\vwi =iÉ=ukw: m
'Ziekteverzuim kan dalen'
Nieuw tijdperk astronomie
Huidig verzuim kost schatkist 25 miljard gulden per jaar
Aardbevingen als gevolg
gaswinning uitgesloten
Satellieten geven geen aanwijzing voor broeikas-effect
DINSDAG 10 APRIL 1990
EINDREDACTIE HANS SONDERS
Bij de uitvinding van de telefoon
zag men grootse perspectieven.
Voor velen zou de telefoon het aan-
sluitpunt met de wereld zijn. Einde
lijk was het eenvoudig grote afstan
den te overbruggen. Dat de telefoon
een grote doorbraak was en dat ook
nog vandaag die telefoon een van de
door Nico Hylkema
belangrijkste communcatiemidde-
len is, is onmiskenbaar. Maar de
grote verwachtingen lijken niet uit
gekomen. Uit Westduits en Ameri
kaans onderzoek lijkt de conclusie
onontkoombaar dat de telefoon va
ker wordt gebruikt om de 'buren' te
bellen, dan om contact met de we
reld te houden, dan wel grote af
standen te overbruggen.
In de Bondsrepubliek grijpt de
gemiddelde burger jaarlijks 457
keer naar de telefoon en wordt daar
in door de VS-burger ruim overtrof
fen met 1.700 telefoongesprekken
per jaar. De telefoontjes in de VS
reikten in de grote steden veelal niet
verder dan zeven kilometer (70 pro
cent), terwijl 50 procent de drie kilo
meter niet overschreed. De eerste
onderzoeken in West-Berlijn, waar
van de resultaten onlangs naar bui
ten kwamen, lijken daarmee niet in
strijd.
Maar liefst 82 procent van de on
dervraagden vertelde dat zijn of
haar voornaamste gesprekspartner
ook in West-Berlijn woont, een op
acht van de gebelden woont zelfs in
dezelfde wijk. Daaruit blijkt dat met
de telefoon voornamelijk de betrek
kingen met bekenden worden on
derhouden. Uit een Amerikaans on
derzoek blijkt dat ongeveer 20 pro
cent van alle privé-gesprekken het
zelfde nummer betrof, 40 tot 50 pro
cent van alle telefoontjes werd met
slechts vijf personen gevoerd en het
totaal aantal gedraaide verschillen
de nummers in een maand kwam de
25 niet te boven.
Een aantal onderzoekers meent
daaruit indirect af te kunnen leiden,
hoe snel bij aanpassing aan een
nieuwe woonomgeving, bijvoor
beeld na een verhuizing, het tele
fooncontact met de vroegere ken
nissen en buren afneemt. Door de
groeiende beroepsmatige mobiliteit
en de daarmee verbonden verhui
zingen wordt, zo menen anderen, de
telefoon als middel om betrekkin
gen te onderhouden met vrienden,
bekenden en familie belangrijker.
Nauwelijks onderzocht
Tot nu toe heeft de wetenschap dit
soort meningen nauwelijks onder
zocht. Ondanks haar rol als 'onont
beerlijk en indringend' bestanddeel
van de alledaagse communicatie, is
de telefoon als onderwerp van soci
aal-wetenschappelijk onderzoek
heel lang opmerkelijk verwaar
loosd. De Onderzoeksgroep Tele-
fooncommuncatie aan de Vrije Uni
versiteit van Berlijn heeft zich daar
om tot nu toe beperkt tot erg alge
mene aannames over telefoonge
bruik en -houding en het vervangen
van deze aannames door harde
proefondervindelijke gegevens.
De telefoon, zo laat het onderzoek
van de vakgroep zien, is een in het
privégebruik hoog gewaardeerd
communicatiemiddel. Meer dan
tweederde van de ondervraagden
liet weten de telefoon erg tot heel
erg te missen wanneer die een
maand niet beschikbaar zou zijn.
Vrouwen en ouderen boven de zes
tigjaar liepen hierin duidelijk voor
op. Voor vrouwen lijkt de telefoon
een middel om te ontsnappen aan
het isolement van de huishouding.
Ouderen zien de telefoon meer als
middel voor onmiddelijke bereik
baarheid en een midden om hulp in
te roepen.
Voor mannen speelt vooral de
tijdsbesparing die het gebruik van
de telefoon biedt een belangrijke
rol. Voor de jongeren is de toegang
tot informatie belangrijk. Niet altijd
prefereren de ondervraagden de te
lefoon. Meer dan driekwart geeft in
situaties als relatieproblemen, bij
andere persoonlijke en familie-aan
gelegenheden zoals onenigheid,
maar ook in zakelijke regelingen de
voorkeur aan persoonlijk contact.
