De erfenis van Sheffield
is trauma en zelfmoord
Iakker op Vrijdag
VRIJDAG 13 APRIL 1990
SPORT
PAGINA 19
Het stadion van de voetbalclub Liverpool is overmorgen vol. Maar
anders dan gewoonlijk komt het legioen niet naar de verrichtingen van
John Barnes en de zijnen kijken. Over het veld lopen dit keer de
eerbiedwaardige vertegenwoordigers van de kerk. Op 15 april is het
precies een jaar geleden dat Liverpool in het Hillsborough-stadion in
Sheffield aantrad voor de halve finale om de Engelse Beker. Na vijf
minuten werd de strijd gestaakt. De doelman van Liverpool verdween
naar de kleedkamers en in zijn doelgebied stapelden de doden en
gewonden zich op. Bij de ramp kwamen 95 toeschouwers om, 170
anderen raakten gewond. Een veelvoud van die getallen worstelt nog
altijd met een trauma. Huwelijken liepen stuk, mensen werden
ontslagen. Het aantal zelfmoorden groeide. Nu alle rookgordijnen zijn
opgetrokken, kan de balans worden opgemaakt. Wat ging er fout op die
zaterdagmiddag? Had de ramp voorkomen kunnen worden? Moeten de
verouderde Engelse voetbalstadions onder de slopershamer?
door
Cees van Zweeden
LONDEN - De laatste keer
dat de wereld Debbie Rout-
ledge en Lisa Riding zag, is
precies een jaar geleden. Ze
stonden afgebeeld op een fo
to die duizenden voorpagi
na's haalde - twee meisjes uit
Liverpool, platgedrukt te
gen het hek van het Hills-
borough-voetbalstadion in
Sheffield. Het was een beeld
dat bij velen op het netvlies
achterbleef. De voetbaltra
gedie had aan 95 Liverpool-
supporters het leven gekost,
maar alleen Debbie en Lisa
zijn door een fotograaf aan
de anonimiteit ontrukt.
De twee vriendinnen waren trouwe
supporters. Niet alleen volgden ze
alle wedstrijden van Liverpool, na
hun werk gingen ze ook naar de da
gelijkse trainingen kijken. Debbie
en Lisa waren bekende gezichten
geworden voor de spelers van Li
verpool. Zo bekend dat Craig
Johnsson, voormalige topvoetbal-
Ier van de club, spoorslags terug
keerde van een vakantie in Austra
lië nadat hij de foto van Debbie en
Lisa had gezien in een plaatselijke
krant. Johnsson wilde op tijd zijn
voor de rouwplechtigheden.
In Liverpool wachtte hem een
verrassing: Debbie en Lisa waren
springlevend. "Hij kreeg tranen in
zijn ogen, toen hij ons zag", herin
nert Debbie zich. "Craig dacht dat
wij dood waren".
Interviews
Toen zij eenmaal in de publiciteit
waren geraakt, stond de telefoon in
huize Routledge niet meer stil. "Ie
dereen wilde interviews met ons",
zegt Debbie. "We kregen verzoeken
uit Duitsland. Frankrijk, zelfs uit
Japan. Maar een jaar lang hebben
we ieder vraaggesprek geweigerd".
Nu, twaalf maanden na de trage
die in het Hillsborough-stadion,
willen beide meisjes het stilzwijgen
wel weer verbreken. Maar van een
foto kan nog altijd geen sprake zijn.
"We willen eigenlijk niets met jour
nalisten te maken hebben", zegt
Debbie, "zeker niet met fotogra
fen".
Debbie en Lisa bewaren slechte met grote letters een tekst op de
herinneringen aan vertegenwoordi- muur geschreven: 'Boycot de Sun
gers van de Britse fotojournalistiek. en de Daily Star. Boycot deze kran-
Toen zij hulpeloos tegen het hek ten uit naam van onze vrienden die
stonden aangeperst en het stalen de waarheid van Hillsborough ken-
vlechtwerk in hun vlees sneed, za- den. Koop deze obsceniteiten niet',
gen zij de lenzen van tientallen Sinds de ramp in het Hills-
dankbare fotografen op zich in- borough-stadium wordt in de om
zoomen. "Er was er niet een bij die geving van Anfield Road, de baker
een poging deed ons te helpen", mat van de voetbalclub Liverpool,
zegt Debbie nog altijd v^rontwaar- de Sun alleen nog onder de toon-
digd. "En later toen de doden en ge- bank verkocht. De oplage is deze
wonden op het veld lagen, stak ook contreien drastisch gedaald nadat
geen van de journalisten een vinger supporters en nabestaanden een
uit. Er waren talloze gewonden en campagne tegen de krant hadden
er was een tekort aan ambulance- gevoerd.
