'De lach mag weer'
Leiden met een lange ij
PODIUMBLIK
Bekroonde filmer/fotograaf Paul de Nooijer:
Nieuwe Norén van Karst Woudstra
DINSDAG 3 APRIL 1990
PAGINA 21
Redactie Pieter C. Rosier
held van de slag bij Fehrbellin
het blijft voor de keurvorst onver
teerbaar dat hij in de hitte van de
strijd een dienstbevel heeft gene
geerd.
Wat de opvoering door De Ap
pel betreft, de recensent spreekt
van een prachtige opvoering hoe-
wêl het taalgebruik nogal plomp
in de oren klinkt en wel wat muzi
kaler had gekund.
Folklore
Het Folkloristisch Danstheater
staat donderdagavond op de
planken van de Leidse Schouw
burg. Het programma met als titel
Mare Nostrum is gebaseerd op
materiaal uit de landen rond de
Middellandse Zee. Folkloristische
dansen dus uit Spanje, Italië,
Griekenland, Joegoslavië en
Klein-Azië. Ook materiaal uit
landen aan Afrika's noordkust is
in het programma vérwerkt. Idee
en produktie van dit programma
zin van Ferdinand van Altena en
Maurits van Geel.
Operette
De Hoofdstad Operette keert weer
terug in het theater aan de Oude
Vest. Ditmaal met Johann
Strauss' Eme Nacht in Venedig'.
Er zullen twee voorstellingen wor
den gegeven, te weten op 6 en 7
april. Op eerstgenoemde datum
treden als solist naar voren: Bert
Simhoffer, Ton Hofman, Marga-
rethe Albers, Jacco van Renesse,
Anita Heins, Dick Schaar en Lia
Kars. De belangrijkste rollen wor
den op zaterdagavond ingevuld
door Bert Simhoffer, Ralph Bec
kers, Germaine Compier, Dick
Schaar, Anita Heins, Pieter Han-
nema en Lia Kars.
De regie van deze operette in
drie bedrijven is van Hans Fret-
zer, die voor een enscenering in de
stijl van de commedia dell'arte
heeft gezorgd.
Het Folkloristisch Danstheater met een Venetiaans tafereel uit het
programma 'Mare Nostrum', gebaseerd op dansmateriaal uit de lan
den rond de Middellandse Zee. (foto Peter Korniss)
Meyerhold
Karst Woudstra, die tot de be
kendste regisseurs van ons land
behoort, heeft zijn voorkeur voor
psychologische drama's Racine
Bernhard, Norén) nooit onder
stoelen of banken gestoken. Hi j
heeft nu zelf een stuk geschreven:
'De linkerhand van Meyerhold'.
Het wordt woensdagavond opge
voerd in het LAK-theater. Het is
het verhaal van drie broers, die
samen komen bij de crematie van
hn moeder. De oudste broer heeft
zijn vriend bij zich. Via de ver
trouwelijkheden die de broers
aan de buitenstaander doen
wordt de catastrofe duidelijk.
Voor een recensie van het onlangs
in de Haarlemse Toneelschuur op
gevoerde stuk zie men elders op
deze pagina.
Kas De Wolf
In het LAK donderdagavond Kas
De Wolf: 'Naar de natuur'. Het
probleem van de twee is dat ze
geen ongelukkige jeugd hebben
gehad, niet ongelukkig in de lief
de zijn geweest, niet homoseksueel
zijn, niet joods en evenmin Bel
gisch...Hun gepieker is. verpakt
in kolderieke taalspelletjes, in een
aantal scènes verwerkt.
Dansproduktie
De Stichting Dansproduktie is op
vrijdag- en zaterdagavond met
een dubbelprodüktie (Parlando-
/Widow) te vinden in het LAK-the
ater. Choreografe Bianca van
Dillen koos muzikale teksten als
uitgangspunt voor deze niewe
dansstukken. Parlando is een mu
ziekterm en betekent zingen op
een sprekende manier. Op een ta
pe, gemaakt door componist
Hank van der Meiden, klinken de
stemmen van choreograaf Merce
Cunningham en componist John
Cage in een muzikale verhande
ling over de relatie tussen muziek
en dans. Hierop baseerde Van Dil
len haar bewegingen. Voor
Widow werd speciaal een tekst ge
schreven door Michael Matthews.