Nare mededelingen
Toch kan 45 procent van de onder
vraagden zich ook situaties voor
stellen, waarin zij de voorkeur aan
de telefoon geven. Typische voor
beelden zijn het zoeken van infor
matie, afspraken, maar in het alge
meen het meedelen van 'onaange
name zaken'. De helft meent dat te
lefoongesprekken anders verlopen
dan persoonlijke gesprekken. Ame
rikaans onderzoek heeft aange
toond dat er inderdaad een derge
lijk onderscheid bestaat. Telefoon
gesprekken zijn beduidend korter
dan persoonlijke.
Veel last hebben Berlijners niet
van de telefoon. Slechts 4 procent
van de ondervraagden voelde zich
gestoord door het laats ontvangen
telefoontje, 58 procent ervoer het
als nuttig en 69 procent zelfs ver
heugend. In het opnemen van de te
lefoon blijken de Berlijners opmer
kelijk gedisciplineerd. Ze gaven in
grote meerderheid aan een gesprek
zelfs om drie uur 's nachts op te ne
men. Het niet opnemen van de tele
foon stuitte zelfs op principiële be
zwaren bij 57 procent van de onder
vraagden.
Een getekende voorstelling van de Hubble-telescoop met rechtsonder het ruimteveer dat het 'ingewikkeldste toe
stel ooit door mensenhanden gemaakt' omhoog heeft gebracht. (foto afp>
Het is het ingewikkeld- tot vanaf het aardopper- het jaar 2005 onafgebro- digen ooit ter beschik-
ste toestel dat ooit door vlak onzichtbare details ken aan het werk zijn. king stond: de 'Hubble
mensenhanden is ver- in het heelal en wel- Als het weer op het Space Telescope',
vaardigd en het is zo haast tot het begin der laatste moment geen Nu al wordt het 'de be
groot als een stadsbus, tijden. roet in het eten heeft ge- langrijkste astronomi-
Het weegt 12,5 ton en Als alles goed is gegaan gooid, heeft Space sche gebeurtenis sedert
heeft tot nu toe bijna draait het vanaf van- Shuttle 'Discovery' van-de tijd dat Galileo Ga-
vijf miljard gulden ge- daag op een hoogte van middag het machtigste lilei in het jaar 1610 voor
kost, maar het moet dan 500 kilometer om de aar- instrument omhoog ge- het eerst de sterrenhe-
ook kunnen doordringen de en het zal zeker tot bracht dat sterrenkun- mei door een kijker be
keek' genoemd.
'Belangrijkste gebeurtenis sinds kijker van Galilei'
Geen enkele aardse telescoop
zal kunnen wedijveren met de
beeldscherpte die de Hubble
Space Telescope (HST) zal ople
veren en geen enkele telescoop
is ooit zo ver in het heelal door
gedrongen als de HST kan.
Een grote telescoop buiten de
dampkring is al tientallen jaren de
grote wens van sterrenkundigen.
De voorbereidingen voor de HST,
genoemd naar de Amerikaanse ster
renkundige Edwin Hubble (1889-
1953) die in 1923 achter de ware aard
van melkwegstelsels kwam en aan
de hand van hun vluchtsnelheden
concludeerde dat het heelal als ge
heel uitdijde, begonnen al twintig
jaar geleden.
door Ben Apeldoorn
De bijna vijftien meter lange en
vijf meter brede, cylindervormige
kolos kan worden onderverdeeld in
drie hoofdelementen: de telescoop
zelf, vijf hoofdinstrumenten en een
systeemeenheid waarin de standre-
gelingsapparatuur, boordcompu
ters en andere elektronica zijn on
dergebracht.
Het 'hart' van de HST is de tele
scoop. Deze heeft een hoofdspiegel
van 2,4 meter in middellijn die zó
nauwkeurig is geslepen dat als hij
even groot zou zijn als de middellijn
van de aarde (12.750 kilometer) de
Mount Everest daarop maar een
bultje van twaalf centimeter hoog
Het door de hoofspiegel verza
melde licht wordt teruggekaatst
naar een tweede, 30 centimeter gro
te. spiegel die de lichtbundel op zijn
beurt door een centraal gat in de
hoofdspiegel naar de daarachter ge
legen vijf hoofdinstrumenten
stuurt.
