NABIJ
Socialisten en communisten schamen
zich eigenlijk voor hun
Schuldbekentenis
wereldraad mager
'Alsof vrouwen elk moment besprongen willen worden'
i REPORTAGE)
GEESTELIJK LE'VEN
'Pijnlijk dat het zoveel moeite kostte'
GENÈVE (GPD/ANP) De gereformeerde predikante Marja
van der Veen-Schenkeveld blikt met gemengde gevoelens op
het Roemenië-debat van de Wereldraad van Kerken terug.
"Het deed me pijn dat het zoveel moeite kostte om tot een uit
spraak te komen waarin spijt wordt betuigd", aldus de afge
vaardigde.
Met ruime meerderheid verwierp
het algemeen bestuur van de we
reldraad vrijdag een voorstel om
in royale bewoordingen schuld te
bekennen voor de wijze waarop
de wereldraad zich door de Roe
meense kerkleiders in de tijd van
Ceausescu heeft laten misleiden.
Na een emotionele oproep van
secretaris-generaal dr. Emilio
Castro "dat er niets is om berouw
over te hebben", wees het comité
met 55 tegen 34 stemmen een mo
tie af waarin de christenen in Roe
menië om vergeving wordt ge.-
vraagd.
Alleen de Hongaarse, Neder
landse, Oost- en Westduitse en de
meeste Amerikaanse leden stem
den voor de motie. De oosters-or-
thodoxe afgevaardigden en de
vertegenwoordigers uit de Derde
Wereld, stemden tegen.
Het bestuur nam wel een amen
dement van de anglicaanse aarts
bisschop John Habgood (York)
aan waarin spijt wordt betuigd
over haar "verkeerde beoorde
ling", waardoor vorig jaar tijdens
de vergadering in Moskou "niet
adequaat werd gesproken". Van
der Veen: "Ik ben blij dat die ver
klaring er toch is gekomen. Er
dreigde een moment dat zelfs dat
niet mogelijk was. Maar Habgood
heeft de zaak gered".
Het debat over Roemenië zorg
de voor veel ophef. Ondanks de
harde toespraak van de Roe
meense bisschop Tókés, afgelo
pen woensdag, en verschillende
initiatieven van Hongaren en en
kele Westeuropeanen, kwam een
voorbereidingscommissie giste
ren met een verklaring over Roe
menie op de proppen die zo zwak
was als het maar kon.
Secretaris-generaal dr. Emilio
Castro gooide zijn volledige ge
wicht in de schaal om een schuld
bekentenis te voorkomen. Hij on
derstreepte dat hij vorig jaar tij
dens de zitting van de wereldraad
in Moskou persoonlijk had inge
grepen om een veroordeling .van
Roemenië te voorkomen.
"Als er woorden vallen als
schuld, zonde en boete, wil ik me
dat persoonlijk aantrekken. Maar
wat we in Moskou deden, was het
maximum dat we konden doen.
Vandaag de dag zijn er soortgelij
ke situaties in de wereld, waar we
precies zo zullen handelen. Hoe
kunnen we berouw tonen voor
iets dat we opnieuw zullen
doen?" Castro noemde het later
zelfs een 'belediging van de oecu
menische beweging' om te sugge
reren dat eigenbelang in Moskou
had geprevaleerd boven het be
lang van het Roemeense volk.
Naast kritiek kreeg Castro ook
bijval, met name van vertegen
woordigers van de oosters-ortho-
doxe kerken. Volgens aartsbis
schop Kyrill (Sovjetunie) handel
de het algemeen bestuur vorig
jaar juli in Moskou "naar beste ge
weten" in het belang van de ker-
Luthersen achter
universiteit van
Hervormde Kerk
BENNEKOM (ANP) - De Evan-
gelisch-Lutherse Kerk wil deel
nemen in de bijzondere theologi
sche universiteit van de Her
vormde Kerk. Eén van de voor
waarden is wel dat de identiteit
van de eigen predikantsopleiding
gehandhaafd blijft, zo besloot de
lutherse synode zaterdag in Ben-
nekom.
