Meer ruimte Tsjechische ondernemer Phnom Penh herwint vertrouwen na zeges op slagveld Redacties tegen plan voor nieuwe Rotterdamse krant Ya se acerca el gran camtio lichtend Pad saboteert met geweld verkiezingen Peru Ter Beek bepleit satelliet voor ontwapeningscontrole FRECEMO MDF grootste partij in Hongarije WOENSDAG 28 MAART 1990 BINNENLAND/BUITENLAND PAGINA 31 Bodemsanering kost Defensie half miljard ENSCHEDE (GPD) - Voor.de bodemsanering van ongeveer duizend onderzochte militaire terreinen in Nederland is de ko mende jaren minstens 500 mil joen gulden nodig, zo heeft staatssecretaris Van Voorst tot Voorst (defensie) gisteren ge zegd bij de presentatie van het milieuzorgsysteem van de luchtmacht op de vliegbasis Twente. Met de opruiming van de bo demverontreinigingen is vorig jaar al een begin gemaakt. Zo werd een miljoen gulden uitge geven aan de sanering van een voormalig depot van brandstof fen en smeermiddelen op de vliegbasis Twente. Voor dit jaar moet op de vliegbasis bij En schede voor zes ton gesaneerd worden. Landelijk is de komen de vijf jaar 200 miljoen gulden beschikbaar voor bodemsane ring. Ondanks een fel offensief heef t de Rode Khmer geen belangrijke overwinningen op het slagveld kunnen behalen tegen de Cambodjaanse regering, die daardoor aanzienlijk aan zelfvertrouwen heeft gewonnen. (foto afp) zal proberen geleidelijk de econo- De regering geniet momenteel mische omstandigheden te verbete- weinig internationale erkenning, ren en haar politieke invloed te ver- maar de internationale contacten groten. Als de verzetscoalitie ook in op laag niveau nemen toe. Phnom de toekomst effectief kan worden Penh ontving de afgelopen maan- bestreden, zou een dergelijk beleid den functionarissen uit Australië en uiteindelijk kunnen resulteren in Groot-Brittannië. Ook de vroegere internationale erkenning en steun. Amerikaanse minister van buiten- 'Vietnam annexeert stuit Cambodja' PEKING (AP) - De Cambodjaanse verzetsleider prins Norodom Siha nouk heeft Vietnam er gisteren van beschuldigd twee Cambodjaanse provincies te hebben veroverd en verscheidene eilanden te hebben ge annexeerd. Volgens Sihanouk zijn Vietnamese tróepen met toestemming van de Cambodjaanse regering opgetrokken naar de provincies Ratanakiri en Mondulkiri en enkele niet nader genoemde eilanden. Volgens Sihanouk hebben zich inmiddels een miljoen Vietnamezen in Cambodja hebben gevestigd. In sommige plaatsen wonen volgens hem zoveel Vietnamezen dat de Cambodjanen er een etnische minder heid zijn geworden. Sihanouk zei dat landelijke verkiezingen onmoge lijk zijn zolang er nog zoveel Vietnamezen in Cambodja wonen. De televisiezender van het Thaise leger maakte maandagavond be kend dat Vietnam Thailand en China heeft voorgesteld deel te nemen aan de vredesonderhandelingen in Cambodja. Thailand en China on dersteunen beiden de Cambodjaanse verzetscoalitie. landse zaken Edmund Muskie ver eerde de hoofdstad met een bezoek en pleitte voor wijziging van het In- dochina-beleid van Washington. Onderhandelingen Functionarissen in de hoofdstad ontkennen dat de militaire succes sen zullen leiden tot een verharding van hun opstelling aan de conferen tietafel. Zij wijzen erop dat de toe stand van burgeroorlog onaan vaardbaar is en blijft. Pon Peng Chen, een belangrijk adviseur van premier Hun Sen, herinnert eraan dat 40 tot 50 procent van de begro ting wordt opgeslokt door defensie. "Hoe kun je ontwikkeling krijgen als oorlogvoering de hoogste priori teit blijft houden?" aldus zijn be toog. Ondanks de actieve bemoeienis van grote mogendheden en buur landen, die resulteerde in tal van vredesinitiatieven en -plannen, met conferenties in Parijs, Jakarta en Bangkok, lijkt er weinig schot in de onderhandelingen te zitten. Een be- redactionele positie van het RN is daarom