Strafrechters lappen
de wet aan hun laars
'De wetenschap vraagt nu eenmaal offers'
Verkeersacties beter
op elkaar afstemmen
Folder speciaal voor kinderen
Zeven chauffeurs Zegwaard
aangehouden en verhoord
<Bub
WOENSDAG 4 APRIL 1990
REGIO
PAGINA 17
Provincie neemt initiatief samenwerking
DEN HAAG Acties met als doel
de verkeersveiligheid te verbeteren,
worden in het vervolg beter op el
kaar afgestemd. Volgende week
wordt hiertoe het Provinciaal Or
gaan Verkeersveiligheid (POV) offi
cieel opgericht. Het POV gaat de ac
ties van gemeenten, provincie,
rijkswaterstaat, waterschappen en
particuliere instellingen coördine
ren. Het POV krijgt voor zijn werk
jaarlijks 200.000 gulden subsidie
van het rijk.
In Zuid-Holland gebeuren elk
jaar 9000 verkeersongevallen waar
bij slachtoffers vallen. In 1989 wa
ren er 202 doden te betreuren en
raakten meer dan 10.000 mensen ge
wond. Hoewel er nu al op velerlei
terrein acties worden gevoerd om
het aantal ongevallen te verminde
ren, vindt de provincie het toch no
dig een overkoepelend orgaan in te
stellen. In andere provincies wer
ken al POV's en naar blijkt met suc-
Tijdens de officiële oprichtings
vergadering van de POV op woens
dag 11 april worden ook de aanmoe
digingsprijzen verkeersveiligheid
uitgereikt. Groepen of individuen
die zich bijzonder hebben ingezet
voor verbetering van de verkeers
veiligheid komen hiervoor in aan
merking. In de Leidse en Alphense
regio is er blijkbaar veel aandacht
voor de verkeersveiligheid. Van de
16 instanties en personen die zijn
genomineerd voor de prijs, zijn er
zes afkomstig uit deze regio.
Campagne
De gemeente Alphen aan den Rijn
en het plaatselijk politiekorps zijn
genomineerd vanwege de vele
maatregelen die ze de afgelopen tijd
hebben genomen. Niet alleen zijn
wegen beter gemaakt, ook zijn er el
ke twee maanden campagnes ge-
Nieuwe manier
van financieren
hoger onderwijs
ZOETERMEER De universitei
ten en hogescholen gaan aarzelend
akkoord met een nieuw systeem om
hen te financieren. De instellingen
voor hoger onderwijs onderschrij
ven de idee achter het systeem,
maar zij hebben op onderdelen nog
veel kritiek. Het nieuwe systeem
stond gisteren ter discussie tijdens
een overleg van de universiteiten en
hogescholen met minister Ritzen
(onderwijs) op het departement in
Zoetermeer.
Ritzen wil net als zijn voorganger
Deetman de bestaande financiering
van het hoger onderwijs sterk ver
eenvoudigen. De instellingen zou
den in de toekomst vooral achteraf,
op basis van geleverde prestaties
moeten worden betaald. De minis
ter hoopt daarmee de bedrijfsvoe
ring en het rendement van de uni
versiteiten en hogescholen te verbe
teren.
De universiteiten en hogescholen
zijn het daarmee eens, maar zij heb
ben twijfels over de manier waarop
Ritzen dat precies wil regelen. De
minister denkt aan de introductie
van deelcertificaten die studenten
krijgen als zij een jaar studie succes
vol hebben afgerond. Een instelling
zou worden betaald op basis van het
aantal certificaten dat in een jaar is
uitgereikt.
De universiteiten en hogescholen
zijn beducht voor de rompslomp
die een dergelijk systeem met zich
meebrengt. De universiteiten en ho
gescholen willen best praten over
de introductie van deelcertificaten,
maar niet alleen omdat er een nieuw
systeem van financiering moet wor
den ingevoerd.
