Honger drijft Etiopiërs opnieuw van huis
NABIJ
Wereldraad blijft 'l
in greep Roemenië
Van der Vtis: Ik ga niet als
raadslid zitten wijsneuzen
iREPORTAGE
Gezichtsbepalende wethouder Amsterdam stapt op na nederlaag
GEESTELIJK LEVEN
Hongaarse kerk wil excuses over zwijgen
MAANDAG 26 MAAKT lj
NAIROBI In de Hoorn
van Afrika is een nieuwe
hongertocht op gang geko
men. Zoals zo vaak in het
verleden is gebeurd, hebben
honger en oorlog in Etiopië
en Sudan tienduizenden be
rooide mannen, vrouwen en
kinderen uit hun huizen ge
dreven op een wanhopige
speurtocht naar voedsel. Ve
len zullen echter geen voed
sel vinden.
door
Reid Miller/AP
Terwijl de Verenigde Naties en
particuliere hulporganisaties alles
op alles zetten om de al veel te lang
opgehouden voedseltransporten op
gang te brengen en de regering en
het verzet in Rome vredesbespre
kingen zijn begonnen, voegen
steeds meer mensen zich bij de exo
dus uit de kapotgeschoten dorpen
en geblakerde akkers.
Volgens de VN worden alleen al
in het noorden van Etiopië meer
dan 4 miljoen mensen met de hon
gerdood bedreigd. In het zuiden
van Sudan dreigt een half miljoen
mensen eenzelfde lot. Bij de laatste
grote hogersnood van 1984-85, toen
in het westen met onder meer de
verkoop van de plaat 'Wé Are the
World' massale hulpacties werden
gevoerd, zijn in Etiopië bijna een
miljoen mensen door honger omge
komen. Volgens een hulpverlener
in de Etiopische hoofdstad Addis
Abeba dreigt nu hetzelfde te gebeu
ren. "Als we de hulpverlening niet
snel op gang krijgen zullen de men
sen bij bosjes gaan sterven", zei hij.
Voedsel is er wel, maar door nieu
we gevechten tussen het Etiopische
leger en de in het noorden opereren
de rebellenorganisaties is het tot nu
toe onmogelijk geweest het af te le
veren bij de mensen voor wie het
bedoeld is.
Het probleem heeft de aandacht
van de hoogste instanties. In Was
hington werd onlangs bekend dat
minister van buitenlandse zaken
James Baker zijn Sovjet-ambtge
noot Eduard Sjevardnadze heeft
voorgesteld gezamenlijk te probe
ren een staakt-het-vuren tussen de
Etiopische regering en de twee re
bellenorganisaties tot stand te bren
gen. Daarmee zouden de voedsel
transporten op gang kunnen komen
en een begin worden gemaakt met
maatregelen om dergelijke calami
teiten in de toekomst te voorkomen.
Wellicht als resultaat van de inter
nationale inspanningen heeft Etio
pië afgelopen woensdag nieuwe on
derhandelingen aangeknoopt met
GENEVE (GPD) De Hongaarse bisschop Karoly Toth wj
dat de Wereldraad van Kerken een boodschap stuurt naar dj
christenen in Roemenië waarin openlijk schuld wordt beledei
voor het zwijgen over de schendingen van mensenrechten i|DEb
het tijdperk-Ceausescu.
Toth diende op de eerste dag van
de bestuursvergadering in Genè-
ve een motie in. Ook van Neder
landse zijde werd aangedrongen
op een publieke schuldbekente-
In de top van de Wereldraad is
grote verdeeldheid over de na
sleep van de kwestie-Roemenië.
Secretaris-generaal dr. Emilio
Castro blijft volhouden dat de
Wereldraad gedaan heeft wat hij
in de gegeven omstandigheden
kon en wel via de weg van de 'stil
le diplomatie'. De voorzitter van
het bestuur, dr. Heinz Joachim
Held, erkende wel dat er fouten
zijn gemaakt.
