80 JONGE VIOLISTEN STRIJKEN OM DE EER Ad 's-Gravesande weg bij Holland Festival Ik ben van nature nogal verlegen' Geveilde aquarel Van Gogh moet in Frankrijk blijven Rameau als striptease Robert Paul blijft imitator Duitsers kwaad: geen Duitstalige Van Gogh-catalogus Somieveld-prijs enorme stimulans voor Reinder van der Naait AMSTERDAM "Merk je dat je in een omgeving verkeert, waarin je onvoldoende tot ontplooiing kunt komen, dan is er maar één remedie moge lijk: weg wezen!" Die les geeft Reinder van der Naait het publiek mee. De winnaar van de vorige week uitgereik te VVim Sonneveld-prijs weet waarover hij praat. Zeker drie keer in zijn 33 jaar oude leven voegde de in Utrecht woon achtige cabaretier de daad bij het woord. door Eric van der Velden Toen hij zo'n vijftien jaar geleden als Fries/Groningse middelbare scholier merkte, dat zijn dynamiek niet overeen kwam met die van het platteland, greep hij met beide han den de mogelijkheid aan om te gaan studeren in Enschede. Maar helaas: de opleiding van de TH lag hem niet, en de Tukkers, ach beste men sen hoor, maar nu niet bepaald een volk van veel woorden. En hij hield juist zo van verbale vindingrijk heid. Dus daarom maar weer: weg De volgende halte was de leraren opleiding in Utrecht. Werkelijk warm kon hij alleen lopen voor de cabaretoptredens die op gelegenhe den als introductieavonden werden verzorgd, maar keurig afmaken deed hij de opleiding wel. Er moest immers aan de toekomst worden gedacht. Redelijk welgemoed - 'ik hou van kinderen! - begon hij met het lesgeven in wis- en natuurkun de. Al snel bracht de lieve jeugd hem tot op de rand van overspan nenheid. Dat pubers zich zo grof, zo brutaal, zo hard en ongeïnteres seerd konden opstellen, dat was een schok voor hem. Weg wezen, dacht' hij dus, en hij werd automatise ringsdeskundige bij een grote ver zekeringsmaatschappij. De laatste driejaar sleet hij achter de computerterminal. De collega's waren aardig. Het werk stond hem niet tegen. Maar waarom kreeg hij dan toch geregeld iets opstandigs over zich? Dan moést hij gewoon de stilte op de afdeling automatisering met één of andere waanzinnige act doorbreken. De collega's namen hem dat zeer in dank af, die lachten zich rot. Hij zelf werd er niet vrolij ker van. Het besef drong door dat de enige plek waar hij zich wel hele maal thuis kon voelen, wel eens het theater zou kunnen zijn. Weg wezen was nu makkelijker gezegd dan ge daan. Geef als je de dertig bent ge passeerd maar eens een vast inko men op'voor zoiets onzekers als het cabaret. Niet eens met veel vertrouwen in de zaak meldde hij zich aan bij de orga nisatoren van het Amsterdams Kleinkunst Festival. Voor een eer ste verkennende stap. Moeiteloos rolde hij door de voorronde heen. De volgende dag had hij meteen al een impresario aan de lijn die hem aanbood om hem verder te begelei den. Toen begon hij er pas echt in te geloven. Keihard ging hij aan werk om zijn optreden tot de vereiste der tig minuten uit te bouwen. Elke snipperdag werd er aan besteed. Hij mikte op een finaleplaats. Het werd vorige week dinsdag in het Amster damse Nieuwe de la Mar theater de hoofdprijs. "Ik was ervan overtuigd dat de Vlaamse groep Belangrijk zou winnen", zegt hij. "Die jongens volgen professionele opleidingen en zijn gewoon veel verder dan ik". Maar de jury verkoos de onge kunstelde charme van Van der Naait. Hoe denkt deze Utrechter nu verder te gaan? "Ik wil vooral goed blijven beseffen dat ik nog aan het begin sta", zegt hij. "Ik ga er yanuit dat ik mijn baan bij de verzeke ringsmaatschappij nog wel een tijd je moet houden. Watje vaak bij win naars van cabaretconcoursen ziet, is dat ze meteen een