Estse partij breekt ook met Moskou Servië grijpt de macht in Kosovo Hawke haalt in Australië nipte zege Peres verwerft steun van orthodoxe partij 'Ook Böhme werkte voor Stasi in DDR' Oostduitsers verjagen Honeeker, nieuw massagraf in DDR ontdekt Colombiaanse minister: Barco laat maffia gaan Nieuwe zetten in zenuwenoorlog Litouwen MAANDAG 26 MAART 1990 Nog geen uitroepen onafhankelijkheid MOSKOU (AP/Rtr) De communistische partij van Est land heeft gisteren op een speciaal congres besloten zich los te maken van de moederpartij in Moskou. De Estse partij besloot bovendien evenals het buurland Litouwen te ste ven naar een onafhankelijke republiek. De afsplitsing zal pas in oktober van kracht worden, zodat de communisten in Estland tijd hebben om te besluiten of ze bij de nieuwe partij willen behoren dan wel bij de Sovjet-partij willen blij ven. Estland, wordt daarmee de tweede Sovjet-republiek waarvan de partij breekt met Moskou. Litouwen had dat al eerder gedaan, en riep op 11 maart zelfs de onafhankelijkheid uit nadat in het nieuwe parlement de onafhankelijkheidsbeweging Sajudis de meerderheid had be haald. SYDNEY (Rtr/AFP/UPI) - De Australische Labor-partij van pre mier Bob Hawke heeft volgens de eerste tellingen de parlementsver kiezingen met de hakken over de sloot gewonnen. Zoals was voor speld werd het een nek-aan-nek ra ce met de liberalen van Andrew Peacock. Peacock erkende dat Labor on danks het nodige stemmenverlies er het beste voor staat om voor een vierde achtereenvolgende termijn de touwtjes in handen te nemen. Ook Hawke liet zich voorzichtig op timistisch uit, hoewel vanmorgen nog een stuk of vijf belangrijke ze tels onbeslist waren. Na het tellen van tachtig procent van de stemmen bleek Labor net aan veertig procent te hebben ge wonnen, de Liberalen hadden 34,7 procent en de met de liberalen sa menwerkende Nationale partij 8,4 procent. Ondanks deze zal Labor geen meerderheid in het 148 zetels tellende parlement krijgen. Labor rekent op 71 zetels, maar gaf toe dat de Liberale en de Natio nale partij samen wellicht 73 zetels zullen veroveren, zodat twee onaf hankelijke kandidaten een beslis sende stem zullen krijgen. De defi nitieve uitslag wordt pas donderdag verwacht, mede als gevolg van het ingewikkelde kiesstelsel. In Estland werden twee weken geleden verkiezingen gehouden voor een nieuw parlement. Eind vo rige week werd bekend dat ook in Estland de nationalistische partijen in elk geval een meerderheid in het parlement hebben behaald. Nu ook de communisten zeggen te streven naar onafhankelijkheid, is de ver eiste tweederde meerderheid voor het uitroepen van de onafhankelijk heid een feit. De leider van het Letse Volks front Dainis Ivans verklaarde zater dag in Vilnius dat het nieuwe parle ment van zijn republiek wellicht binnen zes weken over onafhanke lijkheid zal stemmen. Volgens Ivans heeft Gorbatsjov vorige week in een gesprek met de Estse com munisten beloofde dat hij met hen over onafhankelijkheid wil onder handelen. Henry Soova, een medewerker van de Letse partij-ideoloog Mikk Tiitma, benadrukte dat het Estse parlement, dat deze week voor het eerst na de verkiezingen van 18 maart bijeenkomt, niet op eigen houtje de onafhankelijkheid zal uit roepen. Estland wil eerst onderhan delen met Moskou voordat het een beslissing daarover neemt. De Est se partij "bewandelt een andere weg dan Litouwen, en zal niet meteen de onafhankelijkheid uit roepen. Dat kost tijd", aldus Soova. Volgens hem is er binnen de Est se communistische partij een aan zienlijke minderheid tegen de los making van Moskou. Gisteren stemden 432 