Zes individuen zijn op een door
het lot bepaald moment bijeen. Af
hankelijk van de situatie kristal
liseren hn rollen zich uit. Louis
Andriessen schreef voor Widow
een compositie voor drie saxo
foons.
Ritmes
Dansgroep Klim verzorgt de zon
dagmiddagvoorstelling in het
LAK. De voorstelling 'Razende
Ritmes', speciaal voor kinderen
vanaf zeven jaar, is een vervolg
op de produktie 'Vierondmide'.
die onlangs in het LAk te zien
was. Choreografe Alexandra van
der Hilst is voor deze nieuwe pro
duktie uitgegaan van ritme in
dans en muziek. Er wordt gedanst
op muziek van Ron Spee, maar
ook geluiden en ritmes, die spelers
en publiek maken, worden ge
bruikt om op te dansen. Door de
variatie van dynamische en stati
sche bewegingspatronen gecombi
neerd met muziek- en spelelemen
ten ontstaat een levendig associa
tief dans-theaterstuk, zo staat het
in grote-mensen-taal in de pro
grammatoelichting te lezen.
Litteris
De Leidse toneelvereniging Litte
ris Sacrum laat weer eens van
zich horen. Zij geeft in het komen
de weekeinde in het Microtheater
Oude Vestdrie opvoeringen van
Robert Merles 'De Zonderlingen
Er is één voorstelling op vrijdag
avond (aanvang 20.30) en er zijn
twee opvoeringen op zaterdag
avond (aanvang 19.30 en 22.30
Kwartet
The Deep River Quartet treedt
vrijdagavond in de Leiderdorpse
Muzenhof op. Geïnspireerd door
de Amerikaanse 'vocal-groups'
uit de jaren dertig en veertig
brengt het viertal een selectie van
jazz-traditionals, blues-songs, ne
grospirituals en love-ballads.
Het kwartet bestaat uit Dick Riet
veld (eerste tenor), Placido Hazel
(tweede tenor), Siebe Vink (bas-
/contrabas) en Wout Bijker (bari
ton/gitaar).
LEIDEN Toneel, dans en
operette zijn de belangrijk
ste onderdelen van de Leid
se theateragenda's voor de
komende week.
Reflex
Reflex, het dansgezelschap uit
Noord-Nederland, doet vanavond
de Leidse Schouwburg aan. Er zal
een gevarieerd programma wor
den uitgevoerd met choreografie
ën van Patrizia Tuerlings, Nina
Wiener, Ted Brandsen en Pauline
Daniëls. BRMS is de titel van een
nieuwe choreografie van Patrizia
Tuerlings die speciaal is gemaakt
voor studiovoorstellingen bij Re
flex. Over dit werk, dat op muziek
van John Adams wordt uitge
voerd door Josje Manuputty en
Henley Smith, hebben enkele
kranten zich lovend uitgelaten.
Voor de dansers van Reflex
maakte de Amerikaanse choreo
grafe Nina Wiener het ballet 'On
Us'. In dit werk voor zeven dan
sers wordt het bewegingsmateri
aal dat de dansers in verschillen
de workshops met Nina Wiener
hebben ontwikkeld in een choreo
grafisch concept geplaatst.
Verder brengt Reflex de nieuwe
choreografieën 'Aphroditai' van
Paulne Daniëls en 'Triumvirate'
van Ted Brandsen. 'Aphroditai'
wordt gedanst, op muziek van
Kees Boeke, door Diane Elshout.
Marjolein Elsink en Jantine
Kraayeveld. 'Triumvirate' wordt,
op muziek van John Cage, uitge
voerd door Ney Branco. Hein Ha
zenberg en Henley Smith.
