Studeren via televisie breekt door
Veel gemeenten
zoeken contact
met Oost-Europa
POTVIS OP ZWAAR TRANSPORT
Wilde flora in ons land
met uitsterven bedreigd
SIRE doet onderzoek naar effect vuurwerk-campagne
Ouöi^icutos
VRIJDAG 6 APRIL 1990
REGIO
PAGINA 15
Eiirostep levert via satelliet onderwijs- en cursusprogramma's
LEIDEN Eunspa heeft sinds
gisteren de beschikking over
een zeer omvangrijk onderwijs
programma dat via de satelliet
Olympus wordt verspreid. Drie
honderd scholen, universiteiten
en andere onderwijsinstellin
gen in heel Europa leveren on
derwijs- en trainingsprogram
ma's aan de organisatie Eu-
rostep die vervolgens voor de
verspreiding ervan via de satel
liet zorgt. Nu al zijn er in Euro
pa 15.000 onderwijsinstellingen
die beschikking over de schotel
die noodzakelijk is om de pro
gramma's te ontvangen.
De European Space Agency
(ESA) laat Eurostcp gratis ge
bruik maken van de zes maan
den geleden gelanceerde com
municatiesatelliet Olympus.
Omdat ESA door verschillende
Europese landen wordt betaald,
stelde de ESA als voorwaarde-
dat Eurostcp zich op verschil
lende plaatsen moest vestigen.
Het secretariaat is in Leiden
ondergebracht, in Dublin is een
centrum gevestigd dat zich richt
op het plannen van de uitzen
dingen en in Londen worden bij
de BBC de programma's de
ether in gebracht.
Eurostep is in januari van dit
jaar begonnen met proefuitzen-
dingen gedurende zes uur per
dag. De eerste tijd zal het aantal
uitzenduren nog tot zes uur
worden beperkt. De president
van Eurostep, de Griek L.N. Ma-
vridis, sprak gisteren tijdens de
presentatie van Eurostep de
verwachting uit dat het aantal
zenduren op zeer korte termijn
tot negen worden zal uitge
breid.
De programma's, die via de
satelliet worden verspreid, va
riëren van lespakketten voor de
lagere school tot uiterst geavan
ceerde trainingen voor medici
of managers.
De programma's kunnen in
vier talen worden ontvangen.
De maker van het programma
bepaalt welke vier talen dat
zijn. Mavridis verwacht de ko
mende jaren nog een flinke uit
breiding van het aanbodpakket.
"Europa staat aan de vooravond
van de geboorte van één grote
Bpen Europese universiteit".
Kabel
De komende tijd wordt beke
ken of de programma's finan
cieel op eigen benen kunnen
staan. Zeer succesvolle pro
gramma's, waarvoor de ontvan
ger bereid is geld té betalen,
worden dan van de Olympus ge
haald en via een commerciële
satelliet verstraald. Ook dit is
een van de voorwaarden die de
non-profit-organisatie ESA
stelt.
Volgens Eurostep-president
Mavridis is het van groot belang
dat de programma's zo snel mo
gelijk ook via de kabelnetten te
ontvangen zijn. In Engeland
heeft Eurostep al overeenstem
ming bereikt met de overheid
over het via de kabel uitzenden
van de onderwijs- en trainings
programma's.
De Nederlandse overheid is
tot nu toe niet bereid Eurostep
op de kabel toe te laten omdat
dit strijdig zou zijn met de Me
diawet. Eurostep wordt door
het Commissariaat voor de Me
dia op dezelfde behandeld ais
TV10 en mag vooralsnog niet op
de kabel.
Dat neemt niet weg dat Ma-
drivis vergaande onderhande
lingen voert met de Amster
damse en Leidse kabelexploi
tanten. De houding van de Ne
derlandse overheid wordt door
hem zeer betreurd. "We hebben
ons in Leiden gevestigd omdat
Nederland zo ook van Eurostep
zou profiteren en nu maakt die
keuze het ons onmogelijk via de
kabel uit te zenden. Een onbe
grijpelijk en uiterst onlogisch
besluit van de Nederlandse
overheid", aldus de Eurostep-
president.
Om de noodzaak van 'Distan
ce learning by satelitte' nog
eens te benadrukken, rekende
Mavridis voor dat elk jaar in Eu
ropa 58 miljoen mensen ge
schoold en omgeschoold moeten
worden. "Het open gaan van de
Oosteuropese landen vergroot
de vraag naar hooggekwalifi
ceerde onderwijsprogramma's
nog eens extra", aldus Mavridis.
