Basisvorming wordt in 1992 ingevoerd VERBIJSTEREN Staatslot heeft geen hendelis dus niet verslavend iwia Alle leerlingen pakket van 14 vakken Groen Links wil Lubbers op het matje 'Media laten zich leiden door grootspraak politici' Bezorgdheid Kamer over toenemende gokverslaving Ter Beek wil erkenning van veteranen DEN HAAG (ANP/GPD) Vanaf het studiejaar 1992-1993 krijgen alle leerlingen in het voortgezet onderwijs in een eerste fase van vier jaar hetzelfde minimumpakket van veer tienvakken aangeboden. Daarna kunnen ze kiezen. Dat heeft staatssecretaris Wallage (on derwijs) vanmorgen bekendgemaakt. Voor invoering van de basisvorming in het voortge zet onderwijs wordt 240 miljoen gulden uitgetrokken waarmee onder meer extra perso neel kan worden betaald. Doel van de basisvorming is te voor komen dat leerlingen op te jonge leeftijd gedwongen worden een keus te maken voor een studierich ting of beroep. CDA en PvdA heb ben tijdens de kabinetsformatie lang onderhandeld over een com promis over de gevoelig liggende kwestie. Toen al sneuvelde het oude idee op twee verschillende niveaus Wallage houdt zich in zijn van daag gepubliceerde wijzigingsvoor stel nauwkeurig aan de teksten uit het regeerakkoord. Hij stelt wel dat invoering van de basisvorming tijd zal vergen. In het regeerakkoord werd afgesproken dat met de invoe ring zou worden begonnen op 1 au gustus 1991. Maar Wallage schrijft in zijn voorstel dat het schooljaar 1991-1992 een 'gemeenschappelijk startjaar' zal zi.jn waarin de scholen de voorbereiding ter hand moeten nemen. Het jaar daarop wordt de basisvorming pas 'daadwerkelijk' ingevoerd. Nog deze zomer publiceert de be windsman een plan van aanpak. Voor de invoering zelf en voor de uitbreiding van het aantal lesuren komt in elk geval extra personeel beschikbaar, aldus Wallage. DEN HAAG (ANP) - Premier Lubbers moet zich in de Tweede Kamer verantwoorden voor zijn uitlatingen zondag voor de radio over een "minder softe" aanpak van werkloze minderheden. Ka merlid Van Es (Groen Links) zal vandaag een spoeddebat aan vragen dat nog deze week plaats moet hebben. Van Es valt vooral over ont boezemingen van de minister president dat bepaalde groepen minderheden de sociale verzor gingsstaat buiten hun schuld zijn gaan interpreteren als "je moet je eigen brood verdienen, maar lukt dat niet, dan heb je het sociale zekerheidssysteem" en dat daardoor bij hen de in druk is ontstaan van "als je je boterham van een ander krijgt, je niet hoeft te werken". Van Es vindt dat boude bewe ringen, omdat Lubbers daarmee de suggestie zou wekken alsof culturele minderheden,het wel prettig zouden vinden dat zij niet hoeven te werken. Zij wil dat de premier de Tweede Ka mer uit de doeken doet wat het kabinet eigenlijk voor ogen heeft als de groep minderheden niet langer een "zorgsector" mag zijn. De minister-president moet dan tegelijk aangeven welk concreet beleid hem dan voor ogen staat, meent Van Es. Wallage combineert zijn plannen voor de basisvorming met voorstel len voor het voorbereidend be roepsonderwijs en stimulering van brede scholengemeenschappen. Hij wil fusies van scholen voor voorbe reidend beroeps- en wetenschappe lijk onderwijs financieel stimule ren, en kleine scholen eerder ophef fen. Ook die maatregelen waren overigens al in het regeerakkoord aangekondigd, maar zijn volgens Wallage nodig om de basisvorming tot een succes te maken. Alleen breed opgezette scholengemeen schappen kunnen leerlingen vol doende mogelijkheden bieden door te stromen naar andere onderwijs- types. Om te voorkomen dat het platte land helemaal zonder scholen komt te zitten, wordt de mogelijkheid van 'nevenvestiging' geopend. Een be staande school met minimaal 120 leerlingen, die te