Ook onderzoek naar
gezondheid siertelers
'We willen bedreigde soorten zelf kweken'
'Ongevaïïencijfers vergelijkbaar met oorlog'
'Subsidie akkerbouwers
catastrofe voor sierteelt'
Onderzoekers in hun nopjes met
4,2 miljard jaar oude meteoriet
WOENSDAG 11 APRIL 1990
REGIO
PAGINA 17
ZOETERMEER - De hoogheem
raadschappen van Rijnland, Delf
land en Schieland presenteren
zich samen op de wereldtentoon
stelling Floriade. die in 1992 in
Zoetermeer wordt gehouden. Om
de inzending te kunnen betalen,
sloten de drie schappen gisteren
sponsorcontracten af met 22 be
drijven. De presentatie kost in to
taal 2,8 miljoen gulden, waarvan
tussen de één en twee miljoen
door de sponsors moet worden
opgebracht.
Eén van de meest in het oog
springende onderdelen van de in
zending van de schappen wordt
een schaalmodel van Nederland.
Daarin kunnen bezoekers zien
welke delen van ons. land onder
water lopen wanneer geen zeewe
ring zou bestaan en wanneer er
niet wordt bemalen. Het is de be
doeling dat het schaalmodel elke
tien tot vijftien minuten onder
water loopt en weer wordt droog
gemalen.
Verder tonen de hoogheem
raadschappen op hun stukje Flo-
Rijnland met
hulp sponsor
op Floriade '92
riade hoe het waterniveau in de
polders in de hand wordt gehou
den en wat de gevolgen zouden
zijn als ze niets doen aan de verbe
tering van de waterkwaliteit. Dat
laatste maken ze duidelijk aan de
hand van twee grote waterplas
sen - een schone en een vervuilde
- waartussen een verlaagd pad is
aangelegd. Het publiek kan door
plexiglas ramen die langs het pad
zijn aangebracht, zien wat er zich
in de twee plassen afspeelt.
In de presentatie komt ook een
kunstwerk dat de bezoekers dui
delijk maakt hoe ver het Floriade-
terrein onder de zeespiegel ligt -
zo'n zes meter onder NAP. Verder
willen de schappen een tentoon
stellingstent inrichten, waarin ze
hun werk nader toelichten. De in
zending van de drie instiuten
komt op het zogeheten 'drielan
denpunt', een plek waar de gebie
den van Rijnland, Delfland en
Schieland precies aan elkaar
grenzen. De Floriade', die in april
1992 begint en ongeveer een half
jaar duurt, zal naar verwachting
enkele miljoenen bezoekers trek
ken. De schappen zelf betalen in
totaal 650.000 gulden voor hun in
zending. Daarbij hebben ze een
garantie gegeven van eveneens
650.000 gulden. Hoeveel de be
drijven betalen, is nog niet hele
maal duidelijk. De bijdrage die ze
in het vooruitzicht hebben ge
steld, is voor een deel afhankelijk
van de omzet die ze de komende
jaren hopen te maken. De spon
sors zijn ondernemingen die op
een of andere manier zijn betrok
ken bij het werk van de hoog
heemraadschappen. Daarnaast
heeft ook het ministerie van ver
keer en waterstaat een bijdrage
beloofd.
DEN HAAG - In de strijd tegen de
'guerilla-oorlog op de weg' zijn de
regionaal organen voor de verkeers
veiligheid een belangrijk wapen. De
afzonderlijke gemeenten besteden
te weinig aandacht aan verkeersvei
ligheid. Bundeling van krachten op
provinciaal niveau is nodig.
Aldus mr. Pieter van Vollenho
ven vanmiddag in het Haags Con
gresgebouw bij de installatie van
het provinciaal orgaan voor de ver
keersveiligheid in Zuid-Holland.
Hoewel er in deze provincie de
meeste ongelukken gebeuren
(10.000 doden en gewonden per
jaar), is Zuid-Holland hekkesluiter
voor wat betreft het oprichten van
een POV. Het provinciaal orgaan
moet ervoor zorgen dat plaatselijke
acties ter verbetering van de ver
keersveiligheid beter op elkaar wor
den afgestemd.