personeel, maar niemand hielp". De Sun, Engelands grootste krant
Rnvrnt en daëelÜks goed voor elf miljoen
J->u L lezers, was enkele dagen na de ramp
Bij de ingang van De Kop. de be- met een analyse verschenen. Onder
ruchte staantribune van het Liver- de vette kop 'De Waarheid' vatte de
pool-stadion, heeft een supporter redactie de gang van zaken nog eens
Ook politie wordt achtervolgd
SHEFFIELD (Reuter) - Circa'150 politiemensen zijn van plan hun chef aan
te klagen omdat ze een trauma hebben overgehouden aan de voetbalramp
in Sheffield, waar een jaar geleden 95 fans de dood vonden toen de tribu
nes overbevolkt raakten. Een woordvoerder verklaarde, dat niet alleen
Chief Constable Peter Wright, die op 15 april 1989 bij de wedstrijd Liver
pool - Nottingham Forest (halve finales F.A. cup) de leiding had, maar ook
de eigenaars van het stadion, Sheffield Wednesday Football Club, op ver
zoek van de dienstdoende politie-agenten, vervolgd zullen worden.
Volgens een interim-rapport uit augustus was er te weinig politiecontro
le. Uitlatingen van politie-zijde, dat de ramp veroorzaakt werd door sup
porters, die te laat en in kennelijke staat arriveerden, werden weggewuifd.
Advocaat Ian Walker zei namens de politiemensen: ,,Deze mannen en
vrouwen worden nog steeds achtervolgd door wat ze toen hebben meege
maakt."
Een deel van de politiebeambten is niet gelukkig met .de beslissing de"
politie-leiding aan te klagen. Volgens de meesten is er echter geen alterna
tief. Vooral de ouderen zijn er tegen. „Als er zich ergens een ramp voordoet
moeten wij als politiemensen zorgen er naar toe te gaan en zo veel mogelijk
te helpen. Met een dergelijke aanklacht denken de mensen al gauw dat het
ons om het geld te doen is."
Vorig jaar november werd een bedrag van 50 miljoen pond sterling (circa
150 miljoen gulden) aan smartegeld betaald aan de nabestaanden van de
slachtoffers. In een begeleidende verklaring zei de politie, dat dit gebaar
niet betekende, dat nalatigheid werd toegegeven.
had tot de deplorabele toestand van
de stadion-toiletten, hadden de
voetbalclubs zijn rapport opgelucht
kunnen onderschrijven. Maar, zoals
gevreesd werd, de opperrechter had
nog meer noten op zijn zang. De
voornaamste raadgeving, inmid
dels door het parlement tot wet ver
heven: voor het seizoen 1994-'95
moeten alle clubs in de Eerste en
Tweede Divisie hun staantribunes
hebben vervangen door zittribunes.
Nog voordat de clubs de gelegen
heid hadden om hun 'onaanvaard
baar' uit te spreken, had Taylor ze al
uitgelegd hoe het een en ander gefi
nancierd kon worden. Daarvoor
drukt tegen het hek, elders gingen
supporters onderuit en bezweken
onder het gewicht van de menigte.
Een enkeling slaagde erin om over
de afscheiding met een ander vak te
klimmen en zich in veiligheid te
brengen.
Maar de hekken beneden met
hun scherpe spiezen, bedoeld om
de supporters van het veld te weren,
waren een onneembare veste. Mi
nutenlang verkeerde de politie op
het veld nog in de veronderstelling
dat zij van doen had met een meute
hooligans die trachtte het veld te be
stormen.
drie, vijf minuten na
het echter duidelijk
ramp van ongekende
het voltrekken was.
