Offensief in winkels wordt steeds groter Emmer loopt over met loonstijgingen' Waigel vreest geen inflatie door wisselkoers 1 op 1 Lubbers zrwakt uitspraak over openbreken cao's af kabinet wil verhoging van vut-leeftijd Pnem stopt 2 miljard in milieu-plan Kanaaltunnel 8 miljard duurder DINSDAG 24 APRIL 1990 PAGINA 5 Bonden verhogen druk tegen latere sluitingstijd DEN HAAG (GPD) De Dienstenbond FNV gaat deze week in het hele land acties voeren tegen tegen de plannen om de winkeltijden te verruimen. Met het opvoeren van het aantal gesloten zaken wil de FNV de druk op de directies van de grootwinkelconcerns verhogen. AMSTERDAM (ANP) De direc tie van een aan de beurs genoteerde onderneming is de eerste die beoor deelt of er sprake is van koersgevoe- lige informatie. Bovendien komt dat bedrijf een zekere beleidsvrij heid toe bij de beslissing bepaalde informatie tussentijds bekend te maken "gelet ook op de mogelijke invloed, die het enkele feit dat er een tussentijds bericht komt, kan hebben op de koers". Dat vindt de rechtbank in Am sterdam in een vonnis, dat grote ge volgen kan hebben voor de vraag of er wel of niet is gehnadeld met mis bruik van voorkennis. De Vereni ging Efffectenbezitters VEB ver loor met de uitspraak een proefpro ces tegen Datex, een in 1987 aan de effectenbeurs genoteerd fonds dat inmiddels is overgenomen door Ge- tronics. In de rechtzaak werd een schade- Geen misbruik voorkennis door directie Datex vergoeding geëist voor op grond van het niet tijdig informe ren over de gang van zaken binnen Datex en misbruik van voorweten schap bij een effectentransactie. Bovendien vond de rechtbank dat er geen sprake is geweest van misbruik van voorwetenschap in een transactie waarbij directeur Smit aandelen Datex kocht en Kip- persluis verkocht voor een bedrag van 8 miljoen gulden. Daarmee gaat de rechtbank in tegen de Vereni ging voor de Effectenhandel die in dertijd de twee directeuren van mis De voorstellen van Albert Heijn om alleen vrijwilligers later te laten werken is voor de Dienstenbond geen reden "de actie-plannen maar in de kast te laten liggen", zoals be stuurder Toussaint gisteren zei. Het aantal winkels dat wordt stilgelegd, zal geleidelijk toenemen, zo is de strategie. Voorlopig blijft het nog gaan om ééndagsstakingen, die vooral zullen worden georganiseerd bij filialen van Albert Heijn, Hema en V&D. Vandaag blijven bij 26 winkels van Albert Heijn waaronder één in Oegstgeest van V D en He- ma de deuren de hele dag gesloten uit protest tegen de plannen om de winkels voortaan een half uur later te sluiten.Gisteren bleven de acties beperkt; mede, omdat veel zaken op maandag al een halve dag dicht zijn. De Dienstenbond FNV hield deze dag in zijn hoofdkantoor in Woerden een kaderledenvergade ring om de strategie verder te be zien. Men besloot deze week op de zelfde voet door te gaan als vorige De bond wil de werkgevers bewe gen om de huidige sluitingstijden in de cao op te doen nemen. In de cao's moet dan staan dat in de winkels van maandag tot en met vrijdag niet later dan tot 18 uur wordt gewerkt (koopavonden uitgezonderd) en op zaterdag niet later dan 17 uur. Maar tot dusverre is op een enkele uit zondering na geen beweging in het werkgeversfront te constateren. Voorzitter Lodewijk de Waal van de Dienstenbond kreeg maandag een vermanende brief van de V&D- directie. Die is boos over de vorige week gedane uitlatingen met be trekking tot intimidatie van perso neel dat staakte. De warenhuislei ding ontkent dit optreden, zegt dat het niet haar stijl is werknemers te bedreigen. De bond moet maar man en paard noemen, zo wordt gesteld. De