Tapijtvoondeel Kamer wil garanties Pronk uit Indonesië m Tijdperk van Befehl is Befehl is gelukkig voorbif 'Geen executies meer' Vijf miljoen Nederlanders doen niets aan beweging ONGELUK IN SCENE GEZET 'Trage sanering frustreert bewoners van gifwijken' Centrale afgifte paspoort te duur AMSTERDAM (IPS/ANP/UPI) De meeste fracties in de Tweede Kamer willen dat mi nister Pronk (ontwikkelingssamenwerking) harde garanties eist van Indonesië dat verde re executies uit zullen blijven. Alleen CDA-woordvoerder Gualthérie van Weezei is abso luut tegen verdere eenzijdige stappen van Nederland in de kwestie Indonesië. UTRECHT (ANP) - Het is slecht ge- steld met de lichaamsbeweging in Nederland. Vijf miljoen Nederlan ders (44 procent van de bevolking) doen er niets of bijna niets aan. Een kleine twee miljoen mensen doen drie keer per week of vaker aan sport. Bijna een derde van de Ne derlanders rookt (3,7 miljoen men sen). Ruim vier miljoen Nederlan ders vinden zichzelf te zwaar. Dat blijkt uit een steekproef die het NIPO op 10 en 11 maart hield onder 1.584 personen van 18 jaar en ouder over hun leef- en eetgewoon ten die hart- en vaatziekten kunnen veroorzaken. De ondervraagden re presenteren 11.300.000 landgeno ten. De resultaten zijn gisteravond bekendgemaakt tijdens het AVRO- televisieprogramma De Nationale Harttest. De antwoorden van de onder vraagden kregen een aantal punten. Daaruit kwam naar voren dat 700.000 Nederlanders (zes procent) een zodanig leef- en eetgedrag heb ben dat ze kans lopen op hart- en vaatziekten. Dat komt dan vooral door het roken, geen extra li chaamsbeweging, leven in stress en overgewicht. Vrouwen leven en eten beduidend gezonder dan man nen. Gevolg: ze zullen ouder wor den. Meer mannen (38 procent) dan vrouwen (29 procent) stoppen met roken. Hoe ouder de ondervraagde groep, hoe groter het percentage stoppers. Van de 60-jarigen of ouc^er is 44 procent gestopt. Bijna vier mil joen Nederlanders (33 procent) ge bruiken regelmatig produkten met dierlijke vetten zoals roomboter en vet vlees. Vrouwen zijn daarbij iets terughoudender. Naarmate de leef tijd stijgt, lijkt men wat vetter te gaan eten. Opvallend is het hoge percentage gebruik van dierlijke vetten in de drie grote steden (40 procent). Twaalf procent van de Nederlan ders (1,4 miljoen) drinkt gemiddeld meer dan twee glazen alcohol per dag. Dit is onder mannen drie keer zo hoog (18 procent) als bij vrou- (68), e s lijfwach- De CDA-er tqonde zich uitermate pessimistisch over de inschikkelijk- ïister Pronk zal minimaal te- heid van de Indonesische autoritei rug moeten komen uit Indonesië ten. "Er is al zo vaak geprobeerd Pronk vertrekt donderdag naar Indonesië waar hij voorbereidende besprekingen voert met onder meer de Indonesische autoriteiten over de komende conferentie van de IG- met garanties dat verdere executies Indonesië op andere gedachten te litblijven, aldus PvdA-woord voer- brengen, GI, de groep donorlanden die Indo- s steünt. Minstens zo belangrijk der Van Gijzel. Verder moet de wordt echter het thema senrechten. Pronk schortte bruari de betaling nister de situatie nd fe- rechten op Oost-Timor Jaya "ernstig" aan de orde stellen 1 27 miljoen gulden Nederlandse Uiteindelijk moet Nederland ontwikkelingshulp aan Indonesië gens Van Gijzel bereid zijn de regu- op, als reactie op de executie 1 vier voormalige lijfwachten van president Soekarno, bijna 25 jaar hun veroordeling. rechtgesteld zouden worden, liere ontwikkelingshulp GI aan de orde te stellen. Het CDA is absoluut tegen Nederlandse "Alleingang' dat heeft nooit iets tgehaald", aldus Gualthérie Van Weezel. Hij vindt dat Pronk niet ver- Irian der moet gaan dan uitleggen dat de "relaties onder druk kunnen komen te staan" als Indonesië geen