Von Kleist
Toneelgroep De Appel komt
woensdagavond naar het theater
aan de Ode Vest met Heinrich von
Kleists 'Prinz Friederich von
Homburg'. Het stuk geldt als een
schoolvoorbeeld van de Duitse ro
mantiek. dat naar alle waar
schijnlijkheid nooit eerder door
een Nederlands gezelschap is op
gevoerd. In een al eerder in deze
kolommen afgedrukte recensie
gaat het om een puntgave drama
tische uitwerking van een typisch
romantische vraagstelling: smo
ren wij de stem van het hart niet
al te veel in het omhulsel van het
verstand?
Von Kleist laat zijn titelfiguur
letterlijk in de ban van een droom
raken. Een droom die de jonge
prins verliefde levenslust ver
schaft en titanenmoed geeft, maar
die hem ook ernstig in conflict
brengt met zijn militaire superi
eur en tweede vader, de keurvorst
van Brandenburg. Want ook al
groeide Von Homburg uit tot de
Josje Manuputty (links) en Marjolein Elsink van de
dansgroep Reflex in Nina Wieners choreografie 'On
Us', vanavond op de planken van het theater aan de
Oude Vest. (foto Hans Gerritsen)
Robert Prager als Graaf Hohenzollern (links) en
Aus Greidanus als Prins von Homburg in de Appel-
procluktie, die woensdagavond in de Leidse Schouw-
Tentoonstelling in Breda over 'echt' en 'vals'
BREDA - LEIDEN - Tij
dens de Nederlandse Kunst
en Antiekbeurs van 7 tot 17
april in Het Turfschip te Bre
da, is de tentoonstelling
Echt/Vals te bezichtigen.
Een expositie niet alleen
over authentieke kunstwer
ken of vervalsingen, maar
juist over de twijfelgevallen,
het gebied tussen echt en
vals in.
door
Nicole Roepers
Over kunst en vervalsingen wordt
vandaag de dag veel geschreven.
Discussies over de echtheid van
schilderijen van Rembrandt of
Frans Hals zijn aan de orde van de
dag. Ook tentoonstellingsmakers
besteden aandacht aan dit onder
werp. Zo organiseerde het British
Museum in Londen de tentoonstel
ling Fake? (t/m 2 september). Daar
zijn onder andere forellen in bont
jas. valse documenten, foto's van
elfjes en fabrieksmatig geprodu
ceerde meesterwerken te bezichti
gen. Voor een keuze van dubieuze
kunstvoorwerpen uit Nederlandse
collecties hoeven we echter niet
naar Londen af te reizen.
Tijdens de Nederlandse Kunst
en Antiekbeurs in Breda kan het
publiek, naast de collecties van
ruim vijftig antiquairs en kunsthan
delaren. ook genieten van de ten
toonstelling Echt/Vals waar voor
werpen uit verschillende kunstdis
ciplines te zien zijn. De tentoonstel
ling is samengesteld door kunsthis
torica Claudia Thunnissen, in sa
menwerking met de Nederlandse
Kunst- en Antiekbeurs, het Kunst
historisch Centrum in Amsterdam
en de Amrobank Breda.
Stedelijk Museum De Lakenhal,
het Prentenkabinet van de Rijks
universiteit, Museum Boerhaave,
het Rijksmuseum van Oudeheden;
alle in Leiden, en het Groninger Mu
seum voor Stad en Lande, Museum
Boymans- en Beuningen in -Rotter
dam, Sotheby's in Amsterdam en
een aantal particulieren.
Zowel de tentoonstelling als de
begeleidende catalogus behandelt
het grensgebied tussen een echt en
een vervalst kunstwerk. Wat is echt
en wat is vals? Een schilderij zonder
signering, dat ooit voor een Frans
Hals is aangezien, kan mogelijk als
oefening door een leerling of tijdge
noot gecopieerd zijn. Geen verval
sing dus. Alleen de kunsthandelaar
die het werk ooit als een Frans Hals
op de markt brengt, maakt zich
schuldig aan vervalsing. Het copië-
ren van kunstwerken kwam vroe
ger juist veelvuldig voor. Meesters
en leerlingen werkten gebroederlijk
zij aan zij in ateliers en dikwijls sa
men aan één schilderij.
