LEIDSCH
DAGBLAD
Noodtoestand in Transsylvanië
NODIG!
Litouwen tart Moskou
met eigen grenswacht
Genezingskans bepaalt voorrang behandeling
Opkomst verkiezingen
iets lager dan normaal
Politie kan rijbewijs
straks snel innemen
WOENSDAG 21 MAART 1990
OPGERICHT 1 MAART 1860
No. 39195 Prijs fl. 1,35
UTRECHT - De kans op me
disch succes moet doorslagge
vend zijn als er op een intensive
care - afdeling van een ziekenhuis
maar één bed beschikbaar is, ter
wijl er twee patiënten voor opna
me in aanmerking komen. De
leeftijd van een patient mag al
leen worden meegewogen voor
zover deze van invloed is op die
kans op succes. Leefomstandig
heden of de waarde die een mens
voor zijn omgeving heeft, mogen
niet meetellen.
Dat staat in een nota over selec
tie die de Koninklijke Nederland
se Maatschappij tot bevordering
der Geneeskunde (KNMG) giste
ren heeft aanvaard.
Als er twee patiënten met gelij
ke 'medische kansen' zijn terwijl
er maar één bed beschikbaar,
mag loting nooit de keuze bepa
len, zo vindt het KNMG. De
meest urgente patiënt moet in dat
geval voorgaan. Dat betekent dat
er soms een IC-bed moet worden
leeggehouden of een bed moet
worden leeggemaakt.
Het verdelen van de intensive-
care bedden over de verschillen
de specialismen wijst het KNMG
af. Dat zou het criterium ten aan
zien van de beste kans op me
disch succes namelijk doorkrui-
Psychologische en sociale fac
toren die maken dat een patiënt
niet opgewassen is tegen een
(zware) behandeling en de na
sleep ervan, mogen bij de keuze
tussen patiënten worden meege
wogen. Het KNMG eist dan wel
dat er deskundigen op dit gebied
wordt geraadpleegd.
Een op ervaring gebaseerde
verwachting dat een patiënt na
een behandeling weer in een
slechte leefgewoonte vervalt, kan
eventueel bij de selectie een rol
spelen. De arts dient dit dan wel
tijdig met de patiënt te bespreken
zodat deze zijn gedrag kan aan
passen.
(pagina 11: 'In de praktijk zorgen
we dat iedereen in bed komt')
PEC Zwolle failliet
ZWOLLE (ANP) - PEC Zwolle is
failliet. Dat heeft rechbank van
Zwolle vanmorgen beslist. Het fail
lissement was aangevraagd door
Credit Lyonnais Bank Nederland,
die een vordering van 669.000 gul
den op de Zwolse eerste divisieclub
heeft. Volgens de advocaat van de
bank, mr. Ophof, kan PEC dat be
drag niet betalen. "Er worden vele
schone woorden over sanerings
plannen gesproken, maar er wordt
niets gedaan". Voorzitter Gaston
Sporre van PEC zei zeer teleurge
steld te zijn over de uitspraak. Hij
zei in hoger beroep te zullen gaan.
Zes doden en 300 gewonden bij gevechten Roemenen en Hongaren
BUDAPEST (GPD/Rtr/AFP/DPA) De Roemeense rege
ring heeft vanmorgen de noodtoestand uitgeroepen in het
district rond het stadje Tigru Mures in Transsylvanië na
nieuwe gevechten tussen de Hongaarse minderheid en aan
hangers van de extreem-rechtse organisatie Vatra Romane-
asca. Daarbij vielen vannacht zes doden en driehonderd ge
wonden.
Een eenzame kiezer vanmorgen rond. negen uiLr in het stemlokaal v
sisschool De Zonnewijzer aan het Zonlichtpad in de Leidse Merenwijk. (foto
DEN HAAG/LEIDEN (ANP/GPD)
Laag tot normaal. Dat was rond
het middaguur de meest gehoorde
mening over de opkomst bij de
raadsverkiezingen. In de grote ste
den had toen zo'n tien procent van
de kiesgerechtigden gestemd. In
Lisse werd een percentage gemeld
van bijna twintig procent, nog niet
eens de helft van vier jaar geleden.
De overige gemeenten in de regio
Leiden meldden met 15 tot 20 pro-
'cent een opkomst iets onder nor
maal.