Waal houdt zijn beweringen staande. Vandaag staan op de lijst voor sluiting dan wel werkonderbre king: een AH-filiaal in het centrum van Vlaardingen en één in Heemste de. Filialen van AH in Ermelo en Harderwijk zullen 's middags dicht zijn als het plan lukt. In Assen rich ten de acties zich op AH, V&D, De Boer (super), Etos en Trekpleister. Emmen zal vermoedelijk twee De Boer-supers en de Hema gesloten vinden. In Hengelo staat de Dag- markt (levensmiddelensuper) op de lijst. Voor Heerlen staan op het pro gramma de AH Homerusplein en de Edah's Heksenberg en Heerier Baan, beide V&D-vestigingen en Xenos. In Geleen moet een AH-fi- lilaal er aan geloven, in Hoensbroek worden V&D en AH het mikpunt. bruik betichtte en het bedrijf een berisping gaf wegens overtreding van de modelcode, die door de beurs is opgesteld. De rechtbank vond echter dat de vereniging ten onrechte bepaalde ontwikkelingen als koersgevoelig heeft bestempeld/Dat betrof het af treden van directeur J. Kolk en de herstructurering die verband hield met verschuivingen op de markt. Eerder had het beursbestuur laten weten aan W. Smit (bijgenaamd 'King William') dat Datex geen mis bruik had gemaakt van voorkennis. Belegger Bot had desondanks van de voormalige directeuren Smit en Kippersluis en van Datex zelf een schadevergoeding geeist. Als die zou worden toegewezen zouden meerdere aandeelhouders een scha devergoedingsprocedure starten, waarbij in totaal een bedrag van 600.000 gulden zou worden geeist. Zwarte markt Brazilië weg RIO DE JANEIRO (IPS) - Het aan deel van de informele sector, de zwarte economie, in het Braziliaan se nationaal produkt is in een maand tijd van vijftig tot twintig procent gezakt. Oorzaak is het op 16 maart gelanceerde economische herstelprogramma van de nieuwe Braziliaanse president Fernando Collor de Melo. Het voormalige hoofd van de na tionale ontwikkelingsbank, Carlos Lessa waarschuwt echter dat de toename van de werkloosheid 15 miljoen Brazilianen in ernstige moeilijkheden kan brengen. - OOST-BERLIJN Een Oostduitser is verheugd dat hij voor elke Ostmark een D-mark krijgt. AMSTERDAM/FRANKFURT (ANP/DPA/AFP/KRF) De Duitse minister Waigel (financiën) is niet bang voor inflatie als gevolg van de monetaire unie. Het nieuws dat de Westduitse regering een wissel koers van 1 op 1 hanteert bij de vor ming van een monetaire unie tussen West- en Oost-Duitsland heeft de beurskoersen in Amsterdam doen dalen. Ook op andere Europese beurzen daalden de koersen uit angst voor een Westduitse rentestijging. De Westduitse regering maakte giste ren bekend het eens te zijn gewor den over een verhouding van 1 op 1 voor de lonen en voor spaartegoe den tot 4.000 Oostduitse mark. Bo ven de grens van 4.000 mark wil Bonn een verhouding van 2 Ost mark op een D-mark. Beurshandelaren vrezen dat de Bundesbank bij uitvoering van dit plan "krachtig op de kredietrem" trapt en dat de rente zal stijgen. Daardoor daalden de obligaties in de Bondsrepubliek, gevolgd door DEN HAAG (ANP) - Premier Lub bers heeft zijn suggestie afgezwakt dat eventueel kan worden ingebro ken in al afgesloten cao's om hoge lonen alsnog te vervangen door werkgelegenheidsmaatregelen. Op die suggestie is wat Lubbers betreft "een te zwaar accent gekomen. Voor mij is dat een marginaal as pect", zei Lubbers maandagavond in een tv-uitzending van KRO's Brandpunt. Lubbers' suggestie, die hij zater dagavond deed na afloop van het kabinetsberaad over de zogenoem de kaderbrief, werd door de sociale partners gewraakt en van de hand gewezen. Ook door de CDA- en PvdA-fractie in de Tweede Kamer werd deze opmerking als minder gelukkig ervaren. Het