afgevaardigden voor de breuk met Moskou, drie tegen en waren er zes onthoudingen. Maar zo'n 250 afgevaardigden, meest et nische Russen, namen uit protest tegen het voorstel niet deel aan de stemming. Soova verwacht dat zij loyaal zullen blijven aan Moskou. Estland was net als de twee ande re Baltische republieken Litouwen en Letland tussen de twee wereld oorlogen onafhankelijk totdat het in 1940 door de Sovjetunie werd in gelijfd. TEL AVIV De Israëlische Arbei derspartij sluit waarschijnlijk van daag een schriftelijke overeen komst met de ultra-orthodoxe partij Agudat Yisrael over samenwerking in een toekomstig kabinet. Partijlei der Shimon Peres, die ruim een week geleden is aangewezen als ka binetsformateur, heeft dan zestig van de 120 parlementsleden achter zich. Meer buitenlands nieuws op pagina 22 Hij wil ook de steun van de ultra orthodoxe Shas en Degel Hatora. Over de opstelling van die twee par tijen wordt vanavond meer bekend als hun spiritueel leider, de 96-jarige rabbijn Eliezer Menachem Shach, een als 'doorslaggevend' aangekon digde toespraak houdt in een bas ketbalstadion in Tel Aviv. door Ad Bloemendaal Libanon De christelijke broederstrijd in Li banon is in het weekeinde weer op gelaaid. Zaterdag en gisteren be stookten de troepen van generaal Michel Aoun en de Libanese Strijd krachten van Samir Geagea elkaar met artillerie in de bergachtige pro vincie Kesrouan ten noordoosten van Bayrut. Gevreesd wordt dat de strijd om de macht in de christelijke enclave nu weer in volle hevigheid zal losbarsten. Vanmorgen verlie ten vele inwoners van Bayrut daar om de stad. FPÖ In twee Oostenrijkse provincies heeft de rechts-liberale partij FPo gisteren winst geboekt bij gemeen teraadsverkiezingen. In een van de provincies kwam de partij die wordt aangevoerd door Jórg Haider van 1,4 op 4,9 procent van de stem men. De sociaal-democratische SPo en de conservatieve oVP, die samen de regeringscoalitie vormen, verlo ren ook stemmen aan groene en on afhankelijke kandidaten. Sovjetjoden Volgens het Joegoslavische persbu reau Tanjug heeft de Israëlische re gering contact gelegd met Moskou om te onderhandelen over emigra tie van Sovjetjoden per boot. Israel zou joodse emigranten vanuit Odes- sa met Griekse en Cyprische sche pen naar Israel wil brengen. Vorige week zette de Hongaarse lucht vaartmaatschappij Malev haar vluchten op Israel stop na bedrei gingen met aanslagen. Tot. nu toe lijkt Shach weinig te voelen voor een nieuwe regering onder leiding van de Arbeiderspar tij. Hij zou vorige week hebben ge zegd dat 'de massa' Likud wil en daarom Likud moet krijgen. Shach heeft een beslissende stem in de twee afgevaardigden tellende Degel Hatora en eén zwaarwegende in breng in Shas, met zes vertegen woordigers in parlement. Alleen met de steun van die twee partijen zal Peres in staat zijn een meerder heidskabinet te formeren. Vanavond belegt Degel Hatora een partijvergadering in het Yad Eldahu-basketbalstadion van Tel Aviv en rabbijn Shach zal daar een met veel tamtam aangekondigde re devoering houden. Al ruim voor de aanvang heeft die bijeenkomst een klacht opgeleverd van de Israëli sche journalistenbond omdat Degel Hatora geen vrouwen, en dus ook geen vrouwelijke journalisten, in de zaal wil toelaten. In een verklaring zegt de bond dat ze zich bewust is van de 'speciale problemen' waarmee de verslagge ving van dergelijke evenementen in de ultra-orthodoxe gemeenschap gepaard gaat. Maar het moet moge lijk zijn een voor beide partijen aan vaardbare oplossing te vinden, zo menen de Israëlische journalisten. Peres heeft Agudat Yisrael (die vijf