Een politieman rende het veld op en
vroeg de scheidsrechter de wed
strijd te staken. Politiemannen be
gonnen wanhopig te proberen de
slachtoffers over de hekken te trek
ken, het doelgebied van Liverpool-
keeper Grobbelaar kreeg het aan
zien van een openlucht-ziekenhuis.
Wonder
Voetbalsupporters zonder kaartje,
een te late aankomst door een on
voorzien verkeersongeluk, foutieve
beslissingen van politiefunctiona
rissen 'Hillsborough' was een sa
menloop van onfortuinlijke om-
standigheden. De stadiondirecteu- r^UipSlOGlljeS
kijkt hij slechts aan tegen een muur.
van gewapend beton.
Legioen
In hun bij voorbaat verloren strijd
tegen Lord Taylors richtlijnen we
ten de clubs zich gesteund door een
belangrijk deel van hun fans. "Hills
borough werd veroorzaakt door
fouten van de politie", zeggen Deb
bie en Lisa. "Waarom moeten de
supporters dan gestraft worden?
Met de staantribunes zal ook de
sfeer uit de stadions verdwijnen".
Maar het legioen is verdeeld. Paul
Edwards is wel de laatste om de po
litie vrij te pleiten. Als trouwe Liver
pool-fan was hij ook bij het drama
in het Heizel-stadion te Brussel.
"Een chaos was het. Iedereen kon
zo naar binnen lopen. Ik heb m'n
kaartje nog boven liggen".
Paul Edwards was die zaterdag
ook van de partij. Met een broer en
twee vrienden was hij naar Shef
field gereisd, met een broer en twee
vrienden kwam hij weer thuis. Maar
wat hij die middag meemaakte, zal
hij nooit meer vergeten.
Paniek
"In de paniek verloor ik mijn broer
en vrienden uit het oog. Ik zag ze la
ter op het veld lopen
3 de opperrechter te rade gegaan ontkomen. Ze huilden, i
in Utrecht, waar het Stadion Gal
genwaard was verrezen. De tover
formule daar heet 'multifunctioneel
gebruik'. Galgenwaard is niet alleen
voetbalstadion, het is ook winkel
en kantoorcomplex. En als de clubs
dan toch gingen verbouwen, zo sug
gereerde Taylor, dan moesten ze
ook eens in steden als Milaan gaan
kijken waar AC Milaan en Inter Mil
aan een stadion deelden. Waarom
moeten Everton en Liverpool, twee
clubs in dezelfde stad, elk een sta
dion hebben dat slechts om de an
dere week in gebruik is?
2 leef-
ort foto's
Sheffield 'sierde' vorig jaar de pag.
overzichtelijk op de voorpagina s
elders in het land hadden allen
hetzelfde antwoord: "Hillsborough
was afschuwelijk, maar natuurlijk,
het had hier niet kunnen gebeu-
Nee?
In januari van dit jaar publiceerde
de Britse opperrechter Taylor, door
de Britse regering aangewezen om
de tragedie te onderzoeken, zijn be
vindingen. Maandenlang had Tay
lor door voetballand rondgewaard,
de Britse stadions vergeleken met
die van Utrecht en Nimes (Frank
rijk), het gedrag van supporters en
politie bestudeerd. Zijn conclusie
luidde: het is een wonder dat een
dergelijke tragedie zich niet eerder
heeft voltrokken, en bovendien: het
kan elke dag opnieuw geschieden.
Omdat Engeland de wereld de
voetbalsport heeft geschonken, zijn
de stadions er ouder dan elders. Bij
na 60 clubs uit de eerste drie divi
sies bespelen nog altijd velden uit
de tijd van koningin Victoria. De
stadions liggen in oude woonwij
ken, maar anders dan in de vorige
eeuw komen toeschouwers tegen
woordig met hun auto naar de wed
strijd. Het parkeerprobleem rond
de stadions is nijpend, maar vall
nog in het niet bij de andere proble
men van deze moderne tijd: vanda
lisme, vervuiling, geweld. Om de
hooligans op een afstand te houden
den. Ik kon ze zien. zij mij niet. An
derhalf uur heb ik tussen de doden
ën gewonden verkeerd, eerst op de
tribune later op het veld. Er was
niets wat ik kon doen, integendeel,
ik moest andere mensen wegduwen
om zelf te overleven. Het was een
strijd die beslist werd door de wet
van de jungle, het recht van de
sterkste".