Van de zes kleine kerkgenoot
schappen die thans voor hun pre
dikantsopleiding gebruik maken
van de diensten van de openbare
theologische faculteiten, is de Lu
therse Kerk de enige die wil sa
menwerken met de nieuwe uni
versiteit. Voorzitter dr. C. F. G. E.
Hallewas legde uit dat de Luther
se Kerk temidden van de andere
kleine kerken een eigen plaats in
neemt, omdat zij als enige deel
neemt aan het Samen op Weg-
proces.
EN VER
ken en het volk van Roemenië.
"Uit eigen ervaring weten we hoe
belangrijk de steun van de we
reldraad is, ook als die in stilte
wordt geboden".
Twee andere Russische afge
vaardigden protesteerden tegen
de kritiek die Tókés uitte op de
stichter en eerste secretaris-gene
raal Visser 't Hooft. Vitaly Boro-
voy zei er persoonlijk van te kun
nen getuigen dat de stille diplo
matie van de Nederlander en
diens opvolgers effectiever was
dan het 'lawaai' dat anderen in
het Westen maakten over de men
senrechten in de Sovjetunie.
'Kerken moeten
positie creatief
leren gebruiken'
DRIEBERGEN (ANP) - De ker
ken in Europa moeten aanvaar
den, dat ze in een marginale posi
tie zijn terechtgekomen, en daar
creatief gebruik van maken, vindt
drs. C. M. Boerma, hoofd radio
dienst van de NCRV.
Er is naar zijn mening zeker na
de veranderingen in Oost-Europa
plaats voor een 'Europese
IKON", die pastorale functies van
de kerken kan overnemen en een
profetische functie kan vervullen
bij het kritisch volgen van de ont
wikkelingen in de samenleving.
Boerma sprak tijdens het jaar-
beraad van het Multidisciplinair
Centrum voor Kerk en Samenle
ving (MCKS), waarin een groot
aantal kerken participeert.
De feministische theologe prof.
dr. C. Halkes vond dat nieuwe re
ligieuze bewegingen, zoals de
New Age-beweging, die uitgaat
van een holistische visie op mens
en samenleving, niet bij voorbaat
van de hand worden gewezen,
omdat zij elementen bevatten die
niet-christelijk zijn. Zij heeft geen
behoefte naar de New Age-bewe
ging "over te lopen", maar vindt
dat het gesprek met zo'n bewe
ging moet worden aangegaan.
Reorganisatie. De reorganisa
tie van de Wereldraad van Kerken
is voorlopig van de baan. Het al
gemeen bestuur besloot gisteren
om de voorstellen voor een ande
re opzet van de programma's door
te schuiven naar het nieuwe co
mité, dat in het najaar van 1991
voor het eerst vergadert. Het be
stuur had onoverkomelijke be
zwaren. Secrearis-generaal dr.
Emilio Castro wil meer bevoegd
heden voor de leiding van de We
reldraad en minder versnippe
ring in bestuur en budgettering.
Omdat hij in 1992 met pensioen
gaat, had Castro gehoopt de reor
ganisatie voor of tijdens de As
semblee (februari 1991 in Austra
lië) rond te hebben.
Beroepingswerk
Hervormde Kerk: beroepen te Willi-
ge-Langerak D. Rodenburg kand.
Katwijk aan Zee, te Middelharnis
L.W.Ch. Ruijgrok Arnemuiden. te
Sliedreeht A.N. Rietveld Amerongen;
te Veghel-Uden G H. Otte Middel
burg; aangenomen naar Minnertsga
J A Schilt Leimuidcn. naar Ommen
Tj. Sijtsema Heerde. naar Zwijndrecht
P. Taselaar Alphen aan den Rijn; be
dankt voor Oude Tonge (toezegging)
dr. P. Vermeer Kesteren; toegelaten
tot de evangeliebediening en beroep
baar D. Rodenburg, Sluisweg 47, 2225
XJ Katwijk aan Zee, tel. 01718-71880.
Gereformeerde Gemeenten: beroe
pen te Unionville (Canada) G. J. van
Aalst Benthuizen die bedankte voor
's-Gravenzande en Zoetermeer.