kabinet wil dat de sociale partners de stijging van lonen in 1991 matigen, om de koppeling tus sen de ambtenarensalarissen en de lonen in het bedrijfsleven niet in ge vaar te laten komen. Tegen die ach tergrond maakte Lubbers zijn op merking. Lubbers wees er maan dagavond op dat loonmatiging kan, ook zonder cao's open te breken. "Tien procent van de cao's is pas af gesloten voor 1991. Het overgrote deel van de cao's loopt slechts tot het voorjaar volgend jaar, of alleen over 1990. Er is dus ruimschoots de mogelijkheid om wat bij te sturen", aldus Lubbers. "Van open breken van cao's om de loonafspraken daarin te verla gen, kan geen sprake zijn". De coör dinator arbeidsvoorwaardenbeleid van de vakcentrale F-NV, Jakob Draijer, wil daarover niet het ge ringste misverstand laten bestaan. Er valt met hem over veel te praten, Spoorwegvakbond De spoorwegvakbond FSV heeft ook gisteren geweigerd met de NS een nieuwe cao voor de 26.000 werk nemers af te sluiten. De bond vindt de loonsverbetering voor het lager personeel te gering. De drie andere bonden (de vervoersbonden van FNV en CNV en de Vereniging van Hoger Spoorwegpersoneel) onder tekenden het eerder overeengeko men principe-akkoord wel. Coca-Cola in DDR De Amerikaanse frisdrankfabri kant Coca-Cola gaat 140 miljoen dollar investeren om te kunnen vol doen aan de groeiende vraag naar coca-cola in de DDR. Dat heeft het bedrijf gisteren bekendgemaakt. Sinds half februari, toen de verkoop van de frisdrank, afkomstig uit ver schillende Coca-Colafabrieken in Europa, in de DDR van start ging, zouden er meer dan twee miljoen blikjes van zijn verkocht. Werkgevers Het huidige regeringsbeleid vormt beslist geen goed kader voor de in ternationale concurrentiepositie van de Nederlandse industrie. Deze conclusie trok voorzitter R. van Wijk van de Algemene Werkgevers- Vereniging (AWV), een bundeling van industriële ondernemingen en vooraanstaand lid van het Verbond van Nederlandse Ondernemingen (VNO), vanmiddag in zijn jaarrede in Den Haag. Van Wijk constateerde dat de collectieve lasten (belastin gen en premies, die beide omlaag moeten van de werkgevers) weer sluitpost van het beleid zijn. maar niet over de suggestie van pre mier Lubbers om in bestaande cao's de afgesproken loonsverhogingen enigszins terug te schroeven. FNV-voorzitter Johan Stekelen burg zei: "Het kabinet is uitgegaan van een stijging in het bedrijfsleven van 2,25 tot 2,5 procent. Al heel vroeg hebben wij gezegd, dat zoiets weinig reëel was. Alleen al door de inflatie (het duurder worden van de boodschappen) zou er aan koop kracht nauwelijks wat extra's van over blijven. Je zou net de inflatie voor kunnen blijven. Als je dan toch aan dat percentage vasthoudt, zijn het voor mij krokodillentranen om te zeggen dat een ander zich er niet aan houdt". DEN HAAG (ANP) - Het kabinet wil al komend jaar bij de onderhan delingen met de ambtenarencentra- les de vut-leeftijd verhogen, die nu op 60 jaar ligt. Volgens het kabinet is dat een ontwikkelingen van de vut in de marktsector en op de de ar beidsmarkt. De afgelopen 5 jaar zijn de vut-uitgaven in de collectieve sector verdrievoudigd. Tot die slotsom komt de minister raad in het regeringsstandpunt over het heroverwegingsrapport "Vut in de collectieve sector". Aanpassin-, gen van de huidige vut-regeling zijn deeltijd-vut, of geleidelijke vervan ging van werktijd door VUT-uren. Ook zou het uitkeringspercenta ge in verhouding kunnen staan tot de leeftijd waarop de ambtenaar van de vut gebruik maakt. Een lage re uitkering naarmate men vroeger uittreedt ligt dan voor de hand. DEN BOSCH (GPD) - De Pro vinciale