Ik dcwht: Heerwat heb ik misdaan
Libië kreeg tonnen
springstof
van Tsjechen
D66 kan gewonnen zetels
zonder problemen bezetten
NIPO: Idezer bleef weg uit protest
Inbreng Den Haag was nog
nooit zo klein als woensdag
'Bedrijven moeten aantal
buitenlanders melden'
Gemeente moet onnodige
bijstand terug eisen
VRIJDAG 23 MAART 1990
BINNENLAND/1 BUITENLAND/ECONOMIE
PAGINA 9
'Voldoende voor 150 jaar terrorisme'
LONDEN - De Tsjechische communistische regering heeft
Libië voldoende springstof geleverd om het hele internatio
nale terroristendom de komende 150 jaar van bommen te
voorzien. In totaal, zo heeft de Tsjechoslowaakse president
Vaclav Havel gisteren in Londen onthuld, heeft het regime-
Husak zo'n duizend ton van de plastic explosieven naar Li
bië verscheept.
Het zogeheten semtex is onder ter
roristen razend populair. Het is
reukloos, het is onzichtbaar voor
röntgenmachines, het wordt niet
opgemerkt door metaaldetectoren
en er is slechts 200 gram van nodig
om een vliegtuig op te blazen. "Je
kan er tegenaan schoppen, het in
water onderdompelen of er een luci
fer onder houden, het blijft intact.
door
Cees van Zweeden
Je kan het tien jaar in de grond be
graven, en l}et daarna alsnog ge
bruiken", vertelde veiligheidsex
pert Michael Yardley. Met de hoe
veelheid semtex die Tsjechoslowa-
kije sinds de jaren '60 heeft uitge
voerd, kunnen vijf miljoen vliegtui
gen worden opgeblazen.
Tsjechoslowakije, dat van ouds
her al een wapenproducerende na
tie was, is het enige land ter wereld
dat de geelachtige, op boetseerklei
gelijkende substantie vervaardigt.
"Het absurde van de zaak is nog dat
Tsjechoslowakije geen cent ver
diende aan de export", zei Havel
gisteren. "Het werd op bevel van de
regering weggegeven".
Praag exporteerde de plastic ex
plosieven naar Libië, vanwaar het
een weg vond naar terroristen aller
landen. In 1988 werd met het spul,
dat verstopt was in een casette-re-
corder, de Pan Am-Boeing boven
het Schotse Lockerbie opgeblazen
(270 doden). Ook de aanslag op een
Franse DC-10 vorig jaar boven de
Sahara (170 doden) zou zijn uitge
voerd met semtex.
Op de Britse eilanden wordt sem
tex onder meer gebruikt door de
IRA, het verboden Ierse Republi
keinse Leger.
DEN HAAG (ANP) - Plaatselijke
politieke partijen hebben woensdag
bij de gemeenteraadsverkiezingen
wisselende resultaten behaald. In
veel gemeenten scoorden de lokale
ongebonden partijen goed. In ande
re gemeenten werden ze wegge
vaagd.
Algemene tendens was dat met
name gemeentelijke lijsten en de
lijsten van Gemeentebelangen het
goed deden (vooral in Noord-Bra
bant), terwijl vele andere kleine par
tijtjes, veelal gegroepereerd onder
de noemer "overige" nauwelijks
succesvol waren bij de kiezer. Plaat
selijke politieke affaires lieten soms
hun sporen na in de uitslag, maar
ook heel vaak niet.
De Leidse prof. dr. Wim Derksen
meent dat ondanks de invloed van
de landelijke politici, de gemeente
raadsverkiezingen van woensdag
lokaler zijn geweest dan ooit tevoor.
Juist door de lage opkomst hebben
lokale vraagstukken bij de raads
verkiezingen een grotere rol ge
speeld dan werd verwacht. "Met die
lage opkomst op zich ben ik niet
blij, maar-wel met het feit dat de in
breng van de landelijke politiek
kleiner was dan ooit". Serieuze lo
kale politieke partijen 'Verlevendi
gen" de politiek, meent Derksen.
"Ik hoop dat die trend zich doorzet,
en eigenlijk ben ik daar wel van
overtuigd".