Daar begint het eigenlijke werk
pas. Het instrumentenpakket van
de HST bestaat om te beginnen uit
een 'grootbeeld/planetencamera'
(Wide Field/Planetary Camera,
kortweg WF/PC)
honderden melkwegstelsels tege
lijk kunnen worden geobserveerd
als details in de atmosferen of op de
oppervlakken van alle planeten.
Ten tweede een camera speciaal
voor zwakke objecten ('FOC', Faint
Object Camera). Dit instrument
werd ontwikkeld en gebouwd on
der auspiciën van de Europese
ruimtevaartorganisatie ESA die
ook de beide, bijna veertien meter
lange zonnepanelen van de HST be
kostigde.
De 'FOC' is zó gevoelig dat het
één enkel lichtdeeltje, een foton,
kan waarnemen. Het instrument is
in staat sterren te observeren die ze
ven maal verder weg staan dan de
verste sterren die met de beste aard
se telescopen onder de gunstigste
omstandigheden zijn gefotogra
feerd.
Griezelig nauwkeurig
Het instrumentenpakket herbergt
verder twee sooiten spectrografen
die zowel zichtbaar als ultraviolet
licht van zeer zwakke objecten in
hun bestanddelen uiteen kunnen
rafelen zodat men na kan gaan wat
zich precies afspeelt bij, bijvoor-
beeld, quasars of gaswolken rond
bepaalde soorten sterren.
Als vijfde instrument is er dan
nog een uiterst gevoelige fotometer
waarmee de allerkleinste en -snel
ste helderheidsvariaties, zoals die
van pulsars (snel ronddraaiende,
kolossaal zware sterretjes) kunnen
worden gedetecteerd.
Het licht van de hoofdtelescoop
wordt, via een ingewikkeld systeem
van talloze lensjes, spiegeltjes en
beeldversterkers naar al deze in
strumenten gedirigeerd. Kleine,
computergestuurde micromotoren
zorgen ervoor dat de vereiste onder
linge posities van alle optische ele
menten werkelijk griezelig nauw
keurig kan worden bijgesteld en
datzelfde geldt voor de richtnauw-
keurigheid van de HST.
Het veranderen van de stand van
het gevaarte in de ruimte gebeurt
niet met behulp van mini-raketjes
maar via een uitgekiend systeem
n, stervolgers, zes
standregelingsgiroscopen, vier 'ac-
tie-reactie'vliegwielen en drie ver
fijnde geleidingssensoren.
Hiermee is de HST in staat gedu
rende tien uur op een gebiedje ge
richt te blijven dat kleiner is dan
een dubbeltje gezien op 300 kilome
ter afstand. En dan te bedenken dat
de HST ook nog in staat is op dat
zelfde dubbeltje te zien dat het een
dubbeltje is.
Verwachtingen
Volgens plan zal de HST ruim een
dag na de lancering definitief wor
den losgelaten. De Space Shuttle
'Discovery' blijft dan nog 34 uur in
de buurt van de HST, op ruim 60 ki
lometer afstand.
Gaat er toch nog iets mis dan ma
noeuvreert men de Shuttle weer
langszij om het mankement te ver
helpen. Dat vereist echter een ruim
tewandeling en daarvoor zijn de as
tronauten Kathy Sullivan en Bruce
McCandless speciaal opgeleid. Ter
wijl hun collega's vanuit het beman-
ningsverblijf alle verrichtingen ga
deslaan en zonodig bijstand verle
nen, trekken zij hun ruimtepakken
aan en gaan met tassen vol gereed
schap dat speciaal voor de HST
werd vervaardigd, naar buiten.
De HST wordt pas definitief aan
zijn lot overgelaten als alles perfect
werkt. Zonodig wordt het hele ge
vaarte weer opgepikt en terugge
bracht naar de aarde.
De verwachtingen van de sterren
kundigen zijn geweldig hoogge
spannen. Eindelijk verlost van die
storende dampkring kan men nu
werkelijk heel scherp gaan kijken
naar de talloze mysteries in het heel
al. Naar de meest bizarre dubbel-
stergystemen waar rode reuzen
door witte dwergen worden leegge
zogen, naar kernen van melkweg
stelsels waarin zich processen af
spelen waarbij kernfusie volstrekt
in het niet valt, naar sterren met
eventuele planetenstelsels en naar
die inktzwarte, ontstellende verten,
daar waar de Tijd. vijftien miljard
jaar geleden, ooit moet zijn begon
nen op een manier die ons voorstel
lingsvermogen nog steeds ver te bo
ven gaat.