Rubens onderscheidde in de 17e
eeuw al zes soorten van originali
teit. Bovenaan stonden de eigen
handig door de meester gemaakte
werken. Dan volgden de door de
meester begonnen werken, die met
behulp van leerlingen afgemaakt
waren, en vervolgens de werken
waarbij leerlingen een bepaald deel
voor hun rekening namen. Wat Ru
bens ook originele werken noemde,
waren atelierwerken van leerlingen
in de stijl van de meester, schoolco-
pieën en copieën van schilders van
andere scholen.
Koperblik
Op de tentoonstelling hangen drie
prenten uit het Prentenkabinet.
Drie vrijwel identieke etsen met een
portret van Rembrandt en zijn
vrouw Saskia. De eerste is een zelf
portret, een origineel werk van
Rembrandt uit 1636. De tweede - de
zelfde voorstelling maar dan in spie
gelbeeld - is een copie naar het origi
nele werk en gesigneerd met C.H.
De laatste prent - ook in spiegel
beeld - echter is ondertekend met
de naam van Rembrandt en kan dus
met recht een vervalsing genoemd
worden.
Thunnissen leende van het Rijks
museum van Oudheden in Leiden
zeven Egyptische motiefbeeldjes,
die in 1937 aangekocht waren. Uit
de catalogus: "Ze kwamen onder
een dikke laag corrosie en vuil aan.
Toen ze eenmaal w;aren schoonge
maakt, bleken ze niet van het ver
wachte materiaal, gegoten brons, te
zijn. Ze bestonden uit dun koper-
blik dat geknipt was en aan elkaar
gesoldeerd. Ook met de vorm was
iets eigenaardigs aan de hand. Hoe
wel het om beeltenissen van dieren
ging. die duidelijk aan bepaalde go
den waren gekoppeld, voldeden ze
niet geheel aan de strenge traditio
nele Egyptische regels van de vorm
geving. Kortom, als de beeldjes wa
ren schoongemaakt voordat ze wer
den aangekocht, dan zouden ze on-
middelijk door de mand zijn geval
len".
Nog ingewikkelder ligt het met
voorwerpen die uit meerdere on
derdelen bestaan en dus ook in ver
schillende eeuwen ontstaan kun
nen zijn. De Lakenhal heeft in haar
bezit een zogenaamde kokosnoot-
beker. Een verguld zilveren pronk-
bokaal met daarin een gepolijste en
ingegraveerde kokosnoot. In het zil
ver is gegraveerd: Aendenchinge
van de Moet en Trouhw van de
Burghereren van Lijden in de Jaere
1574. Op de kokosnoot zelf zijn drie
voorstellingen te zien: burgemees
ter Van de Werff die zijn arm aan de
hongerende Leidse bevolking aan
biedt en de portretten van Willem
van Oranje en Jan van der Does.
Hebben we hier te maken met en
originele pronkbeker uit de 16e
eeuw? Nee, de bokaal is een imitatie
en bovendien slordig afgewerkt.
Daarbij werd Leiden nooit met
slechts een 'ij' geschreven: echt vals
dus. De kokosnoot zelf is waar
schijnlijk wel enkele eeuwen oud,
maar de reliëfs daarin weer niet.
De tentoonstelling geeft een goed
beeld van het onderdeel van de
Pronkbokaal uit De Lakenhal.
kunstgeschiedenis dat zich bezig
houdt met bedrog en misleiding. De
catalogus EchtAlals, schemerge
bied van de authenticiteit gaat naast
de uitgebreide bespreking van
twaalf voorwerpen ook over de al
gemene problematiek rondom ver
valsingen: Sappige anecdotes over
historische vervalsingspraktijken.
Het lezen waard.
Echt/Vals: van 7 tot 17 april op
de Nederlandse Kunst- en An
tiekbeurs in Het Turfschip te Bre
da. Catalogus Echt/Vals, schemer-
gebeid van de authenticiteit:
15,-.