klein is om zelf standig voort te bestaan, kan zich omvormen tot een 'nevenvestiging' van een grote scholengemeen schap. Wallage handhaaft het voorge stelde lespakket in veertien vakken (Nederlands, Engels, Frans of Duits, wiskundem, biologie, na- tuur- en scheikunde, informatie kunde, geschiedenis, aardrijkskun de, economie, techniek, beeldende vorming en muziek en lichamelijke oefening) maar wil scholen meer mogelijkheden bieden vakken te combineren. De van 30 tot 32 uur per week uitgebreide lestijd mogen scholen ten dele zelf invullen: tien procent voor 'ondersteunende acti viteiten als oriëntatie op beroepen of studieles, en nog eens tien pro cent volledig vrij naar keuze van de school. Ginjaar-Maas had voorge steld de scholen helemaal vrij te la ten in de invulling van de 20 procent 'vrije ruimte'. AMSTERDAM (ANP) - Media laten zich minder vaak leiden door feiten dan door eigen vooroordelen en po litieke grootspraak. Dat conclu deert politicoloog Kleinnijenhuis in het proefschrift "Op zoek naar nieuws - onderzoek naar journalis tieke informatieverwerking en poli tiek", waaFop hij vandaag promo veert aan de Vrije Universiteit in Amsterdam. Kleinnijenhuis heeft het onder zoek in 1984 verricht onder alle lan delijke dagbladen met uitzondering van "grootstedelijke" dagbladen Het Parool en Het Vrije Volk. Daar naast heeft hij het NOS-Journaal en de regionale dagbladen het Nieuws blad van het Noorden en De Lim burger in zijn onderzoek betrokken. Het onderzoek is toegespitst op bin nen- en buitenlands politiek nieuws en op macro-economisch nieuws. Bij bestudering van buitenlandse nieuws heeft hij ook de Franse Le Monde en de Amerikaanse The New York Times betrokken. Journalisten worden dagelijks overspoeld door een stroom aan be- richten, waaruit zij een selectie moeten maken. Veel berichten wor den verworpen als geen nieuws, maar die verwerping kan volgens Kleinnijenhuis niet verhinderen dat machtige politici de onderwerpen voorschrijven waarover journalis ten nieuws maken. De grootste veranderingen leve ren niet het grootste nieuws op. zegt hij. De feitelijke omvang van een bepaalde verandering blijkt van geen of slechts kleine betekenis te zijn voor samenstelling van het nieuws. De promovendus signa leert daarbij wel verschillen tussen bij voorbeeld NRC Handelsblad enerzijds en De Telegraaf en de Volkskrant anderzijds. Sommige verschijnselen, aldus Kleinnijenhuis, worden voor het voetlicht gebracht door politici, an dere juist niet. De ministerraad bij voorbeeld, die journalisten gere geld van een groot aanbod aan nieuwsonderwerpen kan voorzien, kan in belangrijke mate regisseren wat journalisten opvalt. Stelt de mi nisterraad maandenlang het Finan cieringstekort centraal, dan wordt de omvang van het tekort alleen al daarom nieuws, ook al was het geen nieuws toen het met grote sprongen steeg. Soms signaleren "linkse en recht se" media unaniem feiten die niet bestaan. Zo zou het kabinet Den Uyl volgens een bittergestemde De Telegraaf de salarissen op ongeken de schaal hebben genivelleerd. De DEN HAAG (ANP) In de Tweede kamer bestaat bezorgdheid over toenemende gokverslaving. Een meerderheid vindt dan ook dat fi nanciële middelen beschikbaar moeten komen voor hulpverlening aan gokverslaafden door de Consul tatiebureaus voor Alcohol en Drugs. Het CDA wil geld om het il legale -gokcircuit aan te pakken. Staatssecretaris Kosto (justitie) kon gisteren niet meer dan toezeggen dat hij de kwestie in het kabinet aan de orde zal stellen. Kosto stelde echter dat goklust nu eenmaal bestaat en dat het een il lusie is te menen dat die door wette lijke verboden beteugeld kan wor den. De overheid kan volgens hem niet meer doen dan de goklust zo goed mogelijk te