In totaal kan in 607 gemeenten
vandaag door bijna 11 miljoen stem-,
gerechtigden worden gestemd. De
kiezers beslissen over de bezetting
van 10.455 raadszetels, 100 meer dan
in 1986. De opkomst bij de raadsver
kiezingen vier jaar geleden was 72,8
procent; bij de kamervepkiezingen
vorig jaar kwam 80 procent van de
kiezers op. De verwachting is dat de
opkomst vandaag lager uitkomt.
Niet in alle gemeenten worden
Polen zien
bedreiging in
hereniging
WARSCHAU (AFP) - Ruim twee
derde van de Polen beschouwt de
hereniging van Duitsland als een
I bedreiging voor hun land. Dertien
procent van de ondervraagden ziet
daar wel voordeel in, aldus een on
derzoek dat vandaag is gepubli
ceerd in de regeringskrant Rzecz-
pospolita.
Opvallend is dat ondanks alle re
serves toch nog 48 procent zich
voorstander toont van een Duitse
hereniging, terwijl slechts 39 pro
cent die afwijst. Een groot aantal
Polen (47 procent) vindt dat de Sov
jettroepen in hun land moeten blij
ven zolang de situatie in de beide
Duitslanden onduidelijk blijft. Bij
na een kwart is van mening dat de
Sovjettroepen onmiddellijk dienen
te vertrekken, terwijl evenveel Po
len vinden dat de ongeveer 40.000
Russen permanent moeten blijven.
Polen kreeg na de Tweede We
reldoorlog een deel van het voorma
lige Duitsland, waar nu nog altijd
een paar miljoen Duitsers wonen.
De Polen zijn bang dat een herenigd
Duitsland vroeger of later dit deel
I van Polen zal opeisen.
Perioden met zon
Vannacht af cn toe wat regen, wegtrek
kend naar het oosten. Overdag perio
den met zon en een kleine kans op een
bui. Minimumtemperatuur ongeveer 6
graden. Middagtemperatuur om
streeks 12 graden. Wind uit zuidwest
tot west. matig tot vrij krachtig, aan de
kust en op het IJssclmcer krachtig en
overdag af en toe hard.
De vooruitzichten voor vrijdag tot en
met maandag: Veel bewolking en van
tijd tot tijd regen bij een middagtem
peratuur van ongeveer 11 graden.
Vanaf zondag wisselend bewolkt
met enkele buien en enige daling van
temperatuur.
Donderdag 22 maart
zon op: 06.39 uur. zon onder: 18.56 uur;
maan op: 04.56 uur, maan onder: 13.22
Watersta;
hoog wat
cn 19.35 u
vandaag raadsverkiezingen gehou
den. In verband met gemeentelijke
herindelingen per 1 januari 1990
wordt niet gestemd in gemeenten
die met een herindeling te maken
krijgen zoals een aantal gemeenten
rondom Alphen aan den Rijn in
midden Zuid-Holland. De zittings
duur van de betrokken gemeentera
den is verlengd.
In de vier grote steden was rond
het middaguur gemiddeld 10 pro
cent van de kiezers langs geweest.
Leiden meldde een opkomst onder
die van vier jaar geleden. Ook elders
in het land bleef de opkomst rond
het middaguur achter bij die van
1986. Katwijk, Wassenaar en War
mond spraken over "een vergelijk
bare opkomst", maar een woord
voerder van de gemeente Oegst-
geest verwachtte dat de opkomst
uiteindelijk niet hoger dan 65 pro
cent zou uitkomen. Vier jaar gele
den lag de opkomst daar op 79,1
procent. Ook in Noordwijk was de
opkomst lager.
Op een paar plaatsen deden zich
incidenten voor. In Amsterdam
werd het landelijk hoofdkantoor
van de PvdA beklad om aandacht te
vragen voor een gekraakt complex
in Groningen. In Nijmegen werden
vier stembureaus beklad en sloten
dichtgekit. Met breekijzers moest
men zich toegang verschaffen.
Terwijl de regering het leger naar
Tigru Mures stuurde om de orde te
herstellen en de bevolking vanmor
gen vroeg "rustig en verantwoorde
lijk te betogen en het werk te her
vatten", riepen de plaatselijke vak
bonden op tot een algemene sta
king, die kennelijk wordt nage
leefd.