De Leidse hoogleraar kan nog
niet helemaal overzien in hoeverre
de lokale en plaatselijke lijsten er
het bij de verkiezingen hebben af
gebracht, omdat er onder deskundi
gen verschil van mening bestaat
over de vraag of bij voorbeeld een
combinatie van D66 en PvdA als
een lokale partij moet -worden be
schouwd.
Gemeentebelangen
Woordvoerster Oostrom-Roozend-
aal van de Brabantse Onafhankelij
ke Fracties (B.O.F.) ziet de winst
van 75 zetels van Gemeentebelan
gen en gemeentelijke lijsten in
Noord-Brabant (tegenover een ver
lies van 60 zetels voor "overige" lijs
ten) als zeer positief. "Ik denk dat
de plaatselijke politiek toch meer
aanspreekt dan het gestechel van de
landelijke politici", zegt ze.
Dat plaatselijke lijsten vaak ook
verlies leden, is haar niet ontgaan.
Per saldo hebben de recente raads
verkiezingen echter een "positieve
rekensom" voor plaatselijke Onge
bonden politieke groeperingen op
geleverd. Die resultaten moeten nu
politiek in de zin van wethou
derszetels worden vertaald.
Oostrom: "Je kunt niet zonder meer
zeggen dat politici van landelijk po
litieke partijen maar de dienst moe
ten uitmaken in de gemeenten".
Sommige plaatselijke partijen be
haalden woensdag opmerkelijke re
sultaten. Gemeentebelangen Tie-
tjerksteradeel bijvoorbeeld, ge
ducht tegenstander van Friese
plaatsnamen op de wegbewijze-
ringsborden, deed voor het eerst
mee aan de verkiezingen en behaal
de meteen vier zetels. De Friese Na
tionale Partij (FNP) boekte zes ze
tels winst in vergelijking met de
raadsverkiezingen van vier jaar ge
leden.
Andere opvallende resultaten
werden geboekt in plaatsen als
Kampen en Schoorl. In het eerste
stadje behaalde Alert van de om
streden oud-PvdA-wethouder Kra
nenburg drie zetels, tot groot ver
driet van burgemeester H.
Kleemans. Kranenburg moest twee
jaar geleden uit het Kamper ge
meentebestuur verdwijnen, nadat
hij tot voorwaardelijke gevangenis
straf was veroordeeld wegens on
tucht met drie medewerksters van
de gemeente.
In Schoorl stemde de liberale
aanhang massaal op de plaatselijke
partij Gemeentebelangen, die overi
gens sterke overeenkomsten ver
toont met de liberale partij. De WD
kon in de Noordhollandse plaats
niet meedoen aan de verkiezingen
omdat de kandidatenlijst te laat was
ingeleverd. Gemeentebelangen
steeg van drie naar zes zetels.
Nijenrode
Een vertegenwoordiger van oplei
dingsinstituut Nijenrode mag bin
nenkort de groepering Lijst 6 in de
raad van Breukelen vertegenwoor
digen. Plaatselijke politieke affaires
lijken in steden als Winschoten,
Apeldoorn, Arnhem en Amersfoort
grote invloed op de uitslag van de
gemeenteraadsverkiezingen te heb
ben gehad, maar de plaatselijke lijs
ten profiteerden daar in beperkte
mate van. Vooral D66 en Groen-
Links (of zoals in Winschoten CPN)
profiteerden in deze steden van het
onverwacht grote verlies van de
PvdA, dat hier nog sterker was dan
elders in het land.
In Winschoten (met grote interne
problemen in de PvdA) behaalde
een nieuwe sociaal-democratische
partij slechtë één zetel. Hetzelfde
gold voor de Liberale Volkspartij
Apeldoorn (LVA), die zich pal op
stelt voor de bouw van een nieuw
stadhuis in Apeldoorn en met één
zetel in de raad komt. De LVA werd
opgericht nadat de plaatselijke
VVD vorig jaar wegens de politieke
kwestie uiteenviel. Zeven van de
acht WD-gemeenteraadsleden
keerden onlangs niet terug op de
lijst voor de gemeenteraadsverkie
zingen.