De onderwijsinstellingen hebben
ook moeite met de bedragen die zij
voor de certificaten zouden krijgen.
Ritzen wil alleen een onderscheid
naar de sector waarin een certificaat
is uitgereikt. In dure sectoren (zoals
techniek en gezondheidszorg) zou
een certificaat een hoger bedrag
moeten opleveren dan in de goed
kopere (zoals taal en cultuur).
Volgens de universiteiten schiet
de bewindsman daar te ver door in
zijn neiging om de financiering van
het hoger onderwijs te versimpelen.
Minister Ritzen beloofde tijdens de
bijeenkomst enkele notities waarin
hij zijn ideeën nader uit zal werken.
Dilinrtdl mag geen
pipeline-express
WASSENAAR - De directie van het
Wassenaarse attractiepark Duinrell
gaat in beroep tegen een besluit van
de gemeente Wassenaar om geen
toestemming te verlenen voor de
aanleg van de zogenaamde pipe
line-express. Directeur H.R.J. graaf
van Zuylen van Nijevelt wil deze ex
press aanleggen naast de rodelbaan.
"Daar glijden al sleetjes. We willen
twee stalen pijpen langs die baan
aanleggen waarover ook sleetjes
kunnen glijden. Er zijn al bomen en
dennen ingeplant. De express zou
hooguit anderhalve meter boven de
boomkruinen uitkomen. Maar de
gemeente wenst zich strikt aan het
bestemmingsplan te houden, dat
voorziet in een duingebied met be
perkte voorzieningen". De nieuwe
attractie zou volgend jaar klaar
moeten zijn, zo was het.plan.
Duinrell krijgt van de gemeente
Wassenaar wel toestemming om in
de oude manege een bioscoop-thea
ter voor 3D-films te vestigen. Het
theater biedt plaats aan 400 toe
schouwers.
ke.
De gemeentepolitie Leiden en de
rijkspolitiekorpsen uit de omlig
gende dorpen komen voor een prijs
in aanmerking omdat zij intensief
samenwerken op het gebied van
verkeerscontrole.
Ook de intergemeentelijke werk
groep -25 procent uit de omgeving
van Leimuiden staat op de lijst. Een
aantal gemeenten uit deze regio
hebben op een bijzondere manier
samengewerkt bij het verzorgen
van voorlichting en verkeersonder-
wijs.
Het Rijnlands Zeehospitium in
Katwijk maakt kans op een prijs
omdat men daar een verkeerstuin
heeft aangelegd. In de tuin kunnen
revaliderende patiënten en minder-
validen zich voorbereiden op het
opnieuw deelnemen aan het ver
keer.
De Leiderdorpers W. Molenaar en
H. Riool zijn beiden door de vereni
ging Veilig Verkeer Nederland voor
een prijs voorgedragen. Zij hebben
zich als vrijwilliger uitzonderlijk in
gespannen voor de WN.
De totale prijzenpot, 60.000 gul
den. wordt over een aantal prijswin
naars verdeeld.
Leidse onderzoekster laakt niet motiveren van vonnis
De Leidse juriste Kortenhorst: 'Alleen Hoge Raad controleert de rechter'.
Bij seksueel misbruik: 'Zoek iemand en praat erover'
DEN HAAG/LEIDEN - Zoek ie
mand en praat erover. Via een
brochure met deze titel wil het Lan
delijk Overleg Kindertelefoons bij
kinderen het zwijgen verbreken
over seksueel misbruik. Coördina
trice van de Leidse kindertelefoon
Sjakkelien Marlet overhandigde
gistermiddag het officiële eerste
exemplaar in Den Haag aan de di
recteur-generaal volksgezondheid
van het ministerie van wvc, Jack
van Londen.