Verkeersveiligheid moet volgens
Van Vollenhoven in een breed per
spectief worden gezien. "De lande
lijke verkeersongevallencijfers blij
ven absoluut gezien nog steeds ver
gelijkbaar met een oorlog. Zodra je
deze cijfers uitsplitst over de afzon
derlijke gemeenten worden het op
eens lokale incidenten. Het gevaar
bestaat dat de verkeersveiligheid
hierdoor minder aandacht krijgt
dan nodig", aldus Van Vollenho-
De POV in Zuid-Holland krijgt
naar de mening van Van Vollenho
ven geen eenvoudige taak. "In het
mobiliteitsvraagstuk kunnen eco
nomische motieven verbetering
van de verkeersveiligheid in de weg
staan". Bovendien kent deze pro
vincie gemeenten van zeer verschil
lende pluimage. Het is geen sinecu
re de belangen van de grote steden
af te stemmen op die van platte
landsgemeenten.
Van Vollenhoven riep de ge
meenteraadsleden op om verbete
ring van de verkeersveiligheid in
het collegeprogramma op te nemen.
Lange weg
De Alphense PvdA-wethouder ver
keer en vervoer W.C.G. de Jong zet
te uiteen op welke manier zijn ge
meente tracht de verkeersveilig
heid te vergroten. Evenals vele an
dere gemeenten streeft Alphen er
naar in vijf jaar tijd het aantal ver
keersslachtoffers met een kwart te
doen dalen. In 1987 is de actie be
gonnen. In dat jaar waren er 214 ver
keersslachtoffers. Een jaar later was
dat aantal gedaald tot 161. maar vo
rig jaar vielen er 206 slachtoffers te
betreuren. "We zijn er dus nog lang
niet. Onderwijs, voorlichting en
verbetering van de wegenstructuur
zullen nóg meer aandacht
krijgen", aldus de wethouder.
Tijdens de oprichtingsvergade
ring van het Provinciaal Orgaan
Verkeersveiligheid werden ook de
jaarlijkse verkeersprijzen uitgereikt
aan instanties of groeperingen die
zich inzetten voor verbetering van
de verkeersveiligheid. De gemeente
Alphen aan den Ri.jn en het plaatse
lijk politiekorps hebben de eerste
prijs, groot 15.000 gulden, gekregen.
Esso Nederland kreeg 10.000 gul
den omdat de oliemaatschappij veel
aandacht heeft besteed aan de op
leiding van tankwagenehauffeurs.
De samenwerkende politiekorp
sen in de Leidse regio kregen 5000
gulden, voor de intergemeentelijke
werkgroep in de Rijn- en Veen-
streek was 2500 gulden weggelegd.
Kleinere geldprijzen waren er voor
het Katwijkse Hospitium en voor
twee Leiderdorpers die actief zijn
als vrijwilliger.
Minister Braks over gebruik bestrijdingsmiddelen
DEN HAAG Er moet ook in de sierteeltsector een onderzoek worden gehouden naar de
effecten van het gebruik van chemische bestrijdingsmiddelen op de gezondheid van de
siertelers. Het onderzoek onder bollentelers waaruit bleek dat de effecten uiterst negatief
zijn, geeft hiervoor voldoende aanleiding. Tegelijkertijd moet er met man en macht wor
den gewerkt aan het terugdringen van het gebruik van chemische bestrijdingsmiddelen
en moeten er strengere regels worden gesteld aan het gebruik ervan.
Landbouwminister G. Braks liet er
gistermiddag tijdens zijn speech ter
gelegenheid van de algemene ver
gadering van de Vereniging van
Bloemenveilingen Nederland
(VBN) geen twijfel over bestaan:
"De grens waarmee de sierteelt het
milieu mag belasten met restanten Braks de siertelers nadrukkelijk op
van bestrijdingsmiddelen is inmid- ^un eigen verantwoordelijkheid,
dels meer dan bereikt. We zullen die »Het gebeurt nog steeds dat uiterst
Braks kan zelf niet direct op- oppervlakte water worden geloosd.
Iracht geven voor het onderzoek Dat kan echt niet n
lang heeft. Hij zegde evenwel toe op gens Braks een enkeling zijn boekje
vergaand onderzoek te -zullen behoorlijk te buiten. Bepaalde wil
de plantesoorten mogen, omdat ze
mag de glastuinbouw niet langer met uitsterven worden bedreigd,
een belasting voor het milieu zijn. niet uit het land van herkomst wor-
Datbetekent dat de sector heel wat den geïmporteerd. Hier gekweekte
exemplaren van dergelijke gewas
sen kunnen vrijelijk over de wereld
worden verspreid. Braks: "We heb
ben veel moeite moeten doen om
die handel zo vrij te krijgen. Daar
wordt nu misbruik van gemaakt.
