5 Het milieu gaat er voorlopig
nog geen sikkepit op vooruit
NABIJ
Ontspanning is in Korea nog ver te zoeken
Genève: bezwaren
tegen reorganisatie
REPORTAGE
CDA en PvdA sceptisch over Alders' Milieuplan Plus
PAGINA 2
UliNÖUAU
GEESTELIJK LEVEN
Veel 'koninkrijkjes' binnen Wereldraad
GENEVE (GPD) De plannen voor een ingrijpende reorgani
satie van de Wereldraad van Kerken stuit bij de leden van het
bestuur, in Genève bijeen, op veel bezwaren. De kans is grootl
dat het hele project in de ijskast wordt gezet tot na de algemene
vergadering, die over een jaar in Canberra (Australië) plaats
vindt.
Minister Alders (milieubeheer) ziet het
Nationaal Milieubeleidsplan (NMP) als
een vroom verlanglijstje, niets meer en
niets minder. Het echte huzarenstuk wil
Alders zelf leveren door de brave voorne
mens om te zetten in daden. Maar hoe? "De
prikkel om veranderingen af te dwingen,
schuilt misschien in het doorberekenen
van de milieukosten in het produkt", op
perde Alders onlangs in de Tweede Ka-
crofoon: "U weet dat het CDA daar niet
mee akkoord gaat", sprak hij op bezwe
rende toon. "En wij ook niet", voegde hij
r alle zekerheid
toe.
Het CDA zweeg. Maar inmiddels voelen
de christendemocraten wel degelijk voor
nieuwe heffingen "die er flink inhakken",
aldus CDA-Kamerlid Esselink, "Als ze er
niet inhakken, hebben ze ook geen zin".
de financieel-economisch specialisten?
Esselink: "Ik zie geen licht tussen mijn
standpunt en dat van mijn fractiegeno
ten".
Recent zette ook het milieubureau van
de werkgeversorganisaties VNO en NCW
de deur naar nieuwe milieuheffingen "on
der zeer stringente voorwaarden" op een
kier. De toenemende eensgezindheid be
treft 'regulerende heffingen', een duur
woord voor boetes op aanschaf van milieu
onvriendelijke produkten. Voorwaarde is
dat alternatieve produkten in de handel
zijn die het milieu minder schade berok
kenen. "Een kwartje op melk in kartonnen
pak. Dat lijkt me wel een substantiëel be
drag", stelt Esselink.
Verbreekt deze coalitie dan de heilige
belofte dat de collectieve lastendruk niet
verder mag stijgen. "Welnee", sust Alders
"het zijn immers vermijdbare kosten".
Kamerleden Van De Vaart (PvdA) en Es
selink (CDA) beamen dat. "Dan koop je
melk toch weer gewoon in een fles", ver
duidelijkt de laatste.
i die berg misschien wat kleiner kunnen
DEN HAAG - "Ik daag die gast
van een Alders uit met creatieve
ideeën te komen". CDA-Kamerlid
Esselink heeft hooggespannen ver
wachtingen van de aanvullingen
die minister Alders in petto heeft op
het Nationaal Milieubeleidsplan
(NMP), want in dat NMP-Plus moet
vooral de uitvoering van het NMP
gestalte krijgen. Maar Esselink
geeft alvast op een 'briefje': "Het
NMP zal in het eerste jaar geen en
kel effect sorteren. Anders gezegd:
het milieu gaat er voorlopig geen
sikkepit op vooruit". Extra heffin
gen zullen onontbeerlijk blijken om
milieuvriendelijk gedrag af te dwin
gen, meent hij.
door
Margreet Vermeulen
In interviews en Kamerdebatten
herhaalt Alders bijna tot vervelens
toe dat het milieubeleid op de drem
pel staat, dat nü de overgang ge
maakt moet worden van woorden
naar daden. Kopstukken uit be
drijfsleven en wetenschap worden
bij de bewindsman ontboden, want
niemand weet precies hóe de drem
pel 'overwonnen' moet worden.