avondvullend programma gaan maken. Dat is ris kant. Als een publiekje een half uur leuk vindt, wil dat nog niet zeggen datje ook anderhalf uur leuk wordt gevonden. Hoe langer een program ma duurt, hoe meer je zwakke pun ten gaan opvallen. Eerst wil ik ver der schaven aan wat ik heb, daarna zie ik wel weer verder". Reinder van der Naait weet wat hij wil. Hij kent zijn sterke punten: het brengen van imitaties, en vooral ook het ontspannen gemak waar mee hij in staat is om met het pu bliek te communiceren. Als je hem aan het werk ziet, is het nauwelijks voor te stellen dat hij vrijwel geen podiumervaring heeft. Moeiteloos weet hij een gemoedelijke huiska mersfeer te creëren. Dit dank zij zijn sympathieke uitstraling en zijn dicht bij huis gehouden onderwerp keuze. "Vergis je niet", zegt Reinder van der Naait, "het lijkt misschien alsof het me allemaal heel makkelijk af gaat, maar in werkelijkheid ben ik super geconcentreerd. Voordat je weet schiet je de fout in. Dan krij gen je teksten iets ingestudeerds. Dan ben je niet meer leuk, maar dan dóe je leuk. Dat overkwam me tij dens de try-out voor de halve finale. Er zaten toen heel weinig mensen in de zaal en ik heb gemerkt dat ik dat moeilijk vind. Ik heb veel respons nodig, anders raak ik onzeker. Dan ga ik te veel doen en verlies ik mijn gevoel voor timing". Finkers In recensies is Reinder van der Naait al vergeleken met de Tukker- se cabaretier Herman Finkers. "Daar ben ik nu niet zo blij mee", zegt hij. "Ik waardeer Finkers, maar ik wil natuurlijk geen epigoon van henvzijn. En ik geloof ook niet dat ik dat ben. Finkers brengt bij bij mijn weten geen imitaties. Boven dien speel ik meer dan hij in op de actualiteit. Grappen om te grappen, wil ik niet. Het moet wel ergens over gaan. Ja, dat quasi klungelige heb ik ook wel een beetje in mijn presentatie, maar dat zit gewoon in me. En het is niet eens helemaal ge speeld. Ik ben pas vier maanden se rieus met cabatet bezig, vind je het dan gek dat mijn optreden nog niet overal even 'af is?" Waarom is Van der Naait niet meteen van de middelbare school naar de kleinkunstacadenie ge gaan? "Ja, dat vraag ik me nu ook af. Toen ik acht was, riep ik al dat ik artiest wilde worden. Mijn ouders hebben die ambitie geen moment serieus genomen. Ze hadden iets van: 'Ach ja, en straaljagerpiloot lijkt je natuurlijk ook wel wat'. Dan ga je op een gegeven moment zelf ook maar aannemen dat het beroep van cabaretier voor jou kennelijk niet is weggelegd. Daar komt bij dat ik van nature nogal verlegen ben. Ik ben dus een laatbloeier, wat iets an ders is dan een té-laatbloeier. De ko mendejaren hoop ik te bewijzen dat het nooit te laat is om een andere weg in te slaan." Reinder van der Naait: "Ik ben dus een laatbloeier, wat iets anders is dan een té-laatbloeier". (fotoANP) AMSTERDAM (GPD) - Ad 's-Gra vesande vertrekt per 1 januari 1991 als directeur van het Holland Festi val. Dat heeft hij zijn bestuur gister middag laten weten, 's Ochtends ontkende hij zijn vertrek nog in alle toonaarden. Het Festival-bestuur onder leiding van prof. Arie van der Zwan voert inmiddels gesprekken over een mogelijke opvolger, die per 1 september van dit jaar be noemd zou moeten worden. Volgens 's-Gravesande is er geen sprake van een conflict. "De samen werking met het nieuwe bestuur verloopt voortreffelijk. Ik ga weg omdat ik het na zeven jaar wel wel letjes vind. Ik heb ook altijd gezegd dat ik deze functie voor een beperkt aantal jaren wilde uitoefenen. Het wordt tijd dat iemand anders een nieuwe koers inslaat. Ik kijk met ge noegen terug op een enige, plezieri ge en vaak ook wonderlijke tijd", 's- Gravesande heeft nog g£en nieuwe baan