Gemeente Leiden vraagt minister d'Aneona
toestemming Eurostep op kabel toe te laten
LEIDEN - Het gemeentebestuur van Leiden heeft minister D'An
eona van welzijn, volksgezondheid en cultuur verzocht Eurostep op
korte termijn toch toe te laten op de kabel. Volgens wethouder Van
der Nat, tevens voorzitter van de gemeenschappelijke kabelrege
ling, wordt Eurostep juridisch gezien ten onrechte vergeleken met
een commerciële satellietzender als TV10 die ook niet op de kabel
werd toegelaten.
De brief is mede geschreven namens de overige gemeenten die
deelnemen aan de gemeenschappelijke regeling kabeltelevisie. Op
het regionale net wordt het kanaal van BRT 2 vrijgehouden om,
wanneer de Belg niet uitzendt, Eurostep door te geven.
Oost-West conferentie in Rotterdam
LEIDENAVADDINXVEEN - Er bestaat steeds meer be
hoefte bij steden uit West- en Oost-Europa om samenwer
kingsverbanden aan te gaan. Dat blijkt uit de grote belang
stelling voor de Oost-West-Stedenconferentie die van 16 tot
en met 19 mei in Rotterdam wordt gehouden. Ook Leiden
en Wadainxveen zullen vertegenwoordigers afvaardigen.
Voor de bijeenkomst hebben zich
ongeveer 250 steden uit Oost en
West aangemeld. De nadruk bij de
conferentie ligt op drie aspecten
van samenwerking tussen gemeen
ten. In de eerste plaats ervaringen
op het terrein van het lokaal be
stuur, zoals het omgaan met demo
cratische structuren en het bestu
ren van een gemeente.
Verder zal er van gedachten wor
den gewisseld over economische
contacten en de rol die bedrijfsle
ven en Kamers v.an Koophandel
daarin kunnen vervullen. Tenslotte
zal technische assistentie aan de
Oosteuropese steden een belangrijk
onderwerp zijn. Gedacht kan daar
bij worden aan renovatieprojecten
en vraagstukken op het gebied van
ruimtelijke ordening.
Nederland en Tsjechoslowakije
leveren het grootste aantal deelne
mers. De overige deelnemende ste
den" liggen in België. Frankrijk,
Spanje. Portugal. Italië, Grieken
land. Bondsrepubliek Duitsland,,
Denemarken, Finland. Zweden.
Grpot-Bnttannië, Noorwegen, Is
raël, Turkije, de Sovjetunie, DDR,
Hongarije, Roemenië, Joegoslavië,
Bulgarije en Polen.
In Leiden komt op 14 en 15 mei
een delegatie uit het Poolse Torun.
waarmee een stedenband bestaat,
op bezoek. De Polen, onder wie de
burgemeester van Torun en twee
vertegenwoordiges van het burger
comité van Solidariteit, blijven
twee dagen in Leiden. Daarna zul
len zij in Rotterdam de conferentie
bijwonen.
In Rijksherbarflrm 21ste 'Heukels' gepresenteerd
LEIDEN - Ruim eenderde van de
wilde flora in ons land wordt met
uitsterven bedreigd. De zomerado-
nis is sinds .1935 niet meer aange
troffen en cle driedelige waterra
nonkel is in 1951 voor het laatst ge
zien. De veldgentiaan staat op uit
sterven en met de herfsttijloos moe
ten we oppassen. De 21ste uitgave
van 'Heukels Flora van Nederland'
werd gisteren gepresenteerd in het
Rijksherbarium van de Leidse uni
versiteit.
Een heuglijk feit. dat echter
wordt overschaduwd door een 'pri
meur'. Bij de Flora is voor het eerst
een rode lijst van bedreigde plan
tensoorten gevoegd. En de namen
en getallen daarin vermeld maken
de natuurliefhebber niet vrolijker:
van de 1449 plantesoorten in Neder
land worden er 541 bedreigd, meer
dan eenderde. En 55 zelfzame plan
tesoorten zijn al verdwenen,
De rode lijst is tot stand gekomen
op initiatief van de jonge stichting
Floron. In samenwerking met het
Rijksherbarium en Natuurmonu
menten werd een wetenschappelij
ke analyse gemaakt van de wilde
Hora in Nederland. Veel soorten op
de rode lijst hebben er eeuwen over
gedaan om Nederland te bereiken
en een plek te verwerven in een ve
getatie die zelf ook een produkt van
eeuwen is. Zulke groeiplaatsen zijn
in ééiji dag te vernietigen, het herstel
ervan duurt langer dan een mensen
leven.