Sommige telers nemen het niet erg
nauw met importbepalingen. Ook
r op het daaraan moet een einde komen".
vuilende stoffen zoals zilverthio-
sulfaat en verfstoffen z
aandringen^
Hoewel de minister verwacht dat
1992 de sierteeltsector geen windei
eren zal leggen, waarschuwde hij LEIDEN
r te groot optimisme. De telers Milieufederatie
'Stiekem handelen' brengt, zo bleek
uit de woorden van Braks, niet al
leen de geloofwaardigheid van Ne
derland als eerlijke handelspartner
in gevaar, maar betekent ook een
onacceptabele aanslag op de na
tuur.
DEN HAAG - Een subsidie voor
akkerbouwers die overschakelen
op sierteeltproduktie heeft catastro
fale gevolgen voor de sierteeltsec
tor. Een dergelijke maatregel uit
Brussel is concurrentievervalsend
en leidt tot verdergaande prijsda
ling in de sector. Nu al heeft met na-
de snijbloemensector te kam-
met de belangen van de Nederland
se sector. Verlaging van de invoer
rechten van tropische produkten is
op zichzelf naar Van Doesburgs
idee een goede zaak maar dient wel
gepaard te gaan met het opheffen
van fytosanitaire maatregelen door
Amerika en Japan. Deze twee lan
den houden nu de import van aller-
Veilingen en telers ondervinden nadeel i
nen door de sterk gestegen c
pen met een prijsdaling als gevolg lei planten en bloemen .tegen uit
tijdens de algemene vergadering
van de VBN een pleidooi gehouden I
voor meer marktgericht produce
ren. Alleen door de produktie af te
stemmen op de vraag kan een ver
dere daling van de rentabiliteit van
de sierteeltsector worden voorko
men. Lukraak subsidiëren van ak
kerbouwers past volgens Van Does
burg niet in deze strategie.
Niet alleen de telers, ook de vei
lingen zelf ondervinden nadelige
gevolgen van de daling van het
prijspeil van de snijbloemen. De da
ling is het gevolg van een sterk ge
stegen aanvoer. De explotatielasten
namen hierdoor toe terwijl de in
komsten voor de veilingen, die af
hankelijk zijn van de geldelijke om
zet, veel minder stegen.
Europa na 1992 biedt, zo hield
Van Doesburg zijn gehoor voor,
voordelen, maar draagt ook gevaren
in zich. Bij de nieuwe regelgeving
moet er volgens de voorzitter vol
doende rekening worden gehouden
geringe bevolkings
groei te verwachten, maar het aan
tal huishoudens zal toenemen. Dat
veroorzaakt een stijging in de vraag.
Bovendien vergrijzen de West-
europse landen en zeker in de wel
varende landen hebben juist oude
ren tijd en geld om bloemen te ko
pen. De razendsnelle ontwikkelin
gen in Oosteuropa betekenen een
vergroting van de afzetmogelijkhe
den.
Het is echter niet alles goud wat
er blinkt. "In veel landen vormen de
gebrekkige distributiekanalen een
ernstige belemmering voor de afzet
van onze produkten. Binnen Neder
land laat de infrastructuur veel te
wensen over. De wegen rondom
Aalsmeer en in het Westland zij n da
gelijks verstopt waardoor de positie
van Nederland als distributieland
behoorlijk wordt aangetast". Een si-
tuatiedie op EG-niveau maar vooral
op korte termijn moet worden aan
gepakt.