gevonden, "maar dat mag nooit een reden zijn om te blijven zitten. Bovendien heb ik tussentijds voldoende aanbiedingen gehad, dus over mijn toekomst hoef ik mij geen zorgen te maken". De positie van 's-Gravesande was al langer omstreden. Onder zijn be wind ontstond een begrotingste kort van bijna vier miljoen gulden. Het bestuur werd na een drietal ver nietigende rapporten gedwongen af te treden. Slechts met een miljoe nen-lening van WVC kon een faillis sement voorkomen worden. Door de benoeming van Arie van der Zwan als opvolger van Frits Becht werd 's-Gravesande in de praktijk onder curatele gesteld. Met aanvul lende subsidies van WVC, Econo mische Zaken en de gemeente Am sterdam slaagde Van der Zwan erin de begroting fors op te krikken. Met zijn vertrek houdt 's-Gravesande de eer aan zichzelf. Directeur-generaal Culturele Za ken van WVC drs. Jan Riezenkamp zegt verrast te zijn door de beslis sing van 's-Gravesande. 'Ik heb er kennis van genomen.' Riezenkamp ontkent dat er druk is uitgeoefend op 's-Gravesande om te vertrekken. Over een mogelijke opvolger wil hij zich niet uitlaten. "Ik wacht met grote belangstelling en groot ver trouwen verdere voorstellen van het bestuur af'. '1754 - Slag om Rameau' door de Stichting Oude Muziek en Theater. Regie: Javier Lo pez Pinón. Decor: Jan Klatter. Kostuums: Mari-Anne Laan. Medewerkenden: Marian ne Hund (mezzo-sopraan), Frank Peren boom (dans), Onno Roozen (acteur), David Percy (klavecimbel). Gezien in Diligentia op 20 maart. Volgende voorstellingen: 21 maart 20.45 uur, Rijnlands Lyceum, Oegst- geest; 25 maart 14.30 uur, Parktheater, Al phen a.d. Rijn. DEN HAAG De opzet is veel belovend: een theaterproduktie over de 'Guerre des bouffons'; de komediantenoorlog die in 1754 in Parijs de aanhangers van de stati ge Franse opera en het luchtige Italiaanse muziektheater met el kaar op de vuist deed gaan. De uitwerking blijkt aanvankelijk ui terst mager. Een jonge prima don na uit de oude school, heerlijk overspannend reagerend, wordt in haar eigen kleedkamer gecon fronteerd met een Italiaanse Ar- lecchino en de gril van de theater directeur om een Franse 'tragédie lyrique' te combineren met een kluchtig Italiaans intermezzo. Even lijkt het een slap aftreksel van 'Ariadne auf Naxos' te wor den, maar het voorspel (ook deze 'Slag om Rameau' is verdeeld in een 'voorspel' en een 'opera') loopt dood, voornamelijk door gebrek aan inventiviteit bij het ontwerpen van een plot en het schrijven van de dialogen. Fragment uit '1754 - Slag om Rameau. Het conflict zelf komt ook nauwe lijks uit de verf. De zangeres zingt een paar fragmenten uit 'Dar- danus' van Rameau, de Arlecchi- no doet een dansje, maar wat de Parijzenaars precies bezighield, blijkt hooguit middels enkele on dramatische (en helaas soms on verstaanbare) tekstfragmenten. Als de 'opera' zelf begint, is de he le 'Guerre des bouffons' boven dien totaal vergeten en gaat het er* alleen nog maar om dat vier toe vallig op elkaar aangewezen per sonages voor een imaginaire vorst de 'Dardanus' proberen op te voeren. Het werd een danig 'uitgeklede' Rameau, maar het idee werkte en plotseling ontstond er een combi natie van muzikale striptease en theatrale slapstick waarbij geen inval te dwaas was en het hele tra ditionele operabedrijf, inclusief de sinds kort in zwang gekomen boven- of ondertiteling, in hoog tempo omver werd gehaald. Een voorstelling die heel zwak begon (mogelijk ook een beetje door premièrezenuwen?) groeide uit tot een onvervalste klucht met een tempo dat geen moment ver slapte. Aldus werd het toch nog leuk. PAUL KORENHOF 'Ruimtevrees', soloprogramma van en door Robert Paul. Muzikale begeleiding: Heimig