DEN HAAG Het onderzoeksin
stituut NIPO ziet de lage opkomst
voor de gemeenteraadsverkiezin
gen als een 'hele zware motie van
wantrouwen aan het adres van de
politiek'. "Ook in de uitslag van de
stembusstrijd herken ik protest",
meent NIPO-onderzoeker Leo van
Doorn. Zijn grote tegenspeler van
bureau Burke/Interview, Maurice
de Hond, meent dat het ontbreekt
aan 'meeslepende, hete politieke
kwesties'. "Geen wonder dus dat de
kiezer er het nut niet van inziet de
gang naar de stembus te maken.
Laks en ongeïnteresseerd", aldus
De Hond over niet-stemmers.
door
Margreet Vermeulen
Intomart-onderzoeker Tom van
Dijk zet de conclusies van een aan
tal belangwekkende onderzoeken
naar kiezersgedrag nog eens op een
rij. "In wetenschappelijk opzicht is
de meest verantwoorde uitspraak
over het verschijnsel niet-stemmen:
we weten er gewoon niet zoveel
Over één ding zijn de opiniepei
lers het opmerkelijk eens. Met een
opkomstpercentage van 61,9 pro
cent voor de gemeenteraadsverkie
zingen is deze week een historisch
dieptepunt bereikt. Maar verder
gaat de eensgezindheid niet.
Maurice de Hond meent dat het
dieptepunt voorlopig is. "De op
komstpercentages vertönen een ge
staag dalende lijn, voor alle verkie
zingen". De golfbeweging die ande
re onderzoekers in de cijfers ont
dekken, is volgens De Hond maar
schijn. "De dalende lijn werd ge
maskeerd door de grote belangstel
ling van de kiezer voor de Tweede
Kamer-verkiezingen van '86 en '82",
aldus De Hond.
In '82 leidde de val van de - feite
lijk doodgeboren - rooms-rode coa
litie tot een verhevigde gang naar de
stembus. Ook in '86 was de opkomst
'absurd hoog', zoals De Hond het
uitdrukt, omdat 'links Nederland'
zich toen ten doel had gesteld de
macht te breken van de rechts/con
fessionele coalitie.
NIPO-onderzoeker Van Doorn
ziet in die twee pieken in de op
komstpercentages juist een bevesti
ging voor zijn stelling dat 'toevallige
factoren' de hoofdrol spelen. "Er zit
een lichte trend in de cijfers naar
een lage opkomst, dat is waar. Maar
toevallige factoren zijn veel bepa-
lender".
Tweede keus
Volgens NIPO-onderzoeker Leo
van Doorn is het merendeel van de
niet-stemmers thuis gebleven uit
protest. "Uit boosheid over wat de
politieke partijen in de gemeente
raad te bieden hebben, is men of
niet gaan stemmen öf men heeft een
extreme keuze gedaan (CD, CP) öf
men heeft op de partij van de twee
de keus gestemd (D66)", aldus Van
Doorn.
In de opinie-peilingen is D66 al
jaar in jaar uit de grootste partij als
'partij van de tweede keus', zoals
Van Doorn het noemt. "Wat bete
kent het nu als kiezers massaal de
rollen omdraaien en hun stem uit
brengen op de partij van hun twee
de keus? Dat betekent dat de 'gewo
ne partij' hen niks meer te bieden
heeft".
De verkiezingsstrijd in Amster
dam past 'perfect in dit plaatje',
vindt hij. "De enige echte campag
ne die in de hoofdstad is gevoerd,
had als thema dat men vooral niet
op de heersende macht (de PvdA)
moest stemmen. Ook weer uit pro
test, en wel tegen de wijze waarop
de PvdA-bestuurders zich isoleren
van de bevolking".
Volgens Maurice de Hond mist de
kiezer een prikkel om zijn huis uit te
gaan. "In een tijd van polarisatie en
hete politieke hangijzers kon je ten
minste nog eens kwaad worden op
een partij. Nu is het allemaal een pot
nat. Er is één issue: het milieu. Maar
ik zou niet weten wat het verschil in
milieu-standpunten is tussen de
PvdA, het CDA en de WD".