De brochure, die komende dagen
wordt verspreid öp alle basisscho
len en bij honderden instanties voor
jeugdhulpverlening, richt zich op
kinderen in de leeftijd van 8 tot 12
jaar. In 'hun' taal wordt aan de hand
van voorbeelden duidelijk gemaakt
wat seksueel misbruik is. De slacht
offers worden door het boekje gesti
muleerd om over hun ervaring te
praten met een vertrouwensper
soon. Sinds vier jaar is aan de
brochure gewerkt.
"Bij alle kindertelefoons in Ne
derland komen tussen de vier- en
vijfhonderd telefoontjes per jaar
binnen", vertelt Sjakkelien Marlet.
"Op een totaal van 50.000 zijn dat er
relatief weinig, maar die gesprek
ken duren lang en zijn zeer indrin
gend. En de gevolgen zijn zó ern
stig, dat we ons er uit oogpunt van
preventie toch mee bezig hebben
gehouden".
De brochure is opzettelijk klein
van formaat en aan de buitenkant is
niet te zien waar het over gaat. Dat
maakt het voor een (mogelijk)
slachtoffer makkelijker te bewaren-
Bij de brochure hoort ook een hand
leiding voor leerkrachten, terwijl in
een apart boek ('Zo'n geheim is niet
leuk') nog nader op de achtergron
den van seksueel misbruik van kin
deren wordt ingegaan. De scholen
kunnen daar binnen thema's als
.seksualiteit of kindermishandeling
aandacht aan schenken. Het LOK
rekent op een respons van zo'n tien,
vijftien procent.
Van Londen kondigde aan dat
nog deze zomer een brief naar de
Tweede Kamer gaat waarin om
meer geld voor de voorlichting en
aanpak van seksueel misbruik
wordt gevraagd.
Ziekenfondsen schenken provincie 'welzijnsbos'
ZEVENHUIZEN - De provincie Zuid-Holland is sinds vandaag een 'wel
zijnsbos' rijker: in het recreatiegebied Rottemeren bij Zevenhuizen. Voor
zitter Weijers van de vereniging van Nederlandse Ziekenfondsen droeg
het bos vanochtend over. De VNZ schenkt in het kader van de actie gezond
Groen elke provincie een bos. De ziekenfondsen willen daarmee tot uit
drukking brengen dat de volksgezondheid sterk afhankelijk is van een ge
zond milieu. "Een schoner milieu kan onze gezondheid en totale welzijn
verbeteren, onze groene longen, de bomen, kunnen ons daarbij de helpen
de hand bieden", aldus Weijers.
LEIDEN De Nederlandse
strafrechters lappen de wet
aan hun laars. Motiveren van
een vonnis, waartoe de wet
hen verplicht, laten zij in de
meeste gevallen achterwege.
De minister vindt het goed,
de Hoge Raad steunt hem.
De Leidse onderzoekster B. Korten
horst noemt dat in haar proefschrift
'De motiveringsverplichting in
strafzaken' onbegrijpelijk en onaan
vaardbaar. Mevrouw Kortenhorst
promoveert morgen aan de univer
siteit in Leiden.
De juriste vindt overigens niet dat
het strafrecht falen kan worden ver
weten. Zij baseert dit op het feit dat
de strafrechters het heel druk heb
ben. Vaak denken ze, zegt Korten
horst, dat de verdachte de uitspraak
wel pikt en niet in hoger beroep
gaat. Alle tussenstappen op grond
waarvan een verdachte wordt ver
oordeeld, worden dan overgesla
gen.
De andere kant van de medaille is
echter dat het veroordelen van een
verdachte heel belangrijk is voor de
persoon in kwestie. Hem wordt een
stempel opgedrukt en dikwijls kan
hij of zij zich niet meer in de buurt
vertonen omdat de man of vrouw
heeft gezeten. De familie wordt in
dat soort gevallen nogal eens met de
nek aangekeken. Kortenhorst
merkt dan ook op dat het om ingrij
pende dingen gaat. Alleen daarom
al heeft een verdachte recht op een
motivering van het vonnis.