van der Vegt, Erik Raayman en Jan Wolfkamp. Gezien op 20 maart in de Leidse Schouwburg. LEIDEN - Imiteren is en blijft zijn grote troef. Robert Paul kan nu eenmaal als geen ander perfect stemmen nabootsen. Martin Gaus, Carry Tefsen, Jos Brink - zij en anderen worden in deze nieu we show van Robert Paul mees terlijk getypeerd. Brink komt aan bod in een Wedden dat? - persifla ge, waarmee meteen een handige en herkenbare kapstok is gevon den om andere bekende persoon lijkheden en drie typetjes met een gekke weddenschap ten tonele te voeren. Dat is Robert Paul op zijn best. Het Martin Gaus-nummer heeft hij onlangs nog in hettv-program- ma van Ivo Niehe laten zien. Het verhaal is opgebouwd rond woordspelingen op dieren (in de trant van: hij kon geen uur zonder hond en geen dag zonder kater) en stelt de commercie van deze presentator aan de kaak. En dat aljes op die karakteristieke en thousiaste Martin-Gaus-toon ver teld. Alles bij elkaar genomen be slaat dit favoriete onderdeel in to taal nog geen dertig minuten. Dat is het grote probleem van Robert Paul. Met alleen imitaties kun je geen anderhalf uur durende one man show opbouwen. Dus doet hij ook andere dingen die echter bij lange na niet de kwaliteit van zijn specialiteit halen. Op het ge bied van kleinkunstsolisten zijn we in ons land behoorlijk ver wend. Toch is het slechts de hele groten voorbehouden om in je eentje het podium te kunnen be heersen. Als Robert Paul niet imi teert, maakt zijn optreden helaas een wat kalige indruk. Waar dat nu precies aan ligt, valt niet eens gemakkelijk te ont dekken. Hij zingt bijvoorbeeld ze ker niet slecht en heeft eveneens naar de nodige afwisseling in zijn programma gestreefd. Misschien zit het in de soms middelmatige kwaliteit van zijn teksten en in zijn presentatie die net iets te veel het opgezegde lesje blijft en caba reteske allure mist. Een echte conférence ontbreekt, het is een aaneenschakeling van voor- drachtjes. De liedteksten zijn nogal eens vaag en zweverig, en de sketches, zoals bijvoorbeeld de lotgevallen van een doe-het- zelver, de toespraak van de va- kantiereishostess en de kok met snelkookpan, liggen te zeer voor de hand. Bovendien werkt hij het thema van zijn show (met zijn ver blijf op de planeet Kubikus) erg onzorgvuldig uit. Slecht mag je het allemaal beslist niet noemen, maar het steekt povertjes af bij de onovertroffen kwaliteit van zijn imitaties. En die bepalen hooguit éénderde van zijn programma. WIJNAND ZEILSTRA PARIJS De aquarel 'De daken' die Vincent van Gogh in 1882 vanuit zijn Haagse zolderraam maakte, heeft gisteren op een veiling in Pa rijs ruim negen miljoen gulden op gebracht. Omdat de socialistische minister van cultuur Jack Lang ge bruik had gemaakt van een regel die door het fascistische bewind van maarschalk Pétain in het zoge naamde 'Vrije Frankrijk' indertijd was uitgekookt, mocht de aquarel na de verkoop Frankrijk niet verla ten. Daarom haalde het tijdens de veiling bij Drouot in Parijs gister avond niet de dertig millioen francs (tien miljoen gulden) die de experts van de transactie hadden verwacht. door Rudolph Bakker De toen 29-jarige Van Gogh was twee jaar bezig met schilderen toen hij in Den Haag tegen de zwangere Christine (Sien) aan liep, een jonge vrouw met een dochtertje waarvan de vader verdwenen was en die van de prostitutie leefde. Met een heili ge ijver, die hij van zijn zendelin- gentijd in de Borinage overgehou den moet hebben, deed Vincent al les om het leed van Sien te verzach ten en haar van de prostitie af te brengen. Hij was bij haar toen ze in een ziekenhuis in Leiden haar twee de dochtertje baarde, terwijl Van Gogh zelf voor de gelegenheid