De onlusten ontstonden van
nacht toen 2.000 Hongaren in het
centrum kwamen te staan tegen
over evenzoveel Roemenen die wa
ren gewapend met zeisen en knup
pels. De Hongaren demonstreerden
tegen de discriminatie van de Hon
gaarse minderheid, die vooral in het
aan Hongarije grenzende Transsyl
vanië woont. Ze eisen onderwijs in
het Hongaars, meer invloed in het
plaatselijke bestuur en een eind aan
de stroom immigranten uit andere
delen van Roemenië.
De Hongaren hielden een demon
stratie in het centrum en bezetten
het gemeentehuis. Ook maandag
avond werd al gevochten in het
stadje. Vertegenwoordigers van de
Hongaarse minderheid verweten de
politie toen werkloos toe te zien hoe
Roemenen Hongaren in elkaar sloe
gen. Volgens het Roemeense pers
bureau Rompress zijn er ook de
monstraties in de steden Kolosvar,
Suceava en Craiova geweest.
In Tigru Mures was de situatie
volgens de Roemeense radio van
morgen nog gespannen, evenals in
omliggende dorpen. Legertroepen
patrouilleerden in de straten om de
bevolkingsgroepen uit elkaar te
houden. In de stad zouden zich van
morgen opnieuw activisten van bei
de partijen hebben verzameld om te
protesteren en leuzen te roepen.
De Hongaarse premier Nemeth
heeft de Roemeense regering ge
vraagd op te treden tegen Vatra Ro-
maneasca. Volgens Nemeth heeft
de organisatie fascistische trekken
en hij waarschuwde dat de gevol
gen niet zijn te overzien als Vatra
gewoon zijn gang kan gaan. Hij pro
testeerde er verder tegen dat de vei
ligheidstroepen niet al maandag
hadden ingegrepen.
(Pagina 7: Rellen tussen Hongaren
en Roemenen hebben eeuwenoude
wortels)
VILNIUS/MOSKOU (AFP/Rtr/D-
PA/UPI/AP) Litouwen heeft gis
teren de spanning verder opge
voerd door plannen bekend te ma
ken voor de vorming van een eigen
grenswacht. Moskou waarschuwde
maandag de naar onafhankelijk
heid strevende Litouwse regering
om geen eigen diensten in het leven
te roepen ter vervanging van Sov
jet-instellingen.
Fusie regionale spaarbanken
DEN HAAG (GPD) - De Bonds
spaarbank voor Midden, Noord en
Oost Nederland gaat fuseren met de
SNS Bank en de Coöperatieve Ver
eniging van Bondsspaarbanken. De
nieuwe combinatie van regionale
spaarbanken, die vanmiddag een
samenwerking aankondigden,
wordt bijna net zo groot als de Vere
nigde Spaarbank, de grootste parti
culiere spaarbank van Nederland.
Nog voor het einde van het jaar
vormen de drie spaarbanken, die ie
der een eigen vermogen van 1 mil
jard gulden inbrengen, een nieuwe
holdingmaatschappij waarin de
verschillende ondernemingen als
werkmaatschappijen opereren. De
nieuwe spaarbank heeft dan een ba
lanstotaal van 12 miljard gulden en
een net van 340 kantoren met 2300
personeelsleden.
De laatste jaren zijn vrijwel alle
spaarbanken samengeklonterd in
grotere ondernemingen. Begin ja
ren tachtig fuseerde een groot aan-
KLM betaalt meer
bij overboeking
SCHIPHOL (ANP) - De KLM gaat
vanaf 1 mei meer betalen aan passa
giers die niet mee kunnen op een
vlucht omdat het vliegtuig waar
voor zij geboekt hebben, vol is. De
minimale compensatie gaat van 60
naar 84 gulden en de maximale van
600 naar 835 gulden.
die wél een plaats heb
ben kunnen hun stoel afstaan aan
een 'overboekte' passagier. Maar
vrijwillige achterblijvers zullen
niet, zoals in de Verenigde Staten
gebruikelijk, met de KLM kunnen
loven en bieden over vergoeding
voor het afstaan van hun stoel. Zij
krijgen dezelfde compensatie als
waarvoor de 'overboekte' passagier
in aanmerking komt, aan wie zij
hun stoel afstaan.
tal spaarbanken in de Randstad en
Brabant tot de Verenigde Spaar
bank met 400 kantoren, een ba
lanstotaal van 13,5 miljard en ruim
3000 medewerkers.