Speuren
Zelfs in natuurreservaten slaat de
milieuvervuiling toe. waardoor ook
hier zeldzame soorten met uitster
ven worden bedreigd. Vandaar dat
de samenstellers van de Floron rode
lijst hopen dat veel enthousiaste
'floristen' het veld ingaan om naar
wilde planten te speuren. Door in de
Flora direct de rode lijst-aandui-
ding bij de naam van de plant te ge
ven wordt de plantenzoeker attent
gemaakt op het feit dat die plant ex
tra aandacht verdient.
De samensteller var! de nieuwe
Flora. R. van der Meijden, heeft er
veel aan gedaan om het naslagwerk
toegankelijker te maken voor een
groter publiek.' Daarbij'heeft hij
naar zijn zeggen "ongegeneerd ge-
standigheid dat de huidige kennis
van de natuur bij de Nederlanders
slecht ontwikkeld is en dus ook bij
de aankomende biologie-studenten
aan de universiteiten". Studenten
zijn volgens hem dan ook een
prachtige referentie-groep om het
effect van veranderingen v&n tek
sten te controleren. "Zo heeft ge
brek aan kennis nog een nut".
TERSCHELLING - Operatie Potvis is ten ein
de. De in een grote container verpakte schedel en
botten van het dier worden morgen op transport
naar .Leiden gezet. Het Leidse team van prepa
rateurs is vanmiddag al met de boot naar het
vasteland vertrokken. Het skelet van de potvis
komt maandag bij het museum in de Raamsteeg
m Leiden aan.
"Het is allemaal ongelofelijk goed gegaan", zo
kijkt conservator Smeenk terug op de operatie
die vier dagen in beslag nam. "Alle bet rokkenen
zijn meer dan tevreden. Het skelet is puntgaaf
en vertoont vrijwel geen beschadigingen. Alleen
bleek één tandje van de in het totaal 40 tanden
de bek van het dier verdwenen te zijn maar
dat z
- je i
Veel bijzonderheden zijn Smeenk en zijn man
nen in de ingewanden van de potvis niet meer te
gengekomen. Zo bleek er geen amber in de dar
men aanwezig maar daar had Smeenk ook niet
op gerekend. "De kans dat je amber aaiitreft is
nog kleiner dan de kans een parel in een oester te
vinden". Amber is voor de cosmetica-industrie
een zeer kostbare stof waarvoor grif 1000 gulden
per kilo wordt neergeteld. Amber vormt zich
rond onverteerbare voedseldelen die niet wor
den uitgebraakt maar in de darm terechtkomen.
Wetenschappelijk hebben ook de ingewanden
weinig waarde meer. Smeenk; "Het was alle
maal te rot om er nog iets aan te kunnen vaststel
len. Aan onderzoeksmateriaal heeft het niets
meer opgeleverd
In de nacht van woensdag op donderdag heeft
Smeenk de politie verzocht de restanten van de
potvis die inmiddels op het droge lagenin de ga
ten te houden. Een voorzorgsmaatregel nadat
gebleken was dat iemand met èen zakmes in de
kaak van het dier aan het werk i
Wellicht was het doel één van de tanden
naar huis 'te nemen of te verkopen. De ivc
tanden van de potvis zijn zeer waardevol en
brengen per stuk circa 100 gulden op. "Maar met
een mes krijg je die er echt niet uit".
"Een godsgeschenk", noemt Smeenk deze pot
vis op de Hollandse kust, enkele jaren voordat
zijn museum zich in het geheel gerestaureerde
Pesthuis herboren gaat presenteren.
Gemiddeld spoelt-er in Nederland één maal
per tien jaar een potvis op de kust aan. Het gaat
in alle gevallen om verdwaalde dieren die in on
diep watér sterven van de honger. Toeval of niet,
vrijwel altijd spoelen zij in de wintermaanden
aan en dat is voor de stank wel zo prettig.
Potvissen die op zee een natuurlijke dood ster
ven, zinken langzaam naar de bodem, explode
ren daar onder de hoge druk van ontbindings
gassen of worden door andere dieren aangevre
ten. Een dode potvis op het Hollandse strand
blijft daarmee een zeldzaam verschijnsel, (eigen
AMSTERDAM De stijging van
het aantal ernstige slachtoffers bij
het afsteken van vuurwerk tijdens
de jaarwisseling betekent niet auto
matisch dat de anti-vuurwerkcam
pagne mislukt is. Het weer en de
hoeveelheid verkocht vuurwerk is
op het aantal slachtoffers ook van
invloed. Omdat de Stichting Ideële
Reclame toch niet helemaal zeker
van haar zaak is, wordt de komende
weken onderzoek gedaan naar 'het
effect van de campagne.
door
Monica Wesseling
Tijdens de afgelopen .jaarwisse
ling kwamen 700 ménsen met ern
stige verwondingen aan hand, ooi-
of oog in het ziekenhuis terecht. Ten
opzichte van het voorgaande jaar
betekent dit een stijging met 100.