De Nederlandse afgevaardigde
ds. Marja van der Veen-Schenke-
veld vond dat de gang van zaken
beschamend is voor de oecume
nische beweging. "We hebben het
uitgangspunt dat we niet alleen
ir de kerken moeten luisteren
ar ook naar andere stemmen.
In de kwestie-Roemenië hebben
e de stem van de lijdende bevol
king niet gehoord. Een schuldbe
lijdenis zou op zijn plaats zijn".*
Bisschop Toth zei dat de We
reldraad bereid moet zijn lering te
trekken uit "de pijnlijke les die
God ons wil leren met de gebeur
tenissen in Oost-Europa". Vol
gens de bisschop moeten de ker
ken opkomen voor de rechten
de mens, ongeacht de politie
ke situatie waarin zij leven. Hij
viel scherp uit over de wijze waar
op de Roemeense kerkleiders vo
rig jaar met dreigementen en ma
nipulatie de Wereldraad van een
veroordeling afhielden.
Woensdag zal het bestuur tij
dens een openbaar debat over de
situatie in Oost-Europa de degens
kruisen over het gevoerde beleid.
"We hebben gedaan wat we
meenden te moeten doen", zei
Castro gisteren. "IJet kan interes
sant zijn om achteraf te evalueren
wat goed was en wat fout, maar
belangrijker is dat we ons bezin-
hoe we verder moeten. We
kunnen niet altijd de gevangene
blijven van meneer Ceausescu".
De discussie van woensdag
wordt in Genève met enige span
ning tegemoet gezien. De belang
rijkste spreker is ds. Laszló Tö-
kés, de Hongaarstalige Roemeen
predikant, wiens persoon in
december de directe aanleiding
werd tot de demonstraties die de
revolutie inluidden. In verschil
lende interviews heeft Tókés de
afgelopen maanden kritiek geuit
op de Wereldraad en andere inter
nationale kerkelijke organisaties.
Misschien zijn we niet duidelijk
lLubb
ding
moer
geweest over wat we wilden b|geme
reiken, opperde dr. Held gistere!week
De steun voor de zaak van c "verst
mensenrechten en de noodzaa) reu2
om in contact te blijven met dleger
lidkerken mogen in ons belei dat n
niet tegenover elkaar worden gi
zet. We hadden dat na de discus
sie i
Moskou duidelijker moetei I—I
maken. Het is niet geheel correo X _l
gegaan en er valt een hoop te le
ren van deze ervaring.
Dr. Held zei in zijn rapport aai VI
het bestuur dat de Wereldraad d|
kerken in Oost-Europa moet hel
pen om van de nieuw ontstam X/Di
mogelijkheden gebruik te mq
ken. Het gaat dan vooral om ge
tuigenis en dienst op geestelijk e| HA/
materiaal gebied. De mislukkinjHaai
van het socialistische systeerivan
moet gevolgen hebben voor ha geve
oecumenische denken inzake so de 1
ciale ethiek en politieke ordejsche
ning. den
In het document 'VeranderinHaa
gen in de communistische landeijTh.
en enkele conclusies voor de kertigd
ken en de Wereldraad', heeft dj niet
Wereldraad voor het eerst open D>
lijk over de misdaden van het stareeh
dief
linisme geschreven.
Aartsbisschop
Robert Runcie
neemt afscheid
LONDEN (AFP/Rtr) Aartsbis
schop Robert Runcie van Canter
bury, hoofd van de Anglicaanse
Kerk, heeft gisteren aangekon
digd dat hij in januari 1991 zal af
treden. Hij heeft koningin Eliza
beth, die officieel aan het hoofd
i de Kerk van Engeland staat,
op de hoogte gesteld van zijn
Runcie (68) kondigde zijn ver
trek aan op de dag dat hij precies
tien jaar primaat is van de wereld
wijde Anglicaanse Kerk, die in to
taal zeventig miljoen leden telt.
Officieel zou hij pas in oktober
1991 moeten aftreden, als hij ze
ventig jaar wordt.