Eisen
Staat de verdachte op een motive
ring van het vonnis, dan kan hij die
in hoger beroep opeisen. Het hof
neemt de strafzaak dan weer hele
maal opnieuw in behandeling zon
der antwoord te geven op de vraag
of de betreffende rechter misschien
tekort geschoten is.
Dan nog kan het anders uitpak
ken. Een jaar of drie geleden kwam
een zaak via het hof in cassatie bij
de Hoge Raad, het hoogste rechts
college in ons land. De advocaat van
de verdachte had de beschikking
over een half uitgewerkt vonnis, de
Hoge Raad over een volledig. Maar
de verdachte had dat volledig uitge
werkte vonnis nooit onder ogen ge
had. Tóch accepteerde die Hoge
Raad dat de verdachte en zijn advo
caat hiervan geen kennis hadden
genomen.
Hoewel mevrouw Kortenhorst er
in haar proefschrift niet op ingaat,
vindt zij dat er meer rechters moe
ten worden aangesteld. De juriste
waagt zich overigens niet aan het
noemen van een aantal. "Het is ge
makkelijk om te zeggen dat het fout
gaat, maar hoe moet het dan wel?
Wat kun je eisen wat er in een von
nis moet staan? Ik heb geprobeerd
aan te geven in welke gevallen er
sprake kan zijn van een standaard
motivering en wanneer per se niet.
Een voorbeeld? Als je moet op
schrijven wannëer een verdachte
drie in plaats van twee maanden
moet zitten, denk je er bij na. Be
denk wel dat de hele strafrechts-
gang daar belang bij heeft. Een von
nis mag nooit een soort tarieflijst
worden. Nu lijkt dat er voor een
groot deel wel op".
Roepende
Mevrouw Kortenhorst lijkt een roe
pende in de woestijn. Toen enkele
jaren geleden oud-minister van jus
titie Korthals Altes liet weten een
vereenvoudigde motivering voor
het strafrecht te willen invoeren,
kreeg hij alle hoogleraren over zich
heen. Niet één uitgezonderd. Allen
waren het met elkaar eens: dit was
te gek. Politiek Den Haag, de wetge
ver, draait gewoon door en luistert
niet naar de geluiden vanuit de uni
versiteiten. Zelfs niet toen de pro
fessoren aan de bel trokken. De
Leidse juriste heeft er wel een ver
klaring voor: de politici kunnen er
niet mee scoren.
Kortenhorst constateert dat het
de laatste tijd meer en meer voor
komt dat er mensen worden veroor
deeld die niet eens op de plek van
een misdaad zijn geweest maar er
wel op de één of andere manier bij
betrokken waren. Er is zelfs een ge
val bekend, zegt ze, dat iemand voor
moord werd veroordeeld terwijl hij
thuis zat en geen schot had gelost.
De rechter mag veroordelen, meent
de juriste, maar wie heeft er nog
controle op, vraagt ze zich af. In dit
soort gevallen is een motivering van
evident belang. Want als de rechter
goed motiveert dan kan de wet wor
den aangepast. Doet hij dat niet,
dan kan hij worden teruggefloten,
stelt mevrouw Kortenhorst.
Wie controleert nu eigenlijk de
rechter of hij het wel goed doet? De
juriste: "Alleen de Hoge Raad doet
dat. Maar hij heeft het ook al druk
en mag zich bovendien niet met die
rechter bemoeien. De Hoge Raad
beoordeelt uitsluitend of de rechter
het juridisch goed of fout heeft ge
daan. De wetgever kan de Hoge
Raad op zijn vingers tikken, maar
tot nog toe is dat niet gebeurd".
In juni begint rechtbank aan Kemp-zaak
DEN HAAG - Bij het onderzoek
naar gerommel door het afvalver
werkingsbedrijf Zegwaard in Delft
heeft de politie een aantal aanhou
dingen gepleegd. Naar pas nu be
kend is geworden, zijn vorige week
zeven voormalige chauffeurs van
het bedrijf aangehouden en ver
hoord. Ze hebben een tot twee da
gen vastgezeten.