Het NMP is onuitvoerbaar met
het bestaande vergunningenstelsel,
meent milieukundige Huppes van
de Leidse universiteit. "Dat vergun
ningenstelsel is statisch en dus een
sta-in-de-weg in een dynamische
ontwikkeling naar een milieuvrien
delijker produktie", meent Huppes.
In vergunningen is veelal vastge
legd wat in technisch opzicht aan
milieubescherming dient te gebeu
ren. Omdat daar vaak kostbare in
vesteringen uit voort vloeien, werkt
het systeem verstarrend. Ook de
Groningse professor Pen is die me
ning toegedaan.
Metertje
Bovendien staat deze vorm van ver
gunningverlening haaks op het'
NMP. Daarin is de mate waarin ver
vuilende stoffen worden uitgesto
ten, maatgevend en niet de techniek
die fabrikanten inzetten. Huppes:
"Er zijn echt ontzettend weinig fa
brieken waar een metertje in de
schoorsteen hangt of gehangen
kan worden om de uitstoot van
giftige stoffen te meten".
Deels om die reden biedt wetge
ving evenmin een gemakkelijke uit
komst. De controle op de naleving
van de bestaande voorschriften
roept al de grootst mogelijke pro
blemen op. "Waar Alders nu naar
toeloopt is een te grote nadruk op
wetgeving. Hij verslikt zich nog in
al die regeltjes", voorspelt Esselink.
Het is. kortom, niet zo verwonder-
PANMUNJON - Bridge of no re
turn', 'freedom pagoda'. 'propagan
da village', 'reunification building'.
De namen worden door de gids uit
gesproken alsof het toeristische at
tracties betreft. En eigenlijk heeft
de gedemilitariseerde zone tussen
Noord- en Zuidkorea daar wel wat
van weg. Maar het is bittere ernst.
Twee tot de tanden bewapende na
ties staan hier tegenover elkaar, als
marionetten van de grootmachten.
door
Hans Willems
De Berlijnse muur is gevallen, het
ijzeren gordijn is geopend en aan de
onderhandelingstafels in Wenen en
Genève wordt het ene na het andere
succes geboekt. Maar in Korea lij
ken de twee systemen onverzoenlij
ker dan ooit. Bijna 37 jaar na het be
stand van Panmunjon, zijn 'noord'
en 'zuid' formeel nog altijd met el
kaar in oorlog.
Over een lengte van 250 kilometer
respecteren de beide Korea's een
gedemilitariseerde zone (DMZ) van
vier kilometer, in twee stroken van
twee kilometer verdeeld door een
demarcatielijn van simpele borden
op paaltjes. Aan beide kanten is de
zone van de buitenwereld afge
schermd met hekken, muren en
prikkeldraadversperringen.
In 'bestandsdorp' Panmunjon
staan de militairen van de VN-vei-
ligheidsmacht, die Zuidkorea in
1950 te hulp snelde, en van het
volksleger van Noordkorea 24 uur
per dag en 7 dagen per week oog in
oog. Aan de zuidelijke kant wappert
ook de vlag van Nederland, ëen van
de zestien landen die troepen lever
den om de invasie van Noordkorea
te keren.
In een stenen barak vinden hier
bijna dagelijks onderhandelingen
plaats. Bezoekers die zich aan de
lijk dat Alders zijn heil zoekt in de
ontwikkeling van financiële prik
kels om consumenten en producen
ten tot milieu-vriendelijk gedrag te
dwingen. "Regulerende heffingen
kunnen volgens mij enorm effectief
zijn", meent Esselink. "Ik denk bij
voorbeeld aan een kwartje op een
kartonnen pak melk. Ik noem nu
maar een voorbeeld, want de ver
pakking waarop je de heffing legt
moet natuurlijk de meest milieube
lastende variant zijn. Tussen twee
haakjes: heffingen mogen natuur
lijk niet in de plaats van wetgeving
komen. Onaanvaardbaar vervuilen
de verpakkingen, die ook nog eens
onnodig zijn, die moet je gewoon
verbieden".