VLISSINGEN Twee
wapenfeiten: de hoofdprijs
op het filmfestival van
Stuttgart en een opdracht
van het Fonds voor de
Nederlandse film. Die
nieuwe successen zijn voor
Paul de Nooijer, filmer en
fotograaf, een keerpunt. De
kunstenaar treedt naar
buiten en gaat voor het
eerst op zoek naar 'de
mens'.
De afgelopen week werd
zijn vesting aan de
Vlissingse straat in
Middelburg bestormd.
Telefoontjes uit
Joegoslavië, faxberichten
uit Japan en de Verenigde
Staten. De filmwereld wil
hem hebben, nü, zonder
uitstel.
door
Jan van Damme
Paul de Nooijer reageerde welwil
lend op de dringende verzoeken.
Hij zal meedraaien op het filmfesti
val in Zagreb, net voor de zomerva
kantie; en hij zal in augustus van de
partij zijn op het filmfestival in Hi-
rosjima. De filmacademie in het
Duitse Würzburg kan op hem reke
nen. Ook de Amerikaanse en Cana
dese filmliefhebbers kunnen zijn le
zingen agenderen. Paul de Nooijer
pakt zijn koffers en gaat voor de ver
andering - zoals hij dat noemt - soci
aal reizen.
Het begon allemaal vorige week
woensdag op het Trickfilm Festival
in Stuttgart. Moet ik daar wel aan
mee doen?, had hij zich afgevraagd.
Zijn zoon Menno, met wie hij al ja
ren nauw samenwerkt, was pools
hoogte gaan nemen. Eerst twijfelde
Karst Woudstra. Met' Carl Ridders, Bart van
Avermaet, Peter van Eede en Wouter van
Lierde. Gezien in Toneelschuur Haarlem.
Te zien in Leiden (LAK-theater) 4 april, Rot
terdam (Schouwburg) 9 en 10 mei. Utrecht
ft Hoogt) 16 t/m 19 mei en Amsterdam
(Frascati) 5 t/m 16 mei.
'De linkerhand van Meyerhold'
HAARLEM/LEIDEN - Het is
bijna onmogelijk om Karst Woud
stra niet met zijn grote voorbeeld
en vriend Lars Norén te vergelij
ken. Niet alleen vertaalt Woud
stra al het toneelwerk van de 'psy-
chofiele' Zweed, ook regisseert
hij geregeld een stuk van hem. En
Woudstra's eigen teksten hadden
evengoed door Norén geschreven
kunnen zijn.
Dat was zo met 'Een hond be
graven', aan het begin van dit sei
zoen uitgebracht door Het Natio
nale Toneel, en het is opnieuw zo
met 'De linkerhand van Meyer
hold'. waarmee Woudstra's vaste
toneelgroep De Korre uit Brugge
nu een tournee maakt. Het is alsof
je naar een mengsel van verschil
lende Norén-stukken zit te kij
ken. Dat is niet per se een aange
name ervaring. De specialiteit
van Norén is om de krochten van
de menselijke psyche bloot te leg
gen. Hij laat zijn personages de
even vaak vermoeiende als fasci
nerende strijd leveren met het ei
gen ik en het ego van anderen.
Dat levert nooit een verheffend
schouwspel op. Noren presen
teert ons de mens als een wezen
dat voortdurend maskers op
moet zetten om zich enigszins te
kunnen handhaven. Liefde is
meestal niet meer dan een schijn
manoeuvre, passie ontstijgt zel
den het niveau van de platte drift
en de menselijke communicatie
verloopt het liefst volgens het
oorlogszuchtige stramien van de
aanval die de beste verdediging
is. Verheffend is het dus niet, en
aangenaam ook niet. Maar zijn
goede stukken (de slechte be
staan hoofdzakelijk uit priet
praat) leveren toch vaak een boei
ende toneelavond op, omdat de
onaflaatbare analyses een reini
gende werking hebben.