Daar komt nog eens bij, meent De
Hond, dat de leidende figuren in de
politiek geen 'nationaal sausje' over
de gemeenteraadsverkiezingen
hébben gegoten. "Daardoor vindt
men de verkiezingen gewoon min
der interessant; iets waar de kleine
partijen automatisch garen bij spin
nen. Als nationale kopstukken de
toon zetten voor lokale verkiezin
gen zijn dat Lubbers en Kok,,
kortom de machthebbers. Als die
zich stilhouden, voelen de kiezers
zich vrij eens op een andere partij te
stemmen". De Hond is ervan over
tuigd dat voor het merendeel van de
D66-stemmers de 'uitspat
ting' eenmalig zal zijn, zich in ieder
geval niet zal herhalen bij Tweede
Kamerverkiezingen.
Tom van Dijk van Intomart vreest
dat 'de kunst der profetiéen' hem
niet gegeven is. "Er is nauwelijks
onderzoek naar stemgedrag ge
daan. Dergelijk onderzoek is ontzet
tend ingewikkeld. Voor politieke
opinie-peilingen krijg je altijd men
sen, die politiek interessant vinden.
Mensen die politiek een zooitje vin
den, krijgen wij moeilijk te pakken.
Die denken natuurlijk als ze ons aan
de lijn krijgen: geef mijn portie
maar aan fikkie"
"Ten tweede willen mensen zich
altijd mooier voordoen dan ze zijn.
Daardoor wordt de waarheid nogal
eens geweld aangedaan", aldus Van
Dijk. "Om een goede indruk op de
ondervrager te maken, zeggen veel
mensen dat ze gaan stemmen, ter
wijl ze daar in hun achterhoofd nog
vraagtekens bij zetten".
Het meeste onderzoek naar stem
gedrag betreft de zeventiger jaren.
"De geschiedenis kent teveel onge
node gasten om aan te nemen dat er
niets is veranderd", waarschuwt
Van Dijk. Hij wijst bij voorbeeld op
het proefschrift van Elsinga uit 1984
waarin geen enkel verband werd
aangetoond tussen stemgedrag en
leeftijd. De enquête onder niet-
stemmers die Maurice De Hond
woensdagavond hield, wijst op het
tegendeel. De thuisblijvers zijn
veelal tussen de 18 en 24 jaar. Van
de 65-plussers daarentegen is 65
procent trouw stembusganger.
Een van de weinige zekerheden
is, dat regelmatige kerkgangers ook
regelmatige stembusgangers zijn.
Van de traditionele aanhang van de
kleine christelijke partijen is
woensdag slechts 15 procent thuis
gebleven, blijkt uit de enquête van
De Hond. Van de PvdA-kiezers
bleef maar liefst 35 procent thuis.
Het CDA schurkt daar met 30 pro
cent overigens dicht tegenaan.
Maurice De Hond tilt niet zwaar
aan de lage opkomst. "Ze moeten
het zelf weten als ze een kans laten
liggen", vindt hij. "Uiterst pijnlijk.
De kiezers gooien toch iets weg
waarvoor jarenlang harde strijd is
geleverd", vindt daarentegen Van
Dijk. Ook Van Doorn vindt dat de
opkomst te denken geeft. "Let wel,
perioden van politieke kalmte en la
ge opkomst worden altijd gevolgd
door turbulentie en instabiliteit.
Denk maar aan de zestiger jaren in
Frankrijk."
DEN HAAG (ANP) - D66. de grote
winnaar van de gemeenteraadsver
kiezingen van woensdag, verwacht
geen grote problemen bij het bezet
ten van de 422 raadszetels die de de
mocraten in het hele land erbij ge
wonnen hebben. In geen enkele ge
meente is het aantal kandidaten op
de lijst kleiner dan het aantal zetels
dat is behaald. D66 krijgt in de nieu
we gemeenteraden in totaal 651 ze
tels.
Een woordvoerder van D66 wees
er gisteren op dat sterke winst voor
al gerealiseerd is in plaatsen waar
toch al een vrij sterke D66-afdeling
aanwezig was. Ook is men niet be
ducht voor "gelukszoekers", die ge
bruik hebben gemaakt van de ster
ke winst van de partij. Toen immers
vorig najaar over de kandidaatstel
ling besloten werd door de afdelin
gen tekende zich nog absoluut niet
de enorme winst af die woensdag is
geïncasseerd.