Na het drama keerde Paul terug
naar Londen, waar hij als computer
expert werkzaam was* De eerste
weken verliepen normaal, hoewel
hij zweeg over de tragedie. Toen, tij
dens het werk, begonnen de moei
lijkheden. "Ik barstte ui huilen uit
Terwijl Taylor de clubs verplichtte en kon niet meer stoppen. Schuld
hun beruchte staantribunes uit te gevoelens bekropen me, omdat ik
rusten met kleurige, vandalisme- andere supporters had weggeduwd.
Het -
zich, haar commerciële belangen
dachtig, opwierp als spreekbuis
de 'fans'. Haar lezing
gebeurtenissen ('En
Waarheid'
metershoge schuttingen compleet
met prikkeldraad. Waar nodig gren
delt de politie op wedstrijddagen
gedeeltes van de wijken af, zodat
bewoners hun identiteit moeten
kunnen bewijzen om thuis te ko-
binnengeloodst, zonder dat zij daar
bij oog-in-oog kwam te staan met de
aanhang van Nottingham Forest.
Rond half drie, dertig minuten
voor de aftrap, waren de centrale
vakken van de 'Liverpool-tribune'
eigenlijk al ondraaglijk vol. Maar zijn de meeste tuinen
met elke minuut die verstreek kwa
men nieuwe supporters door de
Sommige supporters sloegen draaikruizen de tribune op,, waar
met door er een gevaarlijk gedrang in
het stadion ontstond. Omstreeks
kwart voor drie begonnen de eerste
de Liverpool Echo die contouren van een ramp zich af te
tekenen.
Intussen was de chaos buiten het
de fatale stadion met het verstrijken van de
de Echte tijd ook steeds groter geworden. De
aftrap naderde en de duizenden bui
ten, met of zonder kaartje, begon
nen ongeduldig te worden. Een
dranghek bezweek, supporters
drukten hun sigaretten uit op poli-
tiepaarden. Hoofdinspecteur Mars
hall verzocht per walkie-talkie ver
geefs om uitstel van de aftrap met
een kwartier.
Tegen drie uur was het gedrang
bij de draaikruizen zo groot gewor-
Een jaar later inmiddels, met alle den dat Marshall, niet op de hoogte
de chaos in het stadion, besloot
de hekken geopend
een beetje gelijk te hebben ge- moest worden opdat de supporters
Er waren Liverpool-supporters sneller naar binnen konden. Hij had
Sheffield afgereisd, zonder de keuze uit twee hekken: een lin
ker hek dat naar een leeg vak op de
staantribune leidde, en een rechter
hek.
kaartje maar met een indrukwek
kend alcohol-percentage in het
bloed. En de plaatselijke politie had
blunders gemeakt.
Gedrang
Die zaterdagmiddag 15 april waren
de bussen met Liverpool-suppor
ters wat later dan de bedoeling i
Fataal
Luttele minuten voor de aftrap nam
Marshall zijn fatale beslissing: hij
gaf opdracht het rechter hek te ope
nen. Vierduizend dankbare fans
stroomden door Marshalls hek,
bij het stadion aangekomen de renden de tunnel in die uitkwam in
autoweg naar Sheffield was ge- het centrale vak waar op dat mo-
stremd geweest door een ver- ment waarschijnlijk al de eerste
keersongeluk. In korte tijd moest mensen stierven.
