Nepal krijgt bloedig slot NODIG! in Geest van Djinghiz Khan waart door Mongolië Verkiezingen Slovenië gevaar voor eenheid in Joegoslavië Lachmon: Alle hoop op Van den Broek gevestigd Arafat: geheim contact met Israel ZATERDAG 7 APRIL 1990 /STA BUITENLAND PAGINA 7 Nederlander gedood in Kathmandu KATHMANDU (UPI/Rtr/ANP) - Bij het optreden van de politie tegen een voor democratie demonstrerende menigte in de Nepalese hoofdstad Kathmandu, waarbij met scherp werd geschoten, zijn gisteren een Nederlander en twee Brit ten gedood. Dit hebben bronnen in het ziekenhuis van Ka thmandu bevestigd. De Nederlander zou door twee kogels in de rug zijn getroffen. Bij de beschieting voor het konink lijk paleis zijn zeker vijftig doden en ten minste 160 gewon den gevallen. Naar verluidt op bevel van koning Birendra, opende de politie het vuur toen naar schatting 200.000 Nepalezen in een vreedzame beto ging naar het koninklijk paleis trok ken. Zij zwaaiden met vlaggen van de verboden oppositiepartijen en eisten 'onmiddellijke democratie' en het aftreden van de koning. Het massale protest barstte los nadat Bi rendra eerder op de dag in een po ging de oppositie de wind uit de zei len te nemen de regering van pre- - mier Marich Man Singh Shrestha had ontslagen en democratische hervormingen had aangekondigd. "Ik aanvaard democratie", zo zei de 44-jarige monarch, een van de laatste absolute vorsten ter wereld, kort na zonsopgang in een slechts vier minuten durende radiotoe spraak. De oppositie, de Beweging voor Herstel van de Democratie (MRD), vond die beloften echter te mager en ging door met de protest acties die al weken voortduren. Ook in februari was het al tot gewelds uitbarstingen gekomen. Toen kwa men zeker dertig mensen om door politiekogels en werden honderden oppositieleden achter de tralies ge zet. Dat de bevolking nu weer mas saal de straat opging duidt erop dat de positie van de koning zelf inzet van de acties is geworden. Tot voor kort werd hij in de afgelegen berg dorpjes nog beschouwd als een na komeling van de hindoegod Vish nu, maar ook daar klonk de roep om vrijhei^ en kwam het tot betogin gen. Commissie De koning stuurde de regering van de conservatieve premier Marich Man Singh Shrestra naar huis om dat die er niet in was geslaagd de or de te handhaven. Hij verweet de ou de regering dat zij heeft gefaald om "leven en eigendom in Nepal te be schermen". Birendra benoemde Lokendra Bahadur Chand, politiek verwant aan zijn voorganger, tot i regeringsleider. "Ik wil dat 2 regering praat met men sen die er andere standpunten op nahouden. Ik zal een commissie in het leven roepen die de grondwet moet hervormen", aldus de koning. Deze beloftes en de toezegging een onderzoek in te stellen naar de dood van betogers bij eerdere de monstraties, konden de geest van de vrijheid van het volk echter niet beteugelen. De Nepalezen hebben geen vertrouwen meer in hun ko ning en hun wantrouwen werd ge sterkt door de aanstelling tot pre mier van Chand, die bekend staat als een zeer omstreden politicus. Zijn benoeming kwam nadat het er steeds meer op begon te lijken dat de oude regering zou bezwijken onder de toenemende druk van de onofficiële oppositie. Spaarders be stormden donderdag in paniek de banken in de hoofdstad om hun spaargeld op te nemen. Duizenden ambtenaren legden voor het eerst in 25 jaar het werk voor twee uur neer om met protestborden demo cratische hervormingen te eisen. Zelfs de president van de Rekenka mer nam deel aan de actie, aldus ooggetqigen. Onderzoek Niet alleen in de hoofdstad Katman du, maar ook in de steden Lalitpur, Bhaktapur, Pokhara, Chitwan, Palpa en Biratnagar groeit het ver zet. Door stakingen lag hier het openbare leven er gisteren groten deels plat. De oppositie, die