reke ning houdt met de Nederlandse hu- de IG- manitaire bezwaren tegen executies twintig jaar na de datum deling. de HNK „v. Nederland besteedt per jaar 250 wordrondem^menrdan Jot 300 miljoen gulden ontwikke- 0met de andere IGGI-landen, Imgshulp aan Indonesië. Het groot die executies zijn kennelijk niet uit- vindt CDA-woordvoerder Gualthé- ste deel van dit geld gaat via de IG- Weezel. De suggestie dat Ne- Gl-donorconferentie. Het bedrag van 27 miljoen gulden dat nu bevro ren is, maakt deel uit van een pro gramma voor speciale bijstand, los van de normale ontwikkelingshulp. D66-woordvoerder Torrtmel stelde gisteren dat ook sancties mogelijk zijn als opschorting van een deel van de hulp, of meer hulp via parti culiere ontwikkelingsorganisaties sluizen. Gualthérie van Wèezel heeft ove rigens twijfels bij de term "harde dien beschouwen-velen hun zorg als garanties". "Indonesiërs zullen "verspilde tijd en energie" omdat zij nooit ronduit ja of nee zeggen, hun door de overheid toch niet worden, reactie zal altijd omfloerst zijn" gevoerd. Wel werd gisteren bekend dat de Indonesische president derland eventueel uit protest kan Suharto onlangs een verzoek om aftreden als voorzitter van de IG~~ gratie heeft afgewezen van Asep Su- wijst hij resoluut van de hand. ROTTERDAM (ANP) - De trage wij ze waarop de schoonmaak van ver vuilde bodems onder woonwijken doorgaans plaatsvindt, leidt tot gehoord DINSDAG 3 APRIL 1990 wen. Het vaak en veel drinken komt iets minder voor bij jongeren (tot veertig jaar) dan bij ouderen. Zeven miljoen mensen gaven aan niet of nauwelijks alcohol te drinken. Gevraagd naar de bloeddruk ant woordde acht procent (bijna een miljoen mensen) dat die te hoog is. Bijna een kwart zei daarover niets te weten. Ruim vier miljoen Nederlan ders vinden zichzelf te zwaar: acht procent doet daar niets aan. Bij de vrouwen ligt het percentage dat te zwaar is of zich te zwaar vindt veel hoger dan bij mannen: 41 procent tegenover 30 procent bij de man- Meer dan zeven miljoen Neder landers gaven aan zich meestal pret tig en tevreden te voelen. Drie pro cent (0,3 miljoen) voelt zich voort durend opgejaagd en geprikkeld. Het hoogste stresspercentage komt voor bij de groep van 40 tot 60 jaar. 'Verzuring bos snel aanpakken' DEN HAAG (GPD) - De Neder landse bosorganisaties bepleiten een krachtiger (mest-)beleid om de verzuring tegen te gaan. Het Natio naal Milieubeleidsplan en het Be- strijdingsplan Verzuring gaan vol gens hen niet ver genoeg. De Koninklijke Nederlandse Bos bouw Vereniging, het Bosschap en de Nederlandse Vereniging van Boseigenaren stellen dat het voor een groot deel om een specifiek Ne derlands probleem gaat. Op een klein oppervlak wordt hier veel mest geproduceerd, waarin ammo- niakstikstof die het voor zuren ge makkelijker maakt om zich in de neerslag te binden. De bosorganisa ties willen door op korte termijn de mestproduktie te verminderen, er voor zorgen dat het dreigend verlies van 80 procent van de bossen wordt Tommei denkt er net 2 Geerlings constateert ook dat wordt hard onderhandelen "Het veel steden het principe 1 de 2 Dat blijkt uit de studie Bodem geheten multifunctionaliteit laten in Beweging, die vandaag in Rotter dam is gepresenteerd. Het is vandaag tien jaar geleden dat de affaire-Lekkerkerk aan het licht kwam. Sinds die tijd zijn dui zenden gevallen van ernstige bo demverontreiniging geconstateerd, in woonwijken maar ook nog eens op zo'n 100.000 bedrijfsterreinen. Al die gevallen moesten worden aangepakt. De provincies echter, die eigenlijk het kader dienen te vormen voor de betrokkenheid van bewoners bij de sanering, kampen vaak met beperkte financiële mid delen en gebrek aan technische kennis. De vertraging die hierdoor optreedt, geeft bewoners