Esselink verwacht dat met een
heffing van een kwartje vrijwel ie
dereen de melk in de milieu-on
vriendelijkste verpakking zal laten
staan. "Het gaat met deze heffingen
dus niet om de opbrengst waarmee
je vervolgens weer milieumaatrege
len financiert. Als de heffing werkt,
is de opbrengst verwaarloosbaar".
PvdA-Kamerlid Koos Van De
Vaart hoopt dat partijgenoot Alders
in het NMP-Plus concrete voorstel
len doet voor regulerende heffin
gen. "Ik weet dat Alders daar een
grote voorstander van is. Maar ik
ben sceptisch", aldus Van De Vaart,
die vreest dat het NMP-Plus blijft
steken in vage verhalen. "Er wordt
in Europa al vijftien jaar gefiloso
feerd over regulerende heffingen,
maar er is nog nergens ervaring mee
opgedaan". Op zichzelf een teken
aan de wand, vindt Van De Vaart.
"Maar als Alders met voorstellen
komt, ga ik mee".
Karakter
Esselink vindt de belastingverho
ging op gelode en de daaraan ge
koppelde belastingverlaging voor
ongelode benzine een bewijs dat
heffingen goed kunnen werken.
Volgens de letter der wet gaat het
bij de benzine-prijs om een zogehe
ten 'belastingdifferentiatie', net als
bij de fiscale stimulering van de ver
koop van 'schone' auto's met kata
lysator. Tijdens het debat over zijn
begroting waarschuwde Alders de
Tweede Kamer alvast dat hij onder
regulerende heffingen iets anders
dan belastingdifferentiatie verstaat.
Het verschil zit 'm in de hoogte van
de heffing. De heffing moet hoog
genoeg zijn om consument danig af
te schrikken.
Wie bepaalt hoe hoog de heffing
moet worden? Van de Vaart: "Daar
zit nu juist het probleem. Het moet
echt om hele forse bedragen gaan,
vergis je niet. En hoe schadelijker
een produkt, hoe hoger de heffing.
Voor elke heffing moet dus een
aparte wet komen. Je moet van te
voren kunnen inschatten wat het ef
fect van de heffing zal zijn en je
moet bewijzen dat de schadelijk
heid van een produkt de heffing
rechtvaardigt". Wetgeving mag
nooit gebaseerd zijn op berekenin
gen vanaf het manchet, waarschuwt
het PvdA-kamerlid, dan komt de
rechtspositie van de burger in ge-
"Ach, dat is die man zijn karak
ter", wuift Esselink de bezwaren
van zijn collega-Kamerlid weg. "Wij
zijn ook maar mensen en mogen
dus fouten maken. En als een hef
fing écht niet blijkt te werken, dan
schaf je hem gewoon weer af'.
WC-papier
Nederland staat overigens niet al
leen in de speurtocht naar een alter
natief instrumentarium voor het
milieubeleid. In Finland bestaat al
een forse heffing op een bepaald
soort plastic fles en in Italië wordt
een heffing op plastic draagtassen
overwogen. "Ierland is warm voor
stander van regulerende heffin
gen". meldt Dr. Delbeeke, econo
misch adviseur van de Europese
Commissie. Maar Italië en Ierland
zijn natuurlijk niet de méést in
vloedrijke landen in de EG, geeft hij
onmiddellijk toe.
Volgens Delbeeke verstoren re
gulerende heffingen op eindpro-
dukten de concurrentieverhoudin
gen zodanig, dat ze alleen in EG-ver-
band haalbaar zijn. Delbeeke acht
het veel realistischer een heffing te
leggen op het lozen van schadelijke
stoffen. Op die manier maak je het
voor het bedrijfsleven financieel
aantrekkelijk om milieuvriendelijk
te produceren.