De Roemeense interim-president Ion Iliescu middenwoonde dit
weekeinde te midden van orthodoxe priesters een herdenkingsdienst hij
op een kerkhof in Bukarest, waar veel slachtoffers van de revolutie lig
gen begraven. Een dag eerder debatteerde de Wereldraad over de vraag
of er schuld moest worden bekend het Roemeense volk. (foto ei»a)
MAANDAG 2 APRIL 1990
Nijmeegse 'Pin down' strijdt tegen 'vrouwonterende' programma's
Verkiezingscampagne op Griekse eilanden: strijd tegen rechts
ARNHEM - De actie van Pin Down
slaat in als een bom. De groep, be
staande uit tien Nijmeegse jonge
vrouwen, krijgt uit alle delen van
het land steun bij het initiatief af te
rekenen met 'vrouwonterende' pro
gramma's als Pin Up en Verotique,
waarvan de laatste inmiddels van
het beeldscherm is verdwenen.
door
Tonny Meijerman
Pin Down is opgericht toen Vero
nica in januari overging tot een we
kelijkse uitzending van Pin Up
Club, dat als erotisch magazine
wordt aangekondigd. "Voordien
haalden we de schouders op. Maar
opeens kwamen er twee van derge
lijke programma's. Dat is te erg, te
grof. Het was niet meer onschul
dig", vertelt Heieen van Pin Down.
"Het bleek dat meer vrouwen hier
mee moeite hadden en dat er echt
iets aan gedaan moeten worden".
De Nijmeegse groep vindt dat de
vrouw weer in de duistere tijden
van voor de seksuele revolutie ge
drukt wordt.
Pin Down richtte zich tot diverse
vrouwenorganisaties en kreeg uit
het hele land veel reacties. De oogst
bedroeg 160 adhesiebetuigingen
van organisaties uit alle lagen van
de bevolking, waaronder ook de
NOS en de KRO. Daarnaast kreeg
Pin Down nog 380 handtekeningen
op persoonlijke titel, waarbij 75 per
soonlijke brieven.
"Veel vrouwen", vertelt Arlet van
Pin Up, "krijgen concrete proble
men door Pin Up. Variërend van
angst, herbeleving van traumati
sche ervaringen tot hernieuwd
seksueel geweld".
Pin Down heeft zich met de resul
taten niet gericht tot Veronica. "Dat
heeft totaal geen zin. Daar kijkt men
alleen naar de opbrengst. Wat levert
het op. Die mensen lopen met oog
kleppen voor".
Pin Up, zo vinden de Nijmeegse
vrouwen, geeft een verkeerde voor
stelling van de vrouw. Heieen: "De
vrouw wordt gepresenteerd als een
ding. De suggestie wordt gewekt
alsof ze op elk moment van de dag
besprongen wil worden. Ze is dan
een produkt. Dat druist in tegen de
mensenrechten, tegen het humane.
De vrouw wordt misbruikt in een
spel van mannen. Het is dan ook
geen wonder dat heel velen zich ge
discrimineerd voelen, gekwetst".
Met de protesten, die uiteindelijk
moeten leiden tot het einde van Pin
Up, wil Pin Down zich niet presen
teren als strijdster voor kuisheid.
"We hebben niets tegen bloot, seks
of erotiek. Ook niet dat dit op tv ver
toond wordt. Maar het gaat om de
vorm waarin het gegoten wordt, die
vernederend is voor de vrouw. Het
is de presentatie van de droom van
de man. Oké, vrouwen spelen een
rol in Pin Down, maar ze zijn slechts
pionnen. De mannen maken de
droom, zij bepalen in welke pose de
vrouw zich moet presenteren. Zij
bepalen de spelregels".
Deze week presenteerde Pin
Down zich tijdens een debat van
Groen Links onder het motto 'Vrou
wenbeeld in de media'. Wie ver
wachtte dat Heieen en Arlet daar
met open armen werden ontvangen
en alom begrip kregen voor hun ini
tiatieven, slaat de plank mis. Een'
naar hem bekende instanties. Tij
dens de tocht van twee uren op de
vrij roerige zee zal hij even onge
moeid worden gelaten, maar op
Fourni moet hij zich weer in de
meest onverwachte problemen
storten.