zetels heeft in de Knesset) onder meer beloofd dat een regering on der zijn leiding strikt de hand zal houden aan een aantal wetten die door de Knesset zijn aanvaard, maar met de naleving daarvan vol gens Agudat de hand is gelicht. Het gaat onder meer om het stopzetten van alle openbaar vervoer op de sabbat en om een verbod op porno grafische lectuur. Een gedenk steen markeert de plaats van het vroegere Sovjet-concen tratiekamp Fuenfeichen bij Neubranden- burg. Gisteren werd bekend dat kort geleden bij het kamp een massagraf is ge vonden met daarin duizen den skeletten van mensen die door Stalins ge heime dienst zijn vermoord. Stalins beulen vermoordden tussen 1945 en 1950 in elf kam pen in Oost- Duitsland naar schatting 65.000 BELGRADO/PRISTINA (DPA/Rtr/UPI) De Joegoslavi sche deelstaat Servie heeft gisteren de macht overgenomen in de pro vincie Kosovo, waar Albanezen donderdag Serviërs te lijf gingen na een massale vergiftiging van Alba nese kinderen. De Servische autori teiten stuurden dit weekeinde 2500 man zwaarbewapende politie, voor zien van pantserwagens met rote rende machinegeweren, naar Koso vo om het Albanese personeel op politiebureaus in Kosovo te vervan gen. Vrijdagavond besloot de regering van Kosovo al om het leger in te zet ten om een einde te maken aan het geweld tussen Albanezen enerzijds en Serviers en Montenegrijnen an derzijds. Zaterdag patrouilleerde het leger in de straten van Pudoje- vo, Titova Mitrovica, Vucitro en an dere steden in Kosovo en maakte de Servische regering bekend zwaar bewapende politietroepen te stu- Volgens de federale regering in de vergiftiging verzon- door Albanese nationalisten in Kosovo. Er zouden geen sporen van gif zijn gevonden in de bloed- en urinemonsters van de kinderen die in ziekenhuizen werden opgeno- Inmiddels zijn in Pristina. de hoofdstad van Kosovo, vertegen woordigers van drie internationale mensenrechtenorganisaties en art sen uit Frankrijk. Groot-Brittannie en Ierland gearriveerd om patiën ten te onderzoeken. Een van de mensenrechtenorganisaties, de In ternationale Helsinki Federatie voor Mensenrechten, beschuldigde de Servische en federale regering vorige week ervan mensenrechten in Kosovo te schenden. Volgens het Servische dagblad Politika Ekspres hebben etnische Albanese emigranten vanuit Gene ve het plan voor de collectieve ver giftiging beraamd. De krant haalt de Albanees Sami B. aan die naar ei gen zeggen het complot onder de codenaam Animire twee weken ge leden beraamde met Albanezen in Genève en Joegoslavië. De actie moest, begeleid door een media campagne. onrust in de provincie opstoken en als dekmantel dienen voor verdere acties, aldus Sami B. De operatie zou 60.000 gulden heb ben gekost. "Alle deelnemers zijn in Amerikaanse dollars uitbetaald", zegt Sami B. BERLIJN "Wij blijven hier tot genov dat varkén weer weg is", riepen en- "Bij o kele honderden inwoners van het Oostduitse Lindow zaterdag nadat bekend was geworden dat het echt paar Honeeker vrijdagavond zijn trek had genomen i zwerftocht van de Honeckers begon vrijdagavond na dat de demissionaire communisti- i gastenhuis sche minister-president Hans Nog geen 20 uur na hun verrassende aangeboden. Gezien de steeds verhuizing, verlieten de 77-jarige slechter wordende gezondheidstoe- Erich Honeeker en zijn 63-jarige stand van de voormalige staats- en vrouw Margot Lindow al weer. partijleider achtten de behandelen- Woedende mensen vergezelden de de artsen de verhuizing noodzake kleine autokolonne en riepen lijk. Modrow had tevoren contact richt "Honeeker, varken" en "Honeeker gehad met zijn gedoodverfde