Een andere waarborg voor kwali
tatief goede raadsleden wordt ge
zien in het feit dat D66 de afgelopen
jaren een vrij gestaag groeiproces
heeft doorgemaakt. Degenen die
zich op de kieslijsten gekandideerd
hebben zijn vaak degenen die al lan
ger actief zijn binnen de partij-afde
lingen. Hoofdzakelijk zou er sprake
kunnen zijn van verrassing bij kan
didaat-leden die er volstrekt niet op
gerekend hadden dat ze, gezien hun
plaatsing op de lijst, tot raadslid ge
kozen zouden worden.
Naar verwachting zal ook het aan
tal wethouders sterk toenemen, op
het moment heeft D66 nog 14 wet
houders in het hele land. Maar nu
D66 bijvoorbeeld in Den Helder
met 11 zetels verreweg de grootste
partij is geworden en in Amsterdam
de tweede partij, zal dat aantal onge
twijfeld sterk toenemen. Ook in dit
opzicht voorziet men geen grote
problemen. "Voorzover die er zou
den zijn. zijn het hoofdzakelijk
luxe-problemen", zo karakteriseer
de de partijwoordvoerder de situa
tie.
Gemeenteraad
Amsterdam
strijdt
tegen racisme
AMSTERDAM (ANP) - Openlijke
bestrijding van het racisme wordt
de taak van de nieuwe gemeente
raad in Amsterdam. Alleen de in
wetten en verordeningen vastgeleg
de rechten van de gekozen Centrum
Partij- en Centrum Democraten-le
den zullen worden gerespecteerd.
Dit voornemen maakten vertegen
woordigers van de nieuwe fracties
in Amsterdam gisteren na overleg
bekend.
"Door de versterking van de CP
en de CD in de Amsterdamse raad
voelen vele Amsterdammers zich
bedreigd", aldus een verklaring van
de fracties. "Hoewel de democrati
sche politieke partijen onderling op
veel punten van mening verschil
len, maken zij zich sterk om de vei
ligheid van alle Amsterdammers de
komende vier jaar te waarborgen",
Ongeveer 750 mensen hebben
gisteravond een demonstratieve op
tocht gehouden door de Amster
damse binnenstad uit protest tegen
de verkiezing van de extreem-recht
se partijen.
AMSTERDAM (ANP) - Het minis
terie van sociale zaken en werkgele
genheid wil bedrijven verplichten
om openbaar te maken hoe veel bui
tenlandse werkenmers zij in dienst
hebben. Minister De Vries zei giste
ren in Amsterdam op een symposi
um over de positie van minderhe
den op de arbeidsmarkt dat dit 'Ca
nadese rapportagemodel' wordt in
gevoerd, nadat de overheid zelf haar
leven heeft gebeterd en aantoon
baar veel werkloze mensen uit etni
sche minderheden in dienst neemt.
Op het symposium werd een
overeenkomst ondertekend waarbij
het centrale bestuur van de arbeids-
bureaus-nieuwé-stijl, inclusief
werkgevers en vakbeweging, zich
verplicht in de komende vijf jaar
een kleine 100.000 arbeidsplaatsen
te reserveren voor etnische minder
heden. Dit jaar plaatsen de arbeids
bureaus er een kleine 13.000.
Deze inspanningsverplichting,
die vooral op regionaal niveau in
overleg met organisaties van min
derheden gestalte moet krijgen, be
tekent een verdubbeling van de
aantallen. Ook zullen de arbeidsbu
reaus bij wijze van proef honderd
arbeidsbemiddelaars met een etni-
sche-minderheidsachtergrond in
dienst nemen. Die worden speciaal
voor hun landgenoten ingezet.
Momenteel zijn er ongeveer
100.000 mensen uit etnische min
derheden werkloos, met een sterke
overtegenwoordiging van laag op
geleide, langdurig werkloze Turkse
en Marokkaanse jongeren.