Dat vindt ook de Leidse milieuk
undige Huppes. Huppes: "Neem nu
WC-papier. Ik ben tegen een heffing
op wit WC-papier. Want, wat wil de
overheid hier regelen? Niet dat we
allemaal grauw WC-papier kopen.
Het doel is dat er minder vervuilen
de stoffen in het milieu komen. Dus
moet je een heffing leggen op het
chloor en de natronloog dat de fa
brikant op het water loost, nadat het
papier ermee is gebleekt".
De fabrikant moet vervolgens zelf
maar bepalen of hij milieu-vriende
lijke bleekmiddelen gaat gebruiken
of dat hij het chloor en natronloog
gaat hergebruiken. "Dat soort din
gen moet de overheid niet allemaal
willen regelen. Tot slot, als iemand
nou met alle geweld wit WC-papier
wil kopen, laat hem toch. Alleen
moet hij daar wel extra voor beta
len", aldus Huppes.
Draagtasjes
Om dezelfde reden is Huppes te
gen een heffing op draagtasjes. "De
overheid moet naar de milieu-pro
blemen kijken en zich afvragen of
die draagtasjes wel het probleem
zijn? Kijk, de vervuilende substan
tie is nafta. Van éen kilo nafta kun je
15 'plastic tasjes maken, maar je
kunt er ook een auto-rit van 15 kilo
meter van maken. Voor het milieu is
Een Noordko-
reaanse pa
trouille langs de
gedemilitari
seerde zone.
Twee tot de tan
den bewapende
naties staan
hier tegenover
elkaar.
(toto AP)
geschoten. Het weinige verkeer dat
onder strikte begeleiding van de
VN-macht de rivier mag overste
ken, moet gebruik maken van de
'vredesbrug', een simpel stalen ge
val waarop slechts in een richting
tegelijk voertuigen kunnen rijden.
In deze zone geldt 's nachts een uit
gaansverbod en strikte verduiste
ringsplicht voor de weinige boeren
die hier hun rijstvelden bewerken.
Ze zijn vrijgesteld van belasting en
genieten andere voordeeltjes als
compensatie voor hun riskante be
staan.
We passeren nog wat militaire
kampen en staan dan voor de DMZ,
waar behalve handwapens en wat
lichte geweren geen wapens zijn
toegestaan. In een barak van de VN
krijgen de bezoekers een diaserie te
die autorit vele malen schadelijker
dan die 15 tasjes. Dus moet je de
heffing op nafta leggen, niet eenzij
dig op die tasjes".
Het Kamerlid Esselink gelooft er
niet in. "Dat wordt controleur op
controleur, als je de uitstoot van
vervuilende stoffen wilt belasten.
Bovendien, de hele chemische in
dustrie draait op chloor! Reguleren
de heffingen mogen alleen als er een
alternatief voorhanden is".
Dat de consument de heffing
moet kunnen ontwijken is essen
tieel. Want dat is hèt (enige) argu
ment waarmee Alders de reguleren
de heffingen los kan weken van het
debat de collectieve lastendruk. De
belofte van CDA en PvdA dat die
niet omhoog mag, is immers heilig.