onvermijdelijk van invloed op de taak en omvang van die totale redactie. Het vervallen van arbeids plaatsen leidt tot onacceptabel kwa liteitsverlies, wat op den duur be dreigend is voor de toekomst van de onderneming als geheel". PRAAG (Rtr/AFP) Tsjechoslowakije gaat de economie hervormen en geeft voortaan het particulier initiatief ruim baan. Buitenlanders mogen binnenkort volledig eigenaar zijn van Tsjechische bedrijven en Tsjechische burgers mo gen met buitenlandse bedrijven deelnemen in een geza menlijke onderneming, de zogeheten 'joint-venture'. De re gering heeft gisteren daarvoor bij het parlement een aantal wetsvoorstellen ingediend, waarvoor de grondwet moet worden gewijzigd. De regering wil bedrijven ook toe- bekendgemaakt in Rude Pravo, het staan harde valuta's naar het bui- dagblad van de Communistische tenland te exporteren. Tsjechische Partij. Buitenlanders moeten in burgers hoeven hun bezit aan harde Tsjechoslowakije hetzelfde voor munten niet meer bij de centrale benzine gaan betalen als in hun ei- bank te melden als het minder is gen land. dan omgerekend 140 dollar (ruim 250 gulden). Particuliere bedrijven Polen. Hongaren. Oostenrijkers hoeven niet langer meer belasting en Westduitsers komen in Tsjechos- te betalen dan de staatsbedrijven. -lowakije goedkoop hun tank vullen. De Tsjechische regering gaat ook een groot aantal bezuinigen door- Een liter normale benzine kost ne- voeren om de inflatie te bestrijden gen kroon (1 gulden tegen de offi- en het overheidstekort te verlagen, ciële koers). Het land heeft geen Op defensie bezuinigt minister benzinetekort, aldus Dlouhy, maar Klaus (financiën) 12,5 procent. De dat kan wel optreden bij een koop defensie-uitgaven bedragen 31,2 golf of bij het stokken van de aan- miljard kroon (5 miljard gulden). De voer uit de Sovjetunie, subsidiëring van de industrie en de landbouw door de overheid wordt Cuba zal nog voor het eind van verminderd met 10 procent en ook 1990 alle 5.300 Cubaanse arbeiders houdt de regering de 1,2 miljard uit Tsjechoslowakije repatriëren, kroon, die bestemd waren voor de communistische partij in kas. Op de Zo'n 1.000 van hen hebben het land post cultuur wordt 3 procent bezui- dit jaar al verlaten, aldus een func- nigd. tionaris van het Tsfechoslowaakse ministerie van sociale zaken in De overheid komt daarmee in Praag.-Cuba zond regelmatig Cu- 1990 vijf miljard Tsjechische kroon baanse arbeiders uit die voor een (850 miljoen gulden) tekort tegen periode van vier jaar in Tsjechoslo- tien miljard kroon (1,5 miljard gul- wakije te werk werden gesteld. Na den) in de oudere versie, zo heeft de dat de 'fluwelen revolutie' die Tsjechoslowaakse minister van fi- maand een einde maakte aan het nanciën, Vaclav Klaus gisteren in communistische bewind in het parlement verklaard. Klaus wil Tsjëthoslowakije. zijn de betrek vooral de algemene uitgaven van de kingen met Cuba aanzienlijk ver- overheid verminderen en ook de in- slechterd. komstenbelasting met gemiddeld 2,9 procent verlagen. De uitgaven voor onderwijs en voor sociale voor- LOZING - Snel ingrijpen van zieningen bedragen 102,9 miljard Rijkswaterstaat en het draaien van kroon. Deze posten zijn de enige die de wind van noordwest/noord naar verruimd zijn in vergelijking met noordoost hebben een milieuramp 1989. op de Zeeuwsvlaamse kust voorko men. Een Italiaanse tanker had 50 Tsjechoslowakije verhoogt de tot 100.000 liter stookolie geloosd, benzineprijzen voor buitenlanders maar de troep kon probleemloos om de toestroom van benzinetoeris- worden opgeruimd door oliebestrij- ten tegen te gaan. Dat heeft vice- dingsvaartuig Smal Agt. De scheep- premier Vladimir Dlouhy gisteren vaartinspectie onderzoekt de zaak. ROTTERDAM (ANP) - De redacties van de Haagsche Courant. Rotter dams Nieuwsblad en Goudsche Courant (Sijthoff Pers) verzetten zich tegen het opheffen van het Rot terdams Nieuwsblad (RN) als zelf standige krant en de vorming van een nieuwe krant samen met Het Vrije Volk. De redacties dringen er bij de Sijt hoff directie met klem op aan om het zelfstandige bestaan van het RN als uitgangspunt te nemen bij de on derhandelingen over de toekomst van de Avondbladencombinatie Rotterdam (ACR) die nu de beide noodlijdende kranten uitgeeft. De mogelijkheid van een nieuwe Rot terdamse krant zou momenteel worden besproken door de eigena ren van HW (de Perscombinatie en de Nederlandse Dagbladunie) en RN (Sijthoff Pers) als oplossing voor de structurele problemen van beide kranten. Sinds vorige week vrijdag zit er weer schot in het moeizame over leg. De partijen zeiden toen nog en kele dagen nodig te hebben om na te gaan of overeenstemming kan worden bereikt. Komende vrijdag lijkt het zover te zijn. In een verklaring van de redacties van Sijthoff na afloop van een over leg met de hoofdredactie staat: "De redactie van het Rotterdams Nieuwsblad maakt een integraal onderdeel uit van de totale redactie van Sijthoff Pers. Aantasting van de Mario Josa Temvijl in de Peruaanse hoofdstad Lima de voorbereidingen voor de ver kiezingen in volle gang zijn, neemt de onrust in het land toe door een golf van terreur en massale stakingen. <foto AP> LIMA (AP/IPS) - Maoïstische guerrillastrijders in Peru voeren hun campagne van geweld in het land op in een poging de verkiezin gen van 8 april te saboteren. Maan dagnacht bezetten de rebellen in de hoofdstad Lima drie radiostations en pleegden aanslagen op vier kan toren van politieke partijen, een bank en een kantoor van een tele foonmaatschappij. Ook in andere delen van Peru werden aanslagen gepleegd. De politie hield maandagnacht en gistermorgen in Lima 1500 mensen aan. De meesten werden opgepakt omdat ze geen identiteitspapieren bij zich hadden en na enkele uren weer in vrijheid gesteld. De regering riep vorige week vrij dag voor dertig dagen de noodtoe- DEN HAAG/ROME (GPD) - West- Europa moet de beschiking krijgen over een eigen waarnemingssatel liet om de naleving van nieuwe ont wapeningsakkoorden te controle ren. Maar ook Oosteuropese landen zouden van zo n satelliet gebruik moeten kunnen maken. Dat heeft minister Ter Beek (defensie) gister morgen in Rome gezegd. Ter Beek denkt dat Nederland zich kan aansluiten bij het initiatief van Frankrijk. Italië en Spanje, die in 1994 zullen beschikken over de Helios-satelliet. Die samenwerking kan op termijn uitmonden in de vor ming van een consortium van lan den die samen een satelliet bouwen en beheren. stand uit in Lima. waardoor enkele burgerrechten buiten werking zijn gesteld en de politie meer macht heeft om de rebellen te bestrijden. De maatregel volgde na een week van geweld van guerrillastrijders van de maoïstische organisatie Lichtend Pad, die al tien jaar pro beert de regering van Peru omver te werpen. De rebellen vermoordden vorige week vier kandidaten voor het Congres. De opstandelingen proberen de bevolking van Peru aan te zetten niet te gaan stemmen op 8 april. Naast een nieuwe president moeten er zestig senatoren en 180 congre sleden worden gekozen. Belangrijk ste presidentskandidaat is de schrij ver Mario Vargas Llosa, die volgens Zonder satelliet is niet alleen de naleving van ontwapeningsakkoor den te verifiëren, maar ook de huidi ge eenzijdige reducties aan Oost europese, kant. Er zijn aanwijzin gen. aldus Ter Beek. dat bestaande eenheden worden versterkt met materieel van ontbonden troepen. De minister is het verder oneens met zijn collega Van den Broek (buitenlandse zaken), die met de 35 landen van de CVSE (Conferentie over Veiligheid en Samenwerking in Europa) over de toekomstige vei ligheidsstructuur in Europa wil pra ten. De CVSE-onderhandelingen