Runcie, een ijverig voorstander
'an kerkelijke eenheid en een
scherp criticus van het beleid van
de Britse premier Margaret That
cher, is de afgelopen tien jaar on
danks zijn boodschap van verzoe
ning ook zelf voortdurend onder
werp van kritiek geweest.
Runcies toenadering tot de
Rooms-Katholieke Kerk leverde
storm van protest op van An
glicaanse zijde. Toen hij in okto
ber 1989, bij een bezoek aan paus
Johannes Paulus II, zei niet afwij
zend te staan tegenover een sym
bolische vorm van het pausschap,
werd hij onder meer "c.rypto-pa-
Dist" en "reactionair" genoemd.
Bar breekt lans
voor roepingen
ROTTERDAM (ANP) - Bisninj
schop R. Ph. Bar van Rotterdamvro<
wil dat de gelovigen in zijn bis doo
dom beter hun verantwoordelijk d
heid beseffen voor de groei vannoe
het aantal roepingen. sch.
"Wij hoeven niet veel moeite tehij 1
doen om te constateren dat heivijfi
voor de Heer soms erg moeilijk adv
geworden is om zich verstaanjspa
baar te maken", aldus Bar in eenguli
brief aan alle gelovigen bij gele- H
genheid van zondag Laetare (halfjte t
vasten). |Vas
Bar beklemtoont, dat de RKeen
Kerk niet zonder ambtsdragers'fou
en bedienaars (priesters, diakenshui
en pastoraal werk(st)ers) kanwel
voortbestaan. De situatie in het
gezin, de school en de parochie'
kunnen van grote invloed kun-Qp
nen zijn op iemands besluit te kie-;nej.
zen voor een gewijd leven. Ou-me
ders, onderwijsgevenden en deujj:
parochiegemeenschap hebben:|ecj
daarom een grote verantwoorde-L-.,
lijkheid.
Als zij het christendom voorle-L
ven, goede keuzes maken op het1
gebied van de media, "positief en
opbouwend" over de kerk spre-|||
ken en "de stem van de Heer nietig
belachelijk maken", is de kans'giy
groter dat mannen en vrouwen f|f
kiezen voor het priesterambt, een
leven-als religieuze of een functie;
in de kerk. 10]
Het bisdom Rotterdam wil metiju,
een reeks van activiteiten het pro-'val"
fessioneel werken in de kerk on-Jzot
der de aandacht van de gelovigen |me
brengen. |cer
Wei
Hereniging EKD. Een specialeicre
werkgroep onderzoekt of er on-We
der de 120 synodeleden van de24.
Evangelische Kerk in Duitslandivei
(EKD) voldoende steun bestaatl
voor een extra zitting van de sy-i^
node deze zomer. Het onderwerp,
zou de hereniging van de Evange-(E(j
li§che Kerken in de Bondsrepu- &1'
bliek en de DDR moeten zijn. Deidr
synode synode van de DDR-kerk Ja<
waarschuwde vorige maand voor ne
te grote haast. De synode van de,e^
EKD komt volgens plan in no-vv'
vember bijeen. Een extra zitting m'
kan worden gehouden, als min-|ëe
stehs dertig synodeleden zichj
daarvoor hebben verklaard. 'V
'Bijstandswet'. Er moet een^y.
'kerkelijke bijstandswet' komen,!g.
waarop hervormde gemeenten in!
de grote steden een beroep kun-
nen doen als zij opeens zelf pro-
jecten moeten gaan bekostigenjgt
die eerst door de landelijke kerk.
werden betaald. Dit idee werd za-)^
terdag in Utrecht geboren op een|Vf
bijeenkomst van het Beraad Gro
te Steden van de Hervormde
Kerk. De tijdelijke projecten, die
door het Hervormd Evangelisato-
risch Beraad of uit de Generale
Kas worden bekostigd, blijken in
de praktijk moeilijk te kunnen
worden voortgezet door de arm
lastige grote-stadskerken zelf.
