Rijke stiiizenflora in omgeving Snel actie voor beter milieu Bollenstreek' Verzameling gegevens van lissenaar wekt interesse lijksinstitiiut 'Het zijn allemaal kopstukken geworden' Ministerie verwacht forse stijging aantal studenten Milieufederatie aan minister Alders: ZATERDAG 21 APRIL 1990 PAGINA 15 Wie zou denken dat de bonte krokus, het sneeuwklokje of de narcis die je bij duizenden tegelijk bij tuincentra kunt bemachtigen, zulke bijzondere bloemen zijn? Niemand staat echt stil bij een veldje krokussen of narcissen, maar zij behoren samen met tientallen andere plant- en bloemsoorten tot de zogenaamde stinzenplanten. Deze planten ontlenen hun naam aan het feit dat ze voor het eerst werden beschreven in Friesland. Daar stonden ze bij zogenaamde 'stinzen' (oude kasteeltjes) te pralen. Tegenwoordig echter worden onder stinzenplanten ook plantesoorten verstaan die bij buitenplaatsen, oude boerenhoeven, pastorietuinen, kerkhoven en stadswallen in de rest van.Nederland gedijen. LEIDEN/REGIO - Leiden en omgeving heeft nog een rijke schakering aan stinzenplanten. Dat is te lezen in de uitgave van het Rijksinstituut voor Natuur beheer. getiteld 'De stinzenflo- ra van Leiden en noordelijke omgeving'. Bloemenliefhebber (florist) J.M. de Graaf uit. Lisse droeg voor deze uitgave het ma teriaal aan. dat hij sinds 1975 vergaarde. door Annemiek Ruygrok Uit zijn onderzoekingen blij ken nogal wat tuinen in deze omgeving een stinzenflora te hebben die kan wedijveren met Friese stinzen. Berbice in Voor schoten is zo'n buitenplaats, evenals Ter Wadding. In Leiden vallen wat stinzenflora betreft Cronestein, de begraafplaats aan de Groenesteeg, het Groot Bolwerk en de tuin achter Ra penburg 80-83 op. Oud Poel geest in Oegstgeest, Ooster geest en Huis te Warmond in Warmond. Offem en Calorama in Noordwijk en landgoed Keu kenhof in Lisse hebben even eens een rijke stinzenflora. Van de 108 stinzenplanten komen er 73 (68 procent) in het onderzochte gebied voor. En uit dit aantal blijkt wel dat het niet alleen om krokussen of narcissen gaat. Japanse dui zendknoop, bosanemonen. reu zenbereklauw, oosterse sterhy-* acinth en knikkende vogelmelk zijn ook stinzenplanten en wie er oog voor heeft zal ze op zijn natuurpad tegenkomen en be wonderen. De Graaf is oorspronkelijk amateur-historicus. In die hoe danigheid bezocht hij veel bui tenplaatsen en oude plekken. Zo werd zijn belangstelling voor de planten die daar ston den gewekt. "Af en toe schreef ik op wat ik tegenkwam. Op een gegeven moment had ik zoveel verzameld dat het Rijksinsti tuut voor Natuurbeheer me vroeg er een rapport over te schrijven". Wat De Graaf opviel was dat er over de stinsenplanten in en nabij Leiden met haar Rijksher barium en universiteit merk waardig weinig op een rijtje was gezet. "Misschien omdat Daslook, een stinzcnplant bij uitstek, bloeit op bet ogenblik volop in park Cronestein in Lei den. (loto Wim Di jkman) men deze planten niet wild ge noeg vond". Rond 1800 name lijk werden stinzenplanten doelbewust aangeplant omdat ze in de toen in zwang zijnde landschapsstijl pasten. Aan vankelijk werd alles goed bjge houden, maar later verwilder den de planten. "Dat gebeurt trouwens nog steeds. Het hangt een beetje van het milieu af. Dat moet vochtig, humusrijk en be schaduwd zijn". Overigens zijn niet allen stin zenplanten door het oog waar neembaar volgens De Graaf: "In het Leidse Plantsoen stikt het bij voorbeeld van de gewo ne vogelmelk. Maar dat wordt door de plantsoenendienst tel kens gemaaid, zodat je er niets van ziet". Met dat Plantsoen is De Graaf om een andere reden ook niet zo gelukkig: "De ge meente Leiden is er toe overge gaan om aan de rand langs het water een grote hoeveelheid narcissen te planten. Maar die verwilderen zo slecht. Ze had den daar beter andere soorten als winteraconieten, bosanemo nen of oosterse sterhyacynthen kunnen neerzetten". Stinzenplanten hebben niet alleen een grote sierwaarde, sommige zijn in Nederland ook erg zeldzaam. De Graaf vindt het dan ook jammer dat in het onderzoekgebied al veel