het idee dat de overheid "bewust de zaak vertraagd", aldus onderzoeker Geerlings van de Rotterdamse Erasmus-universiteit. Geerlings, die zijn studie heeft toegespitst op Rotterdam en Den Haag, stelt dat het in eerste instan tie, direct na het ontdekken van ver ontreiniging onder woonhuizen nog prima gaat. Bewoners krijgen, door informatie-brieven en dergelijke, de indruk dat "daadkrachtig" aan de oplossing van het probleem wordt gewerkt. Maar zodra het werkelijke onder zoek naar de vervuiling is begon nen, wordt aan bewoners vaak niets meer gemeld. Zij krijgen zo de in druk dat "kennelijk niets meer ge beurt" en haken af. De traagheid van de sanering leidt er tevens toe dat bewoners geneigd zijn de ernst van de verontreiniging te betwijfe len. De overlast die met schoon maak gepaard zou gaan, zien zij lie ver aan zich voorbijgaan. Boven- Binnenland kort Dit beginsel, dat de landelij ke overheid nastreeft, betekent dat de bodem na reiniging opnieuw ge schikt dient te zijn voor elk type ac tiviteit. Maar met name grotere ste den stellen dat het afgraven van gro te delen van eer niet uitvoerbaar daarom met het aanbrengen een "leeflaag", een laag schone grond die op het gif wordt gestort. Veel bewoners, beschouwen dit als Pronk, uiteindelijk zal het dn de vraag wie de sterkste i' heeft". gen, STRESS Het is mogelijk al in het begin van een stage aan te geven of aankomende docenten in het Hoger stad moeilijk of Beroeps Onderwijs goed tegen Zij volstaan stress kunnen of niet. Heftige stress-reacties is het begin beteke nen ook later veel stress. Dat stelt I. Houtman in het proefschrift 'Stress meent Geerlings, and coping in lecturing', waarop zij ls een opgedron- donderdag aan de Vrije Universiteit nale oplossing. promoveert. APELDOORN Een 'fietser' vliegt door de lucht na een botsing met een auto die een snelheid had van 40 kilome ter per uur. Op die indringende manier gaf het Regionaal Orgaan Verkeersveiligheid Gelderland gisteren in Apeldoorn het startsein voor snelheidscampagnes op de 50 en 80 kilometer-wegen. Onder het motto 'Ken je limiet' wordt erop gewezen dat op dat soort wegen te vaak te snel wordt gereden. De pop overleefde het ongeluk. Rapport hekelt beleid Buitenlandse Zaken: DEN HAAG (GPD) - De Neder landse overheid moet de produktie en personalisering van een nieuw paspoort aan de gemeenten laten. Het produceren en afgeven van een nieuw reisdocument door één cen trale organisatie, zoals Buitenland se Zaken wilde, kost te veel tijd en geld. Dat blijkt uit een gedeeltelijk vertrouwelijke rapportage van het Expertise Centrum, een adviesbu reau voor overheidsautomatisering. Zouden de paspoorten centraal worden geproduceerd en voorziën van personalia, dan moet de aanvra ger tot twee weken wachten op zijn reisdocument. Ook komt de over heid voor kosten te staan omdat niet alleen een eigen transportsysteem moet worden opgezet, maar ook meer dan één produktiestraat moet worden opgezet. Volgens het Expertise Centrum dient een serie aanvragen om een paspoort van een gemeente als één pakket te worden afgehandeld door de centrale organisatie. Dit om te vermijden dat de gemeenten toch een eigen administratie moeten op zetten voor de afhandeling van de bestellingen. Bij een fout in de pro duktie is een snel herstel noodzaak, reden waarom met één produktie straat niet kan worden volstaan. Deze centrale variant wordt door het Expertise Centrum van veel vraagtekens voorzien. Het enige voordeel ervan is de grotere fraude bestendigheid. Bij de gemeenten kan fraude eenvoudiger optreden. Maar volgens het Expertise Cen trum zijn de hoge kosten en de lan ge wachttijd niet te rechtvaardigen met een beroep op de grotere frau debestendigheid. Het oordeel van het Expertise centrum