UTRECHT - Een gemiddeld
ziekteverzuim van vijf a zes
procent in een bedrijf is
haalbaar. "Dat moet kun
nen, ja". Aldus de Eindho-
vense sociaal-geneeskundi
ge drs. Waldo Falke, die zich
nu al tien jaar bezighoudt
met het ziekteverzuim onder
werknemers.
Falke heeft een speciale, schriftelij
ke en mondelinge cursus ontwik
keld: 'Ziekteverzuim omlaag', met
als ondertitel: Een voortdurende
zorg voor het management. Zij is
bedoeld voor werkgevers en met
ongeveer 800 belangstellenden in
twee jaar verrassend goed aangesla
gen. Falke hoopt dat de werkgever
er ook iets mee doet. "Hij moet zich
realiseren dat een laag ziektever
zuim geld oplevert. Bovendien zul
len de werknemers zich gelukkiger
voelen. Humanisering van de ar
beid, heet dat".
door Sjonk Ritmeester
De Eindhovense sociaal-genees
kundige is daarover optimistisch.
"Ik ben ervan overtuigd dat de
werkgever te motiveren is. Het suc
ces van de cursus toont dat trou-
Drs. Falke wijst erop dat een aan
vaardbaar ziekteverzuim natuurlijk
per bedrijf verschilt. Zo is bij hoge
leeftijd en een laag arbeidsniveau
een ziekteverzuim van 12 procent
reëel. Maar voor het onderwijs geldt
een verzuim in de leeftijdscategorie
15 tot 24 jaar van 0 tot 1 procent. "Nu
neemt het ziekteverzuim toe als de
rente stijgt. Het grote probleem is
dat niemand zich verantwoordelijk
voelt. Op grond van de praktijker
varing concludeer ik dat de over
heid de werkgever die verantwoor
delijkheid moet opleggen. Boven
dien scheelt dat miljarden", voegt
hij eraan toe.
De Eindhovense sociaal-genees
kundige praat blijkbaar niet voor
dovemansoren. Uit de ziektewet-
voorstellen blijkt dat ook staatsse
cretaris van sociale zaken, Elske ter
Veld, zijn kant op denkt. Een belo
ning in de vorm van een premiever
laging staat de werkgever te wach
ten als hij het ziekteverzuim tot aan-
Uitzaaiingen
met echografie
goed op te sporen
UTRECHT (ANP) - Echografie
blijkt een waardevolle techniek
te zijn bij het opsporen van uit
zaaiingen van kwaadaardige
aandoeningen in het hoofd-hals-
gebied. De echo kan uitzaaiin
gen vinden die met traditionele
technieken niet zijn te zien. Ook
kan de echo vage zwellingen
goed thuisbrengen. Zij is boven
dien nauwelijks belastend voor
de patiënt en ook veel goedko
per dan andere onderzoekstech
nieken.
Dat blijkt uit een gezamenlijk
proefschrift van de Rotterdam
se keel-, neus- en oorarts R.
Baatenburg de Jong en de radio
loog R.J. Rongen. Bij echografie
bekijkt de arts met behulp van
geluid met hoge frequenties de
binnenkant van het lichaam.
Het geluid weerkaatst op de
overgangen van weefsels. Het
teruggekaatste geluid, de echo,
wordt opgevangen door een
soort radar die een afbeelding
op een scherm maakt. Er komt
dus geen straling aan te pas.
vaardbare proporties terugbrengt.
Drs. Falke weet dat het hoge ziek
teverzuim de Nederlandse schatkist
25 miljard gulden per jaar kost. "Het
gaat niet om fraude. Die bedraagt
nog geen 5 procent. Het probleem is
echter dat de mensen slechts één
keuzemogelijkheid hebben, name
lijk ziektewet of WAO".
De sociaal-geneeskundige be
schikt over alle cijfers: het gemid
delde ziekteverzuim bedraagt
300.000 a 400.000. Dat is ruim 8 pro
cent van de 4,5 miljoen werkne
mers. Hij heeft meer gedetailleerde
gegevens. Zo blijkt dat iedere werk
nemer tussen het 16-de en 65-ste le
vensjaar gemiddeld tien jaar ar
beidsongeschikt is. Dat is 20 pro
cent van de arbeidstijd.
Voor de totstandkoming van de
arbeidsongeschiktheidswet in 1967
bedroeg het ziekteverzuim nog 4
procent. Het verschil is gelijk aan 12
miljard gulden.