stin- zenmilieus verdwenen zijn. In het bijzonder geldt dit voor de bloembollenstreek, de Oude Rijn en de Leidse singels. Bo vendien worden veel plaatsen waar stinzen voorkomen be dreigd door bouwactiviteiten. Zo houdt De Graaf zijn hart vast voor Oud Poelgeest in Oegst geest, waar woningbouw een deel van het voor deze planten geschikte milieu dreigt aan te tasten. Maar ook de aanleg van steeds meer wegen en het toe nemen van recreatieve activi teiten bedreigen het stinzen- plantenmilieu. "Bij Ter Wad ding lopen veel mensen hun hond uit te laten en dat is niet bevorderlijk". Het drukste seizoen voor een op stinzenbeluste florist is juist aangebroken, de maanden april-mei. Dan bloeien de stin zenplanten dat het een lieve lust is. En dat is vermoedelijk tegelijkertijd de reden dat veel stinzenmilieus door cultivering teniet zijn gedaan. Want wie een mooie buitenplaats heeft, wil in veel gevallen niet alleen in het voorjaar maar ook in de andere seizoenen van een lustoord ge nieten. Dus moeten de stinzen wijken voor zomergoed en bes- senplanten. Maar wie daar niet om maalt, heeft in de stinzen- plant een dankbare tuinplant: weelderige bloei in het voorjaar en vervolgens nauwelijks om kijken meer naar de groene tuin. Het rapport 'De stinzenflora van Leiden en noordelijke omgeving' is te bestellen bij het Rijksinstituut voor Na tuurbeheer door onder ver melding van de titel en het be stelnummer - 90/4 - veertien gulden over te maken naar postbankgironummer 516 06 48 van het RIN te Leersum. Het veelvuldig gebruik van bestrij- dingsmddelen en grondontsmet- tingsmiddelen in de bollenteelt tus sen Leiden en Haarlem is volgens de federatie niet alleen schadelijk voor de gezondheid. Ook de kwali teit van lucht, grond en oppervlak tewater is door het gebruik van pes ticiden in gevaar. De organisatie reageert hiermee Kustwacht in IJmuiden krijgt in '91 modern peilnetwerk IJMUIDEN - Het Kustwachtcen trum in IJmuiden krijgt in 1991 de beschikking over een modern peil netwerk. Daarmee is het mogelijk vrijwel direct de positie te bepalen van schepen die noodsignalen uit zenden. Het peilsysteem krijgt een bereik tot 35 mijl uit de kust. Het moet in de zomer van 1991 operatio neel zijn. Tot nu toe was het Kustwachtcen trum, als het de plaats wilde bepa len van in nood verkerende sche pen, altijd aangewezen op informa tie van die schepen zelf. Konden ze. die niet geven, dan moest het cen trum naar de positie gissen. Daar mee is bij reddingsoperaties vaak kostbare tijd verloren gegaan. Ook hoopt de Kustwacht met het peil systeem een einde te kunnen ma ken aan het toenemend aantal valse noodoproepen. Tenslotte zijn er ho ge verwachtingen voor de opspo ring van milieudelicten op zee (zoals olielozingen) en bij de bege leiding van schepen met gevaarlijke lading. Het systeem bestaat uit tien on derling verbonden peilstations. Met behulp van geavanceerde compu ters kan daarmee binnen enkele ogenblikken de positie van een schip op een computer-monitor worden getoond. Het peilsysteem bepaalt de positie van een zender met een afwijking van hooguit en kele honderden meters. Naast het peilsysteem wordt langs de kust ook,een zogeheten marifoonnetwerk geïnstalleerd. De beide systemen worden gebouwd door PTT Telecom in Haarlem. Met de opdracht is een bedrag gemoeid van 3,4 miljoen gulden. op een recent onderzoek van de Leidse universiteit, waaruit naar voren kwam dat het gebruik van be strijdingsmiddelen voor het ont smetten van bollen en het bespui ten van gewassen nadelige effecten heeft op de zenuwen van de mens en op psychologische functies als reactiesnelheid. Naar aanleiding van dit onder zoek heeft minister De Vries (socia le zaken) maatregelen aangekon digd voor werknemers in de bollen teelt. De Zuidhollandse Milieufede ratie meent dat Alders daaraan ge koppeld milieumaatregelen moet nemen. De organisatie denkt onder meer aan een verbod op middelen die grondwater vervuilen, een ver bod om afval in de open lucht te ver branden en de oprichting van een stimuleringsfonds voor bedrijven die geen