In totaal zijn enkele tientallen
mensen, onder wie de twee voorma
lige eigenaars van het bedrijf, als
verdachte verhoord over hun rol in
de knoeierijen met het chemisch af
val.
Het geruchtmakende onderzoek
begon een jaar geleden met een in
val in de twee vestigingen van het
bedrijf en bij leden van de bedrijfs
leiding thuis. Niet minder dan 175
politiemensen werden ingezet bij
de operatie, waarbij de administra
tie van Zegwaard in beslag werd ge
nomen. Het bedrijf wordt verdacht
van oplichting, valsheid in geschrif
te en overtreding van de wet chemi
sche afvalstoffen.
Officier van justitie Welschen zei
te hopen dat het onderzoek over en
kele maanden kan worden afgeslo
ten. Hij wildt niet zeggen of er nog
meer arrestaties volgen.
Kemp
Leidse onderzoekers beginnen aan snijwerk aan 25 ton wegende potvis
(Vervolg van pagina 1)
TERSCHELLING De kapitein
van de veerboot Harlingen-Ter-
schelling maakt melding van de
nieuwste toeristische attractie op
het eiland. Dicht naast de vaar
geul op ruim honderd meter van
het strand ligt verscholen in de
branding de vijftien meter lange
potvis, die maandagmiddag aan
spoelde. Het dode dier is met een
polsdikke ijzeren kabel aan het
strand verankerd om afdrijven te
voorkomen. Vandaag zijn mede
werkers van het Rijksmuseum
van Natuurlijke Historie in Lei
den begonnen het dier te ontle
den. Het skelet wordt naar Leiden
gebracht om te worden tentoon
gesteld.
door
Gert Visser
Gisteren zijn de Leidse onder
zoekers op het eiland aangeko
men. Voordat vanmorgen aan het
snijwerk werd begonnen, werd
het dier uitgebreid onderzocht.
Het blijkt om een mannetje te
gaan met een gewicht van om en
nabij de 25 ton. Twee ton de me
ter, wordt bij potvissen aange
houden. Koos Schouten, een van
de onderzoekers, denkt dat het
dier al een maand dood is. De oor
zaak is niet te achterhalen. Onder
druk van de ontbindingsgassen is
de buik van de vis opengescheurd
en puilen de ingewanden naar
buiten. "Wanneer er een potvis
strandt, is het vrijwel altijd een
mannetje", weet Schouten.
"Mannetjes zijn eerder geneigd
om zich buiten de kudde te l
ven. Potvissen passeren gewoon
lijk langs de andere kant Enge
land. Deze is in het Kanaal te
rechtgekomen en verdwaald".
Dat de potvis gedeeltelijk in het
water ligt, is een belemmering
voor de mannen. Het betekent dat
zij alleen bij laag water hun werk
kunnen doen. Het versnijden van
de potvis is geen lolletje, verze
kert Schouten. Het is een zware
klus om met messen door de bui
tenste en zeer stevige vetlaag van
30 centimeter dik te komen. Het
ontleden moet bovendien voor
zichtig gebeuren om het skelet
niet te beschadigen. Doorgaans
komt er een vrijwel ondraaglijke
stank vrij, vooral als de zon erop
staat.
Dat het op Terschelling deze
dagen koud en guur is, is voor de
Medewerkers van het Rijksmit-
i Natuurlijke Historie in
Leiden graven zich met allerlei
gereedschappen door de potvis
heen. Alleen de hotten blijven
over, die
den overgebracht.
zes onderzoekers een meevaller.
De mannen hebben de nodige er
varing met dit vuile werk. Enke
len bekommerden zich eerder om
gestrande potvissen in Egmond
aan Zee (1979) en Breskens (1970).