De drie spaarbanken die nu sa
mengaan zijn alledrie zelf ook weer
ontstaan uit het samengaan van
plaatselijke en regionale spaarban
ken, die ongeveer de rest van de
landkaart van Nederland bedek
ken. De grootste is de Bondsspaar
bank voor Midden, Noord en Oost
Nederland. Iets kleiner is de SNS
Bank met een hoofdkantoor voor
Limburg in Maastricht en voor Gel
derland in Wageningen.
Het kleinst is de Coöperatie Vere
niging van Bondsspaarbanken W.A.
bestaat sinds 1980 als samenwer
kingsverband van bondsspaarban
ken in vooral het noorden en mid
den van van het land. De organisatie
heeft haar hoofdkantoor in Utrecht
en bezit behalve 86 vaste en ook 41
rijdende kantoren.
Volgens premier Kazimera
Prunskiene zal Litouwen binnen
tien dagen 37 grensposten inrichten
aan de grenzen met de Sovjetunie
en Polen, waar nu respectievelijk de
Sovjetpolitie en de KGB controle
ren. Volgens mevrouw Prunskiene
wil Litouwen duidelijk maken "dat
er een grens is die door ons land
wordt bewaakt en beschermd". Gis
teren was het overigens rustig in Li
touwen na de onrust over Sovjet
troepenbewegingen in het weekein
de. Minister van buitenlandse za
ken Eduard Sjevardnadze herhaal
de op bezoek in Namibia tegenover
zijn Amerikaanse collega James Ba
ker dat Moskou geen geweld zal ge
bruiken.
De Litouwse president Vytautas
Landsbergis heeft het Kremlin gis
teren bekritiseerd vanwege de spe
ciale veiligheidsmaatregelen bij
strategische punten in de repu
bliek, zoals de kerncentrale Ignali-
na. Sovjetpremier Nikolaj Ryjzkov
gaf maandag opdracht om alle vesti
gingen in Litouwen van nationale
bedrijven direct onder het bestuur
van Moskou te plaatsen. Landsber
gis zei het "eigenaardig" te vinden
dat de Sovjet-regering haar "be
voegdheden in Litouwen heeft uit
gebreid".
Sovjetpresident Gorbatsjov
waarschuwde intussen Estland zich
niet onafhankelijk te verklaren.
Volgens de Estse krant Paevaleht
zei hij tegen een naar Moskou ont
boden delegatie van de Estlandse
communisten dat "de door Litou-
f BAALBERGEN'S MEUBELPROMENADE KATWIJK BESTAAT 1 JAAR!
;0fc
Een feestelijke 10-daagse met
toeters en bellen. Wellicht wint
u éénderde van uw aankoop
bedrag terug in ons Grote
Kansspel!
wen gekozen weg doodloopt". De
daar zondag gehouden verkiezin
gen leverden net als in Letland een
overwinning voor de onafhankelijk
heidsbewegingen op. Volgens een
voorlopige uitslag hebben het
Volksfront, het Estse Comité en en
kele kleinere naar onafhankelijk
heid strevende groeperingen ruim
schoots de helft van de 105 parle
mentszetels gewonnen. Lempi Te-
kone van het Estse volksfront ver
klaarde te rekenen op de steun van
driekwart van de afgevaardigden,
meer dan de tweederde die nodig is
voor een onafhankelijkheidsverkla
ring.
De parlementsverkiezingen in de
Transkaukasische republiek Geor
gië zijn gisteren uitgesteld tot het
najaar om oppositiepartijen de gele
genheid te geven deel te nemen. De
verkiezingen waren gepland voor
het komende weekeinde, maar het
parlement schafte gisteren het
machtsmonopolie van
nistische partij af en besloot de i
kiezingen uit te stellen.
Schuilkelder
Hitler open
voor onderzoek
WEST-BERLIJN (Rtr) - De bun
ker in Berlijn waar Adolf Hitler en
zijn maitresse Eva von Braun zich
aan het eind van de Tweede Wereld
oorlog van het leven beroofden,
wordt opengesteld voor onderzoek
door deskundigen.