Zijn rivaal Sevastakis is hier twee
dagen tevoren geweest. Hij heeft er
een rede afgestoken aan de kade en
is meteen met hetzelfde bootje weer
vertrokken. Hij kan niet veel rousfe-
ti (vriendendienst) bedrijven. Kara-
minas pakt het anders aan. Hij ziet
niets in toespraken, zeker niet op
een eiland waar bijna tweederde op
een andere partijen stemt. Hij gaat
van café naar café en van huis naar
huis. Iedereen wil graag met hem
praten.
We landen eerst in Chrysomylia,
een kleine nederzetting, met bene
den aan zee de vissers, en boven de
agrariërs en hun geiten. Fourni
voelt zich achtergesteld bij Samos,
en zelfs bij Ikaria, maar nu blijkt dat
Chrysomylia zich weer voelt achter
gesteld bij het hoofdplaatsje op
Fourni het zou een aparte ge
meente willen worden. De dokter
heeft dus heel wat toe te zeggen.
Hij zegt eerlijk dat hij op visserij-
gebied nog veel moet leren. De
mannen zijn vooral kwaad over het
drie maanden per jaar geledende
verbod op het vangen van kreeft.
Dit zou moeten worden veranderd
in een verbod van bepaalde netten,
waarin de kreeften ook in de ver-
bondsperiode terecht komen. Je
kunt ze toch niet weer in zee terug
gooien?
Waterprobleem
Meer in zijn element komt de dokter
als het waterprobleem ter sprake
komt, overal in Griekenland het nij-
pendste en zeker in dit tweede jaar
van droogte. Veel mensen zijn kort
tevoren ziek geweest, na het drin
ken uit een nieuw aangeboorde put.
We gaan er allemaal heen, en de
dokter vraagt hem monsters te ge
ven, die zal hij morgen terug op Sa-
mos chemisch laten nakijken. Klas
siek is in Griekenland het geval van
een afgevaardigde die een plasje
van een van zijn aspirant-kiezers
meenam, voor analyse in het verre
Athene. Griekse kandidaten staan
nu eenmaal voor niets.
Het hoofdplaatsje blijkt in de
avond beeldschoon, vooral door
een storing in het plaatselijke elek
triciteitsnet, waardoor de romanti
sche bezoeker terugvalt in het Grie
kenland van dertig, veertig jaar ge
leden. De bevolking vindt het min
der leuk, maar het is goed dat de af
gevaardigde het eens van nabij
meemaakt. Ook stromend water is
hier maar een uurtje per dag. Ik ben
de dokter meteen kwijt. Hij gaat,
overal aangeklampt, de door kaar
sen verlichte huizen in.
Pas om elf uur 's avonds heeft hij
tijd voor de vismaaltijd in het Nieu
we Democratie-gezinde restaurant.
"Qua vis is Fourni het derde eiland
van Griekenland", zegt hij. "Maar
verder is het van alles verstoken. De
rriensen hier zijn veel aardiger dan
die op Samos. Eigenlijk zou ik het
liefst alleen Fourni willen vertegen
woordigen". Na middernacht moet
hij nog weer naar een familie die
hem haar problemen wil voorleg
gen. Pas de volgende dag laat hij
zich weer zien, als we ons opmaken
voor de terugreis met de fraaie, mo
derne boot Milena. "Ook daar heb ik
voor gezorgd", zegt hij, met veel
Fournioten om zich heen. "Dat er
ook buiten het toeristenseizoen ver
voer naar Pyraeus is".
aantal kamerleden van Groen Links
ontbrak, omdat ze het onderwerp
achterhaald vonden. "Het was een
schertsvertoning", vindt Heieen.
"Vrouwen verzetten zich tegen
vrouwen. Erg jammer. Misschien
hebben sommige vrouwen de strijd
al gestreden, maar dat geldt niet
voor ons en voor allen die op onze
oproep hebben gereageerd".
De tien Nijmeegse vrouwen gaan
zich binnenkort beraden over ver
dere stappen richting het eerherstel
van de vrouw als mens in plaats van
door
Frans van Hasselt
een lustopwekkend lap vlees. "We
hebben veel reacties ontvangen en
bezitten veel adressen. We weten
dat we op steun kunnen rekenen en
zullen daarom doorgaan met onze
strijd tegen mannen als Pin Up-pro-
grammamaker Jef Rademakers".