uit een Haags ziekenhuis was weggelo pen waar hij verpleegd werd voor een geslachtsziekte die hij bij Sien had opgelopen. In afwachting van de thuiskomst van Sien met de baby huurde Vin cent een bovenverdieping naast de ruimte aan de Schenkweg die ze eerst bewoond hadden. "De huur beloopt drie gulden in de week" schrijft Vincent aan zijn broer Theo (die toen al alles betaalde). "Drie gulden 's-weeks voor een groot bo venhuis, is zelfs in vergelijking van buurten als de Noordwal of Buiten- Lezers Schrijven De Hiërofant Als men (Sinterklaas)gedichten schrijft/ blijft men in contact met zijn Pie terbazen/ die de baas zijn over het onbewus te, de nacht./ Want wanneer men zijn rijmen gekuste pracht/ van de nacht laat zijn en op zich in laat werken/ als een mantra, zal men merken dat de lichtkracht/ van het bewuste, de dag, dra zijn knechten/ in het licht zet, zodat deez' bazen over de nacht/ een rots worden waarop men kan vertrouwen/ en het leven je toelacht. Pieterdina Hilligje Hoogendoorn (een zondagsdichter) Tevelshof 6 2311 NG Leiden (Reactie op Emiel Fangmann's re censie van een Zondagsdichtersfes- tival', een stuk dat afgelopen maan dag in deze krant stond. De kop bo ven dat artikel luidde als volgt: 'Hoe kunnen ze een mens zo martelen') ZELFPORTRET VAN GOGH - In de Amsterdamse vestiging van het veilinghuis Christie's aan de Cornells Schuytstraat is op 1 april tussen 10.00 en 16.00 uur het zelf portret van Vincent van Gogh te zien dat op 15 mei in New York zal worden geveild. Er wordt verwacht dat het portret, tussen de 20 en 30 miljoen dollar zal opbrengen. FRANKFURT De Amerikaanse jazz-pianist Chick Corea breed glimlachend nadat hij de Frankfur ter Muziek Prijs 1990 in ontvangst heeft genomen van Dr. Volker Hauff Corea kreeg de prijs gister avond uit handen van burgemeester Volker Hauff. Dit ter gelegenheid van een grote muziekbeurs die van af vandaag in Frankfurt wordt ge houden. (foto EPA) singels zeer weinig. En de ligging is voor een schilder voortreffelijk. Er is een gezicht uit het zolderraam dat toverachtig is". Het is dit uitzicht dat Van Gogh in zijn heilig maar nog onervaren enthousiasme aqua relleerde en dat gisteren in Parijs 'slechts' negen miljoen gulden heeft opgeleverd. De periode met Sien aan de Schenkweg Vincent had een ou de ijzeren wieg voor de baby op zijn nek naar boven gesleept was de enige in zijn opgejaagde leven waar in hij met een vrouw samenleefde waarvan hij begon te houden en met kinderen waarop hij buitengewoon gesteld was. In een opgewonden brief aan Theo schreef Vincent in die dagen nog: "Als je bij me komt, krijg je een paar van mijn acquarel- len cadeau 's-Morgens om vier uur zit ik al voor mijn zolderraam om te studeren Het zijn land schappen met een gecompliceerd perspectief Toch komt het juist daardoor dat ze in hun gevoel en hun karakter zo typisch Hollands zijn". Het aquarel was te koop aangebo den door de erven van de Franse collectionneur Georges Renand. Toen minister Lang daar lucht van kreeg, maakte hij gebruik van zijn recht om de export van het kunst werk te verbieden. De koper was gisteravond nog niet bekend. Het is niet noodzakelijkerwijs een Frans man. Ook een buitenlander kan zich voor een geringe negen miljoen gul den eigenaar noemen van een be scheiden aquarel dat de straatarme Vincent vanuit zijn dakraam met Sien en de kinderen nog op hun ma trassen van de weilanden achter de Haagse Schenkweg maakte. Hij mag het alleen nooit mee over de# grens nemen, een hoogst chauvinis tische regeling die kunstbezitters en veilingmeesters tot wanhoop brengt. Rotterdam wil eigen festival in plaats van Holland Festival ROTTERDAM (GPD) - In plaats van