Het bedrijfsleven spreekt van een
truc. "De weerstand van het be
drijfsleven is gebaseerd op prakti
sche ervaringsfeiten", schrijft se
cretaris Korten van het milieubu
reau van de christelijke werkge-
"De tabak- en alcohol-accijns is
ook opgezet met de bedoeling om
het gebruik van de volksgezond
heid bedreigende produkten te ont
moedigen", aldus Korten. De rijks
overheid moet er niet aan denken
dat dat beleid zou slagen. Maar al
met al lijkt het streven van Alders
de regulerende heffingen los te we
ken van het debat over de collectie
ve lastendruk, nog zijn minst moei
lijke opgave.
zien over de geschiedenis van de zo
ne. Uit de tekst blijkt hoezeer Zuid
korea, de VS en hun Westerse bond
genoten zichzelf hier voor een histo
rische taak gesteld weten. Taal uit
de Koude Oorlog, maar een feit is
dat Noordkorea de meest rigide
vorm van communisme praktiseert,
in combinatie met een persoonlijk
heidscultus die erger schijnt te zijn
dan in het Roemenië van Ceauses-
Beide landen hebben hun best ge
daan om van 'hun' kant van de
grens een zo fraai mogelijk beeld te
scheppen. Het imposante gebouw
aan de noordkant is volgens onze
gids slechts een paar meter diep, het
is alleen de fagade die telt. Lach
wekkend zijn de 'modeldorpen' die
beide landen op nog geen twee kilo
meter van elkaar gebouwd hebben.
Het noordelijke schijnt niet eens be
woond te worden. Wel wordt vrij
wel dagelijks op luide toon via luid
sprekers de loftrompet gestoken
over de grote leider Kim Il-sung.
Olympische Spelen
Meestal gaan de onderhandelingen
in de barak over lachwekkende futi
liteiten die horen bij de propagan-
da-oorlog. Zelfs de vorm en de
hoogte van de vlaggen die aan beide
kanten op de onderhandelingstafel
staan, zijn onderwerp van gesprek
geweest. Heel vaak worden er over
en weer klachten uitgewisseld over
echte of vermeende schendingen
van de bestandsregels.
Maar van tijd tot tijd wordt in
Panniunjon ook over serieuze voor
stellen gesproken om in Korea tot
ontspanning en hereniging te ko
men. De laatste keer dat er met gro
te verwachtingen naar de barak in
Panmunjon werd gekeken, was in
de maanden voor de Olympische
Spelen, toen het noord en zuid over
wogen deed om gezamenlijk als
gastlanden op te treden.
Het liep op niets uit.
De voorzitter van de commissie
die de reorganisatie heeft voorbe
reid, metropoliet Paulos Grego-
rios (India), zette de discussie
enigszins onder druk. Hij stelde
dat het bestuur moet kiezen: of
nu verder gaan en voor Canberra
besluiten nemen, of de hele zaak
op de lange baan schuiven waar
door er niet eerder dan in 1995 een
andere structuur zal zijn.
Het bestuur staat voor een
moeilijk besluit. Vorig jaar juli
benoemde het in Moskou een
commissie die de reorganisatie
moest voorbereiden. Nu schrikt
het bestuur van zijn eigen
doortastendheid. De commissie
wil de huidige zeventien pro
gramma-afdelingen (verdeeld in
drie blokken) terugbrengen tot
zeven programma's.
Bovendien moet de leiding van
de Wereldraad meer bevoegdheid
krijgen. Belangrijkste oogmer
ken van de nieuwe opzet zijn ver
eenvoudiging van de structuur,
meer duidelijkheid over de bij
belse en theologische basis van
de Wereldraad, grotere flexibili
teit en minder versnippering.
Hoewel secretaris-generaal dr.
Emilio Castro zich gisteren niet in
de discussie mengde, wijst alles
erop dat hij het is die de reorgani
satie wil voltooien voordat hij
eind 1993 met pensioen gaat. In
zijn langdurige oecumenische er
varing heeft Castro ondervonden
dat de secretaris-generaal weinig
greep heeft op de 'koninkrijkjes'
waaruit de Wereldraad nu be
staat. Zelfs over het administra
tieve personeel kan de secretaris
generaal in de huidige situatie
niet vrijelijk beschikken. Castro
is erop gebrand dat zijn opvolger
meer mogelijkheden krijgt om
eenheid in het beleid te brengen.