De ernstige slachtoffers zijn voor
namelijk jongetjes tussen de 12 en
18 jaar. Daarnaast raken velen in die
leeftijdscategorie gewond doordat
anderen vuurwerk naar hen gooien.
De vuurwerk-campagne van het
afgelopen jaar liet wat duidelijk
heid betreft niets te wensen over.
Onder het motto 'Je bent een rund
als je met vuurwerk stunt' werd de
kinderen duidelijk gemaakt wat er
mis. kan gaan. De affiches met een
afbeelding van een arm-prothese
met de tekst 'Als je je arm verliest ga
je toch gewoon een nieuwe halen'
hebben misschien sommigen laten
huiveren, maar de vraag is of het
heeft geholpen het aantal slachtof
fers te verminderen.
Volgens SIRE-bestuurslid H.
Nieuwenhuis is deze harde aanpak
de enige juiste. De anti-vuurwerk
campagne richt zich op de groep
jongens van 12 tot 18 jaar. Zij zijn
het die vuurwerk afsteken en daar
bij lang niet altijd de regels in acht
Nieuwenhuis: "Die groep wil als
i'orden behandeld.
Daarom zijn we van de slogan van
de twee jaarwisselingen daarvoor
afgestapt. De tekst 'Verknal je toe
komst niet' geeft te veel het idee van
een ouder die wel weet wat goed is
voor een kind. Je moet een kind
echter op zijn eigen verantwoorde
lijkheid aanspreken".
Individu
De maatschappij wordt volgens
Nieuwenhuis steeds grimmiger en
meer individualistisch en een recla
mecampagne moet daarop zijn af
gestemd. "Laat de kinderen zien
wat ér nu fout kan gaan. Door een
oor-, oog- of handprothese te laten
zien wordt de doelgroep geconfron
teerd met het eigen lichaam".
Nu Nieuwenhuis, en met hem de
reét van het bestuur van SIRE. zich
zo positief uitlaat over de reclame
campagne van het afgelopen jaar,
rijst de vraag waarom dan toch een
onderzoek wordt gedaan.
Het gestegen aantal slachtoffers
is hiervoor, haast Nieuwenhuis
zich, zeker geen doorslaggevend ar
gument geweest. De reclamecam
pagne van 1987 en 1988 - bekende
die als vuurwerk verkleed
voor de gevaren van rotjes waar
schuwden - leverden uitsluitend po
sitieve geluiden op. "Iedereen vond
het leuk en grappig".
Omdat uit onderzoek onder de
doelgroep bleek dat de groep jonge
ren waarvoor de reclameboodschap
bestemd was, de reclame ook zeer
grappig vond maar er nauwelijks
iets van oppikte, besloot SIRE op
een andere toer te gaan. 'Je bent een
rund als je met vuurwerk stunt'
werd lang niet door iedereen even
positief ontvangen. Voor mensen
die ongelukkigerwijs met een pro-
Fina Nederland
moet reinigen
vervuilde grond
toch betalen
DEN HAAG/HAZERSWOUDE - Fi
na Nederland bv moet betalen voor
het schoonmaken van de vervuilde
grond aan de Rijndijk in Hazers-
woude. Dat heeft de Haagse recht
bankpresident mr. Portheine in
kort geding bepaald.
Het kort geding was aangespan
nen door Scholtes Vleesfabriek Ha-
zerswoude en de particulier W. van
der Vos. Beiden bezitten een stuk
grond aan de Rijndijk. Toen Vos
zijn stuk aan de vleesfabriek wilde
verkopen, bleek de grond met ben
zeen en minerale oliën te zijn ver
vuild. Ook het stuk grond van de
vleesfabriek is vervuild. Op het stuk
had Fina jarenlang een benzinesta
tion inclusief ondergrondse tanks
verhuurd. Volgens de advocaat van
Fina had dit bedrijf niets met de
vervuiling te maken, omdat het
benzinestation in 1954 van Shell
was overgenomen. De tanks lagen
er toen al en volgens de raadsman
had Fina daar nooit gebruik van ge
maakt.
Het schoonmaken van het stuk
grond kost ruim drie ton. Scholtes
en Vos moeten vóór 1 juli van dit
jaar Fina schriftelijk op de hoogte
stellen van de aanvang van de
schoonmaak werkzaamheden. Blij ft
Fina in gebreke bij de betaling, dan
staat daarop een dwangsom van
5.000 gulden per dag.