Tsjechoslowakije. De paus
heeft in Tsjechoslowakije zes
nieuwe hulpbischoppen be
noemd. Tot 1988 hield de toenma
lige communistische regering de
benoeming van bischoppen te
gen. De paus zal 21 en 22 april eer
bezoek brengen aan Tsjechoslo
wakije. Het is het eerste Oost-
blok-land, buiten zijn moeder
land Polen, dat de paus bezoekt.
Voorzangers. Met een uniek
concert van zeven chazzaniem
(voorzangers) is gisteren in Am
sterdam de viering van het 175-ja-
rig bestaan van het Nederlands
Israëlitisch Kerkgenootschap
van start gegaan. Het is voor het
eerst dat zo'n grote groep voor
zangers in West-Europa optreedt.
een van beide rebellenorganisaties,
en gezegd de andere volgende
maand in Nairobi te zullen treffen.
Een klein konvooi met 110 ton
voedsel heeft deze week voor het
eerst ongehinderd het omstreden
gebied kunnen passeren tussen een
door het leger bezette provinciestad
en een rebellenbolwerk in het noor
den.
Proef
De Etiopische kerkelijke groepen
die het transport van het voedsel or
ganiseren, spraken van een proef
transport, maar waren opgetogen
over het succes. Toch kunnen zij op
hun best slechts een miljoen honge
renden in de provincies Tigre en
Wollo, en wellicht in het zuiden van
Eritrea, bereiken - niet meer dan
een kwart van de nooddruftigen.
Het Volksbevrijdingsfront van Ti
gre, waarmee de Etiopische rege
ring onderhandelingen is begon
nen, beheerst sinds vorig jaar heel
Tigre en grote delen van Wollo en
Gondor.
De Verenigde Naties, die eind vo
rig jaar om 1,1 miljoen ton voedsel
hulp hebben gevraagd, haddden ge
hoopt het grootste deel te kunnen
distribueren via de Rode-Zeehaven
Massawa. Maar net toen de eerste
zendingen in februari arriveerden
verbrak de grootste bevrijdingsbe
weging, het Eritrese Volksbevrij
dingsfront, een staakt-het-vuren dat
bijna een jaar had standgehouden
en zette over een 320 km breed front
de aanval in.
Na drie dagen meldden de rebel
len Massawa te hebben ingenomen.
De artillerie- en luchtaanvallen
waarmee de Etiopische regering het
offensief beantwoordde hebben ve
le tonnen westers graan vernietigd.
Of de haven nog gebruikt kan wor
den is niet bekend, maar zowel de
haven als de enige weg naar de
landinwaarts gelegen provincie
hoofdstad Asmara, die nog in han-.
den is van de regering, zijn door de
gevechtshandelingen onbereikbaar
geworden.
Zwerftocht
De hulporganisaties zeggen dat al
meer dan 30.000 mensen de gevaar
lijke tocht hebben afgelegd uit het
noorden van Etiopië naar het buur
land Sudan of naar door de regering
gecontroleerde gebieden in Etiopië,
die zelf nauwelijks voedsel hebben.
Omdat zij geen toegang hebben tot
de noordelijke gebieden kunnen de
hulpverleners het aantal honger-mi-
granten niet tellen. "We weten al
leen dit: Het is slecht en het wordt
erger".
Gehoopt was dat een doeltreffen
de distributie dit jaar een herhaling
zou voorkomen van de massale
hongertocht in 1984-85, toen hon
derdduizenden mensen naar slecht
voorbereide voedingscentra trok
ken. De meesten stierven onder
weg, en van degenen die het haal
den stierflater alsnog een groot deel
-de meesten niet eens door onder
voeding, maar door ziekten tenge
volge van overbevolking.
In Sudan bestaat een soortgelijke
situatie. Bovendien zijn daar de af
gelopen maanden tienduizenden
mensen op de vlucht geslagen voor
de al zeven jaar durende burgeroor
log.