Toen Hitier en Eva Braun op 30
april 1945 zelfmoord pleegden in de
bomvrije bunker bij de Branden
burger Poort, vocht het Rode Leger
al in de straten van de hoofdstad. De
lijken werden door medewerkers
verbrand. Dezelfde dag vergiftigde
minister Joseph Goebbels van pro
paganda zijn zes kinderen, zijn
vrouw en zichzelf in de bunker.
De schuilplaats bestaat uit twee
verdiepingen en ligt 16 meter onder
de tuin van Hitiers vroegere hoofd
kwartier in de rijkskanselarij. De
Westberlijnse Klaus Martin Groth
verklaarde dat snel moet worden
besloten wat er met de bunker zal
gebeuren. "Alles moet worden ge
daan om te voorkomen dat hij voor
het publiek wordt opengesteld of
een neo-nazistische pelgrimsplaats
of toeristische gruwelkamer
wordt", zei hij.
LEIDEN Rijden onder invloed
wordt binnenkort strenger aange
pakt. De politie kan direct het rij
bewijs invorderen van automobi
listen die een alcoholgehalte in
hun bloed hebben van 1,3 promil
le of meer. Binnen tien dagen na
invordering zal Justitie dan moe
ten besluiten over verdere inhou
ding van het rijbewijs. Dat kan bij
bestuurders met een alcoholge
halte van meer dan 1,8 promille in
hun bloed of wanneer gevaar be
staat voor herhaling.
Minister Hirsch Ballin (justitie)
maakte het voorstel om rijders
onder invloed van alcohol stren
ger aan te pakken, gisteren be
kend tijdens een gastcollege in
het Leidse Academiegebouw. De
laatste jaren is het aantal ver
keersdeelnemers met een slok op
aanmerkelijk teruggelopen. "Zo
is het aantal automobilisten met
een bloedalcoholgehalte van
meer dan 0,5 promille sinds 1983
gehalveerd van 12 tot 6 procent",
aldus Hirsch Ballin. Juist die da
ling is echter reden "om de be
staande inspanningen bij de be
strijding van het rijden onder in
vloed voort te zetten".
In het kabinetsvoorstel dat
Hirsch Ballin samen met zijn col
lega Maij-Weggen (verkeer en wa
terstaat) gisteren naar de Kamer
heeft gestuurd, zijn het vooral de
'ernstige en zeer ernstige geval
len' die worden aangepakt. Tot nu
toe kon elke automobilist wan
neer hij weer nuchter was, zijn rij
bewijs weer ophalen. Vaak werd
het door de politie niet eens inge-
Volgens het wetsvoorstel moet
dat veranderen. Tussen 0,5 pro
mille (twee pilsjes) en 1,3 promille
wordt alleen een rijverbod opge
legd. Maar bij een alcoholgehalte
in het bloed van 1,3 promille (570
microgram per liter ademalcohol-
gehalte) of bij weigering van een
ademtest of bloedproef wordt het
rijbewijs onmiddellijk ingeno-
Het rijbewijs moet worden te
ruggegeven als te verwachten
valt dat de rechter geën ontzeg
ging van de rijbevoegdheid zal
opleggen of een ontzegging van
kortere duur zal zijn dan de perio
de van inhouding. Autorijden ter
wijl het rijbewijs is ingenomen
kan worden bestraft met maxi
maal drie maanden cel of 10.000
gulden boete.
Hirsch Ballin verwacht niet dat
de wet moeilijk te handhaven zal
zijn. De blaastest en ademanaly-
se-apparatuur biedt volgens hem
de politie mogelijkheden auto
mobilisten 'a-select', dat wil zeg
gen willekeurig, aan te houden en
te controleren.
óók om de
juiste keuze
te kunnen maken
Zes dagen per week
kompleet nieuws, tips en trends.
Dat wil ik niet missen!
Ik neem een proefabonnement voor
7 weken en betaal slechts f 27.50
Ik neem een kwartaalabonnement f 74.15*
Ik neem een jaarabonnement f 285.50*
Voor het abonnement ingaat ontvang ik de krant twee weken gratis!
(aankruisen wat van toepassing is)
Naam
Adres
I
i -
Woonplaats
Deze bon in een envelop, zonder postzegel, sturen naar
Leidsch Dagblad, Antwoordnummer 10050.
2300 VB Leiden U kunt ook bellen 071-161400