opvol- sen. BERLIJN De Oostduitse SPD- voorzitier Ibrahim Böhme heeft be schuldigingen dat hij voor de staats veiligheidsdienst heeft gewerkt als "infame leugens" van de hand ge wezen. In een brief aan zijn partijbe stuur adviseert Bohme verder alle gesprekken met andere partijen over een regeringsamenwerking te bevriezen tot deze zaak is opgehel derd en ook de beschuldigingen te gen andere nieuwe parlementariërs zijn onderzocht. Ook Lothar de Mai- zière, de beoogde nieuwe premier van de Oostduitse CDU. wordt daarvan beschuldigd. Ook hij heeft voorgesteld de coalitiebesprekin gen op te schorten totdat alle be schuldigingen zijn onderzocht. door Hans Hoogendijk In het weekblad Der Spiegel W0I"dt Bohme vandaag door een ex- massagraf Stasi-officier zwaar beschuldigd. De man verklaart de sociaal-demo craat van midden jaren '60 tot 1975 t als stasi-tipgever onder zijn hoede midden "1945 d'oor'de te hebben gehad. Bohme zou onder r de gevangenis Bautzen' door Hans Hoogendijk ger Lothar de Maizière gelische leider bisschop Forck. In gezelschap van een arts en zijn vroe gere vertrouweling, de advocaat Wolfgang Vogel, vertrokken de twee naar Lindow. Totale geheimhouding was afge sproken, maar het nieuws lekte snel raar uit. De 'Ronde Tafel' van Lindow het kwam in spoedzitting bijeen en ver klaarde de nieuwkomers tot onwel- Nog niet geheel duidelijk de eens machtigste man a land nu onderdak heeft gevonden. Een regeringswoordvoerder deelde kome gasten. De bevolking blok dat het echtpaar weer terugge- keerde het gastenverblijf. Volgens de kerkelijke inrichting regeringswoordvoerder dreig- Lobetal. De directeur, dominee de de zaak uit de hand te lopen Uwe Holmer, die de dakloze Honec- zaterdagmiddag tegen vijf uur ver kers in januari uit naastenliefde had lieten de Honeckers in allerijl, bege- opgenomen, verklaarde echter te- leid door het hoongeroep van de in- Massagraf Ander schokkend nieuws meldde de Oostberlijnse krant 'Berliner Zeitung'. In de buurt van Neubran- denburg is in een bos ontdekt. Duizenden slachtoffers van het stalinistische kamp Funfei- chen liggen daar begraven. Het kamp Russische geheime dienst NKWD. oorloper van de KGB, opge- m SS'ers, nazi-functionaris sen, vroegere Duitse militairen maar ook jongeren onder te bren gen. Het massagraf bij Funfeichen werd op 13 maart gevonden na tips van de vroegere boswachter en een oude boer. Volgens de historicus Dieter Krüger richtten de Russen na de oorlog elf kampen in. Funfei- chen werd in oktober 1948 gesloten. Als laatste werd het vroegere con centratiekamp Sachsenhausen in maart 1950 opgeheven. De NKWD trad volgens Kruger "met onvoor stelbare hardheid en zonder duide lijk herkenbaar systeem op". Meer dan 65.000 mannen, vrouwen en kinderen zouden in de kampen zijn omgekomen. de codenaam Paul Bongartz in het district Gera voor de Stasi hebben gewerkt en daarna tot 1986 onder de naam dr. Rohloff in Neustrelitz. Na zijn verhuizing naar Oost-Berlijn is hij volgens de ex-officier nog als Maximillian voor de staatsveilig heidsdienst actief geweest tot de vreedzame novemberrevolutie. Volgens Der Spiegel is de infor mant dezelfde, die de tips heeft ge geven die tot de val van de vroeger voorzitter van de 'Democratische Doorbraak'. Wolfgang Schnur heb ben geleid. De 45-jarige Ibrahim Böhme ont kent alle beschuldigingen. Zijn par tij was ook de eerste die akkoord ging met de eis van het Burgercomi- të, dat de onopheffing van de Stasi controleert, om de antecedenten van alle 400 te controleren. Wegens zijn verzet tegen de communisti sche partij, waarvan Böhme tot 1976 lid was, is hij vele malen in