grondontsmettingsmidde- len gebruiken. In de Bollenstreek wordt elk jaar op 2700 hectare bouwland 370.000 kilo bestrijdings- en grondont- smettngsmiddelen in het milieu ge bracht. Volgens de federatie is de streek tot 'ver boven de drinkwater norm' vervuild met giftige bestrij dingsmiddelen als ethyleenthiore- um en dichloorpropeen. In het op pervlaktewater worden zelfs stoffen aangetroffen die al lang verboden zijn, zoals DDT. De federatie noemt het 'absurd' om alleen de gezondheidssituatie van werknemers te verbeteren en het milieu 'verder te laten verloede ren'. Met een integrale aanpak kun nen twee vliegen in één klap gesla gen worden, aldus de organisatie. Zij komt binnenkort met een inven tarisatie van het totale gebruik aan agrarische bestrijdingsmiddelen in Zuid-Holland. 'De oude hap' van de Karei Doorman haalt herinneringen op. Reünie van de 'Karei Doormannen' op Valkenburg VALKENBURG - De rij vooi toilet op het marinevliegkamp Val kenburg is lang, maar de wachten den malen daar niet om. Ook op de ze plek kun je een oude maat tegen komen met wie het vervolgens ge zellig herinneringen ophalen is. Gisteren werd in Valkenburg ZOETERMEER - Het aantal studenten op de universiteiten en hogescholen zal de komende jaren stijgen in plaats van da len. Uit nieuwe, verbeterde ra mingen blijkt dat het aantal studenten in 1994 circa 45.000 hoger zal liggen dan tot nu toe in de meerjarenramingen van het ministerie van onderwijs werd verondersteld. Voor het komend studiejaar is dat cijfer: circa 8.000. De nieuwe raminge'n zijn opgesteld door de taakgroep studentenramingen, een exter ne adviseur van het ministerie van onderwijs. Een woordvoerder van de taakgroep verklaart dat de stu dentenaantallen in het verleden systematisch te laag zijn inge schat. De nieuwe cijfers zijn ge baseerd op een techniek van voorspellen die een stuk realis tischer zou zijn. "Het is dus niet zo dat we ineens duizenden nieuwe studenten ontdekt heb ben". De nieuwe cijfers leiden tot een overschrijding van de onderwijsbegroting in 1994 van naar schatting 600 tot 700 mil joen gulden. Voor het komend jaar gaat het om een bedrag van ongeveer 200 miljoen. De Leidse universiteit onder neemt vooralsnog geen actie. "We willen eerst de nieuwe re kenmethode op haar merites bekijken. We verwachten overi gens geen enorme toeloop van studenten straks. De afgelopen jaren is het aantal studenten trouwens steeds redelijk sta biel gebleven". voor oud-bemanningsleden van Hr.Ms. Vliegkampschepen Karei Doorman een reünie gehouden. Duidelijk wordt in de uitnodiging van schepen gesproken, omdat er meer Karei Doormans zijn geweest. De eerste was een omgebouwde ba- nanenboot, maar de tweede een heus vliegkampschip, dat in 1968 voor een deel door brand werd ver woest en vervolgens aan Argentiné verkocht. Even werd nog gevreesd dat Argentinië het in de' Falklan- doorlog tegen bondgenoot Groot- Brittannië zou inzetten, maar uit eindelijk is dat niet gebeurd. "Zij za gen het kennelijk ook niet zitten. We hebben hem niet voor niets doorverkocht", grinnikt public rela tions-officer H. Dijkers. In de hangar waar het festijn wordt gehouden, ruikt het gezellig: zojuist is de maaltijd in de vorm van een Indische rijsttafel opgediend en de ouwe getrouwen laten het zich lekker smaken. Het geheel wordt ruimschoots overgoten met schui mend bier, want de marine heeft zo zijn voordelen op dit gebied. Op de achtergrond van het geroezemoes - er zijn 2000 'oude maten' komen op dagen - speelt een orkestje nostalgi sche wijsjes als 'Irene goodnight'. R.H. Bosveld uit Wassenaar was van 1966 tot 1968 commandant van het helikopter-squadron op het vliegdekschip. Omdat de Karei Doorman vooral werd ingezet bij de onderzeebootbestrijding, was de voornaamste taak van zijn helikop ters om stil boven het wateropper Majoor J. Filippo: 'Samenwerking tussen vliegend en varend personeel boeiend'. (foto's Jan Holvast) vlak te blijven hangen. "Dan kwam er een kabel van zo'n 50-60 meter uit, waaraan een bol met een sonar was bevestigd. Daarmee konden 