betekent een klap in het gezicht van het ministerie van bui tenlandse zaken. Toen dat departe ment nog verantwoordelijk was voor de produktie van een nieuw Nederlands paspoort, pleitte Bui tenlandse Zaken voor de centrale produktie en personalisering. Bin nenlandse Zaken en de Vereniging van Nederlandse Gemeenten voel den meer voor afgifte door gemeen ten. Het ontwikkelen van het nieuwe 'paspoort werd een nachtmerrie voor Buitenlandse Zaken. Na een parlementaire enquête moesten mi nister Van Eekelen en staatssecre taris Van der Linden aftreden. In november 1989 werd een nieuw pas poort naar Europees model inge voerd, maar het ging daarbij slechts om het 'oude zwarte vod' in een nieuw jasje. Van de door Buiten landse Zaken gewenste fraudebe stendigheid was nauwelijks sprake. Bij het aantreden van het nieuwe kabinet is Buitenlandse Zaken ont heven van die verantwoordelijk heid. Minister Dales (binnenlandse zaken) mag nu proberen het Neder landse paspoort verder te verbete- In het geheime deel van het rap port stelt het Expertise Centrum dat tegen organisaties die over ver fijnde apparatuur en grondstoffen beschikken 'vrijwel geen kruid ge wassen is'. Anders dan de amateur vervalser of de individuele profes sional moet een dergelijke organisa tie in staat worden geacht een frau debestendig paspoort na te maken. SCHUTTERSFEEST - Zowel de organisatie van het Oud-Limburgs Schuttersfeest als de gemeente Landgraaf vinden dat de bodemver vuiling door lood uit geweerkogels te verwaarlozen is en weigeren bij het feest op 1 juli kogelvangers te plaatsen. Europarlementariër Van Dijk (Groen Links) had daarop aan gedrongen. Zij heeft geweigerd in het erecomité voor het feest plaats te nemen. Voorrang aan bestrijding analfabetisme DEN HAAG (ANP) - Het kabi net wil het extra geld dat is uit getrokken voor het basisonder wijs aan volwassenen vooral be steden aan de bestrijding van analfabetisme. Het gaat om een 'bedrag van 31 miljoen gulden in 1991. Dit zei minister Ritzen (onder wijs) vanmiddag tijdens een ma nifestatie in het kader van het Jaar van de Alfabetisering in Den Haag. Van de twaalf mil joen Nederlanders boven de vijftien jaar kunnen volgens schattingen tussen 500.000 en de één miljoen niet of maar slecht lezen of schrijven, aldus Ritzen. Nader onderzoek moet uitwij zen wat daarvan precies de oor zaken zijn. Vooruitlopend op dat onder zoek wil het kabinet dat het pro bleem van analfabetisme alvast op twee manieren wordt aange pakt. In het kader van de Sociale Vernieuwing moet de nadruk liggen op het voorkomen dat het aantal analfabeten verder stijgt. Daarnaast ziet het kabinet een "curatieve" taak voor de over heid. De bestaande analfabeten moet lezen en schrijven worden geleerd. De 31 miljoen gulden is bedoeld ter versterking van dat laatste. Minister D'Ancona (wvc) stel de vanmiddag dat de onver schilligheid tegenover analfabe tisme plaats moet maken voor meer idealisme. Drugsbaronnen De keiharde strijd tegen drugs in de Verenigde Staten heeft als direct gevolg dat de drugsbaronnen hun aanvoerlijnen gaan verleggen naar Europa. Volgens woordvoerder Broeders van de Centrale Recher che Informatiedienst is ook Neder land een aanvoer- en doorvoerland voor hard drugs geworden. Hij leidt dat onder meer af aan de grote co caïnevangst onlangs in IJmuiden. Dubbele moord Voor de Rotterdamse rechtbank is gistermiddag acht jaar celstraf ge ëist tegen een man uit Delft die 30 november vorig jaar de tweeling Jan en Jaap Roos (59) tijdens een jachtpartij op een eilandje in de Reeuwijkse plassen doodschoot. Het drietal kende elkaar al geruime tijd, maar kreeg ruzie over het jacht gebied. De verdachte meldde zich na de dubbele moord zelf bij de po litie. Zwakzinnigen Geestelijk gehandicapten