Onder de stafleden v,an de We
reldraad zijn de meningen over de
reorganisatie verdeeld. De com
missie verzekerde gisteren dat de
operatie zonder ontslagen zal ver
lopen en ook geen verandering
Vastenmaand van
moslims begonnen
LEIDEN De Ramadan, de col
lectieve vastenmaand van de
moslims, is vandaag begonnen.
In Noord-Jemen en Saudi-Arabië
is gisteravond de nieuwe maan
gesignaleerd, het begin van de is
lamitische maand.
Tijdens de Ramadan, die ieder
jaar in verband met de maanstand
elf dagen eerder begint, moeten
moslims die daartoe in staat zijn
zich van zonsopgang tot zonson
dergang onthouden van eten,
drinken, roken en seksuele ge
meenschap.
Kerken Uganda
tegen condooms
op nachtkastjes
NAIROBI (IPS) - 'De bijbel redt
je ziel, een condoom je leven'. On
der dat motto heeft het Ugandese
ministerie van volksgezondheid
hotelhouders opgeroepen niet al
leen bijbels, maar ook condooms
op de nachtkastjes in hun kamers
te leggen.
De oproep, die werd verspreid
in een advertentie in een week
blad in Kampala, leidde direct tot
een stroom van verontwaardigde
ingezonden brieven van geestelij
ken, zo meldt de Africa Press Ser
vice Bulletin in Nairobi.
De geestelijken waarschuwden
in hun brieven dat het gebruik
van condooms de onzedelijkheid
zal doen toenemen, terwijl het mi
nisterie zelf eerder campagnes
voerde ter bevordering van ont
houding en trouw aan de partner.
Wereldraad zet
schijnwerpers
op Aboriginals
GENÈVE (ANP) - De Aborigi
nals, de oorspronkelijke bewo
ners van Australië, krijgen een
belangrijke plaats op de algeme
ne vergadering van de Wereld
raad van Kerken, volgend jaar fe
bruari in Canberra.
Als eerste zal een Aborginal de
deelnemers toespreken tijdens de
openingszitting op 7 februari
1991. Dit maakte het voorberei
dend comité gisteren in Genève
bekend. Er komt een speciale zit
ting over hun problemen. Cultu
rele evenementen en bezoeken
aan Aboriginal gemeenschappen
staan verder op het programma.
„Er moet een hoge prijs voor
worden betaald om als zwarte in
Australië te leven", aldus Anne
Pattel-Gray, die als Aboriginal
meewerkt aan de voorbereiding
van Canberra. Aborigines leven
volgens haar gemiddeld 20 jaar
korter dan blanke Australiërs. De
kindersterfte is drie keer zo hoog
als het Australische gemiddelde
(18 per 1000).
EN VER
van het budget veroorzaakt. Veel
stafleden zijn echter bang dat ze
een deel van hun zelfstandigheid;
moeten prijsgeven.
Oekrainse Kerk
niet zo tevreden
als het Vaticaan
VATICAANSTAD (KNA) - Het!
Vaticaan verschilt met de Oek-
rains-Katholieke Kerk van me
ning over de resultaten van over
leg eerder deze maand met de
Russisch-Orthodoxe Kerk over
de teruggave van kerkelijke goe-1
deren aan de met Rome verbon-
den Oekrainse kerk.
Het Vaticaan constateerde na 1
afloop "zeer tevreden", dat de Or-
thodoxe Kerk heeft ingestemd
met een drie-fasen-plan voor de
teruggave van de goederen.
De Oekrainse kerk ziet echter i
geen enkele reden tot tevreden-
heid. Er kan volgens haar van
zo'n overeenkomst in het geheel i
geen sprake zijn, zolang de "volle-1
dige legalisering en rehabilitatie
van de kerk niet is geregeld".
Aartsbisschop Sterniuk, die na-1
mens de Oekrainse kerk aan het
overleg deelnam, is zelfs tussen-1
tijds "uit protest" opgestapt.