bovenal afschaf fing van het politieke 'Panchayat'- systeem eist waarbij politieke par tijen niet zijn toegestaan, wordt aan gevoerd door de Nepalese Congres partij, een coalitie van zeven linkse partijen. Volgens de Congrespartij zijn tij dens de campagne voor een meer- partijenstelsel in de afgelopen maanden meer dan 8000 mensen ge arresteerd. De regering zegt dat er nog 1000 mensen gevangen worden gehouden. "Maar de democratise ringsbeweging gaat door. Met nog meer kracht", aldus Ganesh Man Singh, de leider van de MRD, in een uit de gevangenis gesmokkelde ver klaring. DEN HAAG (ANP) - De eerste vrije verkiezingen in Joegoslavië sinds vijftig jaar vinden morgen in de noordwestelijke deelrepu bliek Slovenië plaats. Niet alleen de Slovenen maar ook de andere volken binnen de Joegoslavische federatie kijken met spanning uit naar de uitslag. Die kan namelijk de eerste concrete stappen van Slovenië op weg naar afscheiding inluiden. De ongeveer 1 miljoen stemge rechtigde Slovenen op een to tale bevolking van 23 miljoen Joe- goslaven gaan naar de stembus om een nieuwe president van de deelrepubliek te kiezen, het presi dium en ook de afgevaardigden van de grootste en belangrijkste kamer van het parlement in de hoofdstad Ljubljana. Voor het eerst hebben de kiezers de keuze uit verschillende kandidaten na mens 17 partijen en groeperin gen. Op 22 april vindt een eventu ele tweede verkiezingsronde plaats. De strijd gaat tussen de hervor mingsgezinde communisten en een drietal oppositiepartijen de lijstverbinding DE- MOS - een samenwerkingsver band van sociaal-democraten, groenen, boeren en christen-de mocraten en de Liberale Partij de belangrijkste zijn. Voor het presidentschap is vol gens de laatste peilingen de her vormingsgezinde communist Milan Kucan de belangrijkste kandidaat. De vroegere leider van de Sloveense Communistische Partij brak in februari met de fe derale communistische partij en heeft inmiddels zijn partij omge doopt tot 'Partij van Democrati sche Kentering'. Kucan is popu lair bij de bevolking omdat hij ook in de periode dat hij deel uit maakte van de landelijke commu nistische beweging ijverde voor een grotere mate van onafhanke lijkheid voor Slovenië. Zijn groot ste rivaal is DEMOS-leider Joze Pucnik die een totale breuk van Slovenië met de Joegoslavische federatie en dus totale onafhan kelijkheid niet uit de weg gaat. Hoe de stemming ook uitvalt, het centrale gezag in Belgrado zal huiveren bij iedere oppositiekan didaat die in het parlement geko zen wordt. Die vrees is zeker niet ongegrond omdat volgens de pei lingen DEMOS op een forse aan hang (43 procent) mag rekenen terwijl de Liberale Partij op weg lijkt naar zeker 10 procent van de stemmen. Bij een dergelijke uitslag zal Slovenië zich nog onafhankelij ker van de rest van Joegoslavië opstellen. In het gunstigste geval gaat Slovenië bij Belgrado pleiten voor de omvorming van de Joego slavische federatie tot een lossere confederatie waarin de zes deelre publieken een grotere mate van vrijheid krijgen om zelf hun doen en laten te bepalen. DEMOS-lei der Pucnik dreigt echter al met radicalere stappen mocht het confederatieverzoek worden af gewezen. Hij zei onlangs dat in dat geval totale afscheiding het enige is wat overblijft. De vraag blijft wat het centrale gezag in Belgrado gaat doen. Joe goslavië verkeert in de ernstigste crisis sinds de Tweede Wereld oorlog en gaat gebukt onder een alsmaar stijgende inflatie en stagnerende industriële produk- tie. Ook kent het land een grote werkloosheid. Het centrale be stuur kan het zich niet veroorlo ven om het welvarende Slovenië te laten vertrekken. Het zal onge twijfeld sterk onder druk gezet worden door Servië. De grootste deelrepubliek van de Joegoslavi sche federatie ijvert