Info plannen Schiphol
SCHIPHOL - Schiphol gaat in het
gebouw van Aviodome op Schiphol
een informatiecentrum openen. Er
zal voorlichting worden gegeven
over de uitbreiding van de luchtha
ven. Het is de bedoeling dat het in
formatiecentrum medio juli wordt
geopend.
Voor de vestiging van het infor
matiecentrum wordt Aviodome
verbouwd. Belangstellenden kun
nen in het centrum informatie krij
gen over de bouwprojecten op
Schiphol in verband met de capaci
teitsuitbreiding van de luchthaven.
these moeten leven zal het in elk ge
val geen pretje geweest zijn.
"Ook uit de reclamewereld zelf
komen negatieve geluiden. Door de
slogan 'Als je je oor verknalt ga je
toch gewoon een nieuwe halen' lijkt
het alsof er eigenlijk niets aan de
hand is als je een ledemaat verliest.
De medische wetenschap is zo ver
ontwikkeld dat je een nieuwe kan
halen. Hierdoor wordt angst gera
tionaliseerd en daarmee verdwijnt
de angst. Dat was nou net niet de be
doeling".
Onderzoek
Uitgevers, reclamebureaus, televi
sieproducenten en alle anderen
werken gratis mee aan de campag
nes die SIRE uitvoert. Zo ook het
onderzoeksbureau dat de komende
weken het effect van de vuurwerk
campagne gaat peilen. Het is niet de
bedoeling aan duizenden jongeren
te vragen of ze zich de vuurwerk-
npagne nog herinneren. Nieu
wenhuis: "We houden een kwalita
tief onderzoek. Het is de vraag wa't
de campagne bij de kinderen in
gang heeft gezet".
De SIRE-man is er eigenljk van
overtuigd dat het onderzoek zal uit
wijzen dat de campagne goed ge
werkt heeft en dat deze campagne
nogmaals kan worden gebruikt.
Omdat er dan al heel snel sprake is -
van herkenning verwacht Nieuwen
huis zelfs een nog beter effect zal
hebben. Mocht het onderzoek uit
wijzen dat de campagne niet heeft
gewerkt, dan zal er hals over kop
een nieuwe campagne moeten wor
den bedacht.
Nieuwenhuis: "Hoe je het went of
keert, ook die campagne zal er geen
doekjes om winden. Alleen door de
mensen met hun neus op de feiten
te drukken wordt hen duidelijk dat
vuurwerk niet iets is om grapjes
mee te maken. Door de doelgroep
direct met de vreselijke gevolgen te
confronteren, kan het besef door
dringen dat vuurwerk echt bloed
link is".
- Dezer dagen werd bericht dat
de Haagsche handelaars in
hunne magazijnen des avonds
om 8 uren te sluiten. Nader ver
neemt men, dat het plan niet
doorgaat, daar niet allen waren
toegetreden en dientengevolge
sommigen zich ook hebben te
ruggetrokken.
- Onlangs heeft een landbouwer
in het graafschap Knox, die
door drie persoiien beleedigd
was, hen allen uitgedaagd. Met
zijn zoon en een zijner schoon-
zoons ging hij naar de aangewe
zen plaats, waar het zestal op el
kaar losbrandde. De beleedig-
den stortten terstond dood neer,
de anderen werden niet eens ge
kwetst.
- Kolenwerkers aan de „Oranje-
Nassau" van den West-Indi-
schen maildienst hebben giste
ren het werk gestaakt, daar zij 5
cents per ton hooger loon ver
langden. In hunne plaats zijn
andere werklieden aangesteld.
Vijftig jaar geleden:
- Uit gegevens van den Ne-
derlandschen Bioscoopbond
blijkt dat 13,5% der bevolking
gemiddeld eenmaal per week
naar de bioscoop gaat. Dat per
centage is vanzelfsprekend gun
stig beïnvloed door de g'roote ge
meenten. In de gemeenten van
50.0QO tot 100.000 inwoners be
draagt het reeds aanzienlijk
minder, namelijk 10,4%, in die
van 20.000 tot 50.000 inwoners
8,5% en van 10.000 tot 20.000
slechts 4,7%. Ten aanzien van
gemeenten met minder dan
10.000 inwoners is de veronder
stelling gewettigd, dat het per
centage daar niet noemens
waard. is. Uit dit cijfermateri
aal wordt opgemaakt, dat de be
langstelling van het Neder-
landsch publiek voor de film nog
krachtige stimulansen noodig
heeft, hetzij in den vorm van ver
bouwing en verfraaiing, hetzij
door vernieuwing van de be
drijfsvoering of door verbete
ring van de reclame.