Noordbrabantse Elec- triciteits Maatschappij (Pnem) gaat tot het jaar 20000 ongeveer 1,8 miljard gulden investeren in een milieu-actieplan. De maat regelen die als onderdeel van een landelijke actie van de ener giebedrijven worden genomen, gaan de burger zo'n 30 gulden per jaar kosten en moeten ertoe bijdragen dat het broeikaseffect en de verzuring van het milieu worden teruggedrongen. De Pnem presenteerde het plan gisteren met enige gepaste trots omdat het een van de voor beeldplannen is voor de lande lijke actie. Een van de eerste dingen die de Pnem gaat doen, is het terug dringen van de C02-uitstoot van de elektriciteitscentrales in Geertruidenberg en de huishou dens. Tussen 1990 en 2000 moet de totale distributiesector in ons land zo'n tienduizend kiloton joules per jaar aan C02 minder gaan uitstoten, zo staat in het Nationale Milieubeleidsplan. Omdat de Pnem tien procent van alle gas en elektriciteit le vert die in ons land om gaat, heeft de Brabantse energieleve rancier de opdracht gekregen om de uitstoot van C02 in Bra bant met duizend kiloton joules per jaar te beperken. Het ambitieuze programma dat daarvoor is ontworpen, ver meldt tal van projecten. Zo is het de bedoeling dat er warmte krachtcentrales (gasturbines) bij de industrie worden geïnstal leerd, windturbines worden op gesteld en particulieren worden aangemoedigd om zelf windmo lens te bouwen. Ook gaat de Pnem de verhuur van hoog-ren- dementsketels voor centrale verwarming aanprijzen en zal de bevolking extra worden gesti muleerd om spaarlampen te ko pen. Zaken die al lopen, zijn warm tekracht voor ruimteverwar ming en stadsverwarming. LONDEN (DPA/Rtr/AP) Voor de krijgen. Daarmee komen de bouw- bouw van de Kanaaltunnel tussen kosten op een totaal van 23,4 mil- Frankrijk en Groot-Brittannië wil jard gulden tegen een oorspronke- Eurotunnel, het Frans-Britse con- lijke begroting van 15,6 miljard gul- sortium dat het tunnelproject in den. handen heeft, 2,5 miljard pond ster- Voorzitter Alastair Morton van ling (8 miljard gulden) extra zien te Eurotunnel heeft dit maandag in Sovjetunie stelt hervorming uit MOSKOU (Rtr/AP) Het grootste deel van de op stapel staande i sche hervormingen in de Sovjetunie wordt pas na volgend jaar uitgevoerd, zo heeft Arkady Maslennikov, de woordvoerder van president Gorbatsjov, gisteren bekendgemaakt. De regering maakt zich zorgen over grote prijs stijgingen als gevolg van de afschaffing van subsidies en andere len. De hervormingsplannen zouden op 1 mei worden parlement. Het parlement zal zich er nu in de zomer of herfst aldus Ivan Laptev, de voorzitter van een van de twee kamers van het parle ment. De plannen bevatten wetsvoorstellen voor particuliere bedrijven, banken, buitenlandse investeringen, het beëindigen van staatsmonopo lies, belastingen en prijzen. Het college dat Sovjet-president Michail Gorbatsjov van advies dient, overweegt legalisering van de verkoop van grond. Dit heeft een woord voerder van de president, Arkady Maslennikov, gisteren bekendgemaakt. Londen bekendgemaakt. Een ge deelte van het extra bedrag 1,56 miljard gulden willen de bouwers verkrijgen door de uitgifte van nieu we aandelen. Een groep van 208 banken die bij de financiering van de tunnel is be trokken zal nu worden gevraagd om een extra lening van 6,24 miljard gulden. In januari liet Eurotunnel weten ongeveer 4,7 miljard gulden extra nodig te hebben van het ban- kenconsortium om de bouw te fi nancieren. Met het nieuwe kapitaal denkt het consortium voldoende geld ter beschikking te hebben om de bouw te voltooien van net pro ject dat tot de helft is gevorderd. Belangrijkste oorzaken