aanra king gekomen met de Stasi. Einde jaar '70 zat hij zelfs 15 maanden in voorarrest en ook daarna werd hij regelmatig voor korte of langere tijd gevangen gezet. MEXICO-STAD Colombia is dit In een officie weekeinde verrast door het aftre- heeft de Colombia den van Carlos Lemos Simmonds, beschuldigingen de minister van binnenlandse En in plaats 1 ken. In zijn ontslagbrief beschul- hij Horacio Serpa Uribe benoemd. digt Lemos president Barco 'wezenlijke verandering' in zijn po litiek tegen de drugsmaffia. Lemos heeft de afgelopen tijd aanzienlijk minder steun gekregen bij zijn strijd tegen de cocaine-baronnen en Barco niet meer de 'standvastige politiek' van weleer, zo klaagt hij. de procureur-generaal van de Co lombiaanse staat. Sinds Barco de cocaine-maffia vorig jaar augustus de oorlog verklaarde, is Lemos een van de belangrijkste voorstanders geweest van die strijd. Maar zijn verrassende aftreden lijkt ook in verband te staan met de moord van vorige week op Bernardo Jaramillo. een linkse kandidaat bij de presi dentsverkiezingen van eind mei. door Rob Sprenkels VILNIUS (AP/AtP/Rtr/DPA) - Paratroepen van het Rode Leger hebben gisteren twee gebouwen van de communistische partij in Li touwen bezet, nadat zaterdag 100 tanks en vrachtwagens met 2000 Sovjetmilitairen de straten van de hoofdstad Vilnius binnenreden. De Litouwse president Landsbergis is vannacht onderhandelingen begon nen met twee Sovjetgeneraals en kreeg van generaal Varennikov, de commandant van de Sovjet landstrijdkrachten, de verzekering dat er vannacht geen andere gebou wen meer bezet zouden worden. Vanmorgen kwamen beide partij en overeen een 'coördinatiegroep' te vormen om ongeregeldheden tussen het leger en de bevolking te voorkomen. Landsbergis zei na het overleg met de Sovjet-generaals niet te geloven dat het leger zal in grijpen, wat volgens hem ramp" zou zijn voor Sovjetpresi dent Michail Gorbatsjov. De paratroepen bezetten het In stituut voor Marxisme-Leninisme en de Hogere Partijschool. De Ho gere Partijschool wordt gebruikt door de Litouwse communisten die met de landelijke CPSU hebben ge broken, maar ook door de commu nisten die bij de CPSU zijn geble ven. Zowel het Instituut als de par tijschool waren de laatste tijd ook ter beschikking gesteld van andere organisaties, zoals de faculteit filo sofie van de universiteit van Vilni us, een theatervakbond en een plaatselijke krant. Het Litouwse parlement had gis teren voor het eerst in tijden een vrije dag. Afgezien van de bezetting van de partijgebouw oók verder rustig t t i 'i t' terdag in een boodschap aan Gor- zaken Uffe Ellemann-Jensen zei dat batsjov gezegd dat het bij de vor- de EG binnenkort'actie zal onderne ming van de door het Kremlin ge- men tegen de beperkingen van de wraakte vrijwilligersbrigades niet bewegingsvrijheid die de Sovjetu- gaan om militaire eenheden. "Het nie buitenlandse diplomaten in Li- gaat uitsluitend om vrijwilligers, touwen heeft opgelegd. Voorlopig die in geval van nood helpen om de heeft de EG alleen laten weten te openbare orde te handhaven en we- hopen op een open dialoog tussen gen te bewaken", aldus Landsber- Moskou en Litouwen. Vlak voor de moord had Lemos Jaramillo publiekelijk beschuldigd van 'nauwe relaties' met-de FARC, de grootste guerrillabeweging van Colombia. Volgens de Uniön Pa- tnótica nodigde Lemos op die ma- de ultrarechtse terreurgroepen In het land uit om Jaramillo te ver moorden. Ondanks dergelijke be schuldigingen had Barco eind vori ge week nog verzekerd dat Lemos niet zou aftreden. Tal van commentatoren specule ren nu dat Lemos wellicht dan toch iets