kanaliseren, waar bij het streven er op gericht is het il legale gokken zoveel mogelijk in te dammen. Hij wordt in dat beleid in grote lijnen gesteund door PvdA en CDA. Het D66-Kamerlid Wolffensper- ger stelde zich aanmerkelijk kriti scher op. Volgens hem is het on juist, zoals Kosto stelt, dat het aan bieden van meer legale kansspelen gokkers weglokt uit het illegale cir cuit. Legalisering van nieuwe kans spelen creëert zijn eigen vraag, al dus Wolffensperger. Een van de concrete uitbreidin gen van het legale gokken, die giste ren ter discussie stond, is de invoe ring van de zogeheten instant-lote rij. Kopers kunnen dan door het ko pen van een zogeheten kraslot di rect zien of ze een prijs gewonnen hebben. Volgens Kosto zal het kra slot ongeveer vijf gulden gaan kos ten. Vermoed wordt dat het daar mee een "vijf] es vreter" zal worden, waarmee Kosto bedoelde dat de verkoop van een vijfde loten van de Staatsloterij sterk getroffen zal wor den. Daarom is besloten de Staat sloterij een financiële compensatie te geven van 5 procent van de op brengst van de instant-loterij. De instantloterij zal, zo heeft het kabinet vrijdag besloten, worden gegund aan de Nationale Instant Loterij, een samenwerkingsver band van de Stichting Nationale Sporttotalisator en de Algemene Loterij Nederland. Over de financiële compensatie aan de Staatsloterij bestond in de Kamer enige bevreemding. PvdA en D66 spraken er hun verbazing over uit en het WD-Kamerlid Kort hals vroeg het kabinet per motie af te zien van de compensatie. Kosto ontraadde de Kamer "krachtig" de motie aan te nemen. "Het stand punt van het kabinet draagt zicht baar de sporen van een compro mis", aldus Kosto, die daarmee aan gaf dat er weinig ruimte meer is om de discussie op dit punt binnen het kabinet weer te heropenen. Partijvoorzitter Sint spreekt de vergadering toe onder AMSTERDAM (ANP/GPD) - Het zal een proces van jaren worden, maar de PvdA zal in al haar geledin gen weer de taal van de kiezer moe ten leren spreken. Dat heeft partij voorzitter Sint gisteravond na af loop van een vergadering van het dagelijks bestuur verklaard. De oorzaken van de verkie zingsnederlaag van vorige week woensdag zijn gecompliceerd en veelvoudig. De conclusie luidt in elk geval dat het niet een kwestie is van even dit of dat doen, aldus Sint. De geringe opkomst van de kiezers is slechts voor een zeer klein deel oorzaak van de nederlaag, aldus Sint. Fractievoorzitter Wöltgens heeft vorige week de lage opkomst de belangrijkste oorzaak genoemd van de nederlaag van de PvdA. In gemeenten waar de Centrum Democraten en de Centrumpartij zetels in de raad hebben gewonnen wil de PvdA een offensief openen. Alle afdelingen die te maken krij gen met de extreem-rechtse partij en zijn uitgenodigd voor een ge sprek. De bedoeling daarvan is een strategie te ontwikkelen die er toe leidt dat de CD en CP bij de volgen de verkiezingen hun zetels weer te laten verliezen. Sint is het niet eens met premier Lubbers dat het wel meevalt met de opkomst van ultra rechts. Sint zei verder dat het partijbe stuur gisteravond heeft gesproken over de mogelijkheid om in steden volksstemmingen te organiseren en de burgemeester te laten kiezen door de bevolking. Daardoor raakt de burger meer betrokken bij de lo kale politiek, meent de PvdA. Ove rigens zijn gekozen burgemeesters en referenda al jaren oude van D66. :o AND Het partijbestuur voelt er niets voor om de PvdA-ministers in het kabinet een strakkere opstelling je gens het CDA te laten innemen. "De oude polarisatie werkt niet meer", aldus Sint. Op het grote partijcon gres in 1991 wil het PvdA-bestuur spijkers met koppen slaan om een volgende verkiezingsnederlaag te voorkomen. Eerder worden geen ingrijpende