zullen volgens de minister .alleen zorgen voor vertraging van het ont wapeningsproces. de peilingen met ruime voorsprong zal 'winnen van de zittende sociaal democratische president Alan Gar- De spanning neemt niet alleen toe door de terreur, maar ook door de stakingen. De linkse senator Javier Diez schatte maandag dat meer dan 100.000 arbeiders, onder wie ook veel ambtenaren, nu in staking zijn. Verwacht wordt dat deze week nog DEN HAAG (ANP) - De PvdA is er voorstander van discriminerend handelen bij de uitoefening van een beroep als misdrijf en niet als over treding in de strafwet op te nemen. De PvdA bepleit dat niet alleen om de ernst van de gedragingen beter tot uitdrukking te brengen, maar ook omdat het Openbaar Ministerie in een dergelijk geval meer midde len ter beschikking staan bij het handhaven van de wet. Dat zei PvdA-Kamerlid Swildens gisteren in de Tweede Kamer bij de behandeling van een voorstel om het Wetboek van Strafrecht aan te scherpen op het punt van discrimi natie op grond van ras, godsdienst of seksuele gerichtheid. Discrimi nerende uitlatingen worden in het voorstel wel als misdrijf gekarakte riseerd. Swildens haalde dan ook met instemming de opvatting van de Raad van State aan die in zijn ad vies stelde dat "in het algemeen niet kan worden gesteld dat discrimine rende handelingen minder ernstig zijn dan discriminerende uitlatin gen". CDA-woordvoerder Krajenbrink liet weten dat zijn fractie ook wel voelt voor het in de wet opnemen van discriminerende handelingen 50.000 arbeiders zich bij'de stakin gen zullen aansluiten. De situatie is zo chaotisch gewor den dat minister van binnenlandse zaken Agustin Mantilla de bonden maandag heeft gevraagd een 'ar- beidswapenstilstand' in acht te ne men tot na de verkiezingen. Alleen de nationale bond van mijnwerkers heeft besloten een voorgenomen 72- uursstaking met tien dagen uit te stellen. als misdrijf. Aan de andere kant zei Krajenbrink begrip te hebben voor het argument van de zijde van de re gering dat het vereiste van "opzet" te veel bewijsproblemen met zich meebrengt. Door het wetsvoorstel wordt het doen van discriminerende uitlatin gen. het deelnemen aan de versprei ding eiwan en het zich discrimine rend opstellen in beroep of bedrijf strafbaar gesteld. Daarbij kunnen gevangenisstraffen tot een maxi mum van zes maanden en geldboe tes met een maximum van 10.000 gulden worden opgelegd. Het wets ontwerp is vooral van belang voor homoseksuele mannen en vrou wen, omdat voor deze bevolkings groep tot op dit moment niets in de' wet geregeld is waar het om discri minatie gaat. Groenman (D66) wees er op dat het huidige voorstel alleen gaat om de strafrechtelijke kant van discri minatie. Zij sprak dan ook de hoop uit dat het kabinet binnen niet al te lange tijd komt met een voorstel voor een Wet Gelijke Behandeling, omdat een dergelijke wet veel effec tiever is bij het tegengaan van dis criminatie. langrijk obstakel vormt de positie van de Rode Khmer, die met het schrikbewind in de periode 1975-78 zoveel weerstand heeft opgeroepen dat zij praktisch niet in het vredes proces valt in te passen. Ook de houding van de leiders van de twee grote blokken, Sihanouk en Hun Sen, die geen van beiden invloed willen prijsgeven, is weinig bevor derlijk voor de onderhandelingen, aldus niet-Cambodjaanse diploma ten die bij de besprekingen betrok ken zijn. Beide partijen vragen zich mo menteel af wat de winst zou kunnen zijn als zij het laten aankomen op vrije verkiezingen en een politieke machtsstrijd in Phnom Penh. De re gering-Hun Sen riskeert bij verkie zingen ogenschijnlijk veel. Zij is communistisch in een land dat als gevolg van een zeer vergaande com munistische revolutie, die van de Rode Khmer in 1975-78, enorm veel te lijden heeft gehad. Bovendien geldt dat zij blootstaat