van de nieuwe kostenstijging zijn de hoge re rente en de hogere arbeidskos ten, die hoofdaannemer Trans-Man che Link in rekening brengt, omdat meer mensen bij de bouw moeten worden ingezet om het project op de geplande datum, juni 1993, te kunnen opleveren. het Verenigd Koninkrijk en Neder land. Daarop volgden de aandelen koersen. In Frankfurt daalde de DAX-index met 2,5 procent en op de Londense beurs moesten de koersen eveneens sterk terug. In Amsterdam daalde de koersindex van 197,7 punten op vrijdag naar 195,2 punten gisteren. De DDR zal het Westduitse belas tingsysteem overnemen zodra de economische unie werkelijkheid is, aldus Waigel. De Westduitse rege ring vindt het noodzakelijk dat van af 1 januari 1991 het hele stelsel van inkomens- en loonbelasting, ven nootschapsbelasting en vermo gensbelastingen ook in de DDR geldt. Voor de extra uitgaven ter verho ging van de Oostduitse werkloos heidsuitkeringen zal Westduits be lastinggeld gebruikt moeten wor den. Dit heeft de Westduitse minis ter van arbeid, Norbert Blum, van daag in een interview met de krant Koelnischen/Bonner Rundschau bekend gemaakt. Voor de betaling van de DDR-pensioenen is volgens Blum geen belastinggeld nodig om dat de premies binnenkort door de Oostduitsers zelf opgebracht kun nen worden. Overnamebod op BAT ingetrokken LONDEN (KRF/Rtr) Het investe ringsconsortium Hoylake heeft het geruchtmakende bod van dertien miljard pond (40,3 miljard gulden) op de Britse BAT Industries inge trokken. Dat heeft Sir James Gold smith, de leider van het consortium, gisteren bekendgemaakt. Daarmee is een einde gekomen aan een strijd van ruim negen maan den. BAT heeft zich altijd hevig ver zet tegen de overneming door Gold smith en de zijnen. BAT is begonnen aan een her structurering om zich Hoylake van het lijf te houden. Het concern ont doet zich van zijn detailhandels- en papierbelangen om zich te concen treren op de tabak en de financiële diensten. Vorige week verkocht BAT de Amerikaanse detailhan delsketen Marshall Fields. Duisenberg heeft begrip voor hijsen 'stormbal' door kabinet AMSTERDAM (GPD/ANP) De lo nen in het bedrijfsleven mogen niet te veel stijgen, want anders komt de overheid in de grootste problemen met zijn begroting. Dat vindt presi dent Duisenberg van de Nederland- sche Bank. "De emmer dreigt over te lopen", zei hij in zijn toelichting op het jaarverslag 1989 van de cen trale bank. Het kabinet heeft het afgelopen weekeinde besloten tot nieuwe, for se bezuinigingen van 2,8 miljard gulden. Premier Lubbers heeft de vakbeweging en werkgevers boven dien opgeroepen de cao's open te breken om de gemiddelde loonstij ging in de bedrijven voor 1991 met een half procent te verlagen. "In de laatste cao's zijn de lonen gestegen met 3,5 procent. Dan heb ik er be grip voor dat het kabinet de storm bal hijst", zei hij. Eigenlijk valt er weinig te klagen. Het wordt dit jaar het achtste ach tereenvolgende waarin de econo WERELDLITERATUUR "De Grijze Serie" is de opmerke lijke reeks forse paperbacks van uitgeverij Bert Bakker. Boeken van moderne Amerikaanse en Europese schrijvers als Bruce Chatwin, Tom Wolfe, Anaïs Nin, Doris Lessing en Fay Weldon horen in deze baanbrekende reeks thuis. Per deel kostten deze boeken oorspronkelijk tussen de 19.90 en 29.90 Maar nu betaalt u per deel de verbijsterende prijs van 10.- Of, bij aankoop van drie delen, de nog verbijsterender prijs van 3 VOOR 25.