Woudstra's 'De linkerhand van
Meyerhold' behoort, om het zo
maar te zeggen, tot Noréns betere
werk. Hier zijn het drie broers die
er, op de dag dat hun moeder ge
cremeerd wordt, achter komen
wat zij voor zichzelf verbergen en
voor elkaar zouden wilien verber
gen. De (homoseksuele) vriend
van de oudste broer fungeert in
dit proces als de katalysator. Moe
derbinding, doodsdrift, latente
verlangens, de angst om verlaten
te worden, het onvermogen om
zich te geven - het zijn enkele van
de psychologische thema's die in
'De linkerhand van Meyerhold'
met divanprecisie onder woorden
worden gebracht.
Bij zulke onderwerpen hoort
symboliek. Woudstra en zijn de
corontwerper Mare Cnops heb
ben er dankbaar gebruik van ge
maakt. De speelvloer heeft de
vorm van een ei, de opening in de
achterwand heeft iets van een
gleuf en de symmetrie in de
opstelling van de meubels sugge
reert dezelfde bedrieglijke har
monie waar ook het karakter van
de personages door wordt geken
merkt. David (Peter van den
Eede) is een ogenschijnlijk ge
slaagde literatuurwetenschapper,
maar o. o, wat een tics heeft deze
man die er nooit in geslaagd is
zich een vrouw te verwerven. Zijn
broer Maxim (Carl Ridders), ac
teur, heeft veel vriendjes die alle
maal weglopen en de alcoholi
sche Ruben (Bart van Avermaet),
een gesjeesde student kunstge
schiedenis, ziet er tevreden uit
met zijn eigen nonconformisme,
maar intussen...
Hun schijnwereld lijkt aanvan
kelijk ontmaskerd te zullen wor
den door Engel (Wouter van Lier-
de), het personage waarmee je je
als toeschouwer het liefst identifi
ceert omdat hij zo nuchter en af
standelijk de boel kan beoorde
len. Pfft! wat kunnen sommige
mensen zich het leven toch moei
lijk maken, denk je met hem.
Maar na verloop van tijd merk je
dat het met deze Ruben ook niet
alles koek en ei en harmonie is.
Ineens word je onrustig van je
aanvankelijke, al te gretige identi
ficatie. Dat is een mooi effect
want daar word je door de voor
stelling als het ware betrapt op je
eigen maskerades.
Maar de kracht van dit effect
verliest het soms van de wijdlo
pigheid, of liever gezegd: van de
clichés waarmee de kern wordt
uitgerekt. Een ongelukkige
jeugd, een weggelopen vader en
een acteur als symbool voor de
vermommingsdrift, dat is mij te
veel Aulapocket. Voor wie daar
doorheen wil kijken is 'De linker
hand van Meyerhold' (de hand
van de toneelvernieuwer Meyer
hold die gespaard bleef voor mar
telingen, zodat hij na een Stalinis
tisch verhoor zijn eigen schuldbe
kentenis kon opschrijven), een
misschien niet aangename, maar
toch boeiende confrontatie met
het eigen tekort.
ook hij, maar nadat er een aantal
films waren vertoond, was de con
clusie dat een reis naar Stuttgart
toch de moeite zou kunnen lonen.
De Nooijer ging en kon meteen sa
men met Menno de hoofdprijs in
ontvangst nemen voor At one view,
een korte rolprent over fotografie
en film. "Als je de reacties hoort en
je ziet, hoe veel belangstelling er nu
is, ja, dan zou die prijs wel eens een
internationale doorbraak kunnen
betekenen"
De Nooijer (47) meldde zich al eer
der als fotograaf en filmer op het
wereldpodium. Na een opleiding
tot industrieel ontwerper en een
korte carrière als reclame-fotograaf
vestigde hij zich in 1968 als free-lan
cer in Eindhoven. Zijn werk werd in
de jaren zeventig als vernieuwend
ervaren, de De Nooijer-fotografie
werd een begrip. Tot 1976 maakte
hij vooral fotomontages, daarna leg
de hij zich toe op directe opnamen
van geensceneerde gebeurtenissen
en handelingen.