aan toene mende corruptie in eigen kring en wordt geconfronteerd met een steeds kritischer houding van de ge wone burger. Aan de andere kant voert de rege ring een liberaal economisch beleid en maakte vorig jaar ruimte voor' privé grondbezit van landbouwers. Recente rijstoogsten zijn redelijk geweest. Westerse hulpfunctiona rissen schatten voor 1990 een voed seltekort van 30.000 ton, hetgeen aanzienlijk minder is dan in voor gaande jaren. Ondanks de burger oorlog groeide het bruto nationale produkt vorig jaar met negen pro cent en wordt verdere groei voor speld. Het hoofd van het planbureau, Un Buntha, klaagt evenwel dat de buitenlandse investeringen die no dig zijn om de vernietigde infra structuur op peil te brengen, uitblij ven. "De buitenlanders aarzelen omdat zij bang zijn vanwege de oor log en wij bezitten nog geen regels en garanties voor beleggers," aldus Buntha. Maar daar staat de dreiging die uitgaat van de Rode Khmer te genover. "Als de Rode Khmer er niet was, zou de regering grote moeite hebben het volk te mobilise ren. Maar zolang zij daar zitten, komt de steun vanzelf', aldus een Westerse hulpfunctionaris. 1*1 PHNOM PENH - De door Vietnam gesteunde regering in Phnom Penh heeft een cruciale test op het slag veld doorstaan en haar positie ten opzichte van de andere partijen in Cambodja versterkt. Het herwon nen zelfvertrouwen betekent waar schijnlijk dat zij de vredesonder handelingen minder tot compro missen geneigd zal zijn dan voor heen. door Denis Gray/AP De terugtrekking van de Vietna mese strijdmacht in september vo rig jaar leidde ertoe dat de regering in Phnom Penh voor de eerste maal sinds zij aan de macht kwam, op ei gen benen moest staan. De regering moest op eigen kracht het hoofd bieden aan de verenigde strijd macht van de driepartijencoalitie, waaronder de zeer sterk geachte Rode Khmer. Aanvankelijk boek ten de door China bewapende guer rillastrijders in het noordwesten van Cambodja verschillende suc cessen. Maar de nadering van het moessontijdperk deed de strijd in hevigheid afnemen en leek het tij te doen keren. De Rode Khmer slaagden er niet in de strategisch belangrijke plaats Battambang in het noordwesten van het land in te nemen. Het door de Verenigde Staten gesteunde Na tionale Volksbevrijdingsfront van de Khmer ondervond hevige tegen slagen. De strijdmacht van coalitie leider prins Norodom Sihanouk slaagde er van het begin af aan niet in enig succes van betekenis te boe ken. Hoewel Phnom Penh dit in alle. toonaarden ontkent, lijkt de omme keer voor een deel het gevolg van de terugkeer van enige Vietnamese eenheden. De ontwikkeling had in ieder geval tot gevolg dat het ver trouwen van de functionarissen in de hoofdstad zienderogen toenam. In diplomatieke kring aarzelt men om voorspellingen, te doen over de toekomst van het land, maar algemeen wordt erkend dat de posi tie van Phnom Penh versterkt is. Aangenomen wordt dat de regering Serviëzuivert politie Kosovo van Albanezen PRISTINA (AP) - De Servische po litie. die sinds kort het gezag uitoe fent over de autonome provincie Kosovo, is gisteren massale zuive ringsacties begonnen tegen etni sche Albanezen die deel uitmaken van plaatselijke politiekorpsen. De Albanezen wordt lijdzaamheid ver weten in de voortdurende onrust in de regio In de Joegoslavische hoofdstad Belgrado wordt gezegd dat de Ser vische politie 70 procent van de et nische Albanezen uit de politie korpsen in Kosovo zou willen ver wijderen. Ongeveer honderd Alba nese politiecommandanten en offi cieren zouden al zijn ontslagen we gens wangedrag. De Servische autoriteiten eisen onder meer het ontslag van Jusuf Karakushi. de etnisch Albanese po litiechef van de provincie. Kranten in Belgrado meldden dat Karakushi van plan is snel met pensioen te gaan". De Servische politie deed