besluiten genomen. Sint: "We willen niet overhaast te werk gaan en dan vervolgens nul op het request krijgen van de partij". In Rotterdam, zo werd gisteren bekend, wil de PvdA een college vormen met CDA en D66. De WD kan wat de PvdA betreft, niet in het college terugkeren. In Amsterdam is nog onbekend wat de PvdA wil. Wel zullen in de hoofdstad voor het eerst de college-onderhandelingen voor het publiek toegankelijk zijn. Volkskrant signaleerde juist met in stemming dat werd genivelleerd. Feitelijk werd, aldus Kleinnijen huis. tijdens het kabinet Den Uyl minder genivelleerd dan daarvoor. Het is overigens niet zo dat me ningen van een redactie die strijdig zijn met de meningen van het le zerspubliek minder vaak de krant halen. Kranten besteden wel meer aandacht aan nieuws dat in de be langstelling van hun publiek staat. Dat gaat althans op voor kerkelijk nieuws, maar de samenhang tussen de politieke interesse van een le zerskring en de aandacht voor poli tiek in de krant is volgens de pro movendus uitermate zwak. Dat dagbladen politieke opvattin gen die zij uitdragen afstemmen op meningen van hun lezers heeft Kleinnijenhuis niet kunnen bewij zen: "Journalisten praten hun le zers niet naar de mond". Zo schrijft Trouw minder CDA-gezind dan hij had gedacht en NRC Handelsblad minder pro-WD dan hij op grond van de politieke kleur van de lezers verwachtte. DEN HAAG (ANP) Het ministe rie van defensie trekt een half mil joen gulden uit voor een galerij met herdenkingszuilen bij het monu ment in Roermond ter nagedachte nis van de bijna 5000 militairen die tussen 1945 en 1962 in het voormalig Nederlands-Indie en Nieuw-Guinea zijn gesneuveld. Op de zuilen ko men de namen van alle gevallenen. De oprichting van deze herden kingszuilen is onderdeel van een reeks maatregelen waarmee minis ter Ter Beek meer erkenning wil ge ven oorlogsveteranen. Hij kwam gisteren met de nota 'Zorg voor ve teranen in samenhang'. Ter Beek vindt dat ook in een tijd van ontspanning niet mag worden voorbijgegaan aan de noden en be hoeften van de veteranen. Hi j denkt daarbij niet alleen aan alle Neder landse militairen die in oorlogsom standigheden hebben gediend maar ook aan Korea-vrijwilligers. de Nieuw-Guinea-gangers en de Liba- non-gangers. In de nota schrijft de minister dat de afgelopen jaren onder veteranen in toenemende mate het gevoel ont stond te worden miskend De be hoefte aan een herkenbaar beleid groeide. Dat leidde tot de oprich ting van de Stichting Veteranen Platform waarin veertien organisa ties zich bundelden. Ter Beek wil nu de erkenning door de samenleving gaan bevorde ren door steun te verlenen aan parti culiere initiatieven die zich richten op voorlichting over de betekenis van betrokkenheid bij oorlogsge weld. Ook komt er een draaginsig- ne. De bedoeling is dat nog dit jaar de eerste uitreikingen plaatsvinden. Ter Beek kondigde verder aan dat de krijgsmacht met de Open Dag op 10 mei eer brengt aan alle veteranen die hebben gevochten in de Tweede Wereldoorlog. DEN HAAG - Hij is kwaad, maar probeert zijn woede te verdoezelen. De directeur van de Nederlandse Staatsloterij, Leo van Gastel, zoekt naar woorden om de verloren strijd om de krasloterij te verzachten. Hij wil niet 'lullig' doen tegen de win nende partij, de stichting Nationale Sporttotalisator, maar dit moet hem van het hart: "Wij zijn gewoon de beste. De staatsloterij heeft de hoogste omzet van alle legale loten- verkopers in Nederland". En daarom moet de krasloterij (loten waarbij de afdeklaag over de cijfers met een muntje wordt weg gekrast, zodat de deelnemer direct ziet wat en hoeveel hij heeft gewon nen) die nog dit jaar op de Neder landse markt komt, onder dë Staat sloterij vallen, meent Van Gastel. Maar