SPORTAGENDA
BETAALD VOETBAL
Utrecht - MVV
Fortuna Sittard - Twente
Feyenoord Sparta 17 00 uur)
Maandag
NEC Willem II
A|ax Den Bosch
Den Haag Groningen
Sparta Haarlem
Twente-Feyenoord
MVV Fortuna Sittard
PSV Utrecht
Roda JC Vitesse
EERSTE DIVISIE
Vrijdag
SVV - DS'79
Zaterdag
Heracles RBC
Go Ahead Eagles De Graafschap
Helmond Sport - Wagenmgen
Eindhoven Heerenveen
Emmen VVV
Cambuur - Veendam
AZ - Excelsior
NAC Telstar
Maandag
Heerenveen - Emmen
Wagenmgen - Eindhoven
De Graafschap Helmond Sport
RBC Go Ahead Eagles (18 00 uur)
Telstar - Heracles
Excelsior - NAC
DS'79-AZ
Veendam-SVV
PEC Zwolle Cambuur
KNVB AMATEURS
Zaterdag
EERSTE KLASSE B: FC Lisse - Marken, Noord-
wijk - IJsselmeervogels, Katwijk Sparta Nijkerk,
Spakenburg - ARC, Rijnsburgse Boys - Vitesse
Delft, Roda Boys - Quick Boys, Hoek - Kozakken
Boys, maandag 18.00 uur: FC Lisse - Hoek
(15.00 uur), Noordwijk - Roda Boys (15.00 uur),
Katwijk - Rijnsburgse Boys, Marken - Quick Boys
WEST II
DERDE KLASSE A: PPSC RCL, HBSS - DVO
DERDE KLASSE B: Papendrecht - De Zwerver,
Floreant - Sportlust
Zondag
WEST II
EERSTE KLASSE B: Neplunus - UVS (zaterdag
AFDELING LEIDEN
18.00 uur), maandag: SVW - Voorburg, Neptunus
- Sparta, RKAVV - Unitas, ADO - Slikkerveer
DERDE KLASSE A: Olympia - SJC (zaterdag Zaterdag
14.00 uur, restant), maandag: WSE - Olympia EERSTE KLASSE: Lugdunum
VIERDE KLASSE A: Foreholte - LDWS (zaterdag maandag: De Sleutels - MVKV
18.00 uur), maandag: ROAC - Meerburg, Stomp-
wijkse Boys - Docos, SJZ - Kickers, SVLV - LDWS Zondag
EERSTE KLASSE, zaterdag: VNL - ZLC (12.00
uur), Warmunda - Akmania (18.00 uur), maandag:
Bemardus - ZLC, VNL Warmunda, MMO - Oranje
Groen, Unitas - Alkmania, ASC - VTL, Randstad
Sport - Teylingen
KNVB RESERVES
Zaterdag
DERDE KLASSE B: HVO 3 - Oegstgeest 2, Rijns
burgse Boys 3 ARC 3
VIERDE KLASSE A: Duno 3 RCL 3
VIERDE KLASSE B: Zevenhoven 2 - Hazers-
woudse Boys 2, maandag 18.00 uur: Be Fair 3
Hazerswoudse Boys 2, Zevenhoven 2 - Leiden 2
VROUWENVOETBAL
INTERREGIONAAL: Valken - DSVP, Ter Leede
HOV
EERSTE KLASSE: Leiden Quintus, Monster -
SVLV
Zondag
INTERREGIONAAL, maandag: Iduna - GDA
Zondag HOOFDKLASSE, maandag: KFC - SJZ, De Sleu-
TWEEDE KLASSE A, maandag: VDL 2 - Alphen- ,els Nieuwkoop
se Boys 2 EERSTE KLASSE, maandag: VVSB Kickers,
DERDE KLASSE A: Lugdunum 2 - Soccer Boys 2 Meerburg Foreholte, Randstad Sport - FC Lisse,
(zaterdag 18.00 uur), maandag: SJC 2 - VVSB 2 Altior lcJuna 2
HBS 2 - UVS 3
VIERDE KLASSE A: Foreholte 2 Meerburg (za
terdag 18.00 uur), maandag: Foreholte 2 - UDO 2,
UVS 4 - ROAC 2, Lugdunum 3 - SVLV 2 EREDIVISIE: Weert - Meppel, DAS - Canadians,
VIERDE KLASSE D, maandag: GSV 2 - Rooden- Eindhoven - Donar, Orca's Den Bosch, Voorburg
bestendige kuipstoeltjes (kosten
ruim 400 miljoen gulden), was de
opperrechter soepel ten aanzien
van de hekken. De stalen spiezen op
de hekken dienden te verdwijnen,
maar als.de clubs het nodig achtten
om hun supporters af te rasteren
Taylors zegen hadden ze.