ATHENE "Samos moet
blauw blijven". Vanaf het
vliegveldje tot aan de hoofd
plaats Vathy zie je deze tekst
overal langs de weg gekalkt,
in blauwe letters uiteraard.
Het is het blauw van de con
servatieve partij Nieuwe De
mocratie (ND), die sinds de
parlementsverkiezingen van
vorig juni het district in het
parlement vertegenwoor
digt. Met één afgevaardigde:
dr. Kostas Karaminas.
(archieffoto)
vastakis is de man uit het commu
nistische kamp die door de ALV en
Pasok kandidaat is gesteld. Hij is
advocaat, veel minder bekend dan
'de dokter' en bovenal: hij is geen
afgevaardigde, hij is een politiek
nieuwkomer.
Dit is het grote pluspunt voor dé
dokter: hij is al tien maanden afge
vaardigde "van heel Samos", zoals
hij alom verkondigt. Hij kan pron
ken met alles wat hij de laatste tijd
voor het eiland heeft gedaan gekre
gen, hij kan optreden als de belan
genbehartiger voor ieder persoon
lijk, in verleden en gehoopte toe
komst.
Aanklampen
Hoezeer dat 'cliëntèle-systeem' nog
steeds functioneert, blijkt op een
dagje optrekken met een lokale af
gevaardigde optrek. Zijn district is
een kleine archipel: behalve Samos
vertegenwoordigt hij het, vanouds
linkse, Ikaria, en het kleine Fourni,
zelfs bij de meeste Grieken totaal
onbekend.
Voor vandaag en morgen staat
een bezoek aan dit eilandje op het
programma, waarheen driemaal per
week de motorboot Panaya uit Kar-
lovasi vaart. Aan de kade van ver
trek blijkt hoe bekend de jonge arts,
geboren en getogen op het eiland,
is. Iedereen- klampt hem aan, me
nig, veelal fluisterend gesprek
wordt gevoerd.
Een bedroefde man vertelt dat
zijn zoon is opgepakt wegens deser
tie; hij heeft al wekenlang geen con
tact met hem kunnen hebben. Hoe
wel het bootje op vertrekken staat,
gaat de dokter meteen opbellen
Samos is een van de vijf Griekse
kiesdistricten op een totaal van
58 die door het teruglopen van de
bevolking nog slechts één man of
vrouw naar het parlement kunnen
zenden. Maar juist deze vijf distric
ten staan in het middelpunt van de
belangstelling in de campagne voor
de verkiezingen van 8 april, de der
de binnen tien maanden.
In deze districten geldt namelijk
een gewone meerderheid: de partij
die de meeste stemmen krijgt, zendt
haar afgevaardigde haar het parle
ment. Dr. Karaminas won het in ju
ni Vorig jaar met 36 procent van de
stemmen, omdat de andere twee
partijen, de socialistische Pasok en
de grotendeels communistische Al
liantie van Links en Vooruitgang
(ALV) ieder voor zich minder kre
gen. Bij de verkiezingen van 6 no
vember bleek zijn percentage te zijn
gestegen tot bijna 42.
Voor de komende verkiezingen
hebben Pasok en ALV in elk van de
vijf districten gemeenschappelijke
kandidaten gesteld, waarmee theo
retisch hun verkiezing verzekerd
lijkt, want de ND haalde in geen van
deze districten tot nu toe meer dan
50 procent van de stemmen. Op
twee eilanden, Lefkada en Samos,
staat een ALV'er kandidaat, die af
hankelijk is van de steun van de Pa
sok, in de drie andere districten een
socialist, die het moet hebben van
de communistische stemmen.
Drie van de vijf districten bleven
in november in handen van de ND,
die in het parlement nog drie zetels
is verwijderd van de felbegeerde ab
solute meerderheid van 151. Maar
als deze partij nu in deze districten
meteen al drie zetels verliest in
plaats van wint? Dat is ae psycholo
gische factor die de socialistische
oud-premier Andreas Papandreou
zo optimistisch maakt over een voor
de derde keer falen van de ND, om
de autodynamia (het regeren op ei
gen kracht) te verwezenlijken.