staatssecretaris Kosto (justi tie) heeft het afgelopen weekeinde de krasloterij toegewezen aan de concurrent, de stichting Nationale Sporttotalisator. Spelen met vuur Als het kabinet de ruimte voor ver betering van arbeidsvoorwaarden in de gezondheidszorg niet snel ver groot, dan speelt het met vuur. Dat heeft AbvaKabo-voorzitter Van de Scheur vanmorgen gezegd. Het ka binet heeft 2,3 procent loonruimte vastgesteld, de bonden eisen 6 tot 8 procent. Van de Scheur: "Als de bom opnieuw barst, zal het heel wat harder toegaan dan in 1989. De ver antwoordelijkheid voor een nieuwe clash leg ik nu vast bij het kabinet". Onderwijs CDA en PvdA willen dat de salaris sen van beginnende leraren worden verhoogd. Ze maakten dat gisteren bekend op een symposium in Utrecht, waar toevallig ook net een actiegroep van beginnende leraren ("Na-hossers") werd opgericht. Op dit moment verdienen beginnende leraren minder dan hun collega's die langer in het vak zitten. Leukemie De behandeling van leukemie (bloedkanker) door transplantatie van vreemd beenmerg slaat aan. De kans op genezing is vijftig procent. Dat blijkt uit onderzoek in de Rot terdamse Daniel den Hoedkliniek. Een groot probleem blijft echter het gebrek aan donoren van beenmerg. "Hoe meer vrijwilligers ter beschik king staan, hoe meer kans leuke- miepatiënten op genezing hebben", aldus hoogleraar Löwenberg. Proefboringen De Raad van State heeft de vergun ning aan Mobil voor proefboringen naar gas of olie ten noorden van Ter schelling voorlopig geschorst. De uitspraak betekent een succes voor de Vereniging tot behoud van de Waddenzee die gevolgen voor het milieu van de boringen vreesde. Mobil had in april willen beginnen met boren. BIJENKORF ELKE DAG EEN ANDERE BIJENKORF. Dit is niet in de Biienkorf Utrecht verkrijgbaar Handgeknoopte Marokkaanse Idris berber tapijten van zuiver scheerwol met wolmerk. Met en zonder franje. In de kleuren naturel en roomwit Keuze uit 8 maten. Voor de verbijsterende prijzen: Ca. 290 x 390 cm. Normaal 1899.- Nu 1499.- Ca. 240 x 340 cm. Normaal 1399.- Nu 1099.- Ca. 235 x 235 cm. Normaal 949.Nu 749.- Ca. 215 x 215 cm. Normaal 949 - Nu 749.- Ca. 190 x 240 cm. Normaal 799.Nu 629.- Rond model. Ca. 215 cm 0. Normaal 799.Nu 629.- Ca. 190 x 290 cm Normaal 799.Nu 629.- Ca 160 x 230 cm. Normaal 629.Nu 499.- V.A..629r de Bijenkorf (J) "Die kan geen loten verkopen", flapt directeur Van Gastel eruit. Met grote stappen haast hij zich naar het Binnenhof, waar de Kamer debat teert over de versoepeling van de Wet op de kansspelen. Daar functio neert de directeur van de Neder landse Staatsloterij als ambtenaar van Financiën, die antwoorden geeft op de Kamer-vragen rondom deze omstreden wet. door Carine Neefjes Rendabel Hij moet onder meer hard maken dat de Nederlandse Staatsloterij aan vernieuwing toe is. Van Gastel pleit voor een dagelijkse of weke lijkse trekking en wil hogere prijzen uitloven. De maandelijkse loterij is niet langer meer rendabel. "Mensen willen op een snelle manier een gok je wagen. Ze willen binnen een week weten of ze in de prijzen val len". Versoepeling van de spelre gels die door de overheid worden opgesteld, is noodzakelijk, anders kost het de staatsloterij de kop. De verkoop van krasloten was een redding geweest, meent de di recteur. Bij de krasloterij weet de deelnemer binnen een minuut of hij iets heeft gewonnen. Bij de heden daagse gokker is snel resultaat het belangrijkst. En de Nederlandse Staatsloterij kan met het huidige systeem niet echt in die behoefte voorzien. Slechts eens in de maand wordt de uitslag van de staatsloterij bekend gemaakt. Van Gastel: "De omzet be draagt nu 600 miljoen per jaar. Die kan hooguit groeien tot 700 miljoen, maar dan is de markt echt