deelnemen aan het Holland Festival, wil Rotterdam een eigen kunstmanifestie. Die zou er al in 1992 moeten zijn, onder de naam Rotterdam Festival. Nog voor de komende zomer zal met het oog hierop een breed plan worden ge presenteerd. In tegenstelling tot het Holland Festival zou het Rotterdam Festival zich echter niet in de zo mermaanden, maar in het voor- of najaar moeten afspelen. Ook wordt voorgesteld om in 1992 in Rotterdam een topbijeen komst van vooraanstaande Europe se schrijvers, filosofen en andere wetenschappers het Europees kunstenaarsforum Gulliver te or ganiseren. Deze bijeenkomst, Gulli ver '92, krijgt als thema: de beteke nis van de steden in het verenigd Europa vanaf 1992. Verder wordt door het gemeente bestuur druk geijverd om het nog op te richten Nationale Vormge- vings Instituut in Rotterdam te ves tigen. De stichting van een dergelijk instituut wordt overigens pas in mei officieel voorgesteld in een nota van het ministerie van WVC. Eens in de drie jaar zou Rotterdam een grote internationale vormgevingsmani- festatie moeten opzetten onder naam 'Design Triënnale'. Die zou moeten worden gehouden in de Kunsthal, die in het park achter Musuem Booymans wordt ge bouwd. Eind 1992'of begin 1993 zou de eerste Triënnale kunnen worden gehouden. ADVERTENTIE AMSTERDAM (GPD) - Duitse kunstminnaars zijn kwaad dat er geen Duitstalige editie verschijnt van de catalogus bij de beide Van Gogh-exposities in Amsterdam en Otterlo. De door de stichting Van Gogh 1990 in de arm genomen Itali aanse uitgeverij Mondadori brengt catalogi uit in onder meer het Ne derlands, Engels, Frans, §paans, Italiaans en Japans, maar niet in het Duits. Volgens woordvoerster Madelei ne Wardenaar van de stichting is men er niet in geslaagd een Duitse co-producent voor het project te vinden. "Uiteraard betreuren wij dat ten zeerste, maar wij kunnen er niets aan doen. De bewering dat er opzet in het spel zou zijn, is volledig uit de lucht gegrepen". Een andere klacht betreft de tv- registratie. De Duitse televisie-zen ders zijn kwaad dat de stichting de exclusieve tv-rechten voor beide exposities verkocht heeft aan de Ja panse commerciële zender Asahi. Volgens Wardenaar is ook hier geen opzet in het spel. In de musea mag sowieso niet gefilmd worden. Met Asahi, die voor de rechten ander half miljoen gulden heeft betaald, is 'alleen afgesproken dat de Neder landse tv wat meer privileges heeft. Het gerucht dat de Duitse media zouden hebben opgeroepen tot een boycot van de twee exposities van wege 'schaamteloze commercialise ring' spreekt Wardenaar met klem tegen. 'Vrijwel alle belangrijke jour nalisten hebben zich opgegeven voor de voorbezichtiging op 27 maart en de voorverkoop verloopt ook in Duitsland uitstekend.' Vol gens Wardenaar wordt door onjuis te berichtgeving bewust een nega tief heeld geschilderd. "Van het interview dat de ARD met mij gehouden heeft, werden al leen de opmerkingen over geld uit gezonden. Verder deed men het voorkomen alsof de expositie in het Rijksmuseum wordt gehouden en begon het item met een meisje dat voor de camera haar t-shirt van Van Gogh uittrok. Op het Scheveningen Internationaal Muziek Concours 1990 spelen van 27 maart t/m 5 april 80 violisten uit 27 landen in het Circustheater te Scheveningen. Voorronden 27 t/m 29 maart, halve finales 31 maart t/m 2 april. Het Radio Symfonie Orkest o.l.v.Jan Stulen begeleidt de finalisten op 4 en 5 april. Informatie en kaartverkoop: Circustheater Scheveningen, 070-3558800 en VW Bespreekbureaus. Scheveningen Internationaal Muziek Concours Nationale-Nederlanden Ta) .Arthur Andersen G3HE3

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1990 | | pagina 29