Als arts beklemtoont drs. Falke dat
hij zich in de eerste plaats druk
wenst te maken om de gezond
heidseffecten. "Een uitkeringsge
rechtigde gaat zich anders gedra
gen. Waar het mij om gaat is dat ie
mand met een AOW of AAW-uitke-
ring twee a drie keer zo snel dood
gaat als de gemiddelde Nederlan
der. Het ergste is nog dat in bepaal
de beroepen mensen die vanaf hun
zestiende werken, minder dan vijf
procent kans hebben hun AOW te
halen. Het is daarom van het groot
ste belang dat aan deze situatie een
eind komt", beklemtoont hij.
Falke ziet als het belangrijkste
manco van het huidige systeem in
Nederland dat de bedrijfsvereni-
anpbron: productschap voor pMmvee ériëferen
ging probleemhouder is in plaats
van de werkgever. "Maar die staat
eigenlijk machteloos, ook al door
dat de overheid toch niet veel inte
resse toont. Vaak krijgt de arts de
schuld. Die is echter niet in staat de
functie van controlerend arts uit te
oefenen. Wel zou hij als sociaal-ge
neeskundige meer kunnen sturen.
Maar het systeem leidt ertoe dat de
geneeskundige vaak te laat wordt
ingeschakeld, terwijl noch de werk
gever, noch de werknemer gemoti
veerd is het anders aan te pakken".
Uitlaatklep
De Eindhovense sociaal-genees
kundige bevestigt het beeld dat de
werkgever de ziektewet en de WAO
vaak als uitlaatklep gebruikt voor
tal van problemen die de wet niet op
het oog heeft gehad: "Arbeidsom
standigheden spelen een belangrij
ke rol. In ons systeem kan een be
drijf met een torenhoog ziektever
zuim toch rendabel zijn. Dat komt
omdat de werkgever in staat is ar
beidsonrust af te wentelen op ziek
tewet of WAO. Immers, de CAO's
regelen dat werknemers in veel ge
vallen drie jaar lang recht hebben
op een bovenwettelijke uitkering
van 30 procent bovenop de uitke
ring van 70 procent", klaagt drs.
Falke.
Hij heeft ook suggesties voor een
verbetering van de situatie. In dat
verband wijst hij met name op de
mogelijkheid van een betere regi
stratie van het ziekteverzuim. "De
uitvoerder van de ziektewet moet
de werkgever ook kunnen aanspre
ken. Nu is het zo dat deze nauwe
lijks op de hoogte is van het ver
zuim. Maar hoe dan ook. je komt al
tijd bij de leiding uit. Bedrijven met
hoog ziekteverzuim zijn altijd
bedrijven met een slecht leider
schap en slechte arbeidsomstandig
heden. Er moet betrokkenheid,
commitment, zijn", beklemtoont
Falke.
wist u:
gebruik aantal eieren
I per persoon per jaar:
j 1937189 eieren
11988190 eieren
1989183 eieren
herkomst eieren bij
herkomst van de eieren
s 2000 huishoudens in procenten: scharrel-
1- 9een eieren 12% I '"gÈSSSji "££5!
eigen kppen 3 g
I gratis (van buren,
-gekocht (bijboer 1988 81,5 18,5%
dsupermarkt) 76% 1989 78,5 21,5%
Menopauze
tegen Pasen worden er 25% meer eieren verkocht bij de supermarkten
De gaswinning uit het Groninger
veld door de Nederlandse Aardolie
Maatschappij (NAM) veroorzaakt
geen aardbevingen. De schotelvor-
mige bodemdaling (op zo'n 2.600
meter diepte) zal in het centrum van
het veld niet - zoals de NAM nog in
1985 voorspelde - in het jaar 2025
maximaal 64 centimeter zijn, maar
in 2050 tussen de 33 en 43 centime
ter (op een helling minder dan vier
centimeter per kilometer) en de
schotel zal zich ongeveer tien kilo
meter in westelijke richting verbre
den. Ook zullen ongelijkmatige ver
zakkingen aan het maaiveld door
verdichting van het diepliggende
gesteente niet optreden. Deze con
stateringen komen van onafhanke
lijke Amerikaanse onderzoekers en
de NAM, die dit inmiddels aan het
Groninger provinciaal bestuur heb
ben gerapporteerd.
De conclusies van het rapport la
ten weinig heel van het standpunt
van het Drentse Statenlid dr. Meent
van der Sluis. Deze heeft altijd be
weerd dat gaswinningen de oorzaak
zijn van trillingen en verzakkingen
in de Drentse en Groningse bodem.