verza digd. Als we niets nieuws verzin nen, keldert de omzet naar 200 mil joen". En dat heeft weer nadelige gevol gen voor de schatkist, benadrukt Van Gastel. "Maar liefst twintig pro cent van de totale opbrengst van de staatsloterij verdwijnt in de kluis van het Rijk. Als Nederlanders geen staatsloten meer kopen, zal het ka pitaal in de schatkist aanzienlijk slinken". Eigenlijk wil hij geen kwaad woord spreken over de concurrent, die straks de krasloten verkoopt ("Ze doen ook hun best om hun brood te verdienen"), maar uit on derzoek blijkt dat de stichting Na tionale Sporttotalisator slecht za ken doet. De vraag naar deze lotto achtige produkten (loten waarbij je na een week de uitslag weet) is Directeur Van Gastel van de Staatsloterij: ...het is hetzelfde als met drugs. Waar het spul wordt verboden, is de verslaving schrijnend... (foto gi*d> groot, maar de verkoopcijfers zijn laag. De Nederlandse Staatsloterij laat zich niet op de kop zitten. Toen staatssecretaris Kosto de krasloterij aan de concurrent toebedeelde, speelde Van Gastel de bal direct te rug. Hij opperde een dagelijkse of wekelijkse trekking in de Staatslo terij. Staatsloten moeten ook goed koper worden dan de huidige prijs van vijfentwintig gulden per heel lot. "Een geeltje voor een gokkie per dag is te veel. De inzet zou van mij part ook een rijksdaalder kunnen zijn". Het nadeel van de zdagelijkse trekkerij is dat het publiek ver slaafd kan raken aan de Staatloterij. Het huidige systeem dat al sinds 1726 bestaat, werkt te traag voor verslaving. De Nederlandse Staat sloterij dankt haar goede naam dan ook aan het imago van een 'degelij ke, niet-verslavende familiespel'. Van Gastel: "Nederlands grootste loterij staat bekend als 'ëen gezelli ge aangelegenheid', waarbij moeder maandelijks vijfentwintig gulden apart legt om een gooi te doen naar de hoofdprijs van 500.000 gulden". Maar volgens Van Gastel kan zelfs een dagelijkse Staatsloterij niet verslavend werken. "Een staat slot heeft geen hendel. Daarom raak je er ook niet aan verslaafd. Als een speler achter een fruitautomaat staat en hij wint niks, denkt hij al gauw: 'verdomme, ik gooi er maar weer een gulden in'. Bij een staat slot kan dat niet. Bovendien wor den de 1500 verkooppunten in Ne derland goed gecontroleerd. Als meneer Jansen straks iedere dag 100 loten koopt, dan kan de directie maatregelen nemen. Bij voorbeeld door meneer Jansen per dag slechts tien loten te geven". De Kamerleden geloven niet zo in controle op gokverslaving. Tijdens het debat gisteren over versoepe ling van de Wet op de kansspelen doen de grote partijen bezorgde uit spraken. "Wij zijn niet van plan om gokverslaving te sponsoren", stelt PvdA-Tweede Kamerlid Haas-Ber ger. CDA-Kamerlid Krajenbrink vindt verregaande versoepeling 'overbodig' en meldt dat Nederland al genoeg gokverslaafden kent. Aandachtig luisterend zit de di recteur van de Nederlandse Staat sloterij op de ambtenarentribune. Van Gastel, cynisch: "Nederland is als de dood voor verslaving. Neem nu de krasloterij, die aan onze neus voorbij is gegaan. Pas dit jaar ko men die loten in Nederland op de markt. Overal ter wereld zijn die dingen verkrijgbaar. In Afrika, in het Oostblok en in Parijs zijn ze te koop bij iedere kiosk op de boule vard. Hier moeten ze jaren discus siëren of ze er überhaupt komen". Van Gastel verlaat de tribune en trekt zich terug om de Kamervra gen te noteren. "We moeten ons we ren tegen dat gezeur over versla ving", mompelt de directeur van Nederlands bekendste staatsloterij, terwijl hij notuleert. "Het 15 hetzelf de als met drugs. In landen waar dat spul wordt verboden, is de versla ving schrijnend".

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1990 | | pagina 3