(Vervolg van pagina 1)
Zuidhollandse
i de verenigingen
van siergewassen zullen de komen- Milieudefensie uit deze regio vin-
de jaren aanzienlijk moeten investe- den dat de nieuwe vuilverbranding
teeltmethode die in Leidschendam te groot wordt. De
minder belastend zijn voor het SAVA - de instelling die de nieuwe
milieu. De minister verwacht dat installatie gaat beheren - heeft vol-
steeds meer telers de teelt in de gens de milieuverenigingen onvol-
grond zullen vervangen door teel- doende rekening gehouden met
ten op substraten zoals steenwol of vermindering van de hoeveelheid
stromend water. Dergelijke geslo- huisvuil door gescheiden inzame-
ten systemen bieden de mogelijk- ling en hergebruik. De organisaties
heid om zuiniger met water, voe
dingsstoffen en bestrijdingsmidde-
len om te gaan. "In het jaar 2000 deren.
meer aandacht moet schenken aan
compostering van huisvuil en het
gescheiden inzamelen van plastics.
Gemeenten die er in slagen om de
hoeveelheid vuil terug te dringen,
zouden volgens de organisaties
Een mogelijkheid is volgens hen moeten worden beloond met lagere
'Vuilverbranding
wordt te groot'
ook om de installatie uit te rusten
met meer, maar kleine ov
het aanbod aan vuil straks
derd zou de capaciteit dan vrjj
voudig teruggebracht kunnen
den door enkele ovens buiten
verbrandingstarieven, zo schrijv
ze'in hun bezwaarschrift tegen de
vergunning van de nieuwe installa- LEIDEN/ENSCHEDE
tie. De milieuclubs stellen voorts die het afgelopen weekeinde op
dat de SAVA meer mogelijkheden woning in Enschede neerkw
moet krijgen om afval te weigeren, inderdaad
De steen Leiden en. de Rijksuniversiteit
Utrecht heeft dat uitgewezen.
De onderzoekers hebben dit kun-
meteoriet. Onder-
heeft," zo zegt Lindner. De organi
satie van amateur- en sterrenkundi
gen, DMS in Leiden, wil de baan r
opmaken uit het feit dat de construeren die de meteoriet zater-
king te stellen. De milieuverenigin- dat bÜ verbranding schadelijke zoek van de Sterrewacht in Leiden, steen oermaterie bevat: het ijzer in dagavond aflegde voordat hij in En-
gen vinden verder dat de SAVA stoffen kan opleveren
het Natuurhistorisch Museum in de steen is gedegen oerijzer, de schede belandde. Er kwa
Zee van orchideeën in Leidse Hortus voor publiek te bekijken
LEIDEN Twee enorme teak
houten olifanten sieren de toe
gang tot de Victoria Regia-kas
in de Hortus. Teakhout. Een af
keurende blik van educatief
medewerkster Stans van der
Veen is het gevolg. "Maar dit is
Thais teakhout. En daar doen ze
al dertig jaar aan herbeplan
ting", aldus Aart Vogel. De blik
wordt iets minder afkeurend.
Maar tijd om er lang bij stil te
staan is er niet, want het werk
wacht.
door
Annemiek Ruygrok
Vrijdag 13 april gaat in de
Hortus Botanicus aan de Non
nensteeg in Leiden de interna
tionale orchideeëntentoonstel-
ling voor het publiek open. In de
kassen zijn medewerkers en or-
chideeënliefhebbers hard aan
het werk om alles in orde te
krijgen. Morgen komt de am
bassadeur van Thailand de offi
ciële opening verrichten. Hon
derden orchideeën van alle con
tinenten zullen tot en met 17
april te zien zijn. De Victoria
Regia-kas staat vol met orchi
deeën uit Thailand. Vandaar de
Thaise ornamenten in de vorm
van olifanten, boeddhabeelden
en parasols.
Aart Vogel, zelf actief in de
Orchideeënvereniging Kring
Haarlem en medewerker van de
Hortus van de Vrije Universi
teit in Amsterdam, is voor deze
gelegenheid uitgeleend als
hoofdarrangeur. Op de exposi
tie wordt onder meer aandacht
besteed aan de orchidee als
snijbloem: "Steeds meer bloe
misten maken tegenwoordig
boeketten met allerlei soorten
orchideeën. Vroeger werd deze
plant alleen in een stukje ver
werkt of als éénling, maar nu ze
elke dag vers kunnen worden
aangevoerd is de tendens om er
meer boeketten van te. maken".
Veel aandacht wordt ook be
steed aan het zelf kweken van
de plant. "Door bedreigde soor-
kwam inderdaad met vrouw-
tjesplanten terug, maar toen die
in Engeland in cultuur werden
gebracht, bleken het weer man
netjes te zijn. Nader onderzoek
wees uit dat de Catasetum on
der invloed van licht van ge
slacht verandert: hoog in de
boom zijn het vrouwtjes, onder
in zijn het mannetjes. Er is nog
steeds onderzoek gaande waar
mee deze geslachtswisseling
verband houdt".