Het Vaticaan houdt staande,
dat tijdens het overleg in Lvov is
besloten, dat in alle plaatsen met
meer dan één kerk de kerken tus
sen de Oekrains-Katholieke en de
Orthodoxe Kerk worden ver
deeld. In plaatsen met slechts één
kerk wordt deze gegeven aan het
kerkgenootschap met de meeste
aanhangers. Als onduidelijk is i
welk kerkgenootschap de meer-
derheid heeft, moet een stem
ming uitkomst brengen.
De Oekrainers staan op het
standpunt, dat alle kerken, die in
1946 na de gedwongen inlijving in
de Russisch-Orthodoxe Kerk in
beslag werden genomen, moeten
worden teruggegeven. Pas dan
kan worden gepraat over de toe
wijzing van sommige daarvan aan
de Orthodoxe Kerk.
Leidse Christen
gemeenschap nu
in bezit van kerk
LEIDEN De Christengemeen
schap in Leiden heeft het gebouw
van de Jehova's Getuigen aan de
Vestestraat 39-49 aangekocht. Tot
dit moment maakt de gemeen
schap gebruik van het 'Witte
Kerkje' van de oud-katholieken
aan de Cronesteinkade.
De gemeenschap heeft het
pand voor 250.000 gulden aange
kocht. Het gebouw is de laatste
tijd gebruikt als opslagloods. De
gemeenschap zal het pand in april
feestelijk betrekken, maar in ver
band met de renovatie pas in het
najaar daadwerkelijk in gebruik
nemen.
De Leidse Christengemeen
schap omvat negentig adressen
van leden en belangstellenden,
die wonen in de 'kring' die zich
uitstrekt van Oegstgeest tot Al
phen aan den Rijn.
Herbebossing. De jaarlijkse
vastenactie van de rk parochies in
Zoeterwoude heeft dit keer als
motto 'Herbebossing voor het te
laat is'. De kerken willen 41.000
gulden bijeen brengen om in Tan
zania vijf boomkwekerijen van de
grond te krijgen.
Moker. De uitzending van Mo
ker van donderdagavond (zeven
uur tot half acht) gaat o.a. over het
paasproject in de Leidse Lok-
horstkerk. Ontvangst via FM
105.7 of kabel FM 88.1.
strenge veiligheidsvoorschriften
houden en een verklaring tekenen
dat ze de tocht op eigen verantwoor
delijkheid ondernemen, mogen hier
een paar stappen zetten op Noord -
koreaans grondgebied. Aan de
Noordkoreaanse kant van de barak
lopen grenswachten rond. De VN-
soldaten houden iedere beweging
met argusogen in de gaten. De grim
migheid op de gezichten van deze
jonge soldaten verraadt dodelijke
ernst.
Zeker drie keer kwam het in Pan
munjon in de afgelopen 37 jaar tot
ernstige incidenten, die een conflict
op wereldschaal hadden kunnen
veroorzaken. In 1976 bijvoorbeeld
werden twee Amerikaanse soldaten
gedood bij een ruzie tussen grens
wachten van beide kanten. Het leid
de tot een eindeloze reeks onder
handelingen en allerlei nieuwe af
spraken over de 'diplomatieke cor
ridor' waarvan 'Panmunjon' het
centrum is.
De DMZ is te vinden langs de 38e
breedtegraad en begint ongeveer
vijftig kilometer ten noorden van
Seoul aan de kust. De busrit erheen
voert langs verschillende Ameri
kaanse legerkampen. Hoe dichter
we de zone naderen des te drukker
het militaire verkeer. De VS hebben
43.000 man gelegerd in het zuiden.
Hoeveel Noord-Korea daar tegen
over kan zetten aan Chinese man
schappen en adviseurs is niet be
kend.
De oude stenen brug is in de Ko
reaanse oorlog (1950-1953) in puin