en hun ouders zijn een groep die, in tegen stelling tot bij voorbeeld hartpa tiënten, weinig politiek gewicht in de schaal leggen. Volgens prof. mr. Hubben, die vandaag de bijzondere leerstoel zwakzinnigenzorg aan de universiteit van Limburg aan vaardt, verklaart dat de lange wachtlijsten in de zwakzinnigen zorg. Kentekens Het aangifteformulier en de vervol- gaangifte voor de motorrijtuigenbe lasting worden zodanig veranderd dat autobezitters niet meer voor el ke wijziging naar het post- of belas tingkantoor hoeven. Bij elke vèrvol- gaangifte zit vanaf 1 mei een uitge breid wijzigingsformulier waarop eventuele veranderingen kunnen worden ingevuld, ook de aanschaf van een andere auto. EINDHOVEN - Studenten heb ben minister Ritzen (onderwijs) gis teravond in Eindhoven een steen om de nek gehangen als symbool van de toegenomen studiedruk. Ritzen was in Eindhoven om de eerste paal te slaan voor het nieuwe gebouw van de pedagogische technische hoge school PTH. Hoe het met de studiedruk in de Groningse lerarenopleiding Ubbo Emmius is onduidelijk, maar het ge bouw wordt sinds vanmorgen op nieuw bezet. De actie is een protest tegen het voorstel om de opleiding aan het eind van dit studiejaar te verhuizen naar Leeuwarden. Gro- ningse studenten voelen helemaal niets voor die gedwongen verhui zing en hebben het gebouw bezet. Vo rige week werd aan een soortgelijke bezetting een einde gemaakt door de politie. (foto ANP) Ambtenaren mogen werk voor Centrum Democraten weigeren DEN HAAG - In 1986 dreigde de Centrumpartij een zetel te halen in de gemeenteraad van Den Haag. Sterker, nog: op grond van de aan vankelijke uitslag had de CD de raadszetel al in de zak, maar bij her telling bleek dat de partij enkele tientallen stemmen tekort kwam. Opluchting in de Residentie: de fas cisten waren buiten de deur gehou den. Toch had de gemeente zich dat jaar al voorbereid op de komst van de partij van Janmaat. Het gemeen- tepersoneel had een brief ontvan gen, waarin expliciet was aangege ven dat ambtenaren in gewetens nood bepaalde werkzaamheden zouden mogen weigeren. De bedoe ling van de regeling was duidelijk: wie voor politieke partijen als de Centrumpartij arbeid zou moeten verrichten dat riekte naar racisme of discriminatie, kon een beroep op gewetensnood doen. "Het is nooit voorgekomen", ver telt de Haagse gemeentesecretaris Koos van Beuzekom. "Maar niette min ben ik blij met de regeling. Ik sluit niet uit dat, nu de Centrumde- ADVERTENTIE PROJECT TAPIJT 400 CM BREED. IJzersterk bouclé tapijt. 100% synthetisch. Foam of jute rus, In 3 kleuren. NEENEEMPRIJS per strekkende meter (95^ mocraten met twee en de Centrum partij met één zetel tot de raad zijn toegetreden, in de toekomst wel een beroep' op die regeling zal worden gedaan. Het hangt er vanaf hoe die partijen zich gaan opstellen. Tot nu toe hebben we daar geen idee van. Hoewel de college-onderhandelin gen al ruimschoots op gang zijn, hebben we van CD en CP nog hele maal niets gehoord". door Jos Heymans De regeling zit eenvoudig in elkaar. Een ambtenaar die in gewetens nood raakt, moet dat aan zijn chef melden. En die probeert dan een an- der te vinden om dat werk te doen. Maatstaven om vast te stellen of een ambtenaar werkelijk in gewetens nood verkeert, zijh er niet. "Maar als iemand zoiets meldt, moet je dat heel serieus nemen. Er is op voor hand geen reden om aan de oprecht heid van de ambtenaar te twijfe len", zegt Van Beuzekom. Vorige week adviseerde de amb tenarenvakbond AbvaKabo haar le den om opdrachten van CD en CP, die naar racisme of discriminatie rieken, te weigeren op grond van ge wetensnood. De ambtenaar moet voor zichzelf uitmaken wat hij of zij wel of niet toelaatbaar acht. Van Beuzekom: "De tijd dat ambtena ren