inval len in negen woningen van etnische Albanezen, arresteerde zes perso nen van die bevolkingsgroep en nam verscheidene wapens in be slag. De invallen werden uitgevoerd in de wijk Kapisnica in de stad Pee, dichtbij de grens met Albanië. Veiligheidstroepen in Kosovo verwachtten voor vandaag een es calatie van de onrust. In Servie werd 28 maart onlangs tot nationale feestdag verklaard om de eerste ver jaardag van de grondwetsherzienin gen te vieren. Die herzieningen ga ven Servie bijna algehele controle over Kosovo, waar etnische Albane zen 90 procent van de bevolking uit maken. Een Joegoslavische parlementai re commissie verklaarde maandag dat 2.990 etnische Albanezen vorige week in Kosovo in ziekenhuizen waren opgenomen, klagend over ademhalingsproblemen en huidirri tatie die zouden zijn veroorzaakt door een mysterieuze vergiftiging. Etnische Albanezen zeiden dat de vergiftiing het werk was van Ser viërs, terwijl Serviërs zeiden dat Al banezen de affaire op touw hadden gezet om onrust te scheppen. In uri ne- en bloedmonsters werden geen sporen van enig gif gevonden en al le betrokkenen waren tegen maan dag uit de ziekenhuizen ontslagen, aldus de commissie. BUDAPEST (GPD) - Na 52 uur tel len is gisteravond de definitieve uit slag van de Hongaarse verkiezingen bekend geworden. Het Hongaars Democratisch Forum (MDF), van meet af aan koploper, is met ruim 24 procent van de stemmen de groot ste partij geworden. Een goede tweede werd het Verbond van Vrije Democraten (SzDSz) met iets meer dan 21 procent. De meeste van de 28 partijen die meededen aan de verkiezingen, haalden de kiesdrempel van vier procent niet. Naast het MDF en het SzDSz wisten alleen de Partij van Kleine Landeigenaren (11,7 pro cent), de Hongaarse Socialistische Partij (10,9 procent), de Jonge De mocraten (9,9 procent) en de Chris ten Democratische Volkspartij (6,5 procent) zetels te veroveren. De or thodox communistische Hongaarse Socialistische Arbeiders Partij wist met 3,68 procent van de stemmen' net geen zetel in het parlement te krijgen. Naar aanleiding van alle proble men rond de tellingen werd giste ren nog even overwogen de tweede ronde van de verkiezingen, die op 8 april plaats zal vinden, uit te stellen. Uiteindelijk is daarvan afgezien, omdat dat voor de kiezer te verwar rend zou worden. Er is overigens grote vrees dat de hele gang van zaken rond de telling het animo van de Hongaren om te stemmen niet heeft bevorderd. De. opkomst van bij deze verkiezingen,' bij het sluiten van de stembus nog: geschat op meer dan zeventig pro cent, blijkt uiteindelijk niet veel ho-j ger dan zestig procent te zijn ge weest. In de eerste ronde was een opkomstpercentage van minimaal 51 procent nodig om de verkiezin gen geldig te laten zijn. In de tweede ronde, waarbij alleen op individuele! kandidaten wordt gestemd, is een: opkomstpercentage van 25 procent voldoende. Bonden dreigen met staking in zuivelindustrie MARUM (GPD) De vakbonden dreigen met staking in de zuivelin-, dustrie. Als de cao-onderhandelin gen vandaag niets opleveren wor-' den in de loop van vanavond nog' voorbereidingen getroffen om van af maandag op verschillende plaat-: sen het werk neer te leggen. De ge boden loonsverhoging en de finan-; ciering van de vut worden onvol-! doende gevonden. Voor scholing; willen de bonden voorts geen 13|. atv-dagen inleveren. De stakingsactie van honderd; werknemers van de CCFriesland is gisteravond beëindigd. De directie heeft toegezegd dat de 'poederacti-; viteiten' van de CCFriesland in' Leeuwarden niet worden gestopt,, maar men blijft erbij dat een deel, van de afdeling overgeplaatst moet' worden naar de vestiging in Beilen.' Dit komt doordat CCFriesland en Noord-Nederland (Frico/Domo) gaan fuseren.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1990 | | pagina 31