ND-leider Mitsotakis sprak
meteen van "een tegennatuurlijk
bondgenootschap". De ALV heeft
afgelopen zomer, in één regering
met de ND, meegeholpen de 'ka-
tharsis' voor te bereiden, de berech
ting van alle schandalen uit de voor
afgegane regeerperiode van de Pa
sok. Daarna heeft hij zitting gehad
in de 'Regering van Oecumenische
Aanvaarding', de door de drie par
tijen gesteunde ploeg onder de
hoogbejaarde oud-bankier Zolotas,
die de ernstigste economische pro
blemen op korte termijn het hoofd
moest bieden. Valt zij nu terug op
een volksfront met de Pasok onder
dezelfde Papandreou, die nog
steeds voor het gerecht moet ver-
ND-leider Constantine Mitsotakis: tegennatuurlijk bondgenootschap.
Dode en gewonden bij verkiezingsgeweld
IRAKLION (AP) - Bij een schietpartij in Iraklion op Kreta tussen aanhangers
van de conservatieve en de socialistische partij zijn gisteren parlementsverkie
zingen, een dode en vier gewonden gevallen. Er zijn geen arrestaties verricht.
De gedode man was een 37-jarige inwoner van Iraklion. De schoten werden ge
lost vanuit een rijdende auto bij een barricade, die door aanhangers van de Pan-
helleense Socialistische Partij (PASOK) was opgeworpen om de leider van con
servatieve partij Nieuwe Democratie tegen te houden. Die zou een manifestatie
in Iraklion zou bijwonen. Het is niet bekend in welke hoek de daders moeten
worden gezocht.
Het was voor het eerst dat zich geweld voordeed naar aanleiding van de ko
mende verkiezingen. De ministers van justitie en openbare orde en vertegen
woordigers van de twee betrokken partijen zijn vanuit Athene naar Kreta afge
reisd om te proberen een eind aan de voortdurende onrust te maken.
schijnen, beschuldigd van twee
schandalen? Een van hun oud-mi
nisters zit al in voorarrest vanwege
een derde.
AL V-leider Florakis spreekt no§
steeds van een samenwerking of
plaatselijke schaal, met als eni|
doel het verhinderen van een recht
se één-partijregering, die even scha
delijk kan worden als de Pasok-re
gering van 1981 tot '89. Maar hij slui
voor na de verkiezingen een coaliti<
met de Pasok, zelfs onder Papan
dreou, niet uit.
Schaamte
Om Samos voor de ND te behou
den, moet dr. Karaminas proberen
51 procent van de stemmen te ha
len; ogenschijnlijk een moeilijke
taak. Maar zelf is hij natuurlijk ui
terst optimistisch. "Socialisten en
communisten schamen zich eigen
lijk allebei voor het verbond dat ze
zijn aangegaan", antwoordt hij op
de vraag hoe het komt dat er bijna
alleen blauwe verkiezingsreclame
op het eiland is, geen rode van de
ALV of groene van de Pasok. "In de
praktijk zal de samenwerking niet
functioneren. Veel aanhangers van
de ALV willen niet zijn aangewezen
op de steun van de dieven en veel
Pasok-mensen zien niet in waarom
Samos een communist moet afvaar
digen in een periode dat alle com-
munisdische regimes in elkaar stor
ten".
Er is ook nog een plaatselijke fac
tor. Op Samos komen veel Pasok
stemmers uit het liberale kamp, uit
de gelederen van de grote plaatselij
ke politicus Sofoulis, de rechts-libe-
raal die tussen '47 en '49 het land re
geerde. Deze zullen liever het pot
lood breken dan stemmen op een
communist, aldus de dokter.
En dan is er nog het partijtje
Nieuwe Linkse Stroming, dat zich
van de Communistische Partij heeft
afgesplitst uit afkeer van haar sa
menwerking met eerst de rechtse
en daarna de socialistische partij.
Van deze kant komen de enige rode
leuzen op het eiland, 'Sevastakis
valt', 'Sevastakis Verrader'. Se-