onder leiding van Slobodan Milosevic voor een krachtig centraal gezag en een verenigd Joegoslavië; het liefst onder Servische leiding. Pucnik verwacht niet dat het centrale gezag militair ingrijpt als Slovenië zijn houding niet wij zigt. Maar veel inwoners en politi ci zullen toch gemengde gevoe lens hebben gehad bij het bezoek dat de landelijke minister van de fensie Veljko Kadijevic deze week bracht aan legereenheden in het noorden van de deelrepu bliek. De leiding van Slovenië zet te de minister na het bezoek op zijn nummer door te stellen dat "in ieder democratisch land het bezoek van de minister als onge wenste inmenging in de zaken van een ander land zou worden beschouwd". Waarmee de toon voor de periode na zondag in feite is gezet. ROME (AP) - PLO-leider Yasser Arafat heeft gisteren gezegd dat hij geheime contacten heeft gehad met Israëlische regeringsleiders om met hen van gedachten te wisselen over het vredesproces in het Middenoos ten en de Palestijnse opstand in de bezette gebieden. Arafat deed zijn onthulling in een vraaggesprek met de Italiaanse televisie, enkele uren na zijn audiëntie bij paus Johannes Paulus II. Op een vraag of er sprake was ge weest van geheime contacten op hoog niveau antwoordde Arafat: "Ja, die zijn er. Er zijn vele contac ten tussen de Palestijnse en Israëli sche leiding. Zo heeft bijvoorbeeld (demissionair minister van defensie Yitzhak) Rabin een gezant met een boodschap naar mij toe gestuurd. Zelfs (premier Yitzhak) Shamir deed dat". Hoewel geruchten de ronde de den over contacten tusen Palestijn se en Israëlische leidefs, zijn deze nooit eerder bevestigd. Israël heeft contacten met de PLO verboden. In december werd minister van weten schap Ezer Weitzman wegens con tacten met de PLO uit het kernkabi net verwijderd. Op een vraag wat Israël van hem wilde antwoordde Arafat: "Met wie gaan ze vrede sluiten? Met spoken? Met mij". Hij noemde de Israëliërs 'oesters' vanwege hun weigering of ficieel met de PLO te onderhande len. Volgens hem staken de Israë liërs hun hoofd in het zand om de werkelijkheid niet te hoeven zien. "Zij willen niet in de richting van de geschiedenis lopen", zei hij. Tijdens de audiëntie in het Vaticaan had de paus er bij Arafat op aangedrongen een dialoog met Israël aan te gaan. Israël heeft kritiek geoefend op het besluit van de paus Arafat te ont vangen, zoals het dat ook heeft ge daan bij twee eerdere gelegenhe den, in 1982 en 1988, dat de PLO-lei der een audiëntie werd gegund. SCHIPHOL (ANP) - De Surinaam se parlementsvoorzitter Jaggernath Lachmon heeft gisteren bij zijn aan komst op Schiphol een krachtig be roep op Nederland gedaan om Suri name te helpen bij de oplossing van zijn problemen. Hij heeft zijn hoop gevestigd op minister van buiten landse zaken Van den Broek die, al dus Lachmon, een van de weinige Nederlanders is die begrijpt wat er in Suriname aan de hand is. Van den Broek had vorige week in de Tweede Kamer naar aanlei ding van de arrestatie en vrijlating van Junglecommando-leider Ron nie Brunswijk verklaard, dat de Su rinaamse regering niet handelt uit onwil maar uit onmacht. Om deze uitspraak zou Lachmon Van den Broek wel aan zijn hart willen druk ken. "Van den Broek en Pronk (mi nister voor Ontwikkelingssamen werking) zijn de goede vrienden van Suriname, maarer zijn ook Weisglas-achtige mensen die elk ogenblik dreigen met intrekking van ontwikkelingshulp", aldus de parlementsvoorzitter. De WD'er Weisglas diende vori ge week een motie in van deze strekking. Lachmon hekelde tevens de Nederlandse pers voor de veel te negatieve publiciteit rond zijn land. Lachmon, Surinamer van Hindoe- staanse afkomst, voegde daar aan toe: "Vanuit mijn eigen Aziatische instelling ben ik geneigd tegen Ne derland te zeggen: hou je geld maar. Want wat bereiken Nederlanders er eigenlijk mee de Surinamers elk ogenblik te beledigen. Als de Ne derlanders iets voor Suriname wil len betekenen moeten zij het niet steeds de Surinaamse burgerrege ring moeilijk maken haar taak te vervullen. Ik ben het er mee eens dat sommige dingen niet goed gaan maar men heeft ons nooit gehol pen". Lachmon kon tijdens zijn pers conferentie echter geen ophelde ring geven over de heikele kwesties in Suriname. Hij wist niets te zeg gen over de rol van het leger bij de arrestatie vorige week van Bruns wijk en tien van zijn mannen. Over de toenemende cocaïnehan- Italië De Italiaanse regering heeft giste ren besloten om het leger in te zet ten tegen immigranten uit noord en midden-Afrika die Italië illegaal proberen binnen te komen. Binnen kort zullen er voor dit doel- zo'n 50.000 soldaten langs de noord grens, en de Italiaanse kuststrook worden gestationeerd. Zowel de marine als de landmacht zullen deelnemen aan de operatie. Armenië Het Centraal Comité van de com munistische partij in de zuidelijke Sovjet-republiek Armenië heeft Vladimir Movsisjan benoemd tot partijleider. Hij volgt Soeren Aroet- joenjan (51) op die zijn ontslag had aangeboden. Zijn vertrek houdt wellicht verband met de kritiek die Sovjet-president Gorbatsjov in ja nuari leverde op de eerste-partijse- cretarissen in Armenië en Azerbajd- zjan na ernstige rellen tussen de twee kampen. De Azerbajdzjaanse partijleider Abdoel Rahman Vezi- rov werd kort daarna vervangen. Tsjechoslowakije De Tsjechoslowaakse president Va clav Havel heeft gisteren twee vice- premiers ontslagen. Het betreft mi nister van wetenschappelijke on- wikkeling Reichel en minister van landbouw Bursky. Reichel verloor behalve het vice-premierschap ook zijn post als minister. Jiri Dienst- bier, minister van buitenlandse za ken, en regeringsadviseur Vales werden benoemd tot nieuwe vice- premiers. Litouwen De Amerikaanse senator Alfonse D'Amato is er gisteren niet in ge slaagd vanuit Polen Litouwen bin nen te komen. Hij werd bij de grens plaats Ogrodniki door Sovjet-grens wachters tegengehouden. D'Amato had aangekondigd naar Litouwen te zullen reizen om de Sovjet-autori teiten op de proef te stellen en "pal te staan voor de vrijheid" van de Baltische republiek. Hij was uitge nodigd door de Litouwse president Vytautas Landsbergis, maar be schikte niet over een visum. DEN HAAG (ANP) - Hij is al eeu wen dood, maar in Mongolië is de herinnering aan de Middeleeuwse Mongoolse leider Djinghiz Khan nog steeds springlevend. Twee pop deuntjes waarin zijn 'heldendaden' worden bezongen, scoren momen teel hoog op de hitlijst'in het Cen- traal-Aziatische land dat ligt inge klemd tussen China en de Sovjetu- Ook is sinds kort de naam van de grote Khan te lezen op het etiket van een nieuw merk vodka en is er een hotel met een gelijkluidende naam. En als het aan de nationalisti sche groeperingen ligt, zal binnen kort in de hoofdstad Ulaanbataar een standbeeld worden opgericht voor hun held. Djinghiz Khan wist in de twaalfde eeuw de Mongoolse nomadenstammen te verenigen in een onoverwinnelijk ruitervolk dat met snelle paarden een rijk wist te vestigen dat zich uitstrekte van Chi na tot Rusland en Hongarije. Het oplevend nationalisme in Mongolië is een direct gevolg van de democratiseringsbeweging die vier maanden geleden werd ingezet. Na dat Moskou in de jaren twintig het communisme bracht en de hoofstad Urga omdoopte in Ulaanbataar (ro de held), begint in Mongolië nu ook de perestrojka-wind te waaien. Shi- nechiel, zo noemen de Mongolen deze hervormingspolitiek. Terwijl de laatste maanden van bovenaf voorzichtig enige hervor mingen werden ingevoerd, werd bijna dagelijks gedemonstreerd voor democratie. Dit leidde medio