Wel beval de opperrechter de
clubs aan eens in opnieuw
Utrecht te gaan spelen, waar een
welhaast middeleeuws alternatief
werd gerealiseerd: een (droge)
gracht. Een teveel aan toeschou
wers, voor FC Utrecht overigens
een probleem van louter hypotheti
sche aard, kan er volgens Taylor
nooit tot een 'Hillsborough' leiden.
Wie in het gedrang zou dreigen te
bezwijken, daalt gewoon de trap af
naar de gracht en heeft alle ruimte.
Tegelijkertijd zal geen rechtgeaarde
supporter onder normale omstan
digheden op het idee komen om in
de gracht te gaan staan, want daar
's Nachts kreeg ik nachtmerries,
eerst ëén per nacht, later wel vijf.
Toen de nachtmerries na enkele we
ken minder werden, begon de sla
peloosheid. Tot diep in de nacht lag
ik klaarwakker in bed".
De combinatie va
moeidheid en trauma's dwongen
Paul uiteindelijk zijn baan eraan te
geven. Hij is teruggekeerd in de ver*
trouwde omgeving van zijn ouder
lijke woning, waar hij de tijd doodt
met nietsdoen. Eens in de week gaat
hij naar een praatgroep van Hills-
borough-overlevenden. "We weten
dat er huwelijken kapot zijn gegaan,
dat mensen zich niet meer in menig
tes of kleine ruimtes durven bege-
ven. In Sheffield hebben 20.000
mensen anderhalf uur lang tussen'
de stervenden en gewonden ge^
staan. Zij torsen de psychologische
erfenis van Hillsborough met zicty
Vermaak
Voorts, schreef Taylor, krijgen de
stadion-directies de supporters die
ze verdienen. "Voetbal-toeschou
wers worden door de clubs uitgeno
digd ter vermaak. Vaak zijn de faci
liteiten die hun worden geboden
jammerlijk slecht. Afgezien van het
ongemak om op een staantribune
blootgesteld te worden aan de ele
menten, zijn de gewone voorzienin
gen die je zou verwachten op een
plaats waar amusement wordt ge
boden, elementair en smerig. In
sommige stadions zijn de toiletten
primitief, slecht schoongemaakt en
onvoldoende in aantal".
"Dit berooft de toeschouwer niet
alleen van een essentiële voorzie
ning waar hij recht op heeft, het ver
laagt ook zijn fatsoensnorm. De ge
woonte om tegen de muren of zelfs
op de tribunes te urineren is zieke
lijk geworden en wordt overgeno
men door mannen die zich elders
niet zo zouden gedragen. De politie,
die een man vervolgt wegens urine
ren op straat, tolereert dergelijk ge
drag in het voetbalstadion. En daar
mee degenereert de menigte en
worden andere misdragingen ac
ceptabeler".
Zittribunes
Als Taylor zijn adviezen beperkt
s-prijs Duindlgt, draverij (13.30 uur)
DERDE DIVISIE H: NOVO - Odin (14.45 uur)
PROMOTIEKLASSE: NOVO 2 - Oikos
TRIMKALENDER
Aar (60/ 40 km) 9.00 uur 01722 - 2247
Zaterdag
Oranjeloop/ Politieloop Leidse Hout (2,5/ 5/10 km)
11.00 uur 4,00 (jeugd t/m 14 jaar 3,00) 071 -
burg 3
Noordkop
THUIS
Eerst veilig naar de overkant.
Niemand gelooft me. maar ik weet
het zeker, ze rijden in Zweden in
het kader van het ver doorgevoer
de democratisering smodel op
maandag rechts, op dinsdag
links, enzovoort. Op zondag is het
vrij naar keuze. Ik reken, het is nu
woensdag, finaledag van het lan-
dengedeelte van het EK tafelten
nis. Rechts, links, rechts, maar
dan eerst naar links kijken of
naar rechts? Ik kom er niet meer
uit. Kon ik me maar verschuilen
in een horde supporters. Dat zou
toch moeten kunnen. Het is en half
uur voor de wedstrijd.