Het merendeel van de in de
Hortus tentoongestelde soorten
is door liefhebbers bijeenge
bracht. Ook de 'Maxillaria' van
een 80-jarige dame die deze
plant al 30 jaar bezit en hem tel
kens weer in bloei krijgt. Te
vens is de stamhouder van de
hier overbekende bloemstukor
chidee. de Cymbidium te zien,
die voor duizenden nakomelin
gen heeft gezorgd.
Op de tentoonstelling is een
informatiestand van de Neder
landse Orchideeënvereniging
waar belangstellenden hun
licht kunnen opsteken. Tévens
wordt een boekje uitgegeven
waarin allerlei praktische tips
voor het kweken van orchidee
ën staan.
De tentoonstelling is van 13
tot en met 17 april van tien tot
vijf uur geopend, op zaterdag 14
april tot acht uur 's avonds. Voor
de Hortus geldt op die dagen
een entree van zes gulden.
ten zélf te kweken hopen we het
importeren van bedreigde soor
ten tegen te gaan. De werkgroep
zaaien en meristemen is daar
mee al een heel eind op de goede
weg". Meristemen is het verme
nigvuldigen van orchideeën
door een uiterst puntje groen
van de plant weg te snijden en
dat in goede kweekgrond te zet
ten. "Het voordeel hiervan is
dat je exact dezelfde planten
soort kunt behouden. Met zaai
en is er altijd gevaar voor onge
wenste afwijkingen". Volgens
Vogel kun je meristemen verge
lijken met klonen.
Dat de orchidee - waarvan op
de wereld 25.000 soorten en nog
eens 25.000 hybriden bestaan -
niet de wasachtige plant hoeft
te zijn zoals velen denken,
blijkt uit de reeks variëteiten
die in de kassen staan. Groot-
bloemige, felgekleurde exem
plaren worden afgewisseld door
piepkleine, onooglijke plantjes
die meer van insecten dan van
orchideeën weghebben. "Een
truc van de plant om bijen aan
te trekken".
Een ander 'trucje' past de Ca-
tksetum-soort toe: deze orchi
dee kan van sekse veranderen.
"Eind 1800 was deze plant al in
Europa bekend. Maar men ken
de alleen mannelijke bloemen.
Er werd een kostbare expeditie
naar Midden-Amerika gestuurd
met de opdracht vrouwtjes-
planten te verzamelen. Men
Lezing over orchideeën
Tijdens de internationale orchi-
deeëntentoonstelling in de Hortus
zullen dagelijks om elf en om drie
uur lezingen worden gehouden:
vrijdag 13 april: 'Zaaien cn meriste
men' (11.00 uur), 'Top-40 miniaturen'
(15.00 uur):
zaterdag 14 april: 'Vensterbankteelt'
(11.00 en 15.00 uur):
zondag 15 april: 'Een reis naar Boli
via' (11.00 uur), 'Orchideeën in tijd
en ruimte' <15.00 uur);
maandag 16 april: 'Biologische be
strijding in kassen (11.00 uur) en 'Vi
trine-teelt' (15.00 uur):
dinsdag 17 april: 'Het geslacht
Coclogyne' (11.00 uur) cn 'Masdcval-
lia's in het nevelbos' (15.00 uur).
steen bevat silicaatbolletjes die niet
op aarde voorkomen
keurig voor meteorieten kenmer
kend smeltkorstje om heen. Aange- lijk - vernoemd
gens DMS zaterdagavond al mel
dingen binnen over een vuurbol.
De meteoriet is - zoals gebruike-
I wordt dat de meteoriet vele
malen groter is geweest dan de
steen van circa 25 centimeter die op teoriet,
het huis in Enschede terecht kwam.
De resten zouden over vele kilome
ters verspreid kunnen zijn. De me
teoriet is 4,2 miljard jaar oud en vol
gens P. Jenniskens van de Sterre
wacht in Leiden waarschijnlijk af
komstig uit het gebied tussen Jupi
ter en Mars.