Doorgaans ontfermen zij zich
echter over kleinere dieren als
dolfijnen
kele haai. "Een pleziertje vind ik
dit niet", zegt Schouten, "i
het is gewoon ons werk. De we
tenschap vraagt nu eenmaal of
fers". Wanneer de mannen hun
werk over drie dagen hebben vol
tooid, wordt het vlees afgevoerd
naar een vernietigingsbedrijf.
De botten, die bij elkaar
vier ton wegen, gaan in contai
ners naar Leiden om daar te
den schoongemaakt. Wanneer er
voldoende plaats is, wordt het ge
raamte in elkaar gezet en tentoon
gesteld in de natuurhistorische
presentatie in het Leidse Pest
huis dat medio 1993 wordt ge
opend. Chris Smeenk, conserva
tor van het Rijksmuseum voor
Natuurlijke Historie in Leiden, is
blij met de laatste aanwinst: "Een
mooie potvis ontbrak nog in onze
verzameling".
Kees van der Blom, medewerker van het Rijksmuseum van Natuurlijke Historie in Leiden, bekijkt de ver
vaarlijke tanden van de potvis. (foto's anp>
De inval van een jaar geleden was
zeer waarschijnlijk het gevolg van
het justitiële onderzoek, dat al eer
der was ingesteld naar de handel en
wandel van de Hazerswoudse afval-
transporteur S. Kemp. Die kwam
weer een jaar eerder, in 1988, in con
flict met justitie omdat het bedrijf il
legaal zwaar verontreinigd vuil zou
hebben gestort op verschillende
plaatsen in het land. Ook op de vuil-
stort in de Coupépolder in Alphen
aan den Rijn verschenen de wagens
van Kemp regelmatig.
Justitie heeft meegedeeld, dat de
rechtbank waarschijnlijk op 19 juni
begint met de behandeling van de
zaak-Kemp. Het is de vraag of
Kemp zelf ook nog dit jaar voor de
rechter verschijnt. In een andere
rechtszaak, waarin Kemp moest
verschijnen voor een Brabantse
rechter, werd de Hazerswoudse
transporteur vrijgesproken.
- Onder de bedelaars, die heden
te s-Gravenhage terechtston
den, bevonden zich weder zeer
bejaarde menschen - een van 69
en een van 71 jaren - beiden door
ouderdom ongeschikt voor eiken
arbeid. Wanneer men dergelijke
menschen hoort verklaren, dat
zij nog niet in een oudemannen
huis kunnen worden opgenomen
omdat zij nog niet oud genoeg
zijn, of omdat er geene plaats in
die huizen is, mag men de vraag
stelleii of de bedoelde inrichtin
gen wel aan hunne bestemming
beantwoorden. De beide oudjes
werden veroordeeld tot 5 dagen
hechtenis en opzending naar
eene Rijkswerkinrichting voor
den tijd van 1 jaar.
Vijftig jaar geleden:
Het officieele orgaan van den
Koninklijken Nederlandschen
Voetbalbond schreef in zijn
voorbeschouwing over den lan-
denwecLstrijd tegen Luxemburg
"dat een nederlaag van het Ne-
derlandsch elftal als een regel
rechte blamage van ons voetbal
moet worden beschouwd". Wel
nu, die nederlaag is gekomen en
er kan aan worden toegevoegd,
dat zij niet eens onverdiend was.
Voor zeker 35.000 toeschouwers
op de betonnen tribunes van de
Rotterdamsche sport-arena ver
loor Nederland met 4-5. Uitblin
kers aan Nederlandsche kant
waren de jeugdige Abe Lenstra
uit Heerenveen en de Amster
dammer Guus Drager. De oor
zaak van de nederlaag was gele
gen in het spel der verdedigers.
Zij stelden zich bar slecht op, re
ageerden te laat of verkeerd en
hadden geen kijk op den vijan
delijken aanval. De stemming
na afloop bij de Nederlanders
was beslist down. Paauwe was
nog de meest optimistische spe
ler: "We komen er wel weer over-