Ik sta op het plein voor het
Scandinavium, dat eruit ziet als
een beetje vierkante elyps. Groot
in ieder geval. Er kannen tiendui
zend toeschouwers in. Maar op het
plein voor de hal staan er nog
geen tien. Niemand die me aan
schiet met zwarte kaartjes. Ik wil
een petje kopen. Maar waar? De
tweehonderd man ME gaan el
kaar maar achterna zitten.
De man met pet aan de deur
moet ik voor de vijfde keer die dag
mijn pasje laten zien. Het geeft
hem misschien de idee dat er toch
nog wat mensen binnen komen. Lr
komt bijna niemand binnen. De
gang is leeg. Het buffet is gesloten.
Ik moet van ingang A naar in
gang Z lopen om aan koffie te ko-
Zweden staat in de finale bij de
mannen, toch sportploeg van het
jaar in dat land. En in de basis
staat Jan Ove Waldner, toch
sportman van het jaar. Maar
Zweedse toeschouwers zijn er am
per. Uit de zaal klinkt geen opge
wonden geroezemoes dat me naar
binnen lokt. En over vijf minuten
gaat het toch beginnen.
De hele wedstrijd lang zou ik
me onledig kunnen houden met
het tellen van de lege stoelen, zoals
je vroeger bij een kerkgang altijd
wel iets te tellen kon vinden om de
tijd door te komen. Ik tel de rijen.
De bovenste zevenentwintig zijn
leeg. Waar zal ik eens gaan zitten.
Ik zit, maar zie de tafel niet. Het
kost nog moeite tussen de tiendui
zend stoelen er eentje te vinder
vanwaar je door hel woud van ca
mera's de tafel goed kunt zien. Er
zijn maar even meer toeschou
wers dan camera's.
De stoel op de bovenste rij,
rechts van het midden was gere
serveerd voor Bo Johansson. Bo
zit thuis voor de buis. Hoeft-ie
niet over te steken en zijn buffet is
gewoon geopend. Dat gratis
kaartje heeft-ie aan zijn zoon ge
geven. "Ga zelf', zei deze. "Op de
t.v. zie je veel beter". De finale tus
sen Zweden en Duitsland trekt
meer toeschouwers dan er in het
Scandinavium kunnen, maar ze
zitten met de voeten op hun blank
houten tafeltje.
Er zullen steeds minder toe
schouwers komen. Stoelen waar
nu nog mensen zitten, zullen ooit
leeg zijn. Er komt een dag dat nog
slechts twee toeschouwers de fina
le bijwonen. Een Zweed, die een
wanhopig 'Zweden' door het im
mens lege Scandinavium zal la
ten galmen, en èèn Duitser die
daar 'Hahaha' achteraan zal roe
pen. Onze Zweed zal dat niet pik
ken en een megafoon tevoorschijn
halen, maar Duitserlief, ook niet
gek, heeft daar op gerekend en zet
een meegebrachte Blaster met
'Deutschland' aan. Zo zullen de
laatste twee supporters op de tri
bune hun eigen wedstrijd spelen.
Totdat de allerlaatste Bo het af
laat weten en ook die Duitser weg
blijft omdat hij nergens meer
'Hahaha' achteraan kan roepen.
In 1998 zullen de Europese
Kampioenschappen tafeltennis
weer in Göteborg zijn. En voor het
eerst zal de finale voor compleet
lege tribunes worden verspeeld.
Ze hebben nog wel een soort Bar
ry-bus door de stad gestuurd,
maar de Bo's stonden voor de ra
men en zwaaiden met hun af
standsbediening.
Wel zal een enorme t.v.-crew in
de hal zijn, onder wie de geluids
man die telkens op tijd de ap-
plausband moet starten. De came
ramensen zal het verboden zijn
om ook maar eèn shot van de ga
pend lege tribunes te maken.
Maar de Bo van camera elf kan
zich niet beheersen en zoemt in op
de eerste en eenzame man die te
gen het eind van de wedstrijd een
kijkje komt nemen. Het blijkt de
portier te zijn, die komt kijken of
het licht al uit kan. "Ik kom wel te
rug voor de ereronde", mompelt
hij en schuifelt terug naar de t.v.
in zijn portiersloge.
THEO BAKKER