'vijandelijke' onderzeeboten wor den opgespoord". Het aantrekkelijke van het wer ken op zo'n vliegdekschip was vol gens Bosveld het schip dat het zo groot was. Er werkten wel 1300 manschappen aan boord "en dat was reuzegezellig". J. Filippo, geboren Leidenaar maar nu woonachtig in Den Helder, was sergeant-elektromonteur van '48 tot '49. Van '53 tot '54 leidde hij als majoor klassen op de Karei Doorman op. "Al die jongens zijn stuk voor stuk goed terechtgeko men. Ik zeg wel eens tegen m'n vrouw: het zijn allemaal kopstuk ken geworden". Het samenspel tussen varend en vliegend personeel, dat vond hij het mooiste van de Karei Doorman. "Al kende ik niet de hele bemanning. Je had natuurlijk een klein dienstvak. Die kende je allemaal. Maar 1300 mensen op zo'n schip, daarvan zijn de meesten onbekend voor je". Hij is nu 71 jaar en op zo'n reünie als vandaag "zijn er steeds minder bekenden. Er zijn al heel wat colle ga's gestorven". Een vaderfiguur, noemt pr-officer Dijkers hem. "Ja, ook ik heb les van hem gehad. En aan het Utrechtse Jaagpad, waar majoor Filippo in dertijd woonde, heb ik menig gezel lig uurtje doorgebracht". Filippo: "Ja, die jongens hadden allemaal ook hun problemen. Er is wel eens een traantje gestort, als het uit was met een meisje of er lukte iets niet op het werk. Ik vond het be langrijk om die klassen bij mij thuis te ontvangen. En wat ik zeg: het zijn allemaal kopstukken geworden". Schade glastuinbouw door storm 160 min RIJNSBURG/DEN HAAG - De stormen van januari en februari hebben in de glastuinbouw een schade veroorzaakt van zeker 160 miljoen gulden. Hagelunie Agra rische Verzekeringen heeft ruim 17.000 schademeldingen gekre gen. Hagelunie is met een aandeel van ruim 80 procent de belang rijkste verzekeraar in de glas tuinbouw. Bijna 11.000 meldingen hadden betrekking op schade aan kassen. De overige schademedlingen had den betrekking op gewassen, ge bouwen en apparatuur. Een uit splitsing naar regio is nog niet ge maakt, "maar de omgeving van Rijnsburg doet goed mee in het verhaal", aldus C. Vis van de Ha gelunie. Het verzekeringsbedrijf rekent dit jaar op een negatief resultaat, maar echt in de problemen komt men niet. Er zijn voldoende reser- 0uö flirtitos Honderd jaar geleden stond er in de krant: - Bij de gisteren te Lisse gehou den bloembollenveïling ver maakte het publiek zich koste lijk met de dapperheid van eene dagloonersvrouw, die met knup pels gewapend, den toegang be lette aan allen, die tot verkor ting van den weg naar het ter rein, waar de veiling plaats had, over haar erf meenden te kunnen gaan. Die zich niet bij tijds kon bergen, moesten de on zachte aanraking met een harer wapenenen getroosten. - ER BIEDT ZICH AAN: een fatsoenlijk BURGERMEIS JE voor Kinderen en om behulpzaam te zijn in de huishouding, grondig bekend met naaien, mazen en strijken. Er zal meer op eene net te behandeling gelet worden dan op hoog salaris. Brieven onder de letters LL franco aan het Bu- reel van dit blad. Vijftig jaar geleden: - Scotland Yard heeft maat regelen getroffen om elke poging van de Nazis om in Engeland een vijfde kolonne in het leven te roepen, den kop in te drukken. Met het oog hierop wordt in het geheele land een grootscheepse zuivering verwacht onder alle personen, die ervan verdacht worden den geallieerden vijan dig gezind te zijn. Reeds hebben 2000 Duitschers en Oostenrij kers, die aangeduid worden on der de benaming 'klasse B', aan zegging gekregen om zich op nieuw aan een onderzoek te on derwerpen. Het regionale comité voor Londen zal hiermede vol gende week een aanvang ma ken. Het verraad dat in Noorwe gen gepleegd is, is de oorzaak dat zij opnieuw ondervraagd zullen worden. Daarna zullen 64.000 andere personen, die tot nu toe aan geen restrictie onder worpen waren, aan den tand ge voeld worden. BOLLENSTREEK - Minister Alders (milieu) moet met spoed maatregelen nemen voor het milieu in de Bollenstreek. Dat schrijft de Zuidhollandse Milieufederatie in een brief aan de bewindsman.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1990 | | pagina 15