met de moord op de linkse poli ticus te maken heeft gehad. Wel licht wilde hij op die manier een nieuwe opleving van de strijd tegen de cocaine-baronnen provoceren. Maar nu hij is afgetreden hoeft zo iets niet meer te worden verwacht. Zo stelde de presidentskandidaat van de liberalen bij de verkiezingen van 27 mei, Cesar Gaviria, gisteren dat het uitleveren van de 'narco's' aan de Verenigde Staten op de iets gevolgen hebben voor de buiten- langere termijn bezien beslist geen landse investeringen die de Sovjet- oplossing is. Volgens Gaviria, die al vrijwel zeker is van een stembus overwinning, is het zaak om ervoor te zorgen dat de Colombiaanse slecht aan toe is, dat er misschien rechtbanken zelf de drugshandela- stappen zetten i dringend nodig heeft. Vorige week erkende het Kremlin het eerst dat de gis. Waarschuwing Hoewel Moskou opnieuw de druk op Litouwen heeft opgevoerd, ver zekerde het conservatieve Polit- burolid Jegor Ligatsjov dit week- bleef het einde in het Moskouse tijdschrift Litouwen. Het Argoerpenti i Fakti opnieuw dat het Rode Leger deed geen pogingen de leger niet zal ingrijpen. "In deze Litouwse soldaten op te pakken die zaak helpen tanks niet, we zijn wijs na de onafhankelijkheidsproclama- genoeg zo iets niet te herhalen", al- tie waren gedeserteerd en naar Li- dus Ligatsjov. touwen teruggekeerd, hoewel Sov- Verscheidene Westeuropese lan- jet-president Gorbatsjov had geëist den hebben gisteren ambassadeurs De Zweedse minister-president Ingvar Carlsson heeft Sovjetpre mier Nikolai Ryzjkov in een per soonlijke boodschap geschreven dat Zweden erop staat dat Moskou zich onthoudt van militair optreden in Litouwen. Want, zei hij in een dagbladinterview, "de Sovjetpoli- tiek van de glasnost zou een slechte naam krijgen als er militair geweld gebruikt wordt". Ook de Ameri kaanse minister van defensie Che- régelrechte buitenlandse hulp boden moet worden zoals Oosteuropese. Het Litouwse parlement heeft za terdag de besprekingen voortgezet over de vorming van een nieuwe re gering waaraan meerdere partijen moeten deelnemen. Romualdas Si- korskis van de onafhankelijke com munistische partij werd tot kunnen berechten. En dat i andere feite precies hetgeen de c illen. SEMTEX - Libië heeft ontkend dat het bij elkaar 1000 ton Semtex heeft gekocht van Tsjechoslowakije, zoals de Tsjechoslo waakse presi dent Vaclav Havel in Londen heeft financien gekozen. Generaal gezegd. "Hij poogt het Westen een eneens plezier te doen. Ik denk niet dat we hem serieus kunnen nemen", aldus de Libische ambassadeur bij de VN ter v Marionas Misukonis communist en vroeger vice-chef van de KGB in Litouwen, blijft mi- verklaarde gisteren dat militair parlement binnenlandse zaken. Het Ali al-Tureiki. Semtex i zich uiterlijk zaterdag bij hun eenheden moesten verv< gen. President Landsbergis heeft de Sovjetunie ontboden om bij hen te protesteren tegen het optre den van Moskou in Litouwen. De Deense minister van buitenlandse ingrijpen "aanzienlijke, negatieve gevolgen" zou hebben voor de be trekkingen tussen beide super machten. Gewelddadig ingrijpen in Litou wen zal waarschijnlijk ook nadelige i ook kneed- i motie dat de regeringsmacht automatisch zou worden overgedragen aan de Litouwse diplomatieke vertegen- 'oordiger in Washington als de bare explosieve stof die ideaal voor terroristen omdat ze reukloos is en dus niet kan worden opge spoord door snuffelhonden. Boven dien kan Semtex niet worden gering wordt gearresteerd of aange- dekt via de gebruikelijke detectors vallen. op vliegvelden.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1990 | | pagina 5