Bovendien wijst Van der Sluis op
volgens hem terrasvormige in
plaats van schotelvormige verzak
kingen.
Volgens de Amerikaanse onder
zoekers is er alleen een theoretische
kans op door gaswinning veroor
zaakte aardbevingen. Zij noemen
die kans 'uiterst onwaarschijnlijk'.
Maar zelfs als zij toch optreden, zul
len ze niet krachtiger zijn dan 3 op
de schaal van Richter "en waar
schijnlijk niet tot schade leiden".
De la-acht 3 op de schaal van Rich
ter is vergelijkbaar met die van het
voorbij denderen van een zware
vrachtauto.
Een bodemdaling van 36 centi
meter in het centrum van het veld
acht de NAM het meest waarschijn
lijk. Metingen in het veld leren dat
het gasvoerende zandsteen veertig
percent sterker is dan in laboratori
umproeven bleek en derhalve min
der zal verdichten als het gas uit de
poriën verdwijnt. Mogelijk is scha
de aan het onderzoeksmateriaal
zelfs ontstaan bij het omhoog halen
ROTTERDAM (GPD) - De gynaeco
logen van het Academisch Zieken
huis Dijkzigt in Rotterdam gaan
vergelijkend onderzoek doen naar
de effecten van de verschillende
hormonale behandelingen die vrou
wen in de overgang voorgeschreven
krijgen. De onderzoekers zijn voor
al geïnteresseerd in de positieve ne
veneffecten die hormonale behan
deling kan hebben, zoals voorko
ming van botontkalking en blaas-
stoornissen. Mogelijk voorkomt een
hormonale behandeling ook hart
en vaatziekten.
Supertransistor
AMSTERDAM (ANP) - Weten
schappelijk medewerkers van IBM
zijn erin geslaagd de snelheid van
op silicium gebaseerde transistoren
te verdubbelen. Daardoor kunnen
de prestaties van zeer snelle compu
ters aanzienlijk worden verbeterd.
Vorig jaar ontwikkelden mede
werkers van IBM transistoren die
40 miljard schakelingen per secon
de aankunnen. Nu hebben zij hun
record verbeterd door transistoren
te fabriceren met 75 miljard cycli
per seconde.
Atomen kijken
Met de opening van het Nationaal
Centrum voor Hoge Resolutie Elek-
tronenmicroscopie in Delft kunnen
materiaalkundigen nu in Nederland
materialen op atomaire schaal be
studeren. Vroeger kon men met een
elektronenmicroscoop alleen maar
roostervlakken waarnemen. Tegen
woordig kan men bijna een atoom-
oplossend vermogen bereiken.
WASHINGTON (AP) - Ge
durende tien jaar verzamel
de gegevens van weersatel-
lieten hebben geen aanwij
zing opgeleverd voor een
gestage verwarming van de
aarde tengevolge van het
zogenaamde broeikas-ef
fect. Volgens de geleerden
die de gegevens hebben ge
analyseerd kan een conclu
sie echter pas worden ge
trokken als er nog tenmin
ste tien jaar langer gege
vens worden verzameld.
In het Amerikaanse
weekblad Science schrij
ven Roy Spencer van het
Marshall Ruimtevaartcen
trum in Alabama en John
Christy van de universiteit
van Alabama dat zij uit de
tussen 1979 en 1988 door Ti-
ros-weersatellieten verza
melde gegevens konden
concluderen dat de tempe
ratuur van de aarde heel
goed vanuit de ruimte kan
worden gemeten. De satel
lieten meten de microgol
ven die worden veroorzaakt
door de warmte van een
tien kilometer dikke laag at
mosfeer rond de aarde. De
nauwkeurigheid van de me
thode is geverifieerd door
de instrumenten te ijken en
de uitslagen te vergelijken
met op aarde verrichte tem-
peratuurmetingen.
Spencer zei dat het on
derzoek vrij grote schom
melingen liet zien in de
temperatuur van de atmos
feer, maar dat die schom
melingen elkaar over de pe
riode van tien jaar ongeveer
hadden opgeheven, en dat
er geen algemene trend om
hoog of omlaag kon worden
geconstateerd. "Het noor
delijk halfrond gaat in die
periode iets omhoog, het
zuidelijk halfrond iets om
laag, maar netto blijft de
temperatuur ongeveer ge
lijk", zei Christy.