- 'Bijenkorf Boekhandel' ELKE DAG EEN ANDERE BIJENKORF. mie groeit. De president van De Ne- derlandsche Bank aarzelt niet Ne derland in de rij direct achter econo mische grootmachten als West- Duitsland en Japan te scharen. Het gaat goed met Nederland. Er wordt fors geïnvesteerd, de werkgelegen heid groeit, het bedrijfsleven heeft weer spek op de ribben en laat over het algemeen fraaie winstcijfers zien. We draaien op topcapaciteit en kunnen in feite niet meer. Het lijkt niet onredelijk dat werk nemers in datzelfde bedrijfsleven, die constateren dat het hun bedrij ven zo voor de wind gaat, nu ook wel eens de vruchten willen pluk ken van al die jaren loonmatiging. In dat licht bezien is de loonstijging 'in de tot nu afgesloten cao's gemid deld zo'n drie tot vier procent en re kening houdend met een inflatie van twee procent, niet echt veront rustend. En niemand heeft de werk gevers horen klagen over de dure cao's die ze hebben moeten afslui ten. Dat het kabinet desondanks een beroep doet op de sociale partners de lonen te matigen en mogelijker wijs inmiddels afgesloten cao's weer open te breken, is dan ook lou ter een gevolg van de door het kabi net in het regeerakkoord opgeno men verplichting de uitkeringen en de lonen van de ambtenaren te kop pelen aan de lonen in de marktsec tor, waarbij het kabinet rekening had gehouden met een loonstijging van zo'n 2,5 procent. Ondertussen wordt het steeds moeilijker uit te leggen waarom zelfs bescheiden loonstijgingen te ver gaan. Eerst moesten de lonen worden gematigd om de inflatie on der de knie te krijgen. Toen dat was gebeurd, moesten de lonen worden gematigd om de concurrentieposi tie van het bedrijfsleven te verster ken. Dat is inmiddels ook gebeurd. Nu moeten de lonen worden gema tigd omdat anders het kabinet met zijn begroting in moeilijkheden komt. De nieuwste bezuinigingsvoor stellen van het kabinet lijken Dui senberg "aan de magere kant. De cijfers corresponderen niet hele maal met het bedrag van de tegen vallers", zei de centrale-bankpresi- dent. Anderzijds vindt hij het een positieve zaak dat al in maart en april wordt beraadslaagd over de fi nanciën voor het komende begro tingsjaar. Duisenberg constateert dat de omvangrijke staatsschuld leidt tot hoge rentelasten en dat maakt Ne- President Dui senberg bij de presentatie van het jaai~verslag van de Neder- landsche Bank: "Geen extra brandstof voor economie door verlaging van rente". (foto ANP) derland uitermate gevoelig voor in ternationale rente-ontwikkeling. Het financieringstekort over de af gelopen twaalf maanden tot en met maart bedroeg 5,2 procent. De doel stelling voor dit jaar is 5,25 procent. Er is een aantal bedreigingen die het omhoog stuwen. Met name de hoge rentestand van tegen de 9 procent is een probleem voor de Nederlandse overheid, die met leningen de tekorten moet fi nancieren. "Maar de rentestand is nu ook weer niet ongepast hoog voor de huidige conjunctuurfase. De rendementen op investeringen moeten hoger zijn dan de rente en dat is dan ook het geval". Duisenberg wil dan ook geen ver laging van de rente, die de afgelo pen maanden door de verwcahte vorming van een montaire Duitse eenheid omhoog is geschoten. "De economie draait op volle snelheid en ik denk niet dat het verstandig is die economie extra brandstof toe te dienen door de rente te verlagen". Duisenberg heeft dan ook niet zo veel moeite met de koppeling van de gulden aan de Duitse mark, waardoor Nederland altijd gedwon gen is mee te gaan met de rente-ver hogingen in het buurland, ook la is dat soms ongunstig. Een alternatief voor de koppeling van de gulden aan de Westduitse mark is er trou wens niet, vindt Duisenberg. Bin nen het Europese Monetaire Stelsel (EMS) fungeert de D-mark als een 'stabiliteitsanker'.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1990 | | pagina 5