeven".
Voor verdere groei kijkt Aegon
vooral naar Zuid-Europa. Na Span
je, Griekenland en Portugal moet
straks Italië aan de beurt komen en
bijvoorbeeld ook Turkije.
Betalingsverkeer
De verzekeraars hebben zich uitge
sproken tegen het eenzijdig door de
banken in rekening brengen van
kosten voor het betalingsverkeer.
Het bestuur van het Verbond van
Verzekeraars in Nederland wil
daarover op korte termijn met de
banken overleg openen. Het Ver
bond probeert zijn krachten te bun
delen met het Gebruikersplatform
Betalingsverkeer (negen overkoe
pelende organisaties van grootge
bruikers van acceptgirokaarten en
automatische incasso's, waaronder
de Vereniging Nederlandse Zieken
fondsen, de Nederlandse Postor
derbond en de ANWB) dat zijn on
genoegen over het voorstel al eerder
heeft kenbaar gemaakt.
De verzekeraars reageren op een
aankondiging begin april van Rabo
bank Nederland en NMB-Postbank
om voor het via acceptgirokaarten
en automatische incasso's lopende
zakelijk betalingsverkeer een ver
goeding te vragen. De Rabobank
heeft aangekondigd tarieven in re
kening te brengen die variëren van
30 cent tot 1,20 gulden per transac-