maart tot het ontslag van de rege ring en het politburo van de com munistische partij. "De tweede golf Mongolische herders nemen even een -pauze tijdens de jaarlijkse paarden van de socialistische Oktoberrevo- round-up. De ongeveer 1 miljoen herders mogen hun veestapels uitbreiden lutie", zo omschreef de Mongoolse en voor een deel voor zichzelf houden. (fotoAP) auteur en politburo-lid Lodongiyn Toedev deze week deze stormachti- nopolie van de partij te schrappen, ge gebeurtenissen naar zichzelf toe. Een nieuwe wet op politieke partij- Maar als de voortekenen niet be- en is momenteel in voorbereiding, driegen, ziet het er naar uit dat de De oppositie heeft echter al laten communistische heerschappij door weten geen vertrouwen te hebben deze golf zal worden weggevaagd, in de communisten. Als reactie op de roep om democra- Of de oppositie gelijk krijgt, moet tie zijn 15 maart nieuwe regerings- blijken op het buitengewone con gres van de partij dat deze maand zal worden gehouden. Vlak r op het feit dat het parlement de doorvo r Mongolië c geen garanties heeft gegeven vrije verkiezingen. Er is nog geen gebied, datum vastgesteld. "De regering be- Het ziet er niet driegt en misleidt ons", is daarom de mening van Batbayar, een leider zijn. In Peking van de Sociaal Democratische Par tij. Oppositieleiders storen clausule goederen van en er Chinees grond- del in Suriname zei hij slechts dat hij niets wist omdat hij "niet in cri minele kringen verkeert". En toen hem werd voorgehouden dat het vredesakkoord van Kourou van juli 1989 met voeten werd getreden was zijn stoïcijnse antwoord: "Het ak koord van Kourou is mij heilig". Hij zei "hoopvol gestemd" te zijn over het vredesproces in Suriname dat een eind moet maken aan de nu al vijf jaar oude burgeroorlog. "Want de totale bevolking snakt naar vre de." Proces verdaagd tegen broer van Ceausescu BUKAREST (AP) - Het proces te gen Nicolae Andruta Ceausescu, een broer van wijlen de Roemeense dictator, is gisteren verdaagd tot 26 april. Andruta Ceausescu wordt er van beschuldigd op 21 december tij dens de opstand tegen het bewind van zijn broer zeven mensen te heb ben doodgeschoten en het bevel te hebben gegeven het vuur te openen op demonstranten. De verdachte heeft deze beschuldigingen steeds ontkend. Het militair tribunaal dat Andru ta Ceausescu moet berechten be sloot het proces tegen hem te verda gen, nadat zowel de aanklager als de verdediger om meer tijd had ge vraagd voor de bestudering van nieuw bewijsmateriaal. De 66-jarige Andruta Ceausescu was tijdens het bewind van zijn broer hoofd van een opleidingsin stituut van de gevreesde geheime politie Securitate. Hij staat terecht op beschuldiging van meervoudige moord en het aanzetten tot volke renmoord. Het is niet duidelijk wanneer het militair tribunaal het vonnis zal uitspreken. Andruta is tot op heden de enige van Ceauses- cu's naaste familieleden die voor een rechtbank is verschenen. Ceau- sescu's zoon Nicu en dochter Zoia af- Palestijnse groep kondigt vrijlating van gijzelaars aan i elk geval al gea larmeerd gereageerd op de toenade ring tussen Japan en Mongolië. De kondigd hervormingen in Ulaanbaatar wor- Frankrijk het wëts- den daar met argusogen gevolgd, voorstel voor de verkiezingen waar- Vorig jaar juni werd in Cl in staat dat alle partijen mogen mee- mocratiseringsbeweging doen die willen werken aan de op- gesmoord en doet men al het moge- bouw van een "humane, democrati- lijke sche en socialistische samenle ving".