Vorig jaar zijn de VN erin ge
slaagd duizenden mensen in het
zuiden van Sudan van de honger
dood te redden, en de tweede fase
van de 'Operation Lifeline Sudan'
moet volgens plan volgende maand
ingaan. Dinsdag heeft het Sudanese
Volksbevrijdingsfront zich echter
tegen de VN-operatie uitgesproken
omdat deze de regering zou bevoor
delen. Onduidelijk was of de rebel
len zich daadwerkelijk tegen de
transporten zouden verzetten als
deze in ongewijzigde vorm worden
doorgezet.
Etiopiërs op de vlucht voor de honger. Net als in 1987 zijn ook nu tiendui zenden mannen en vrouwen weer op weg uit hun geboortestreek gegaan op
zoek naar het voedsel dat hen door de voortdurende gevechten tussen het regeringsleger in het verzet niet kan bereiken. <foto gpd)
len waren deze taken gedelegeerd
aan mensen die niet democratisch
gekozen waren, ambtenaren die
niet werkelijk ter verantwoording
geroepen konden worden".
Van der Vlis vreest niet, zoals te
genstanders van de deelraden, voor
een extra bureaucratische drempel.
"Om dat te vermijden moet de ge
meente zich bij haar toezichthou
dende taak forse beperkingen op
leggen. Nog meer dan de provincies
dat nu doen ten opzicht van ge
meenten. Het wordt pas fout en dif
fuus als te veel "lagen" zich gaan be
moeien met een bepaalde zaak. De
stadsdelen moeten een soort VNG
(Vereniging Nederlandse Gemeen
ten) vormen om tegenwicht te bie
den aan centralistische tendenzen
die iedere hogere overheid nu een
maal heeft".
Wat hij persoonlijk liever niet in
de geschiedenisboeken ziet ver
meld is het vertrek uit Amsterdam
van de Sociale Verzekeringsbank.
Van der Vlis was tegen een uitbrei
ding van de bank ook al gaf die de
garantie dat de Apollohal, die daar
voor moest worden opgeofferd, zou
worden herbouwd. "Ik schaam me
daar nog steeds voor als ik langs dat
prachtige gebouw loop. Het staat nu
leeg. Doodzonde". Van der Vlis zal
zelf niet meer de gelegenheid te krij
gen die fout te herstellen. Een even
tuele. terugkeer in de actieve Am
sterdamse politiek in de toekomst
noemt hij "hoogst onwaarschijn
lijk".
Irritaties
Ondanks de nederlaag van de PvdA
noemt Van der Vlis het veelgehoor
de verwijt over de arrogantie van de
sociaal-democratische bestuurders
nog steeds "onterecht". Hij trekt
een vergelijking tussen de econo
mie en de politiek. Zolang de zaken
goed gaan is iedereen tevreden. Zo
dra het slechter gaat stapelen de ir
ritaties zich op.
"Ergernis over fouten blijft lan
ger hangen dan de vreugde over de
dingen die goed gaan. Dat staat op
zich los van de kwaliteit van wat je
doet. Wat betreft mijn portefeuille,
in die twaalf jaar heb ik een veel
heid aan beslissingen genomen
over iets dat schaars is in deze stad:
ruimte. We hebben ongetwijfeld
fouten gemaakt. Voeg daar nog bij
dat mensen jaren PvdA hebben ge
stemd omdat ze die partij in de rege
ring wilden hebben. Nu het zo ver is
hoeft het niet meer zo nodig. Het re
sultaat van al die factoren bij elkaar
opgeteld heet in de economie een
"krach". In de politiek een verkie
zingsnederlaag".
AMSTERDAM (ANP) - In de loop
van woensdagavond, toen tussen
tijdse uitslagen steeds duidelijker
maakten dat de PvdA ook in Am
sterdam afstevende op een verplet
terende nederlaag, had hij zijn be
sluit in feite al genomen. "Ik dacht
zo ongeveer bij dertien zetels: als de
uitslag er zo uit gaat zien dan hoort
er in Amsterdam geen college met
vier PvdA-wethouders meer te zit
ten. Dan moet iemand weg". Die ie
mand ben ik, besloot Michael van
der Vlis toen twaalf van de eenen
twintig zetels behouden bleven.