klakkeloos deden wat de poli tiek ze opdroeg, is al lange tijd voor bij. We hebben wat dat betreft veel geleerd van de Tweede Wereldoor log. Verschuilen achter 'Befehl ist Befehl' kan sindsdien niet meer. Gelukkig maar". De onberispelijkheid en gezags getrouwheid van ambtenaren, tot 50 jaar geleden algemeen aanvaard en bewonderd, heeft tijdens de oor log uiterst wrange gevolgen gehad. In het NJCM-buïletin, het tijd schrift voor de mensenrechten, stelt auteur Mark Bovens vast dat de on aantastbare gehoorzaamheid tij dens de Tweede Wereldoorlog ertoe heeft geleid dat een uitzonderlijk hoog percentage joodse landgeno ten door de Duitsers kon worden weggevoerd. Ongehoorzaamheid Ambtelijke ongehoorzaamheid is volgens de auteur lang niet altijd te veroordelen, zeker niet als het ge beurt uit ideële overwegingen. Zo heeft Willem Hoevenagel, hoofd al gemene zaken bij het ABP, in 1983 een zwartboek uitgebracht over de dubieuze transacties van Masson, de directeur beleggingen van het ABP. Het boek speelde een belang rijke rol bij de strafvervolging van Masson. Gewetensbezwaren kunnen niet alleen leiden tot werkweigering (voor bij voorbeeld CD en CP), maar ook tot het laten uitlekken van ge heime informatie. Degenen die dat doen, worden wel 'ambtelijke klok- keluiders' genoemd. Ze handelen uit nobele overwegingen, met alle risico's vandien. Gerard de Jonge, medewerker van de Nationale Om budsman, onderzocht een klacht over de slechte staat van politiecel len in Gorinchem. Hij kwam tot de conclusie dat er sprake was van een noodsituatie, waaraan snel iets moest worden gedaan. De procedu re bij de Ombudsman duurde vol gens De Jonge veel te lang en hij stuurde zijn bevindingen door aan' NRC/Handelsblad. Op verzoek van de Ombudsman werd tegen De Jon ge een strafvervolging ingesteld. Meineed Dit zijn natuurlijk uitzonderingen. Gemeentebesturen zullen niet snel iets ondernemen tegen ambtena ren, die om principiële redenen wei geren voor CD en CP te werken. Die partijen worden immers algemeen aangeduid als racistisch, fascistisch en discriminerend. Een groep van advocaten heeft zelfs aan burge meesters van steden met CD en CP voorgesteld om raadsleden van die partijen niet te installeren, omdat ze meineed zullen plegen. Discrimina tie is immers bij de wet verboden. Een foutje van de juristen; meineed kan immers pas worden vastgesteld nadat de eed is afgelegd. Voor de voorzitter van de mede-, zeggenschapscommissie (onderne mingsraad) van de gemeente Den Haag, Stef de Niet, is het beroep op gewetensnood niet meer dan lo gisch. "Er werken hier op het stad huis veel migranten. Die worden rechtstreeks door partijen als CD en CP bedreigd. Je kunt van die men sen toch niet verlangen dat ze mee werken aan de uitvoering van de ideologie van die, partijen. En als collega's dienen we ze te bescher men. Ons standpunt is in Den Haag heel goed gevallen. Het personeel staat er voor de volle honderd pro cent achter. Maar ook de burgers hebben ons gecomplimenteerd met deze stellingname". Hoewel de Centrumpartij in som mige steden, zoals Amsterdam en Rotterdam, al sinds 1986 een raads zetel bezet, is het tot nu toe nooit tot een conflict gekomen tussen ge meentebestuur en ambtenaar als de laatste een beroep deed op gewe tensnood. Ook de Centrale Raad van Beroep de instantie waarbij partijen in beroep kunnen gaan te gen een uitspraak van het ambtena rengerecht heeft geen idee hoe in zo'n geval moet worden gehandeld. "Er zijn gevallen, waarin een beroep op gewetensnood is toegestaan", stelt woordvoerster De Hartog van de Centrale Raad. Maar of dat ook geldt voor werk voor CD en CP is haar niet bekend. "Er is geen juris prudentie over".

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1990 | | pagina 3