-"Maar wij verwerpen socia lisme" zegt Sanjasuren Zorig, de lei der van de Mongoolse Democrati sche Partij (MDP), in februari opge- miljoen zielen tellende Mongoolse Houtekins uit datdeChi- regering erg toeschietelijk zal BAYRUT (Rtr) - De radicale Pales- tijnse groep FRC van Abu Nidal heeft gisteren de vrijlating aange- drie gijzelaars uit telgië. De beweging geeft daarmee gevolg aan een op- de de- roep van de Libische leider Muam- bloed mar al-Gaddafi om hen vrij te laten, maakte een woordvoerder in de uitingen te voorko- Libanese hoofdstad Bayrut bekend. Hij zei voorts dat "contacten en Pe- regelingen worden getroffen" Vooral verontrustend king is het toenemend nationalisme Jacqueline Valente uit Frankrijk e Mongolië met het oog op de 3,5 haar Belgische vriend Fernand leiders aangetreden en zijn vrijell verkiezingen beloofd. De nieuwe partijleider Gombojavyn Otsjirbat zijn aftreden als partijleider (61) voegde de daad bij het woord:" nog geen week na zijn aantreden be sloot het door communisten over heerste parlement het machtsmo- partijcongres verder een nieuw Centraal Comité benoemen en een (nieuw politburo. Waarnemers me nen dat de huidige politburoleden, die bekend staan als hervormings gezind, hun positie proberen te ver sterken. Of de MPRP inderdaad bereid is om haar macht te delen wordt door veel oppositieleden betwijfeld. De grafische ligging van Mongolië tus- vrees bestaat dat er slechts wat kos- sen China en de Sovjetunie vrije Otsjirbats voorganger Schambyn metische veranderingen worden handel met westerse landen niet bij- Batmunch dat het speciale partij- aangebracht, maar dat alles verder kans onmogelijk maakt. Veel zal af- congres op 10 april zal worden ge- bij het oude zal blijven. De kritiek hangen van de bereidheid van Chi- houden. Naar verwachting zal het van de oppositie richt zich onder na om vergunningen te leveren voor richt en de belangrijkste oppositie groep. De MDP wil behalve demo cratie ook belastingverlaging, denk dat de Chinezen gegronde loonsverhogingen en allerlei sociale denen hebben maatregelen. Ook wil men af van de maken", aldus i afhankelijkheid van de Sovjetunie, tionaris. Waarnemers betwijfelen echter de haalbaarheid van dit program- ma. Zij wijzen erop dat Ulaanbataar bij de Sovjetunie voor ruim 30 mil jard gulden in het krijt staat, terwijl Moskou jaarlijks nog eens 1,6 mil jard gulden in de Mongoolse econo mie pompt. Liberalisering Om de MDP alvast de wind uit de zeilen te nemen, heeft de regering inmiddels schoorvoetend de eerste schreden gezet op het glibberige pad van economische liberalise ring. Zo mogen de ongeveer 1 mil joen herders hun veestapels uitbrei den tot boven de vastgestelde staatsquota en het resterende deel zelf houden. Daarnaast wordt de regering door Moskou aangemoedigd bij westerse landen aan te kloppen voor econo mische steun. In februari bracht de toenmalige premier Dumaagiyn Sodnom zowaar een bezoek aan het bij uitstek kapitalistische Japan. Hij sloot in Tokyo een handelsak koord en sleepte er een contract voor medische hulp in de wacht. Het is echter de vraag of de geo- hun kind Sony minderheid in het Chinese autono- Houtekins vrij te laten. De i gebied Binnen-Mongolië. "Ik de vrouw werden in 1987 in de Mid dellandse Zee op hun jacht gevan- zich zorgen te gen genomen. Het kind kwam tij- Mongoolse func- dens hun gevangenschap ter we reld. óók om mee te kunnen praten over wat er in de buurt is gebeurd Zes dagen per week kompleet nieuws, tips en trends. Dat willen we niet missen! J Wij nemen een proefabonnement voor 7 weken en betalen slechts 127.50 -I Wi| nemen een kwartaalabonnement f 74,15' Wij nemen een jaarabonnement f 28550 Voor het abonnement ingaat ontvangen wij de krant twee weken gratis! I (aankruisen wat van toepassing is) Naam AdresI Postcode Woonplaats. .Tel.. Deze bon in een envelop, zonder postzegel, sturen naar Leidsch Dagblad. Antwoordnummer 10050, 2300 VB Leiden. U kunt ook bellen: 071-161400

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1990 | | pagina 7