Michael van der Vlis (46) kwam in
1974 voor de PvdA in de Amster
damse gemeenteraad. Vier jaar later
werd hij wethouder verkeer en ver
voer, ruimtelijke ordening en taxi
zaken. Verder kwamen de porte
feuilles IJ-oevers, stadsdelen en on
der meer het parkeerbeleid voor
zijn rekening.
Compacte stad
In de jaren zeventig introduceerde
hij het beleid dat later bekend is ge
worden als de "compacte stad". Dit
beleid heeft er in Amsterdam voor
gezorgd dat de leegloop naar met
name randgemeenten praktisch tot
stilstand kwam. Er werden tiendui
zenden woningen gebouwd in de
gaten in de stad en in het havenge
bied.
Op het gebied van het verkeer
bond Van der Vlis de strijd aan met
de auto's in de binnenstad en pro
beerde hij het openbaar vervoer te
bevorderen waarvan in zijn ogen de
afbraak was begonnen onder minis
ter Smit-Kroes. Zijn opvattingen
leidden soms tot felle reacties van
mensen die zijn voorstellen te ver
vonden gaan. Zo dreigde hij bin
nenstadsbewoners het bezit van
een auto te ontzeggen en werd hem
door andere criticasters een te ver
doorgeslagen "tram-hobbyisme"
verweten.
Van der Vlis was één van de drij
vende krachten achter de IJ-oever-
plannen en totstandkoming van de
deelraden. De toekomstige ontwik
kelingen zal hij vanaf de zijlijn moe
ten volgen. Van der Vlis: "Het is per
definitie zo dat je niet alles dat je in
gang hebt gezet helemaal kunt af
wikkelen. Het wethouderschap is
een eindige activiteit. Twaalf jaar
geleden voorspelde ik mijn vrouw
dat het maximaal acht jaar zou du
ren. Dat was de normale politieke
cyclus binnen de partij. Tot mijn
verrassing en genoegen werd het
vier jaar langer".
Hij had zich zijn afscheid echter wel
wat anders gewenst dan door de
verpletterende nederlaag. En om
als raadslid te gaan "wijsneuzen" in
de richting van zijn opvolger ziet hij
niet zitten. "Als je zolang wethou
der bent geweest vind ik dat je roy
aal afscheid moet kunnen nemen en
je opvolger niet voor de voeten
moet gaan lopen. Hoed je voor men
sen die zichzelf deskundig vinden.
Aanblijven als raadslid zou dan be
tekenen dat ik me niet mag bemoei
en met de terreinen die me interes
seren. Het lijkt me niet goed voor
het raadswerk als ik me bezig hou
met zaken waar mijn interesse niet
naar uitgaat, of ga lopen chagrijnen
vanaf de zijlijn".
Is hij aangeslagen? "Nee, maar
wel een beetje ontregeld. Ik heb nog
geen enkel idee wat ik nu ga doen.
Gelukkig hebben we goede sociale
voorzieningen in ons land en is de
wachtgeldregeling niet slecht".
Een schrale troost: PvdA-lijstrek-
ker Etty voorspelde hem een ver
melding in de geschiedenisboeken.
Hoe hoopt Van der Vlis zelf de his
torie in te gaan? "^lijn grote trots
zijn de stadsdeelraden. Ik ben er ab
soluut van overtuigd dat die in het
het belang van de burgers zijn. Poli
tici moeten voor wensen en klach
ten aangesproken kunnen worden.
Het is volstrekt ondenkbaar dat je
als wethouder van een grote stad
zelf overal aandacht aan kunt beste
den. Voor de komst van de stadsde-
Van der Vlis: zolang de zaken goed gaan is iedereen tevreden.
(foto ANP)