Zowel in de fotografie als in de
film zoekt en vindt De Nooijer in
spiratie in zijn eigen huis. De ka
mers in zijn woning doen dienst als
decor. Zijn vrouw Frangoise, zoon
Menno en hijzelf zijn de vaste
hoofdrolspelers in de beelden. "Ik
heb mijn privé-leven en werk nooit
kunnen scheiden. Zie je de foto's en
films terug, dan is het één groot fa
milie-album. Voor Menno en Fra-
noise is die werkmethode niet altijd
even aangenaam. Ik kan niet tegen
het gevoel gemanipuleerd te wor
den, terwijl ik zelf anderen wel ma
nipuleer. Menno, die nu op de film
academie in Tilburg zit, vertelde me
laatst opgetogen, dat hij met een
kennis had gesproken die eens niet
naar mijn bezigheden had ge
vraagd, maar wél in zijn werk geïn
teresseerd was geweest. Het is zo
gegroeid, Frangoise en ik vormen al
25 jaar een team en Menno is van
kinds af aan bij het werk betrokken.
De laatste tijd werkt zijn vriendin
ook mee".
De gezinsleden en het huis, de
vesting, blijven de bronnen van zijn
werk, dat weet de fotograaf en fil
mer zeker. Maar - en ook dat is zeker
- opererend vanuit die basis zal de
buitenwereld met een andere De
Nooijer te maken krijgen. Stuttgart
is een keerpunt geworden. "Het is
natuurlijk niet zo dat ik altijd in
mijn huis verschanst zat. Voor mijn
werk moest ik regelmatig ergens
naar toe. Maar ik reisde altijd a-soci-
aal, van de plek waar ik woonde
naar waar ik moest werken; cultuur
en natuur deden me heel veel. de
mensen echter niet. Nu is de tijd ge
komen dat ik de mensen wil opzoe
ken, de fortified city moet worden
afgebroken. Waarom? Het zal iets te
maken hebben met mijn leeftijd. Je
begint terug te kijken; ik heb nu
heel sterk, dat ik me afvraag: waar
om maak je als kunstenaar bepaal
de dingen?"
In zijn nieuwe film, die vrijwel ze
ker de titel A fortified city mee zal
krijgen, wil De Nooijer voor het
eerst uitdrukkelijk op zoek gaan
naar de lach. Op het filmfestival in
Stuttgart viel hem op dat het pu
bliek enthousiast reageerde, maar
dat er in de zaal nauwelijks een
spontane, breed gedragen lach op
klonk.
De Nooijer: "Ik streef er naar met
mijn volgende film wel de lach van
het publiek te vinden. Er worden se
rieuze zaken behandeld en ik ver
wacht dat die beter worden opgeno
men, als een paar keer alles op losse
schroeven wordt gezet. Ik denk
daar bij aan het beste werk van
Freek de Jonge; het ene moment
lach je de tranen in je ogen, het vol
gende moment is zijn voorstelling
heel aangrijpend. Op mij komt dat
indringend over. Een zelfde soort
afwisseling zie ik voor me in de
nieuwe film".
De titel A fortified city is een ver
wijzing naar de vestingstad Middel
burg en het eigen fort in de Vlissing
se straat. De film zal vertoond wor
den in de voorprogramma's van de -
grote bioscopen in Nederland en
Vlaanderen. De uitsmijter, het ver
trek naar Middelburg, legt een link
met het tweede Zeeuwse Filmfesti
val, dat van 12 tot en met 23 septem
ber wordt gehouden.
(Fotografie van Paul de Nooijer
is te zien: Gele Zaal, Nonne-
meersstraat 26 in Gent, dagelijks
van 9 tot 17 uur, weekeinden 14 tot
18 uur, tot 29 april;
Beeldenstorm 1990, tentoon
stelling van Nederlandse kunste
naars in het MUHKA, Leuven
straat 32 in Antwerpen, dinsdag
tot en met zondag 10 tot 17 uur,
maandag gesloten, tot 29 april).
Paul de Nooijer: zelfportret.