Dr. C. Arps van het Geologische
Museum, in Leiden reageert opgeto
gen. "We zijn hier ontzettend blij
mee. Een échte meteoriet. Dit ge
beurt in de geschiedenis van de
mensheid maar zelden. Meldingen
genoeg, maar meestal zijn dat grap
jassen die met slakken uit de ijzerin
dustrie komen aanzetten. Of ie
mand die een steen door de ruit
krijgt nadat er een vrachtwagen
door de straat is gereden".
De meteoriet is de vierde die tot nu
toe in.Nederland is aangetroffen. De
anderen werden gevonden in Uden
(1840), Utrecht (1843) en Ellemeet
(1928). Mondiaal zijn er tot nu toe
2.200 meteorieten achterhaald. Om
dat het om een zeer bijzondere
vondst gaat noemt J. Lindner van
de Rijksuniversiteit Utrecht de me
teoriet voor de wetenschap van on
schatbare waarde. De waarde in
geld uitgedrukt is circa één dollar
per gram. De delen meteoriet die in
Enschede zijn gevonden wegen on
geveer drie ons. Wie zich de eige
naar van de meteoriet mag noemen
is niet bekend.
Onderzoekers van diverse disci
plines uit binnen- en buitenland
zullen zich met de nadere studie
naar de samenstelling en afkomst
van de meteoriet gaan bezighou
den. Nederland beschikt volgens
Lindner over de meest hoogwaardi
ge apparatuur voor dit onderzoek.
"Het is een studie waarbij ook on
derzoek op andere terreinen profijt
zijnde postkantoor en gaat de ge
schiedenis in als de Glanerbrug-me-
Gebruik dieren onderzoek
LEIDEN - De stichting Bio-We-
tenschappen en Maatschappij
houdt in samenwerking met de Fe
deratie van Medische-wetenschap-
pelijke verenigingen op 19 april een
middagsymposium over 'Transge
ne dieren ten behoeve van biome
disch onderzoek en biotechnolo
gie'.
In verschillende lezingen wordt
ingegaan op de rol van dieren, het
belang van de patiënt en de ethische
aspecten. De bijeenkomst is in het
Gorlaeus Laboratorium aan de Ein-
steinweg in Leiden en begint om
15.15 uur.
®UÖJl!Cttoté
- Een steiloor stond heden ter ta
fel van de Haagsche rechtbank,
niet om genuttigd te worden,
maar om als bewijsstuk te die
nen tegen een man uit Delft, die
beklaagd was het konijn gesto
len te hebben. De off. vanjustitie,
mr. Van der Kemp. vorderde de
veroordeling van beklaagde tot
1 maand gevangenisstraf.
- PAPEGAAI.
TE KOOP: een Papegaai, grijs,
met rooden staart en eene mooie
Koperen Kooi. Adres: P.K.-
Koorsteeg 26.
- MEISJES
DIE GOED KUNNEN LEEREN
en nu onlangs de Lagere School
hebben verlaten, kunnen ge
plaatst worden in de eerste klas
se aan de KWEEKSCHOOL
VOOR BEWAARSCHOOLHOU-
DERESSEN alhier. Adres: Ra
penburg, bij Mejuffrouw Har-
denberg.
Vijftig jaar geleden:
- Met duizelingwekkende vaart
hebben de gebeurtenissen zich
opgevolgd. Nauwelijks werd
Noorwegen één dag in zijn neu
traliteit bedreigd door het leg
gen van mijnen door Britsche en
Fransche oorlogsschepen in de
territoriale wateren of Noorwe
gen bevindt zich in oorlog met
Duitschland. En met Noonvegen
is ook Denemarken aangetast.
In beide landen hebben de Duit-
schers troepen aan land gezet en
diverse havens bezet.
Aan den Nederlandschen luiste
raar wordt de wettelijke ver
plichting opgelegd van een jaa r-
lijksche bijdrage tot instand
houding en verderen uitbouw
van den Nederlandschen Radio-
Omroep. Van deze verplichting
kan de luisteraar zich kwijten:
a. door betaling van een bedrag
van f.5.- aan de A.V.R.O, K.R.O,
N.CJLV.en V.A.R.A.b. door be
taling van eeii eenigszins hooger
bedrag, f.6.-, ingeval een luiste
raar niet aan een der genoemde
organisaties wenscht bij te dra-