Het KNOV, de belangenbeharti
ger van het midden- en kleinbedrijf,
heeft zich onlangs in een overeen
komst met het Landelijk platform
van minderheidsgroeperingen ook
al verplicht om meer werklozen uit
etnische minderheden in dienst te
Het CNV heeft zich daar, zo signa
leerde bestuurder Vonk van het
KNOV, wat snerend en laatdun
kend over uitgelaten. Ten onrechte,
betoogde hij. Het is geen schande
dat kleinere bedrijven, die kampen
met toenemende tekorten aan ge
schoolde werknemers (bouw- en in
stallatiebedrijf, elektrotechniek,
metaalnijverheid en garagebedrijf),
naar de werkloze minderheden kij
ken. Zo snijdt het mes aan twee
kanten.
Schone witmaker
ROTTERDAM (GPD) - Het che
misch bedrijf Tiofine in het Botlek-
gebied heeft een fabriek in gebruik
genomen voor de produktie van ti-
taandioxyde (een witmaker voor
verven, plastic en papier). De fa
briek produceert schoner omdat
wordt gewerkt met chloride in
plaats van met sulfaat. Dat scheelt
afvalzuurlozingen op de Nieuwe
Waterweg. Eind 1989 moest Tiofine
de produktie stilleggen. De Raad
van State wees toen een verzoek af
voor een tijdelijke verlenging van
haar lozingsvergunning van sulfaat.
Wöltgens (PvdA) wijt verldezingsnederlaag aan lage opkomst
DEN HAAG (ANP) De Tweede Kamer heeft gisteren ingestemd met het
wetsvoorstel dat gemeenten verplicht bijstand die onnodig of ten onrechte
is verleend terug te vorderen van de uitkeringsgerechtigde of te verhalen
op de ex-echtgenoot. De Kamer had al eerder zijn zegen gegeven aan een
wetontwerp met die strekking, maar dat werd later (vier jaar geleden) ge
torpedeerd door de Eerste Kamer.
Tot dusver staat het gemeenten vrij of zij uitgekeerde bijstand wel of niet
willen verhalen op de ex-partner die onderhoudsplichtig is. Met het wets
voorstel wil het kabinet tegengaan dat ex-echtgenoten zich aan hun ali
mentatieverplichtingen onttrekken of hun voormalige partner ertoe bewe
gen af te zien van zo'n uitkering en in plaats daarvan een beroep te doen op
de bijstand. Volgens een ruwe schatting kan de maatregel 200 miljoen gul
den per jaar opbrengen, maar de Kamer denkt dat die berekeningen aan de
optimistische kant zijrn
Wie bezwaar heeft tegen tegen het terugvorderen van bijstand moet in
beroep bij de kantonrechter. Staatssecretaris Ter Veld (sociale zaken) wél
de bezwaren eigenlijk via een bezwaarschrift bij B en W en Gedeputeerde
Staten uiteindelijk terecht laten komen bij de Kroon.
DEN HAAG - De Partij van de Ar
beid heeft sinds 1977 in verkiezings
campagnes altijd garen gesponnen
bij polarisatie in de politiek. Socia
listen versus christendemocraten
en liberalen. Een belangrijk deel
van de aanhang van de andere link
se partijen stemde PvdA. Nu zij na
twaalf jaar weer in de regering zit en
maatjes is geworden met het QDA,
loopt het kiezersvolk en masse weer
terug naar D66 en Groen Links.
door
Wim Molog en
André Vermeulen/ANP
Deze verklaring geeft Thijs Wölt
gens, sinds een half jaar fractievoor
zitter van de PvdA in de Tweede
Kamer, aan de voor hem deprime
rende verkiezingsuitslag van
woensdagavond. "En nu kunnen
we natuurlijk wel weer gaan polari
seren, maar zo eenvoudig ligt het
niet", zegt hij de volgende middag
in zijn werkkamer in Den Haag.
De lage opkomst is volgens Wölt
gens de belangrijkste boosdoener
van het povere resultaat. Het succes
van de PvdA in het zuiden van het
land bij de gemeenteraadsverkie
zingen van 1986 was vooral te dan
ken aan de hoge opkomst, meent
hij. Campagneleider en partijsecre
taris Alard Beck had er enkele we
ken geleden al voor gewaarschuwd:
de PvdA zou extreem last gaan krij
gen van een massaal thuisblijven
der kiezers.
Wöltgens weet geen oplossing
waarmee de teloorgang een halt
moet worden toegeroepen en de ste
ven weer op winstkoers kan worden
gericht. Wel geeft hij twee sugges
ties in overweging die de bevolking
een grotere betrokkenheid bij de lo
kale politiek zouden kunnen geven:
door het volk te kiezen burgemees
ters en het houden van referenda
(volksstemmingen over belangrijke
onderwerpen) in de grotere steden.
Thijs Wöltgens: "Ik ben de laatste om niet te erkennen dat er dingen moeten veranderen
Dat is overigens het gedachtengoed
van D66 en haar leider Hans van
Mierlo, de grote winnaar van
woensdag.
.Kortademigheid
Partijvoorzitter Marjanne Sint
komt volgende week woensdag
naar het Binnenhof om met de frac
tie eens stevig van gedachten te wis
selen over de "herkenbaarheid" van
hetgeen de sociaal-democraten
sinds het aantreden van het kabi-
net-Lubbers III in de Kamer bezig
houdt.
Wöltgens: "Ik ben de laatste om
niet te erkennen dat er dingen moe
ten veranderen, maar ik ben een
beetje bedutht voor een hectisch
activisme. Je kunt in drie of vier
maanden niet zichtbaar maken dat
het beleid van de PvdA een ander
beleid is dan van het vorige kabinet.
De ^herkenbaarheid mag niet een
kwestie worden van al te veel kort
ademigheid".
Omstandig legt de opvolger van
Wim Kok in de Kamer uit dat zijn
partij tijdens de kabinetsformatie
van vorige herfst bewust heeft ge
kozen voor regeringsdeelname.
Volgens hem was de keuze voor nog
eens vier jaar oppositie een makke
lijker beslissing geweest. "Dan had
den we weer kunnen gaan polarise
ren. Maar het kan niet zo zijn dat de
grote groep mensen die op de PvdA
stemt, zo lang buiten de regering
blijft".
Wöltgens waakt ervoor om de
"basisgedachten" van de partij ter
discussie te stellen. Redelijke inko
mensverhoudingen, een baan voor
iedereen, sociale voorzieningen op
peil houden, een beter milieu en een
efficiënter openbaar vervoer blijven
wat hem betreft de PvdA-items. "Er
3 nog op vele fronten ongelijkheid,
lat is in wezen onze inspiratiebron
oor de sociale vernieuwing", zegt
Niet verkrampt
Een verontrustend verschijnsel
vindt de fractievoorzitter het gerin
ge aantal jongeren dat nog PvdA
stemt. Volgens het bureau van opi
niepeiler Maurice de Hond neemt
de aanhang af naarmate de kiezer
jonger is. Van degenen die woens
dag op de PvdA hebben gestemd
was slechts 16 procent jonger dan 25
jaar.
Wöltgens wijst erop dat jongeren
hun mening nog wel eens wijzigen,
dus vanuit dat perspectief is er wei
nig reden de toekomst met vreze te
gemoet te zien. Maar aan de andere
kant is er onder de huidige genera
tie jongeren toch duidelijker dan
vroeger "een zekere carrièregericht
heid" die leidt tot afstandelijkheid
van de politiek in het algemeen, zo
stelt hij vast. De PvdA zou wat hem
betreft pogingen in het werk moe
ten stellen om het sociaal engage
ment te vergroten.
De Limburgse leider van de soci-
aal-democraten kan niet wakker lig
gen van de kritiek op zijn eigen
functioneren als fractievoorzitter.
Hij heeft geen zin om zich ver
krampt te gaan profileren, zodat hij
elke dag in de krant staat. "Ik wil
best het spreekgestoelte in de Ka
mer beklimmen en een wetsont
werp behandelen, maar dat heb ik
Voorhoeve en Van Mierlo sinds het
debat over de regeringsverklaring
ook niet meer zien doen". Refere
rend aan de bekendheid van zijn
voorgangers Kok en Den Uyl zegt
hij "natuurlijk wel vanuit een ach
terstandspositie"- te moeten opere-
Thijs Wöltgens wekt daags na de
verkiezingsuitslag niet de indruk
ernstig aangeslagen te zijn. "Maar
toen ik vanochtend opstond en de
kranten zag, dacht ik: Heer, wat heb
ik misdaan".
